Ódýrar talnakúnstir Viðskiptaráðs Steingrímur J. Sigfússon skrifar 14. janúar 2012 06:00 Það er til marks um að Viðskiptaráð Íslands, áður Verslunarráð, sé að komast til fyrri heilsu frá því fyrir hrun að nú er þar emjað með gamalkunnum hætti yfir breytingum á sköttum. Í anda, að því er virðist lítt endurskoðaðra nýfrjálshyggjugilda, er ræða viðskiptaráðs eintóna kveinstafir um háa skatta. Það sem verra er; Viðskiptaráð grípur til óvandaðra einfaldana í framsetningu fremur en að reyna að finna orðum sínum stað með rökum. Eftir að fullyrðingar talsmanns ráðsins í upphafi síðasta ár um stórfelldar skattahækkanir höfðu verið hraktar rækilega er nú gripið til nýs mælikvarða. Það eru ekki lengur skattarnir sem slíkir eða skattbyrðin sem skiptir máli heldur fjöldi skattabreytinga. Til þess að ljá málflutningi sínum vægi hefur VÍ haft fyrir því að telja saman allar breytingar í skattalagasafni síðustu ára án tillits til þess hvers eðlis þær breytingar eru og opinbera hina ógnvænlegu niðurstöðu. Yfir 100 breytingar á sköttum! Enginn greinarmunur er gerður á því hvers eðlis þessar breytingar eru. Hvort það eru hækkanir eða lækkanir á skatthlutföllum, hækkanir á frádráttarliðum og bótaliðum, verðlagsuppfærsla á krónutölugjöldum, kerfisbreytingar eins og í bifreiðasköttum o.s.frv. Það eina sem virðist skipta máli er að ná fram nógu hárri tölu um fjölda breytinga. Yfir 100 breytingar! Þetta rifjar upp að reyndar hefur Viðskiptaráð fyrr verið upptekið af tölum og tölfræði en síður hugað að innihaldi. Í skýrslu frá því fyrir hrun hældist Viðskiptaráð um yfir því að 90% tillagna ráðsins eða þar um bil hefðu náð fram að ganga með því að stjórnvöld hefðu gert þær að sínum. Í ljósi hrunsins má spyrja hvort e.t.v. hefði betur farið ef það hlutfall hefði verið lægra, þ.e. stjórnvöld hefðu í minna mæli farið að tillögum Viðskiptaráðs. Vitaskuld á að ræða um skattabreytingar en það er efni þeirra sem skiptir máli en ekki fjöldi. Um fjöldann er hins vegar það að segja að eftir áralangt afskiptaleysi og óstjórn í skattamálum þar sem skattkerfinu var þá og því aðeins breytt að það væri í þágu hinna tekjuhærri, stóreignamanna og fjármagnstekjuhafa, var óhjákvæmilegt að gera margar og í sumum tilvikum róttækar breytingar. Hefur það og verið gert á undanförnum þremur árum með sýnilegum og mjög marktækum árangri, bæði hvað stöðvun tekjufalls og réttlátari dreifingu skattbyrði snertir. Tekið hefur verið á veikleikum í kerfinu, stoppað upp í skattaskjól (CFC reglur t.d.), innleiddir umhverfisskattar og skattkerfið gert grænna en nútíminn í þeim efnum fór framhjá fyrri stjórnvöldum. Þetta gerði Verslunarráð rétt í að viðurkenna og leggja til grundvallar málflutningi sínum í stað marklausra talna um fjölda skattbreytinga. Heildarskattar lægri en fyrrHeildarskattbyrði hefur lækkað frá árunum fyrir hrun. Skatttekjur ríkissjóðs voru á árunum 2005 til 2007 á bilinu 31-33% af vergri landsframleiðslu (VLF). Þær eru nú 27-28% af VLF eða um 4 prósentustigum lægri en þær voru á þeim tíma sem VÍ saknar svo mjög. Þetta þýðir að ríkið tekur í sinn hlut um 4% minna en áður af því sem til skiptanna er en aðrir, þ.e. heimili og fyrirtæki í landinu fá um 4% meira í sinn hlut. Fullyrðingar Verslunarráðs og annarra um stórfelldar skattahækkanir eiga því við engin rök að styðjast. Hins vegar hefur orðið breyting á því hvernig skattbyrðinni er dreift og kann það að vera skýring á kveinstöfum ráðsins. Frá miðjum tíunda áratug síðustu aldar hafði skattbyrði af tekjuskatti farið sívaxandi einkum hjá lægstu tekjuhópunum en lækkað hjá þeim tekjuhæstu. Þessari ósanngjörnu þróun hefur verið snúið við. Frá álagningu skv. gamla kerfinu á tekjur ársins 2008 til álagningar á tekjur ársins 2010 lækkaði skattbyrði af tekjuskatti hjá fólki í neðri hluta tekjuskalans svo sem hjóna sem hafa tekjur undir ca 8,5 m.kr. Lækkunin var mest neðst í tekjuskalanum t.d. um og yfir 3 prósentustig hjá lægsta fimmtungi hjóna. Hjá fólki yfir meðaltekjum hækkaði skatthlutfallið nokkuð en þó innan við 3 prósentustig nema hjá efstu 10% hjóna þar sem hækkunin var meiri einkum hjá efstu 1-2% hjóna sem áður náðu ekki að greiða meðalskatt en greiða nú um 33% skatt. Í þessum tölum eru allir tekjuskattar og auðlegðarskattur. Af fjármagnstekjuskatti, sem VÍ fullyrðir að hafi hækkað um 100% og gjarnan er haldið fram að lendi einkum á lífeyrisþegum og öðrum tekjulágum, er það að segja að hjá um 65% hjóna lækkaði hann um nærri 100%, þ.e. féll niður vegna frítekjumarksins og hjá 77% hjóna er hann enginn eða lægri en áður. Hjá 23% hjóna í efsta hluta tekjuskalans er hann hærri en áður. Það fer ekki á milli mála hverra hag VÍ ber fyrir brjósti. Við því er ekkert að segja að tekinn sé málstaður hinna efnameiri á opinn og hreinskiptinn hátt. Reyndar má velta því fyrir sér í ljósi útspils VÍ og umfjöllunar á skattadegi Deloitte hvort ekki væri hreinlegast að stofnuð yrðu formlega „Hagsmunasamtök auðmanna“ á Íslandi. Það er hins vegar óviðunandi og gerir VÍ ótrúverðugt að heyja sína hagsmunabarátta á grundvelli fremur ódýrra einfaldana og með markleysur að vopni. Á það hefur engin dul verið dregin að eitt af markmiðum skattkerfisbreytinganna var að stöðva tekjufall ríkisins eftir hrun, en hitt er ekki síður mikils um vert að verið var að breyta umtalsvert dreifingu skattbyrðinnar í anda aukins jöfnuðar og félagslegs réttlætis, gera skattkerfið grænna og norrænna á nýjan leik. Ívilnandi breytingum slepptLoks má nefna að Viðskiptaráð lætur hjá líða að geta þess að talsverður fjöldi hinna margrómuðu ótalmörgu skattbreytinga hefur verið ívilnandi. 100% endurgreiðsla VASKS á byggingarstað (allir vinna), lög um ívilnanir til nýsköpunar- og sprotafyrirtækja, rammalög um ívilnanir vegna nýfjárfestinga, skattfrelsi skuldaniðurfellinga, hækkun vaxtabóta og sérstök vaxtaniðurgreiðsla, útgreiðsla séreignasparnaðar, bann við skuldajöfnun ýmissa bótagreiðslna, gjalddagaaðlögun fyrir atvinnulífið, heimildir til handa fyrirtækjum að gera upp gamlar skattskuldir með skuldabréfum, o.fl. o.fl. Þess er sem sagt í engu getið í tölfræðinálgun VÍ að gripið hefur verið til margs konar ívilnandi aðgerða til að örva nýsköpun og fjárfestingar, skapa störf, berjast gegn svartri atvinnustarfsemi og styðja við heimili og atvinnulíf gegnum erfiðleikana. Þaðan af síður ræðir Viðskiptaráð um aðgerðir stjórnvalda í samhengi við vandann í ríkisfjármálum og með sanngjarnri hliðsjón af mikilvægi þess að ná niður halla ríkissjóðs og stöðva skuldasöfnun, verja og síðan bæta lánshæfismat landsins og opna því leið út á alþjóðlegan fjármálamarkað. Það tókst með góðum árangri í júnímánuði sl. þegar aflað var eins milljarðs Bandaríkjadala á mjög ásættanlegum kjörum (voru það kannski viðskipti ársins?). Gangi forsendur fjárlaga fyrir yfirstandandi ár í grófum dráttum eftir þá hefur hallarekstur ríkisins farið úr um 14,5% 2008 niður í 1,2% 2012. Þekkir VÍ dæmi um sambærilegan árangur sl. fimm ár í Evrópu og þó víðar væri leitað? Án viðamikilla aðgerða bæði á tekju- og gjaldahlið fjárlaga hefði slíkur árangur ekki náðst. Þær aðgerðir hafa ekki verið auðveldar, en að horfa algerlega fram hjá mikilvægi þess árangurs sem náðst hefur í ríkisfjármálum þegar rætt er um skatta er Viðskiptaráði ekki samboðið. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Steingrímur J. Sigfússon Mest lesið „Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun Er eitt næturgaman þess virði? Reynir Böðvarsson Skoðun 10 staðreyndir um verðbólgu og ríkisfjármál Konráð S. Guðjónsson Skoðun Læknar, heilbrigðisstarfsfólk og lykill að lausninni Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Krossinn er fallegur Skoðun Veðjað á rétta skólann Pawel Bartoszek Skoðun Þetta reddast eða hvað? Marinó G. Njálsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Break á ólympíuleikunum og önnur gildi í dansi Brynja Pétursdóttir Skoðun Opið bréf til stjórnarformanns Haga Björn Sævar Einarsson Skoðun Skoðun Skoðun Innviðir og orkuskipti Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Veðjað á rétta skólann Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Er eitt næturgaman þess virði? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Læknar, heilbrigðisstarfsfólk og lykill að lausninni Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun 10 staðreyndir um verðbólgu og ríkisfjármál Konráð S. Guðjónsson skrifar Skoðun „Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Krossinn er fallegur skrifar Skoðun Þetta reddast eða hvað? Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Að gráta í rigningunni - og dansa Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun „Smækkunar“gler Viðskiptaráðs Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ekki henda! Eyjólfur Pálsson skrifar Skoðun Break á ólympíuleikunum og önnur gildi í dansi Brynja Pétursdóttir skrifar Skoðun Frigg nemendagrunnur – bylting í íslensku skólastarfi Þórdís Jóna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnarformanns Haga Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Alvarlegar afleiðingar kynferðislegrar áreitni á vinnustöðum Dagný Aradóttir Pind skrifar Skoðun Er Helguvík ein af stærstu ruslakistum Íslands? Margrét S. Þórólfsdóttir,Ragnhildur L. Guðmundsdóttir,Þórólfur J. Dagsson skrifar Skoðun Manstu þegar Messenger var ekki til? Aldís Stefánsdóttir skrifar Skoðun „Flestum í Noregi er illa við EES“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Óheillaþróun á íslenskum vinnumarkaði Gunnar Sigvaldason,Árni B. Björnsson skrifar Skoðun Að virkja upp í loft Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkurinn, the party of hungry children Ian McDonald skrifar Skoðun Talsmenn tolla gefa engan afslátt Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Samstaða kennara skiptir máli Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hvað er fram undan í íslenskum stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Leiðin til að elska mig Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun Nauðsynlegt að sameina verndun og nýtingu orku með stuðningi staðla Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Hamstrar barnið þitt blýanta? Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun Ég má það fyrst ég kemst upp með það Eva Hauksdóttir skrifar Skoðun Ætlar Akureyrarbær að snuða íbúa? Sunna Hlín Jóhannesdóttir,Hilda Jana Gísladóttir skrifar Skoðun Miðaldra á hjúkrunarheimili! Jóhanna Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Það er til marks um að Viðskiptaráð Íslands, áður Verslunarráð, sé að komast til fyrri heilsu frá því fyrir hrun að nú er þar emjað með gamalkunnum hætti yfir breytingum á sköttum. Í anda, að því er virðist lítt endurskoðaðra nýfrjálshyggjugilda, er ræða viðskiptaráðs eintóna kveinstafir um háa skatta. Það sem verra er; Viðskiptaráð grípur til óvandaðra einfaldana í framsetningu fremur en að reyna að finna orðum sínum stað með rökum. Eftir að fullyrðingar talsmanns ráðsins í upphafi síðasta ár um stórfelldar skattahækkanir höfðu verið hraktar rækilega er nú gripið til nýs mælikvarða. Það eru ekki lengur skattarnir sem slíkir eða skattbyrðin sem skiptir máli heldur fjöldi skattabreytinga. Til þess að ljá málflutningi sínum vægi hefur VÍ haft fyrir því að telja saman allar breytingar í skattalagasafni síðustu ára án tillits til þess hvers eðlis þær breytingar eru og opinbera hina ógnvænlegu niðurstöðu. Yfir 100 breytingar á sköttum! Enginn greinarmunur er gerður á því hvers eðlis þessar breytingar eru. Hvort það eru hækkanir eða lækkanir á skatthlutföllum, hækkanir á frádráttarliðum og bótaliðum, verðlagsuppfærsla á krónutölugjöldum, kerfisbreytingar eins og í bifreiðasköttum o.s.frv. Það eina sem virðist skipta máli er að ná fram nógu hárri tölu um fjölda breytinga. Yfir 100 breytingar! Þetta rifjar upp að reyndar hefur Viðskiptaráð fyrr verið upptekið af tölum og tölfræði en síður hugað að innihaldi. Í skýrslu frá því fyrir hrun hældist Viðskiptaráð um yfir því að 90% tillagna ráðsins eða þar um bil hefðu náð fram að ganga með því að stjórnvöld hefðu gert þær að sínum. Í ljósi hrunsins má spyrja hvort e.t.v. hefði betur farið ef það hlutfall hefði verið lægra, þ.e. stjórnvöld hefðu í minna mæli farið að tillögum Viðskiptaráðs. Vitaskuld á að ræða um skattabreytingar en það er efni þeirra sem skiptir máli en ekki fjöldi. Um fjöldann er hins vegar það að segja að eftir áralangt afskiptaleysi og óstjórn í skattamálum þar sem skattkerfinu var þá og því aðeins breytt að það væri í þágu hinna tekjuhærri, stóreignamanna og fjármagnstekjuhafa, var óhjákvæmilegt að gera margar og í sumum tilvikum róttækar breytingar. Hefur það og verið gert á undanförnum þremur árum með sýnilegum og mjög marktækum árangri, bæði hvað stöðvun tekjufalls og réttlátari dreifingu skattbyrði snertir. Tekið hefur verið á veikleikum í kerfinu, stoppað upp í skattaskjól (CFC reglur t.d.), innleiddir umhverfisskattar og skattkerfið gert grænna en nútíminn í þeim efnum fór framhjá fyrri stjórnvöldum. Þetta gerði Verslunarráð rétt í að viðurkenna og leggja til grundvallar málflutningi sínum í stað marklausra talna um fjölda skattbreytinga. Heildarskattar lægri en fyrrHeildarskattbyrði hefur lækkað frá árunum fyrir hrun. Skatttekjur ríkissjóðs voru á árunum 2005 til 2007 á bilinu 31-33% af vergri landsframleiðslu (VLF). Þær eru nú 27-28% af VLF eða um 4 prósentustigum lægri en þær voru á þeim tíma sem VÍ saknar svo mjög. Þetta þýðir að ríkið tekur í sinn hlut um 4% minna en áður af því sem til skiptanna er en aðrir, þ.e. heimili og fyrirtæki í landinu fá um 4% meira í sinn hlut. Fullyrðingar Verslunarráðs og annarra um stórfelldar skattahækkanir eiga því við engin rök að styðjast. Hins vegar hefur orðið breyting á því hvernig skattbyrðinni er dreift og kann það að vera skýring á kveinstöfum ráðsins. Frá miðjum tíunda áratug síðustu aldar hafði skattbyrði af tekjuskatti farið sívaxandi einkum hjá lægstu tekjuhópunum en lækkað hjá þeim tekjuhæstu. Þessari ósanngjörnu þróun hefur verið snúið við. Frá álagningu skv. gamla kerfinu á tekjur ársins 2008 til álagningar á tekjur ársins 2010 lækkaði skattbyrði af tekjuskatti hjá fólki í neðri hluta tekjuskalans svo sem hjóna sem hafa tekjur undir ca 8,5 m.kr. Lækkunin var mest neðst í tekjuskalanum t.d. um og yfir 3 prósentustig hjá lægsta fimmtungi hjóna. Hjá fólki yfir meðaltekjum hækkaði skatthlutfallið nokkuð en þó innan við 3 prósentustig nema hjá efstu 10% hjóna þar sem hækkunin var meiri einkum hjá efstu 1-2% hjóna sem áður náðu ekki að greiða meðalskatt en greiða nú um 33% skatt. Í þessum tölum eru allir tekjuskattar og auðlegðarskattur. Af fjármagnstekjuskatti, sem VÍ fullyrðir að hafi hækkað um 100% og gjarnan er haldið fram að lendi einkum á lífeyrisþegum og öðrum tekjulágum, er það að segja að hjá um 65% hjóna lækkaði hann um nærri 100%, þ.e. féll niður vegna frítekjumarksins og hjá 77% hjóna er hann enginn eða lægri en áður. Hjá 23% hjóna í efsta hluta tekjuskalans er hann hærri en áður. Það fer ekki á milli mála hverra hag VÍ ber fyrir brjósti. Við því er ekkert að segja að tekinn sé málstaður hinna efnameiri á opinn og hreinskiptinn hátt. Reyndar má velta því fyrir sér í ljósi útspils VÍ og umfjöllunar á skattadegi Deloitte hvort ekki væri hreinlegast að stofnuð yrðu formlega „Hagsmunasamtök auðmanna“ á Íslandi. Það er hins vegar óviðunandi og gerir VÍ ótrúverðugt að heyja sína hagsmunabarátta á grundvelli fremur ódýrra einfaldana og með markleysur að vopni. Á það hefur engin dul verið dregin að eitt af markmiðum skattkerfisbreytinganna var að stöðva tekjufall ríkisins eftir hrun, en hitt er ekki síður mikils um vert að verið var að breyta umtalsvert dreifingu skattbyrðinnar í anda aukins jöfnuðar og félagslegs réttlætis, gera skattkerfið grænna og norrænna á nýjan leik. Ívilnandi breytingum slepptLoks má nefna að Viðskiptaráð lætur hjá líða að geta þess að talsverður fjöldi hinna margrómuðu ótalmörgu skattbreytinga hefur verið ívilnandi. 100% endurgreiðsla VASKS á byggingarstað (allir vinna), lög um ívilnanir til nýsköpunar- og sprotafyrirtækja, rammalög um ívilnanir vegna nýfjárfestinga, skattfrelsi skuldaniðurfellinga, hækkun vaxtabóta og sérstök vaxtaniðurgreiðsla, útgreiðsla séreignasparnaðar, bann við skuldajöfnun ýmissa bótagreiðslna, gjalddagaaðlögun fyrir atvinnulífið, heimildir til handa fyrirtækjum að gera upp gamlar skattskuldir með skuldabréfum, o.fl. o.fl. Þess er sem sagt í engu getið í tölfræðinálgun VÍ að gripið hefur verið til margs konar ívilnandi aðgerða til að örva nýsköpun og fjárfestingar, skapa störf, berjast gegn svartri atvinnustarfsemi og styðja við heimili og atvinnulíf gegnum erfiðleikana. Þaðan af síður ræðir Viðskiptaráð um aðgerðir stjórnvalda í samhengi við vandann í ríkisfjármálum og með sanngjarnri hliðsjón af mikilvægi þess að ná niður halla ríkissjóðs og stöðva skuldasöfnun, verja og síðan bæta lánshæfismat landsins og opna því leið út á alþjóðlegan fjármálamarkað. Það tókst með góðum árangri í júnímánuði sl. þegar aflað var eins milljarðs Bandaríkjadala á mjög ásættanlegum kjörum (voru það kannski viðskipti ársins?). Gangi forsendur fjárlaga fyrir yfirstandandi ár í grófum dráttum eftir þá hefur hallarekstur ríkisins farið úr um 14,5% 2008 niður í 1,2% 2012. Þekkir VÍ dæmi um sambærilegan árangur sl. fimm ár í Evrópu og þó víðar væri leitað? Án viðamikilla aðgerða bæði á tekju- og gjaldahlið fjárlaga hefði slíkur árangur ekki náðst. Þær aðgerðir hafa ekki verið auðveldar, en að horfa algerlega fram hjá mikilvægi þess árangurs sem náðst hefur í ríkisfjármálum þegar rætt er um skatta er Viðskiptaráði ekki samboðið.
„Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun „Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson skrifar
Skoðun Alvarlegar afleiðingar kynferðislegrar áreitni á vinnustöðum Dagný Aradóttir Pind skrifar
Skoðun Er Helguvík ein af stærstu ruslakistum Íslands? Margrét S. Þórólfsdóttir,Ragnhildur L. Guðmundsdóttir,Þórólfur J. Dagsson skrifar
Skoðun Nauðsynlegt að sameina verndun og nýtingu orku með stuðningi staðla Haukur Logi Jóhannsson skrifar
„Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun