Horst Gorda mátti þola niðurlægingu Erla Björg Gunnarsdóttir skrifar 19. október 2013 07:00 Horst Gorda fannst látinn á Klambratúni á föstudaginn fyrir viku. Lögreglan hefur gefið upp að dánarorsök liggi ekki fyrir en ekki leiki grunur á að andlátið hafi borið að með saknæmum hætti. fréttablaðið/gva „Horst var ekki vonlaus fíkill og hann hafði ekki brennt allar brýr að baki sér. En hann hafði gefist upp, langþreyttur af baráttu sinni fyrir mannsæmandi lífi, viðkvæm sál með stórt hjarta, og stolt, sem gerði það að verkum að hann átti erfitt með að láta sér lynda niðurlægingu fólks sem lék sér að því að kalla hann „hana“ og ávarpa í erfiðum aðstæðum með hans fyrra nafni.“ Svo skrifar Arnaldur Máni Finnsson í minningarorðum um Horst Gorda á Facebook, en Arnaldur er áhugamaður um málefni utangarðsfólks og fíkla í Reykjavík. Dagana áður en Horst dó var hann á götunni en hann hafði verið edrú í tæpt ár. Hann fór í meðferð í september 2012 og bjó á áfangaheimilum þangað til honum var vísað út um miðjan september síðastliðinn því hann var byrjaður að drekka. Hann hafði fengið vilyrði hjá lögreglunni um að mega sofa í fangageymslu kvöldið áður en hann dó en mætti ekki og fannst látinn undir morgun á Klambratúni í síðustu viku. Þegar Horst, sem var frá Lettlandi, flutti til Íslands árið 2005 var hann kona og bar nafnið Iveta. Árið 2009 hóf hann kynleiðréttingarferli, fór í hormónameðferð og fyrir tveimur árum voru brjóst hans fjarlægð. Það sem olli honum helst vandræðum síðustu tvö árin var að geta ekki breytt nafni sínu í þjóðskrá og fengið þannig lögbundna viðurkenningu á kyni sínu. Í minningarorðum Arnaldar segir jafnframt að nafnbreytingin hafi valdið honum ýmsum vandamálum. „Hann gat ekki sótt um vinnu því í þjóðskrá var hann kona. Hann gat ekki kynnt sig fyrir vinum sínum, ekki farið í sund eða skemmt sér við að deila lífi sínu og reynslu, til að mynda í því samfélagi þar sem hann vann í að losna undan áfengisvandanum. Hann gat ekki leigt sér íbúð vegna misræmisins á milli þess sem hann var og þess sem skilríkin sögðu.“Elísabet Þorgeirsdóttir, félagsráðgjafi Samtakanna "78Horst Gorda gat ekki breytt nafni sínu í þjóðskrá fyrr en hann væri kominn með íslenskan ríkisborgararétt því að í Lettlandi var hann skráður sem konan Iveta. Ekki er hægt að vera skráður með hvort sitt kynið í tveimur löndum. Elísabet Þorgeirsdóttir, félagsráðgjafi Samtakanna "78, segir að bæta þurfi verklagsreglur í kynleiðréttingarferli. „Það er varhugavert að leyfa manni með erlent ríkisfang að fara í kynleiðréttingarferli án þess að rétturinn til nafnabreytingar sé tryggður. Ef ríkisborgararéttur er skilyrði fyrir nafnabreytingu þá þarf að skoða hvort íslenskur ríkisborgararéttur ætti að vera skilyrði til að hefja ferlið,“ segir Elísabet. Óttar Guðmundsson„Þetta var flókið og erfitt mál því einstaklingurinn var erlendur ríkisborgari,“ segir Óttar Guðmundsson, geðlæknir á Landspítalanum, en Horst var skjólstæðingur hans. „Ég margreyndi að finna flöt til að breyta nafni Horsts en það var enga leið að finna í kringum kerfið. Því miður var ekki hægt að sjá fyrir að þetta vandamál kæmi upp þegar kynleiðréttingarferlið hófst.“ Óttar segir að í lögum sé miðað við tveggja ára búsetu á Íslandi til að hafa rétt á kynleiðréttingarferli. Aftur á móti er til dæmis í Svíþjóð skilyrði að hafa sænskan ríkisborgararétt. Óttar er ekki sammála þeirri gagnrýni að ekki hefði átt að hleypa Horst í kynleiðréttingarferli. „Það hefði verið æskilegra ef hann hefði haft betra stuðningsnet í kringum sig en ég er sannfærður um að honum leið betur sem karlmanni en nokkru sinni sem kona,“ segir Óttar. Mest lesið Vaktin: Bílaplanið þakið hrauni Innlent Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Innlent Bættu krakkpípu við styttu Nínu Sæmundsson í Los Angeles Erlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Gætu kosið strategískt þegar svo margir flokkar eru á mörkunum Innlent Telur Bláa lónið öruggt vegna varnargarðanna Innlent Endalok goshrinunnar teygist inn á mitt næsta ár Innlent „Þetta var bara besta stund kosningabaráttunnar til þessa“ Innlent Funda áfram hjá sáttasemjara á morgun Innlent „Fólki er frekar misboðið“ Innlent Fleiri fréttir Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Gætu kosið strategískt þegar svo margir flokkar eru á mörkunum Funda áfram hjá sáttasemjara á morgun „Fólki er frekar misboðið“ Gosið gætið varað í nokkrar vikur Endalok goshrinunnar teygist inn á mitt næsta ár Bílaplan á bólakafi, könnun og frambjóðanda misboðið Höfðu ekki áhyggjur af lóninu sjálfu Skilorðsbundinn dómur yfir strætóbílstjóra staðfestur Veit ekki hver getur tekið við gögnunum Refsing Jaguars þyngd verulega Sjálfstæðisflokkur og Miðflokkur takist á í bergmálshelli Samið um sjálfstæða leikskóla í Reykjavík Vilja byggja vísindasetur fyrir almenning í Háskólabíói Útlit fyrir að varnir Bláa lónsins haldi Hart tekist á um fyrirætlanir Heidelberg í Þorlákshöfn Bein útsending: Hver er sýn flokkanna á lífskjör eldra fólks? Verkföll boðuð í fjórum grunnskólum í janúar „Þetta var bara besta stund kosningabaráttunnar til þessa“ Komust langt að gosinu því það gleymdist að loka veginum Nýsköpun eða „rándýr aðgangur“?: 300.000 króna heilskimun aftur á boðstólnum Telur Bláa lónið öruggt vegna varnargarðanna Káfaði á konu á salerni skemmtistaðar Segir komið fram við sig eins og glæpamann fyrir að vilja vera heima í Grindavík „Ekki rólegur með hraunið ofan á“ Samfylkingin bætir við sig í fyrsta sinn síðan í maí og Píratar úti Varar við sprengjum á svæðinu við gosstöðvarnar Glóðvolg könnun og hraun rennur enn á ný Gandri fær grænt ljós Magnaðar myndir sýna Grindavíkurveg undir hrauni Sjá meira
„Horst var ekki vonlaus fíkill og hann hafði ekki brennt allar brýr að baki sér. En hann hafði gefist upp, langþreyttur af baráttu sinni fyrir mannsæmandi lífi, viðkvæm sál með stórt hjarta, og stolt, sem gerði það að verkum að hann átti erfitt með að láta sér lynda niðurlægingu fólks sem lék sér að því að kalla hann „hana“ og ávarpa í erfiðum aðstæðum með hans fyrra nafni.“ Svo skrifar Arnaldur Máni Finnsson í minningarorðum um Horst Gorda á Facebook, en Arnaldur er áhugamaður um málefni utangarðsfólks og fíkla í Reykjavík. Dagana áður en Horst dó var hann á götunni en hann hafði verið edrú í tæpt ár. Hann fór í meðferð í september 2012 og bjó á áfangaheimilum þangað til honum var vísað út um miðjan september síðastliðinn því hann var byrjaður að drekka. Hann hafði fengið vilyrði hjá lögreglunni um að mega sofa í fangageymslu kvöldið áður en hann dó en mætti ekki og fannst látinn undir morgun á Klambratúni í síðustu viku. Þegar Horst, sem var frá Lettlandi, flutti til Íslands árið 2005 var hann kona og bar nafnið Iveta. Árið 2009 hóf hann kynleiðréttingarferli, fór í hormónameðferð og fyrir tveimur árum voru brjóst hans fjarlægð. Það sem olli honum helst vandræðum síðustu tvö árin var að geta ekki breytt nafni sínu í þjóðskrá og fengið þannig lögbundna viðurkenningu á kyni sínu. Í minningarorðum Arnaldar segir jafnframt að nafnbreytingin hafi valdið honum ýmsum vandamálum. „Hann gat ekki sótt um vinnu því í þjóðskrá var hann kona. Hann gat ekki kynnt sig fyrir vinum sínum, ekki farið í sund eða skemmt sér við að deila lífi sínu og reynslu, til að mynda í því samfélagi þar sem hann vann í að losna undan áfengisvandanum. Hann gat ekki leigt sér íbúð vegna misræmisins á milli þess sem hann var og þess sem skilríkin sögðu.“Elísabet Þorgeirsdóttir, félagsráðgjafi Samtakanna "78Horst Gorda gat ekki breytt nafni sínu í þjóðskrá fyrr en hann væri kominn með íslenskan ríkisborgararétt því að í Lettlandi var hann skráður sem konan Iveta. Ekki er hægt að vera skráður með hvort sitt kynið í tveimur löndum. Elísabet Þorgeirsdóttir, félagsráðgjafi Samtakanna "78, segir að bæta þurfi verklagsreglur í kynleiðréttingarferli. „Það er varhugavert að leyfa manni með erlent ríkisfang að fara í kynleiðréttingarferli án þess að rétturinn til nafnabreytingar sé tryggður. Ef ríkisborgararéttur er skilyrði fyrir nafnabreytingu þá þarf að skoða hvort íslenskur ríkisborgararéttur ætti að vera skilyrði til að hefja ferlið,“ segir Elísabet. Óttar Guðmundsson„Þetta var flókið og erfitt mál því einstaklingurinn var erlendur ríkisborgari,“ segir Óttar Guðmundsson, geðlæknir á Landspítalanum, en Horst var skjólstæðingur hans. „Ég margreyndi að finna flöt til að breyta nafni Horsts en það var enga leið að finna í kringum kerfið. Því miður var ekki hægt að sjá fyrir að þetta vandamál kæmi upp þegar kynleiðréttingarferlið hófst.“ Óttar segir að í lögum sé miðað við tveggja ára búsetu á Íslandi til að hafa rétt á kynleiðréttingarferli. Aftur á móti er til dæmis í Svíþjóð skilyrði að hafa sænskan ríkisborgararétt. Óttar er ekki sammála þeirri gagnrýni að ekki hefði átt að hleypa Horst í kynleiðréttingarferli. „Það hefði verið æskilegra ef hann hefði haft betra stuðningsnet í kringum sig en ég er sannfærður um að honum leið betur sem karlmanni en nokkru sinni sem kona,“ segir Óttar.
Mest lesið Vaktin: Bílaplanið þakið hrauni Innlent Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Innlent Bættu krakkpípu við styttu Nínu Sæmundsson í Los Angeles Erlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Gætu kosið strategískt þegar svo margir flokkar eru á mörkunum Innlent Telur Bláa lónið öruggt vegna varnargarðanna Innlent Endalok goshrinunnar teygist inn á mitt næsta ár Innlent „Þetta var bara besta stund kosningabaráttunnar til þessa“ Innlent Funda áfram hjá sáttasemjara á morgun Innlent „Fólki er frekar misboðið“ Innlent Fleiri fréttir Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Gætu kosið strategískt þegar svo margir flokkar eru á mörkunum Funda áfram hjá sáttasemjara á morgun „Fólki er frekar misboðið“ Gosið gætið varað í nokkrar vikur Endalok goshrinunnar teygist inn á mitt næsta ár Bílaplan á bólakafi, könnun og frambjóðanda misboðið Höfðu ekki áhyggjur af lóninu sjálfu Skilorðsbundinn dómur yfir strætóbílstjóra staðfestur Veit ekki hver getur tekið við gögnunum Refsing Jaguars þyngd verulega Sjálfstæðisflokkur og Miðflokkur takist á í bergmálshelli Samið um sjálfstæða leikskóla í Reykjavík Vilja byggja vísindasetur fyrir almenning í Háskólabíói Útlit fyrir að varnir Bláa lónsins haldi Hart tekist á um fyrirætlanir Heidelberg í Þorlákshöfn Bein útsending: Hver er sýn flokkanna á lífskjör eldra fólks? Verkföll boðuð í fjórum grunnskólum í janúar „Þetta var bara besta stund kosningabaráttunnar til þessa“ Komust langt að gosinu því það gleymdist að loka veginum Nýsköpun eða „rándýr aðgangur“?: 300.000 króna heilskimun aftur á boðstólnum Telur Bláa lónið öruggt vegna varnargarðanna Káfaði á konu á salerni skemmtistaðar Segir komið fram við sig eins og glæpamann fyrir að vilja vera heima í Grindavík „Ekki rólegur með hraunið ofan á“ Samfylkingin bætir við sig í fyrsta sinn síðan í maí og Píratar úti Varar við sprengjum á svæðinu við gosstöðvarnar Glóðvolg könnun og hraun rennur enn á ný Gandri fær grænt ljós Magnaðar myndir sýna Grindavíkurveg undir hrauni Sjá meira