Berggangurinn 4 kílómetrar á hæð Svavar Hávarðsson skrifar 22. ágúst 2014 14:19 Mælingar vísindamanna sýna að 25 kílómetra langur berggangur hefur myndast undir Dyngjujökli þar sem kvikan úr kvikuhólfinu undir Bárðarbungu er að troða sér í gegn. Berggangurinn er allt að fjórir kílómetrar á hæð, en hins vegar ekki nema um einn metri á breidd. Aflögunarmælingar (GPS) og gögn frá jarðskjálftamælum hafa dregið upp mynd af þeim átökum sem eiga sér stað neðanjarðar undir Bárðarbungu og Dyngjujökli, en upplýsingarnar komu fram eftir fund vísindaráðs Almannavarna í gær. Berggangur, 25 kílómetrar að lengd, hefur myndast undir jöklinum á fimm til 10 kílómetra dýpi. Mælingar í gær sýndu að norðausturendi berggangsins er að víkka, en gangurinn hafði þá lítið lengst undanfarinn sólarhring. Þrír jarðskjálftar mældust hins vegar í öskju Bárðarbungu í gær sem allir voru þrjú til fjögur stig að styrk. Er sú kenning uppi að þessir hörðu skjálftar, sem eru á mun minna dýpi en þeir sem mælast undir Dyngjujökli, stafi af því að þegar kvikan flæðir úr kvikuhólfinu undir eldfjallinu þá sígur askjan og veldur stórum jarðskjálftum. Erfitt er fyrir leikmenn að ímynda sér þá krafta sem hafa valdið þúsundum jarðskjálfta undir og við Vatnajökul síðan á laugardag. Magnús Tumi Guðmundsson, prófessor í jarðeðlisfræði, útskýrir að eitthvað verði undan að láta þegar allt að 100 milljónir rúmmetra af kviku þröngva sér út úr kvikuhólfi Bárðarbungu. „Við vitum að berggangurinn er 25 kílómetrar á lengd og miðað við þetta magn kviku þá þarf berggangurinn ekki að vera breiðari en einn metri eða svo, en hann er um fjórir kílómetrar á hæðina, og er á sex til tíu kílómetra dýpi. Ég set þetta fram án ábyrgðar en þetta ætti að gefa fólki glögga mynd af því hvað gæti verið þarna á ferðinni,“ segir Magnús Tumi en þetta skýrir dýpið sem jarðskjálftavirknin er á. Eins kom fram í gær að skjálftavirknin í Bárðarbungu sýnir engin merki um að það dragi úr umbrotunum, en því til viðbótar að ekkert bendir til þess að virknin sé að færast nær yfirborði.Ekkert einsdæmi Þótt hræringarnar í Vatnajökli nú séu stór viðburður, þá er hann fjarri því að vera einstakur hvað varðar virkni eða tímalengd. Magnús Tumi rifjar upp að ekki þarf að fara lengra aftur en til áranna sem Kröflueldar voru uppi. Ágætt sé að horfa til þeirra nú í þessu samhengi. Fyrsta jarðskjálftahrinan við upphaf Kröfluelda stóð yfir frá desember 1975 fram í mars 1976, og þá var óróinn bæði stöðugur og mikill og fannst hann víða um land. Þessu fylgdi smá spýja, eldgos á stuttri sprungu og var lokið innan tveggja sólarhringa. Hins vegar hélt skjálftavirknin áfram og var mikil og olli fólki óþægindum. Eins og þekkt er reið Kópaskersskjálftinn yfir 13. janúar 1976 og var hluti þessarar ókyrrðar. Land seig um tvo metra við Kröflu á þessum tíma. Þetta var stærsta jarðskjálftahrinan í Kröflueldum, en aðeins fylgdi henni lítið gos. „Þarna var á ferðinni jafn mikið af kviku eða meira, heldur en núna. Svona mikil kvika á ferðinni er ekkert endilega ávísun á að það verði eldgos, hvað þá stórt eldgos. Mikið af þessari kviku á ekki eftir að koma upp þó að gjósi. Hvort við erum að sjá atburðarás sem á eftir að standa í nokkur ár eða einfaldlega klárast núna og bæri ekki á sér næstu ár eða áratugi, það vitum við ekkert um,“ segir Magnús Tumi. Hann nefnir til viðbótar að vikur liðu með stöðugum jarðskjálfum áður en gaus á Fimmvörðuhálsi, og síðar í Eyjafjallajökli.SIF Flogið var yfir svæðið við Bárðarbungu á flugvél Landhelgisgæslunnar, TF-SIF, á miðvikudag, en hún er búin sértækum búnaði til rannsókna og eftirlits með breytingum á jöklinum, og vöktunar á flóðum. Hins vegar var vélin kölluð til landsins frá verkefnum á Miðjarðarhafi nokkru eftir að óróinn hófst. Magnús Tumi segir að engar upplýsingar hafi tapast þótt vélin hafi verið fjarverandi fyrstu dagana, en að sama skapi gríðarlega mikilvægt að hún sé til staðar ef umbrotin verða til þess að gos hefst í jöklinum. Bárðarbunga Mest lesið Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Innlent Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Innlent „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Innlent „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Innlent Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Innlent Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Innlent Sigurvegarar í keppni Musks ekki valdir af handahófi Erlent Fleiri fréttir Fjörutíu prósent kjósenda Miðflokks vilja Trump „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Leikskólinn Mánagarður opinn á ný Bein útsending: Loftslagsmál rædd á Umhverfisþingi Frambjóðendur ræða áfengis- og vímuefnamál Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Bein útsending: Kosningafundur með formönnum flokkanna Fjárhagsáætlun borgarinnar kynnt og Kanar ganga að kjörborðinu Aukin hætta á skriðuföllum vegna rigningar Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Bein útsending: Kynna fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Umboðsmaður barna segir verkföll kennara mismuna börnum Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Gera nú ráð fyrir 43 prósent meiri halla á ríkissjóði Stjórnarliðið freistar þess að rjúfa útboðsstopp í vegagerð Einn fluttur á sjúkrahús eftir árekstur Grasrótin að styrkjast eftir samstarf sem mögulega var of dýrkeypt Haustið 2008 að einhverju leyti „reyfarakennt“ Sex kílómetrar urðu átta í straumhörðum og ísköldum sjónum „Þetta var hræðilegt slys“ Hræðilegt slys og sögulegar kosningar Mögulega merki um að lítið magn kviku hafi verið á ferð Læknar boða miklu harðari aðgerðir Sigurður Ingi þögull um búsetuúrræðin Formaður Kyndils lést í slysinu við Tungufljót Leituðu áfram undir ís vegna misræmis milli lista og leiðsögumanna Yfirbuguðu konu með lítið barn og hníf í hendi Sjá meira
Mælingar vísindamanna sýna að 25 kílómetra langur berggangur hefur myndast undir Dyngjujökli þar sem kvikan úr kvikuhólfinu undir Bárðarbungu er að troða sér í gegn. Berggangurinn er allt að fjórir kílómetrar á hæð, en hins vegar ekki nema um einn metri á breidd. Aflögunarmælingar (GPS) og gögn frá jarðskjálftamælum hafa dregið upp mynd af þeim átökum sem eiga sér stað neðanjarðar undir Bárðarbungu og Dyngjujökli, en upplýsingarnar komu fram eftir fund vísindaráðs Almannavarna í gær. Berggangur, 25 kílómetrar að lengd, hefur myndast undir jöklinum á fimm til 10 kílómetra dýpi. Mælingar í gær sýndu að norðausturendi berggangsins er að víkka, en gangurinn hafði þá lítið lengst undanfarinn sólarhring. Þrír jarðskjálftar mældust hins vegar í öskju Bárðarbungu í gær sem allir voru þrjú til fjögur stig að styrk. Er sú kenning uppi að þessir hörðu skjálftar, sem eru á mun minna dýpi en þeir sem mælast undir Dyngjujökli, stafi af því að þegar kvikan flæðir úr kvikuhólfinu undir eldfjallinu þá sígur askjan og veldur stórum jarðskjálftum. Erfitt er fyrir leikmenn að ímynda sér þá krafta sem hafa valdið þúsundum jarðskjálfta undir og við Vatnajökul síðan á laugardag. Magnús Tumi Guðmundsson, prófessor í jarðeðlisfræði, útskýrir að eitthvað verði undan að láta þegar allt að 100 milljónir rúmmetra af kviku þröngva sér út úr kvikuhólfi Bárðarbungu. „Við vitum að berggangurinn er 25 kílómetrar á lengd og miðað við þetta magn kviku þá þarf berggangurinn ekki að vera breiðari en einn metri eða svo, en hann er um fjórir kílómetrar á hæðina, og er á sex til tíu kílómetra dýpi. Ég set þetta fram án ábyrgðar en þetta ætti að gefa fólki glögga mynd af því hvað gæti verið þarna á ferðinni,“ segir Magnús Tumi en þetta skýrir dýpið sem jarðskjálftavirknin er á. Eins kom fram í gær að skjálftavirknin í Bárðarbungu sýnir engin merki um að það dragi úr umbrotunum, en því til viðbótar að ekkert bendir til þess að virknin sé að færast nær yfirborði.Ekkert einsdæmi Þótt hræringarnar í Vatnajökli nú séu stór viðburður, þá er hann fjarri því að vera einstakur hvað varðar virkni eða tímalengd. Magnús Tumi rifjar upp að ekki þarf að fara lengra aftur en til áranna sem Kröflueldar voru uppi. Ágætt sé að horfa til þeirra nú í þessu samhengi. Fyrsta jarðskjálftahrinan við upphaf Kröfluelda stóð yfir frá desember 1975 fram í mars 1976, og þá var óróinn bæði stöðugur og mikill og fannst hann víða um land. Þessu fylgdi smá spýja, eldgos á stuttri sprungu og var lokið innan tveggja sólarhringa. Hins vegar hélt skjálftavirknin áfram og var mikil og olli fólki óþægindum. Eins og þekkt er reið Kópaskersskjálftinn yfir 13. janúar 1976 og var hluti þessarar ókyrrðar. Land seig um tvo metra við Kröflu á þessum tíma. Þetta var stærsta jarðskjálftahrinan í Kröflueldum, en aðeins fylgdi henni lítið gos. „Þarna var á ferðinni jafn mikið af kviku eða meira, heldur en núna. Svona mikil kvika á ferðinni er ekkert endilega ávísun á að það verði eldgos, hvað þá stórt eldgos. Mikið af þessari kviku á ekki eftir að koma upp þó að gjósi. Hvort við erum að sjá atburðarás sem á eftir að standa í nokkur ár eða einfaldlega klárast núna og bæri ekki á sér næstu ár eða áratugi, það vitum við ekkert um,“ segir Magnús Tumi. Hann nefnir til viðbótar að vikur liðu með stöðugum jarðskjálfum áður en gaus á Fimmvörðuhálsi, og síðar í Eyjafjallajökli.SIF Flogið var yfir svæðið við Bárðarbungu á flugvél Landhelgisgæslunnar, TF-SIF, á miðvikudag, en hún er búin sértækum búnaði til rannsókna og eftirlits með breytingum á jöklinum, og vöktunar á flóðum. Hins vegar var vélin kölluð til landsins frá verkefnum á Miðjarðarhafi nokkru eftir að óróinn hófst. Magnús Tumi segir að engar upplýsingar hafi tapast þótt vélin hafi verið fjarverandi fyrstu dagana, en að sama skapi gríðarlega mikilvægt að hún sé til staðar ef umbrotin verða til þess að gos hefst í jöklinum.
Bárðarbunga Mest lesið Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Innlent Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Innlent „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Innlent „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Innlent Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Innlent Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Innlent Sigurvegarar í keppni Musks ekki valdir af handahófi Erlent Fleiri fréttir Fjörutíu prósent kjósenda Miðflokks vilja Trump „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Leikskólinn Mánagarður opinn á ný Bein útsending: Loftslagsmál rædd á Umhverfisþingi Frambjóðendur ræða áfengis- og vímuefnamál Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Bein útsending: Kosningafundur með formönnum flokkanna Fjárhagsáætlun borgarinnar kynnt og Kanar ganga að kjörborðinu Aukin hætta á skriðuföllum vegna rigningar Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Bein útsending: Kynna fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Umboðsmaður barna segir verkföll kennara mismuna börnum Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Gera nú ráð fyrir 43 prósent meiri halla á ríkissjóði Stjórnarliðið freistar þess að rjúfa útboðsstopp í vegagerð Einn fluttur á sjúkrahús eftir árekstur Grasrótin að styrkjast eftir samstarf sem mögulega var of dýrkeypt Haustið 2008 að einhverju leyti „reyfarakennt“ Sex kílómetrar urðu átta í straumhörðum og ísköldum sjónum „Þetta var hræðilegt slys“ Hræðilegt slys og sögulegar kosningar Mögulega merki um að lítið magn kviku hafi verið á ferð Læknar boða miklu harðari aðgerðir Sigurður Ingi þögull um búsetuúrræðin Formaður Kyndils lést í slysinu við Tungufljót Leituðu áfram undir ís vegna misræmis milli lista og leiðsögumanna Yfirbuguðu konu með lítið barn og hníf í hendi Sjá meira