Innlent

Reynt að mæta lýðræðishalla

Kjartan Atli Kjartansson skrifar
Evrópusambandið hefur verið að þróast til að mæta lýðræðislegum halla innan sambandins.
Evrópusambandið hefur verið að þróast til að mæta lýðræðislegum halla innan sambandins.
Evrópusambandið hefur verið að þróast til að mæta lýðræðislegum halla innan sambandins. Á meðal breytinganna eru aukin völd þjóðþinga og Evrópuþingsins, sem kosið er beint af borgurum ESB.

Þetta er meðal þess sem kemur fram í niðurstöðum skýrslu Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands um stöðu samningaviðræðnanna við ESB

„Lengi hefur því verið haldið fram að lagagerðir innan sambandsins styddust ekki við nægjanlegan lýðræðislegan grundvöll. Því hefur sambandið verið að þróast m.t.t. að mæta þeim lýðræðislega halla. Lissabonsáttmálinn hefur að geyma bein ákvæði um efnið sem öll miða að því að styrkja lýðræðisþróunina,“ segir í niðurstöðunum.

Samkvæmt skýrslunni jukust völd framkvæmdastjórnar ESB með Lissabonsáttmálanum. Fleiri mál en áður má samþykkja með auknum meirihluta í ráðherraráði ESB, í stað þess að einróma samþykki þurfi.

„Við þær aðstæður fær framkvæmdastjórnin aukinn frumkvæðisrétt og ráðið getur ekki breytt tillögu framkvæmdastjórnarinnar nema með einróma ályktun, nema í vissum tilvikum.“

Hins vegar hafi völd Evrópuþingsins einnig farið vaxandi, ekki síst í tengslum við löggjafarmál, fjárlög og kosningu forseta framkvæmdastjórnarinnar. „Að sama skapi hafa áhrif þjóðþinga aðildarríkja Evrópusambandsins farið stöðugt vaxandi. Þau áhrif eru án efa talin nauðsynleg til að vinna upp meintan lýðræðishalla vegna þess að innan ESB hefur leiðtogaráðið farið með umfangsmikið lagasetningarvald.“

ESB verður ekki ríki

Hagfræðistofnun segir erfiðleikum bundið að fjalla um þróun lýðræðis í ESB. „Ástæðan er ekki síst sú að Evrópusambandið er ekki ríki, í þeim skilningi sem oftast er lagt í það hugtak, og fátt bendir til þess að það verði að ríki í náinni framtíð.“

Skýrsluhöfundar segja að sökum þeirrar stofnanagerðar sem Evrópusambandið býr við myndist „togstreita milli krafna um meira lýðræði, en þá er oftast átt við beint lýðræði þar sem íbúarnir kjósa fulltrúa sína til að stjórna sameiginlegum málum, og krafna um að treysta sameiginlega stjórn kjörinna ríkisstjórna aðildarlandanna á vettvangi Evrópusambandsins, en þjóðríkin eru þær einingar sem mynda sambandið.“




Fleiri fréttir

Sjá meira


×