Sport

Níutíu ár liðin frá fyrstu leikunum

Freyr Bjarnason skrifar
Frá vinstri: Herma Planck-Szabo frá Ungverjalandi, Ethel Muckelt frá Bretlandi og hin bandaríska Beatrix Loughran á Vetrarólympíuleikunum í Chamonix árið 1924. Planck-Szabo vann gullverðlaun í listdansi og þær Loughran og Muckelt fengu silfur og brons.
Frá vinstri: Herma Planck-Szabo frá Ungverjalandi, Ethel Muckelt frá Bretlandi og hin bandaríska Beatrix Loughran á Vetrarólympíuleikunum í Chamonix árið 1924. Planck-Szabo vann gullverðlaun í listdansi og þær Loughran og Muckelt fengu silfur og brons. Nordicphotos/Getty
Í dag eru liðin níutíu ár síðan fyrstu Vetrarólympíuleikarnir voru haldnir í Chamonix í frönsku Ölpunum, eða árið 1924. Keppt var í sex íþróttagreinum og voru viðburðirnir alls fjórtán talsins.

Keppnin gekk undir heitinu Alþjóðlega vetraríþróttavikan og gekk afar vel. Fjórum árum síðar, eða árið 1928, hélt Alþjóðaólympíunefndin Vetrarólympíuleika í St. Moritz í Sviss og voru þeir titlaðir sem aðrir leikarnir í röðinni á eftir Chamonix.

Norðurlandaleikar í Svíþjóð

Fimm árum eftir að nútímaólympíuleikarnir voru haldnir í fyrsta sinn árið 1896 var fyrsta alþjóðlega keppnin í vetraríþróttum haldin í Svíþjóð. Hún kallaðist Norðurlandaleikarnir, eða Nordic Games, og kepptu þar aðeins þjóðir frá Skandinavíu. Eins og með Ólympíuleikana var keppnin haldin á fjögurra ára fresti, en alltaf í Svíþjóð.

Árið 1908 varð listdans á skautum ein af keppnisgreinum á Sumarólympíuleikunum í London þrátt fyrir að keppnin væri haldin þremur mánuðum á eftir öllum hinum keppnisgreinunum. Það varð upphafið að því að halda sérstaka Ólympíuleika fyrir vetraríþróttir.

Vildu ekki Vetrarólympíuleika

Árið 1911 lagði Alþjóðaólympíunefndin til að aðskilin vetraríþróttakeppni yrði haldin samhliða Ólympíuleikunum í Stokkhólmi 1912 en Svíar, sem vildu viðhalda vinsældum Norðurlandaleikja sinna, höfnuðu því. Fjórum árum síðar ætluðu Þjóðverjar að halda aðskilda keppni með vetraríþróttum samhliða sumarleikunum í Berlín en urðu að hætta við hvora tveggja leikana vegna fyrri heimsstyrjaldarinnar.

Norðmenn unnu flest gull

Eftir Ólympíuleikana í Antwerpen í Belgíu 1920, þegar íshokkí var í fyrsta sinn opinber íþróttagrein á sumarleikum, var ákveðið að Skandinavíubúar myndu halda alþjóðlega vetraríþróttaviku, enda höfðu þeir góða reynslu úr Norðurlandaleikunum. Viðburðurinn í Chamonix varð svo vinsæll á meðal þátttökuþjóðanna sextán að árið 1925 bjó ólympíunefndin til Vetrarólympíuleikana sem yrðu framvegis haldnir á fjögurra ára fresti.

Á leikunum í Chamonix urðu Norðurlandabúar hlutskarpastir í mörgum greinum en Norðmenn unnu flest gull, eða sautján talsins. Af þeim þrjú hundruð keppendum sem tóku þátt voru aðeins þrettán konur og tóku þær allar þátt í listdansi á skautum.

Íslendingar hafa keppt á öllum Vetrarólympíuleikum síðan 1948 að leikunum árið 1972 undanskildum. Skíðamaðurinn Kristinn Björnsson tók þátt í fernum Vetrarólympíuleikum en komst aldrei á verðlaunapall, ekki frekar en aðrir Íslendingar sem hafa tekið þátt. Fimm Íslendingar munu keppa á leikunum í Sotsjí.

Stöð 2 Sport og hliðarrásir stöðvarinnar munu sjónvarpa beint frá Sotsjí. Einnig mun Vísir fjalla ítarlega um leikana.

Hryðjuverk og mannréttindabrot varpa skugga á undirbúninginn

Tvennt hefur varpað skugga á undirbúning leikanna í Sotsjí. Annars vegar tvær hryðjuverkaárásir sem voru gerðar í borginni Volgograd sem liggur um 700 kílómetra frá Sotsjí. Þar fórust 34 manneskjur. Íslamskir hryðjuverkamenn og leiðtogi þeirra, Doku Umarov, hafa lýst ábyrgð á árásunum á hendur sér, og hótað Vladimír Pútín, forseta Rússlands, því að gerðar verði árásir á Sotsjí ef Ólympíuleikarnir verða haldnir í borginni.

Rússnesk yfirvöld hafa undanfarna tvo áratugi barist gegn uppreisnarsinnum í Norður-Kákasus og verða því við öllu búin í Sotsjí. Alls munu 37 þúsund rússneskir hermenn sinna öryggisgæslu á meðan á leikunum stendur.

Rússnesk stjórnvöld hafa einnig verið gagnrýnd fyrir ýmiss konar mannréttindabrot.

Í júní samþykktu þau lög sem banna „áróður“ fyrir samböndum samkynhneigðra fyrir börnum. Í yfirlýsingu frá Samtökunum 78 á Íslandi, þar sem Anna Pála Sverrisdóttir er formaður, krefjast þau þess að íslensk stjórnvöld bregðist opinberlega við mannréttindabrotunum í Rússlandi og fara fram á að þau fari að fordæmi annarra ríkja og sendi ekki sína æðstu embættismenn á leikana. Tveir íslenskir ráðherrar verða viðstaddir, Illugi Gunnarsson menntamálaráðherra og Eygló Harðardóttir félagsmálaráðherra, og hafa þau heitið því að koma mótmælum gegn mannréttindabrotum á framfæri

Dýrustu Ólympíuleikar sögunnar

Tæpar tvær vikur eru í að Vetrarólympíuleikarnir í Sotsjí í Rússlandi, þeir 22. í röðinni, hefjist. Alls verða 98 keppnir haldnar í fimmtán greinum. Þetta verða fyrstu Ólympíuleikarnir sem eru haldnir í Rússlandi síðan Sovétríkin liðuðust í sundur 1991 en árið 1980 voru Sumarólympíuleikarnir haldnir í höfuðborginni Moskvu.

Rússar eru staðráðnir í að sýna að þeir eru ekki eftirbátar annarra þjóða í skipulagningu Ólympíuleika. Þeir hafa eytt gríðarlegum fjárhæðum í íþróttahallir, samgöngumannvirki og tæknimál. Þegar Rússland sótti um að halda leikana árið 2007 sagði Vladimír Pútín, forseti Rússlands, að þeir myndu kosta um 1.400 milljarða króna, eða minna en Sumarólympíuleikarnir í London árið 2012 sem kostuðu um 1.600 milljarða. Nú lítur út fyrir að leikarnir í Sotsjí muni kosta tæpa sex þúsund milljarða króna. Fyrir vikið verða þeir dýrustu Ólympíuleikar sögunnar, enn dýrari en Sumarólympíuleikarnir í Peking 2008 sem kostuðu um fimm þúsund milljarða króna.






Fleiri fréttir

Sjá meira


×