Berst af krafti fyrir dóttur sína

Hlédís Sveinsdóttir birti á dögunum opið bréf til afskiptalausra feðra sem vakið hefur verðskuldaða athygli. Bréfið er skrifað af því tilefni að í þrjú ár hefur Hlédís reynt að setja sig í spor þeirra sem ekki kæra sig um börn sín. Hún á þriggja ára stúlku, Sveindísi, sem hún elur upp án afskipta föður stúlkunnar.

„Mér finnst betra að tala opinskátt um málin. Þannig afgreiði ég hlutina betur,“ segir Hlédís. „Ég er búin að fá svo gígantísk viðbrögð við bréfinu, pósthólfið er fullt og öll skilaboðin falleg. Ég hef verið að fá skilaboð frá alls konar fólki, pöbbum og mömmum, öfum og ömmum. Ég átti ekki von á því. Ég held að þetta sé í alvörunni tabú sem samfélagið þarf að takast á við. Málið snertir alveg innsta þráðinn hjá svo mörgum og það er erfitt að tala um þetta.“

Ekki skipulagt í Excel

Hlédís rak ísbúð í Reykjavík þegar Sveindís kom undir. Þegar hún tilkynnti föðurnum um þungunina sagðist hann ekki ætla að koma að uppeldi dóttur sinnar að neinu leyti, „Mér leið eins og ef það væri eitthvert vit í heiminum þá ætti hann að vera óléttur."

„Misskiptingin var svo augljós. Mér leið eins og valið væri um að deyða fóstur eða særa fjölskyldu hans helsári. Fóstureyðing er ekki alltaf sjálfsagt val, þetta er ekki eins og að fjarlægja grunsamlegan fæðingarblett. Líkamlega er þetta reyndar oftast ekki mikil aðgerð, en það er bara svo miklu meira sem spilar inn í. Ég er ekki viss um að feður geti sett sig fullkomlega í spor mæðra þarna.“

Hún segist vilja vera heiðarleg við dóttur sína og sýna henni að hún barðist fyrir hana, „Okkar fortíð er ekkert verri fyrir vikið þó ég hafi ekki ætlað mér að eiga hana. Hún er alveg jafn dásamleg og allra þeirra sem voru komnir með Excel-skjal og vögguna tilbúna. Sveindís er dásamleg og mig skortir orð yfir því hvað ég er þakklát fyrir að eiga akkúrat þetta fallega og vel gerða barn.“

Dóttirin hætt komin í fæðingu

Fæðing Sveindísar gekk vægast sagt illa, „Hún dó í raun tuttugu mínútum áður en hún fæddist. Ég var sett af stað og það var staðið illa að því. Þetta var skelfileg fæðing, það voru rúmlega 20 sekúndur á milli hríða og mikil oförvun í legi. Hún fæðist klukkan hálf sjö um kvöldið en frá ellefu um morguninn var þetta orðið ógeðslegt, ég var hætt að geta talað og svona. Það er ótrúlegt að hún hafi fæðst lifandi.“

Sveindís hlaut frumudauða í heila við fæðinguna en það er kraftaverki líkast hve vel henni gengur í dag. „Þarna var hún heilalömuð í kassa og ég var í miðju sorgarferli. Ég var nýbúin að sjá ljótar myndir af heilanum í henni og var bara búin að ákveða að þetta gæti ekki farið vel.“

Bowen var óundirbúið kraftaverk

„Vinkona mín er bowen-tæknir og var búin að lofa að koma og gera á henni bowen þegar hún fæddist. Hún kom ekki til að gera neitt kraftaverk."

„Þegar hún er búin fer ég fram til að kveðja hana í aðstandendaherberginu. Þegar ég kem aftur inn var Sveindís búin að rífa úr sér sonduna og var öll á iði. Mín fyrstu viðbrögð voru að það væri búið að færa barnið og þetta væri annað sem væri komið í staðinn.“

Hlédís trúði ekki að dóttir hennar væri vöknuð, „Ég byrjaði að vera reið því ég hélt að læknarnir hefðu gefið henni adrenalín til að koma henni af stað. Þeir skildu heldur ekkert í þessu. Ég fattaði einhvern veginn ekki að gleðjast yfir þessu fyrr en ég segi við læknana: „Vinkona mín var hérna að gera bowen,“ og þeir bara: „Af hverju sagðirðu það ekki?“

Hún segir að læknar og ljósmæður hafi verið jákvæð gagnvart óhefðbundnu lækningunum. „Læknar og lyf björguðu lífi hennar en lífsgæði hennar á ég að þakka bowen-tækni og höfuðbeina- og spjaldhryggsjöfnun. Ég ætla ekki að segja að þetta sé einhver alheimslækning en svo virðist sem þessi tækni virki rosalega vel á lítil börn.“ 

Fyrirmyndar afi og amma

Föðurforeldrar og föðursystkini Sveindísar hafa ekki leitað eftir því að umgangast stúlkuna. Ömmusystir Sveindísar hafði þó óvænt samband fljótlega eftir að hún fæddist.

„Þegar hún var pínulítil fékk ég Facebook-skilaboð frá konu sem heitir Guðný Stefánsdóttir og var úti í Kúalalúmpúr, það var fyrsti ættingi Sveindísar föðurmegin sem setti sig í samband við okkur.“

Hún segir bréfið hafa verið fallegt og á réttum forsendum. Guðný sagðist hafa heyrt af tilvist frænku sinnar, slysinu í fæðingu og vissi forsendur föður hennar. „Það finnst mér svo ótrúlega heilbrigð og falleg nálgun,“ segir Hlédís.

„Ég þurfti ekkert meira en ósk um velfarnað henni til handa og að hún væri boðin velkomin í heiminn. Ég var ekkert að fara fram á flugeldasýningu og var alveg meðvituð um að forsendur væru ekki bara sárar fyrir mig.“

Á milli Sveindísar og ættingja hennar hefur því myndast fallegt ömmu- og afasamband.

„Guðný amma og Aggi afi, auk fjölskyldu þeirra, stigu fram og buðu dóttir minni ást og umhyggju skilyrðislaust. Þarna mættu fleiri taka sér þau til fyrirmyndar. Þau eru svo ástrík og umhyggjusöm og sambandið þeirra á milli er gegnheilt og fallegt. Ég get ímyndað mér að blóðafi hennar og amma séu þakklát fyrir að aðrir hafi stigið inn í þeirra hlutverk á meðan þeim finnst þau ekki hafa rými fyrir hana í sínu lífi.“

Spyr stundum um pabba

Sveindís litla fór fljótlega að forvitnast um pabba sinn þrátt fyrir að vera alin upp án föðurímyndar,

„Ég var búin að ímynda mér að hún myndi byrja að spyrja svona níu ára og þá væri ég með rúllurnar í hárinu og sjerríglas í annarri og myndi segja: „Hei elskan, það er nú soldið sem ég þarf að segja þér,“ en svo var baba fyrsta orðið sem hún sagði. Ótrúlega magnað. Ég gat ekki annað en hugsað: „Þú hefur kaldhæðnina frá mömmu þinni.“ 

Fjölskyldu Sveindísar hefur alltaf staðið til boða að nálgast hana. „Ég hef kyngt bílförmum af stolti og valdi að gera það frá degi eitt. Ég vildi gera þetta á vitrænan hátt í ömurlegum aðstæðum. Þetta snýst ekki um mig eða hann og þetta er svo einfalt ef fólk heldur fókus. Hagsmunir barnsins hljóta að skipta mestu máli.“

Ekki jöfnuður á milli foreldra

Hlédís skrifaði opna bréfið til afskiptalausu feðranna til að opna á umræðu í samfélaginu,

„Þetta bréf sem ég skrifa er ekki til barnsföður míns heldur til samfélagsins.“ 

Hún segir að fólk verði að setja eigin tilfinningar á ís þegar börn eru annars vegar og leyfa þeim að njóta vafans, „Þegar barn er komið undir þýðir ekkert að vera með einhverjar ásakanir. Þá skiptir engu máli hver klúðraði pillunni eða hver var með ónýtan smokk. Og í rauninni heldur ekki hver sagði ekki að hann væri giftur. Það eina sem skiptir máli er þetta litla barn.“ 

Hún segir að kerfið sé líka ósanngjarnt fyrir feður sem gjarnan vilja eiga í samskiptum við börn sín en verða fyrir tálmunum af hendi móður. 

„Kerfið stendur ekki með feðrum heldur eins og varðandi lögheimilið. Af hverju er ekki bara hægt að skipta því jafnt? Mér finnst ótrúlega mikið um það að fólk láti reiði sín á milli bitna á barninu.“ 

Hlédís segist skilja að feður upplifi líka ranglæti þegar barn kemur undir við óheppilegar aðstæður,

„Það sem þeir kannski átta sig ekki á er að margar mæður upplifa það líka. Okkur líður ekkert eins og við höfum val. Eiga feður að geta fríað sig ábyrgð á barni og meðlagsgreiðslum ef þeir vilja að móðirin fari í fóstureyðingu? Þetta eru spurningar sem hver og einn verður að svara fyrir sig. Þetta er ekkert einfalt eða auðvelt, en það er lífið ekki heldur – og á ekkert að vera það.“

Með gullpálmann í höndunum

Hlédís og Sveindís búa í litlu húsi á Akranesi en Hlédís segir að leikskólinn þar hugsi sérstaklega vel um dóttur sína, 

„Ég vona bara að hún verði hamingjusöm og ég held að það sé það sem allir foreldrar óski sér. Ég get ekki komið orðum að því hvað mér finnst ég vera lánsöm. Mér fannst ég vera send með hana til heljar en svo á ég barn sem var að koma úr skíðaferðalagi. Ég get ekki kvartað.“ 

Hlédís er þakklát fyrir þann stuðning sem hún hefur fengið en líka fyrir þá ást sem hún ber til Sveindísar. 

„Sveindísi skortir nákvæmlega ekki neitt. Hún á dásamlegt tengslanet en mig langar samt til að samfélagið geti orðið betra. Ég held að svona hunsun sé ekki til þess fallin að auka hamingju samfélagsins.“ 

Hún og dóttir hennar eru báðar með sama keppnisskapið. „Mér þótti bara vænna og vænna um kúluna eftir því sem baráttan varð meiri og ég hertist upp. Mér leið eins og ég væri að berjast fyrir henni frá upphafi. Það þyrfti ekki að virkja Kárahnjúka ef það væri hægt að virkja foreldrahormónið. Þetta er sterkasta afl sem er til. Ég er ótrúlega þakklát fyrir að hafa fengið þá tilfinningu því ég held að hún sé ekki sjálfgefin og sérstaklega ekki í þessari stöðu,“ segir Hlédís að lokum.