Varasöm tímamót Einar Benediktsson skrifar 23. maí 2014 07:00 Forseti Eistlands, Toomas Hendrik Ilves, lét svo ummælt: „Allt sem skeð hefur síðan 1989 hefur mátt sjá fyrir á þeirri grunnforsendu að landamærum Evrópu verður ekki breytt með valdi, sem nú hefur verið fleygt út.“ Sú skoðun hefur verið útbreidd að með því að ógn myndi aldrei að stafa af Rússlandi væri varnarhlutverk NATO úr sögunni. Í ljós kom hið gagnstæða þegar Pútín hóf aðgerðir í Úkraínu. En samheldni og virðing Atlantshafsbandalagsins hafði laskast með stríðsaðgerðunum í Afganistan, Írak og Líbíu, sem voru feikilega kostnaðarsamar í mannslífum og fjárútlátum en án tilætlaðs árangurs. Var það tilgangur varnarbandalags að gerast alheimslögregla gegn hryðjuverkum? Aðildarríkjum Atlantshafsbandalagsins fjölgaði úr 16 í 28 við að taka við fyrrverandi félagsríkjum Rússa. Stækkunarferlið, segir Sergei Lavrov, utanríkisráðherra Rússlands, að sé ný útgáfa af innilokunarstefnunni gömlu. Það er skiljanlegt að Rússar taki það óstinnt upp að veldi þeirra hefur skroppið saman við að leppríkin orðin lýðfrjáls tóku sínar ákvarðanir í alþjóðlegu samstarfi. En hvað kemur Rússum það eiginlega við? Það minnir þann sem þetta skrifar á fyrri tíð þegar hann var sendiherra gagnvart Póllandi og afhenti Lech Walesa, forseta og þjóðhetju, trúnaðarbréf sitt. Það var 1991 og voru Pólverjar ekki búnir að rjúfa svo tengsl sín við Rússa að þeir gætu gerst aðilar að NATO og ESB, svo sem síðar varð. Þetta afar eftirminnilega samtal snerist um lítið annað en vestræna samvinnu. Walesa tók fram með miklum þunga að Pólverjar einir réðu því að ganga sem fyrst í NATO og þá ESB. Í orðum hans lá að þeir þyldu enga afskiptasemi Rússa af sínum málum. Það stóð að sjálfsögðu ekki á því að heita Pólverjum fulltingi okkar.Slakað á boganum Nú þurfa NATO-ríkin sem fyrr að standa þétt saman. Við hljótum að leggja áherslu á öryggi Íslands en þar hefur verið slakað á boganum. Taka ber til umræðu hina miklu hernaðaruppbyggingu Rússa á norðurslóðum, innan NATO og við Rússa. Öryggi Íslands hvílir ekki hvað síst á varnarsamningnum við Bandaríkin og samstarfi við þá í NATO. Á ríkisleiðtogafundi NATO í Bretlandi í september verður vonandi áréttað að eina markmið bandalagsins er að tryggja öryggi þeirrar Evrópu sem er „heil, frjáls og í friði“. Það er markvert að vegna þróunarinnar í Úkraínu gerðu Finnar í apríl sögulegan samning við NATO um hernaðarsamvinnu og varnarmál. Verður Finnum veittur liðsauki komi til árásar og fyrirhuguð eru kaup á nýjum orrustuþotum. Svíar og Finnar lýstu því yfir í maí að varnarsamstarf þeirra yrði aukið. Aukið átak í varnarmálum af hálfu Evrópulanda verður væntanlega átakamál vegna brotthvarfs Bandaríkjanna. Íslendingar þurfa að sýna hug í verki og styðja loftrýmisgæslu NATO af fremstu getu. Það varðar öryggi landsins að Kínverjar sækjast eftir aðstöðu hér sem sýnilegum lið í lengri tíma fyrirætlunum. Á heimaslóðum leita þeir til yfirráða yfir auðlindum í Suður-Kínahafi í andstöðu við strandríkin. Tækið í þeim yfirgangi er hið risavaxna olíuríkisfyrirtæki CNOOC, sem hefur nú komið sér upp fyrsta borpallinum, sem starfsmaður fyrirtækisins kallaði „okkar færanlega þjóðarlandsvæði”. Það er nú lengst suður af Kína við smáeyju sem Víetnam gerir tilkall til. Þessar einhliða ráðstafanir Kínverja um yfirráð á opnu hafi hafa leitt til þess að Filippseyingar hafa samið við Bandaríkin um að opna þeim aftur hina miklu Subic Bay-herstöð.Leikhús fáránleikans Minna má á að við höfum þegar valið CNOOC sem 60% samstarfsaðila á Drekasvæðinu, íslenska hlutanum við Jan Mayen. Inn í umræðuna um Kína hefur blandast misskilningur varðandi fríverslunarsamning við þetta hráefna-, orkugráðuga land sem náinn samstarfsaðila og fjárfesti. Stærð og landlega slíkra bandamanna, sem kann að vera draumsýn einhverra, er aðeins efni í leikhús fáránleikans. Mál manna er að illmögulegt sé að átta sig á þróuninni erlendis og ekki síður stefnu Íslands, sé hún þá yfirleitt nokkur. Þar ræður miklu óvissan um stöðuna varðandi Ísland og ESB, sem meirihluti landsmanna vill tjá sig um í þjóðaratkvæði. Það mál birtist mér sem deilan um aðildina að NATO, minnisstæð okkur eldri kynslóðarfólki. Þá tók Sjálfstæðisflokkurinn þá afgerandi forystu sem leiðtogar hans gátu veitt. Svo var einnig um aðildina að EFTA og EES-samninginn, í samstarfi við Alþýðuflokkinn. Sjálfstæðisflokkur sá sem nú ber það nafn á lítið sammerkt með forveranum nema nafnið. Forseti Íslands hefur haldið fram þýðingu hins íslausa Norðurskauts í friðsæld og án vopnaðrar viðveru undir stjórn Norðurskautráðsins. Væri vel að svo sé. En sú mikla hervæðing sem Pútín forseti boðar á skömmum tíma á heimskautssvæðum Rússlands minnir höfundinn á fyrri tíð þegar hann var fastafulltrúi í NATO í kalda stríðinu. Það sem nú er tilkynnt í Moskvu eru auk þess miklu þróaðri hergögn á láði, legi og lofti. Varnarleysi hefur ekki gagnað neinu ríki ef hættuástand brestur á en varnirnar tryggðu áður friðinn. Það var galdurinn við árangursríkt samstarf í NATO en reyndar ekki án fyrirhafnar og fjárútláta. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Einar Benediktsson Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason Skoðun Jól alla daga Geir Gunnar Markússon Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir Skoðun Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson Skoðun Halldór 05.07.2024 Halldór Skoðun Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason skrifar Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Að eiga tertuna og borða hana líka – svar til formanns Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Hik er sama og tap Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason skrifar Skoðun Hluta þjóðarinnar hent út í kuldann – hinn baðar sig í sólinni Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Engin gúrka hjá Blaðamannafélaginu Sigríður Dögg Auðunsdóttir,Freyja Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Sjá meira
Forseti Eistlands, Toomas Hendrik Ilves, lét svo ummælt: „Allt sem skeð hefur síðan 1989 hefur mátt sjá fyrir á þeirri grunnforsendu að landamærum Evrópu verður ekki breytt með valdi, sem nú hefur verið fleygt út.“ Sú skoðun hefur verið útbreidd að með því að ógn myndi aldrei að stafa af Rússlandi væri varnarhlutverk NATO úr sögunni. Í ljós kom hið gagnstæða þegar Pútín hóf aðgerðir í Úkraínu. En samheldni og virðing Atlantshafsbandalagsins hafði laskast með stríðsaðgerðunum í Afganistan, Írak og Líbíu, sem voru feikilega kostnaðarsamar í mannslífum og fjárútlátum en án tilætlaðs árangurs. Var það tilgangur varnarbandalags að gerast alheimslögregla gegn hryðjuverkum? Aðildarríkjum Atlantshafsbandalagsins fjölgaði úr 16 í 28 við að taka við fyrrverandi félagsríkjum Rússa. Stækkunarferlið, segir Sergei Lavrov, utanríkisráðherra Rússlands, að sé ný útgáfa af innilokunarstefnunni gömlu. Það er skiljanlegt að Rússar taki það óstinnt upp að veldi þeirra hefur skroppið saman við að leppríkin orðin lýðfrjáls tóku sínar ákvarðanir í alþjóðlegu samstarfi. En hvað kemur Rússum það eiginlega við? Það minnir þann sem þetta skrifar á fyrri tíð þegar hann var sendiherra gagnvart Póllandi og afhenti Lech Walesa, forseta og þjóðhetju, trúnaðarbréf sitt. Það var 1991 og voru Pólverjar ekki búnir að rjúfa svo tengsl sín við Rússa að þeir gætu gerst aðilar að NATO og ESB, svo sem síðar varð. Þetta afar eftirminnilega samtal snerist um lítið annað en vestræna samvinnu. Walesa tók fram með miklum þunga að Pólverjar einir réðu því að ganga sem fyrst í NATO og þá ESB. Í orðum hans lá að þeir þyldu enga afskiptasemi Rússa af sínum málum. Það stóð að sjálfsögðu ekki á því að heita Pólverjum fulltingi okkar.Slakað á boganum Nú þurfa NATO-ríkin sem fyrr að standa þétt saman. Við hljótum að leggja áherslu á öryggi Íslands en þar hefur verið slakað á boganum. Taka ber til umræðu hina miklu hernaðaruppbyggingu Rússa á norðurslóðum, innan NATO og við Rússa. Öryggi Íslands hvílir ekki hvað síst á varnarsamningnum við Bandaríkin og samstarfi við þá í NATO. Á ríkisleiðtogafundi NATO í Bretlandi í september verður vonandi áréttað að eina markmið bandalagsins er að tryggja öryggi þeirrar Evrópu sem er „heil, frjáls og í friði“. Það er markvert að vegna þróunarinnar í Úkraínu gerðu Finnar í apríl sögulegan samning við NATO um hernaðarsamvinnu og varnarmál. Verður Finnum veittur liðsauki komi til árásar og fyrirhuguð eru kaup á nýjum orrustuþotum. Svíar og Finnar lýstu því yfir í maí að varnarsamstarf þeirra yrði aukið. Aukið átak í varnarmálum af hálfu Evrópulanda verður væntanlega átakamál vegna brotthvarfs Bandaríkjanna. Íslendingar þurfa að sýna hug í verki og styðja loftrýmisgæslu NATO af fremstu getu. Það varðar öryggi landsins að Kínverjar sækjast eftir aðstöðu hér sem sýnilegum lið í lengri tíma fyrirætlunum. Á heimaslóðum leita þeir til yfirráða yfir auðlindum í Suður-Kínahafi í andstöðu við strandríkin. Tækið í þeim yfirgangi er hið risavaxna olíuríkisfyrirtæki CNOOC, sem hefur nú komið sér upp fyrsta borpallinum, sem starfsmaður fyrirtækisins kallaði „okkar færanlega þjóðarlandsvæði”. Það er nú lengst suður af Kína við smáeyju sem Víetnam gerir tilkall til. Þessar einhliða ráðstafanir Kínverja um yfirráð á opnu hafi hafa leitt til þess að Filippseyingar hafa samið við Bandaríkin um að opna þeim aftur hina miklu Subic Bay-herstöð.Leikhús fáránleikans Minna má á að við höfum þegar valið CNOOC sem 60% samstarfsaðila á Drekasvæðinu, íslenska hlutanum við Jan Mayen. Inn í umræðuna um Kína hefur blandast misskilningur varðandi fríverslunarsamning við þetta hráefna-, orkugráðuga land sem náinn samstarfsaðila og fjárfesti. Stærð og landlega slíkra bandamanna, sem kann að vera draumsýn einhverra, er aðeins efni í leikhús fáránleikans. Mál manna er að illmögulegt sé að átta sig á þróuninni erlendis og ekki síður stefnu Íslands, sé hún þá yfirleitt nokkur. Þar ræður miklu óvissan um stöðuna varðandi Ísland og ESB, sem meirihluti landsmanna vill tjá sig um í þjóðaratkvæði. Það mál birtist mér sem deilan um aðildina að NATO, minnisstæð okkur eldri kynslóðarfólki. Þá tók Sjálfstæðisflokkurinn þá afgerandi forystu sem leiðtogar hans gátu veitt. Svo var einnig um aðildina að EFTA og EES-samninginn, í samstarfi við Alþýðuflokkinn. Sjálfstæðisflokkur sá sem nú ber það nafn á lítið sammerkt með forveranum nema nafnið. Forseti Íslands hefur haldið fram þýðingu hins íslausa Norðurskauts í friðsæld og án vopnaðrar viðveru undir stjórn Norðurskautráðsins. Væri vel að svo sé. En sú mikla hervæðing sem Pútín forseti boðar á skömmum tíma á heimskautssvæðum Rússlands minnir höfundinn á fyrri tíð þegar hann var fastafulltrúi í NATO í kalda stríðinu. Það sem nú er tilkynnt í Moskvu eru auk þess miklu þróaðri hergögn á láði, legi og lofti. Varnarleysi hefur ekki gagnað neinu ríki ef hættuástand brestur á en varnirnar tryggðu áður friðinn. Það var galdurinn við árangursríkt samstarf í NATO en reyndar ekki án fyrirhafnar og fjárútláta.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun