Lækkun skatta gæti ýtt undir þenslu sæunn gísladóttir skrifar 10. september 2015 10:33 Ásgeir Jónsson telur því brýnt nú að sýna aðhald í rekstri ríkissjóðs. vísir/gva Við kynningu fjárlagafrumvarpsins sagði Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra stærstu breytingarnar á skattkerfinu árið 2016 snúa að tekjuskatti einstaklinga og afnámi tolla á fatnað og skó. Almenn ánægja virðist með afnám tolla af fötum og skóm. Félag atvinnurekenda hefur meðal annars fagnað því. Hins vegar telur Ásgeir Jónsson, dósent við hagfræðideild Háskóla Íslands, að skattalækkanir geti leitt til þenslu. Hann segir mikilvægt að sýna aðhald í rekstri ríkissjóðs, ef auknum tekjum í ríkissjóði verður eytt þegar ríkir meðbyr geti ríkissjóður lent í tómu tjóni þegar niðursveifla kemur aftur í hagkerfið. Gangi nýtt fjárlagafrumvarp í gegn mun tekjuskattur einstaklinga lækka í tveimur áföngum og við þann síðari fækkar skattþrepum úr þremur í tvö. Skattprósenta í lægra þrepi verður lækkuð úr 22,86% í 22,68% 1. janúar 2016 og í 22,50% við ársbyrjun 2017. Álag í milliþrepi verður lækkað um helming frá ársbyrjun 2016 og fellur það saman við neðsta þrepið um áramótin 2016/2017. Ásgeir telur breytingarnar varðandi tollana mjög tímabærar og mikið framfaraspor. Sama á við um fækkun skattþrepa. Hann telur þó að skattalækkanirnar sem slíkar geti ýtt undir þenslu. „Miðað við hvernig íslenskt skattkerfi er bæði hvað varðar mjög háa jaðarskatta af tekjum sem og mikið vægi veltuskatta þá auka efnahagsuppsveiflur tekjur ríkisins hlutfallslega mjög mikið þannig að afgangur á fjárlögum verður eiginlega sjálfgefinn í þenslu. Það þarf þó ekki endilega að tákna að raunverulegt aðhald sé til staðar,“ segir Ásgeir. Hann bendir jafnframt á að það sé fallvalt að treysta neyslutengdum skatttekjum. „Yfirleitt er það svo að með mjög hröðum vexti skatttekna koma tímar með skörpum samdrætti í niðursveiflu eins og gerðist hér fyrir nokkrum árum. Það ætti að vera regla að skattalækkanir á uppsveiflutímum séu ávallt fjármagnaðar með raunverulegri lækkun ríkisútgjalda.“ Ásgeir telur því brýnt nú að sýna aðhald í rekstri ríkissjóðs. „Það hefur alltaf gerst á Íslandi, alla vega svo langt sem mitt minni nær, að Íslendingar sýna skynsemi í mótbyr og hafa dug til að taka erfiðar ákvarð anir, en við látum síðan skipið reka á reiðanum í meðbyr. Oft hafa margar slæmar ákvarðanir verið teknar í blásandi byr á Íslandi sem dæmin sanna. Það er einnig svo að eftir undangenginn samdrátt eru þau mörg þjóðþrifaverkefnin sem fólki finnst að nú þurfi aukið fjármagn. Hins vegar er það mjög óheppilegt fyrir ríkið að færa út kvíarnar á sama tíma og fjárfesting er fyrst að taka við sér og vinnuaflsskortur er þegar farinn að gera vart við sig líkt og nú er raunin. Rétti tíminn fyrir opinberar framkvæmdir er á tímum niðursveiflu og þá er kostnaður líka mun minni, enda nægt fólk á lausu. Ég hef sérstakar áhyggjur af því að þrýstingurinn verði óbærilegur að eyða þeim fjármunum sem kröfuhafar eru bráðlega að fara að leggja inn í ríkissjóð, án þess þó að ég sé að gera mönnum upp slæmar fyrir ætlanir,“ segir Ásgeir. Aðspurður segist Ásgeir telja að pólitískar ákvarðanir hafi áhrif á ríkis fjármálin. „Yfirleitt er bætt í ríkis útgjöldin fyrir kosningar og aðhaldið aukið eftir þær. Þannig virkar lýð ræðið.“ Mest lesið Rukkaður um 2800 króna aukagjald í Reynisfjöru Neytendur Gapandi hissa að sjá túrista skipta á milli sín mat: „Ég sárlega vorkenndi þeim“ Neytendur Play tapaði milljarði en staðan „mjög traust“ að mati forstjórans Viðskipti innlent Stærstu fyrirtækin orðið af 747 milljörðum Viðskipti erlent „Við erum ekki að fara að vinna“ Neytendur Hugmyndir fyrir tómlega vinnustaði og leiðinlega vinnudaga Atvinnulíf Hagnaður Arion banka dregst saman milli ára Viðskipti innlent Barátta Seðlabankans löngu töpuð Viðskipti innlent Horfurnar versna hjá Play sem kippir afkomuspá úr gildi Neytendur Ódýrara að velja erlenda gjaldmiðilinn í posum erlendis Neytendur Fleiri fréttir Hagnaður Arion banka dregst saman milli ára Play tapaði milljarði en staðan „mjög traust“ að mati forstjórans Bein útsending: Play kynnir uppgjör Barátta Seðlabankans löngu töpuð Formaðurinn neiti að horfast í augu við einkunnaverðbólgu Gústi Jó ráðinn markaðsstjóri Vöruverndar Verðbólgutölur minnki líkur á vaxtalækkun „allverulega“ Þekkja engin dæmi um að lögheimilisskráning stöðvi fasteignasölu Eyþór fyllir í skarð Rósu hjá Heimum Verðbólga eykst milli mánaða Stýrivextir mögulega ekki lækkaðir fyrr en í febrúar „Ljóst að staðan er mjög strembin“ Móðurfélag Össurar hagnaðist um 2,8 milljarða á metfjórðungi Fækkun ferðamanna gæti komið íbúðum á markað Fækkun ferðamanna mögulega leitt til hraðari lækkunar stýrivaxta Fá hundrað milljónir til að þróa gervigreind Styrkás kaupir Kraft Landsliðskokkur kaupir hverfisstaðinn: „Þetta gerðist í rauninni bara mjög hratt“ KFC á Íslandi segir meinta ljósmynd viðskiptavinar „falska“ Komust ekki inn á netbanka vegna bilunar Titringur á bókunarmarkaði: „Í kjörstöðu til að taka yfir þennan markað“ Landsbankinn hagnaðist um 16 milljarða eftir skatt Víkingur skiptir um hlutverk hjá Öskju Einar Hrafn ráðinn markaðsstjóri 1,4 milljarða sparnaður af uppsögnum 140 starfsmanna í maí og júní „Sérkennileg“ hækkun íbúðaverðs á tímum hárra vaxta Leiguverð heldur áfram að hækka „Það er verið að ríkisvæða húsnæðismarkaðinn“ Leggja upp laupana í Lundúnum Annað tilboð borist í Skagann 3X Sjá meira
Við kynningu fjárlagafrumvarpsins sagði Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra stærstu breytingarnar á skattkerfinu árið 2016 snúa að tekjuskatti einstaklinga og afnámi tolla á fatnað og skó. Almenn ánægja virðist með afnám tolla af fötum og skóm. Félag atvinnurekenda hefur meðal annars fagnað því. Hins vegar telur Ásgeir Jónsson, dósent við hagfræðideild Háskóla Íslands, að skattalækkanir geti leitt til þenslu. Hann segir mikilvægt að sýna aðhald í rekstri ríkissjóðs, ef auknum tekjum í ríkissjóði verður eytt þegar ríkir meðbyr geti ríkissjóður lent í tómu tjóni þegar niðursveifla kemur aftur í hagkerfið. Gangi nýtt fjárlagafrumvarp í gegn mun tekjuskattur einstaklinga lækka í tveimur áföngum og við þann síðari fækkar skattþrepum úr þremur í tvö. Skattprósenta í lægra þrepi verður lækkuð úr 22,86% í 22,68% 1. janúar 2016 og í 22,50% við ársbyrjun 2017. Álag í milliþrepi verður lækkað um helming frá ársbyrjun 2016 og fellur það saman við neðsta þrepið um áramótin 2016/2017. Ásgeir telur breytingarnar varðandi tollana mjög tímabærar og mikið framfaraspor. Sama á við um fækkun skattþrepa. Hann telur þó að skattalækkanirnar sem slíkar geti ýtt undir þenslu. „Miðað við hvernig íslenskt skattkerfi er bæði hvað varðar mjög háa jaðarskatta af tekjum sem og mikið vægi veltuskatta þá auka efnahagsuppsveiflur tekjur ríkisins hlutfallslega mjög mikið þannig að afgangur á fjárlögum verður eiginlega sjálfgefinn í þenslu. Það þarf þó ekki endilega að tákna að raunverulegt aðhald sé til staðar,“ segir Ásgeir. Hann bendir jafnframt á að það sé fallvalt að treysta neyslutengdum skatttekjum. „Yfirleitt er það svo að með mjög hröðum vexti skatttekna koma tímar með skörpum samdrætti í niðursveiflu eins og gerðist hér fyrir nokkrum árum. Það ætti að vera regla að skattalækkanir á uppsveiflutímum séu ávallt fjármagnaðar með raunverulegri lækkun ríkisútgjalda.“ Ásgeir telur því brýnt nú að sýna aðhald í rekstri ríkissjóðs. „Það hefur alltaf gerst á Íslandi, alla vega svo langt sem mitt minni nær, að Íslendingar sýna skynsemi í mótbyr og hafa dug til að taka erfiðar ákvarð anir, en við látum síðan skipið reka á reiðanum í meðbyr. Oft hafa margar slæmar ákvarðanir verið teknar í blásandi byr á Íslandi sem dæmin sanna. Það er einnig svo að eftir undangenginn samdrátt eru þau mörg þjóðþrifaverkefnin sem fólki finnst að nú þurfi aukið fjármagn. Hins vegar er það mjög óheppilegt fyrir ríkið að færa út kvíarnar á sama tíma og fjárfesting er fyrst að taka við sér og vinnuaflsskortur er þegar farinn að gera vart við sig líkt og nú er raunin. Rétti tíminn fyrir opinberar framkvæmdir er á tímum niðursveiflu og þá er kostnaður líka mun minni, enda nægt fólk á lausu. Ég hef sérstakar áhyggjur af því að þrýstingurinn verði óbærilegur að eyða þeim fjármunum sem kröfuhafar eru bráðlega að fara að leggja inn í ríkissjóð, án þess þó að ég sé að gera mönnum upp slæmar fyrir ætlanir,“ segir Ásgeir. Aðspurður segist Ásgeir telja að pólitískar ákvarðanir hafi áhrif á ríkis fjármálin. „Yfirleitt er bætt í ríkis útgjöldin fyrir kosningar og aðhaldið aukið eftir þær. Þannig virkar lýð ræðið.“
Mest lesið Rukkaður um 2800 króna aukagjald í Reynisfjöru Neytendur Gapandi hissa að sjá túrista skipta á milli sín mat: „Ég sárlega vorkenndi þeim“ Neytendur Play tapaði milljarði en staðan „mjög traust“ að mati forstjórans Viðskipti innlent Stærstu fyrirtækin orðið af 747 milljörðum Viðskipti erlent „Við erum ekki að fara að vinna“ Neytendur Hugmyndir fyrir tómlega vinnustaði og leiðinlega vinnudaga Atvinnulíf Hagnaður Arion banka dregst saman milli ára Viðskipti innlent Barátta Seðlabankans löngu töpuð Viðskipti innlent Horfurnar versna hjá Play sem kippir afkomuspá úr gildi Neytendur Ódýrara að velja erlenda gjaldmiðilinn í posum erlendis Neytendur Fleiri fréttir Hagnaður Arion banka dregst saman milli ára Play tapaði milljarði en staðan „mjög traust“ að mati forstjórans Bein útsending: Play kynnir uppgjör Barátta Seðlabankans löngu töpuð Formaðurinn neiti að horfast í augu við einkunnaverðbólgu Gústi Jó ráðinn markaðsstjóri Vöruverndar Verðbólgutölur minnki líkur á vaxtalækkun „allverulega“ Þekkja engin dæmi um að lögheimilisskráning stöðvi fasteignasölu Eyþór fyllir í skarð Rósu hjá Heimum Verðbólga eykst milli mánaða Stýrivextir mögulega ekki lækkaðir fyrr en í febrúar „Ljóst að staðan er mjög strembin“ Móðurfélag Össurar hagnaðist um 2,8 milljarða á metfjórðungi Fækkun ferðamanna gæti komið íbúðum á markað Fækkun ferðamanna mögulega leitt til hraðari lækkunar stýrivaxta Fá hundrað milljónir til að þróa gervigreind Styrkás kaupir Kraft Landsliðskokkur kaupir hverfisstaðinn: „Þetta gerðist í rauninni bara mjög hratt“ KFC á Íslandi segir meinta ljósmynd viðskiptavinar „falska“ Komust ekki inn á netbanka vegna bilunar Titringur á bókunarmarkaði: „Í kjörstöðu til að taka yfir þennan markað“ Landsbankinn hagnaðist um 16 milljarða eftir skatt Víkingur skiptir um hlutverk hjá Öskju Einar Hrafn ráðinn markaðsstjóri 1,4 milljarða sparnaður af uppsögnum 140 starfsmanna í maí og júní „Sérkennileg“ hækkun íbúðaverðs á tímum hárra vaxta Leiguverð heldur áfram að hækka „Það er verið að ríkisvæða húsnæðismarkaðinn“ Leggja upp laupana í Lundúnum Annað tilboð borist í Skagann 3X Sjá meira