Fágætar myndir af fyrsta Kröflugosinu Kristján Már Unnarsson skrifar 10. mars 2015 21:00 Fyrir fjörutíu árum náði verkfræðingur á vegum Kröflunefndar fágætum ljósmyndum af upphafi Kröfluelda, sem teknar voru í fyrsta fluginu yfir gosstöðvarnar. Aðeins ein þeirra hefur áður sést opinberlega. Gossprungan opnaðist aðeins þrjá kílómetra frá stöðvarhúsi Kröfluvirkjunar, sem sést neðarlega til hægri á myndinni.Mynd/Eiríkur Jónsson. Akureyri. Sennilega var þeim illa brugðið sem ábyrgð báru á smíði Kröfluvirkjunar þegar eldgos hófst við Leirhnjúk fjórum dögum fyrir jólin 1975, enda var gossprungan aðeins um þrjá kílómetra frá stöðvarhúsinu, sem þá var í smíðum. Flestir starfsmenn voru farnir burt af Kröflusvæðinu í jólafrí en gosið byrjaði á laugardegi laust fyrir hádegi þann 20. desember. Stöðvarhús Kröfluvirkjunar, séð úr flugvélinni, en það var í smíðum þegar umbrotahrinan hófst.Mynd/Eiríkur Jónsson, Akureyri. Kröflunefnd, undir formennsku Jóns G. Sólness, ákvað strax að senda tvo verkfræðinga í könnunarflug frá Akureyri, þá Einar Tjörfa Elíasson og Eirík Jónsson. Þeir flugu með Beechcraft-vél Norðurflugs og var þetta fyrsta flugvélin sem kom á svæðið, að sögn Eiríks. Hann segir að myndirnar hafi verið teknar milli klukkan 13.40 og 13.50. Gossprungan við Leirhnjúk séð úr suðri, laugardaginn 20. desember árið 1975. Horft er til norðurs.Mynd/Eiríkur Jónsson, Akureyri. Þetta var hins vegar lítið gos, stóð aðeins yfir í nokkrar klukkustundir í svartasta skammdeginu, og er því lítið til af myndum af þessum upphafsatburði Kröfluelda. Þetta fyrsta Kröflugos stóð aðeins í nokkrar klukkustundir. Talsvert hraun kom þó upp á yfirborð, en svört hraunbreiðan sést vel í hvítum snjónum.Mynd/Eiríkur Jónsson, Akureyri. Að sögn Eiríks Jónssonar tók hann ljósmyndirnar á 200 ASA svarthvíta filmu í gegnum flugvélargluggann. Myndavélin var ný, af gerðinni Pentax K. Með því að afhenda Stöð 2 myndirnar til birtingar vill hann að menn viti að þær séu til og séu notaðar. LEIÐRÉTTING: Eftir að þessi frétt var birt hefur borist ábending um að fyrstu ljósmyndina af gosinu hafi Helgi Jósefsson tekið úr flugvél sem var á leið frá Vopnafirði til Akureyrar. Sú ljósmynd birtist í Tímanum þremur dögum síðar, þann 23. desember, og er í myndatexta sögð hafa verið tekin laust eftir klukkan 11.30 laugardaginn 20. desember. Það voru flugmenn þeirrar vélar sem tilkynntu um gosið fyrstir manna. Ljósmyndin sem Tíminn birti 23. desember 1975 ásamt myndatexta sem fylgdi. Flogið vestan við gossprunguna. Gosmökkinn lagði til norðurs undan stífri sunnanátt.Mynd/Eiríkur Jónsson, Akureyri. Gosin urðu níu talsins á níu árum en í þættinum „Um land allt“ á Stöð 2 í kvöld eru atburðirnir rifjaðir upp með heimamönnum. Birkir Fanndal Haraldsson, fyrrverandi stöðvarstjóri Kröfluvirkjunar, var yfirvélstjóri í Kröfluvirkjun þegar Kröflueldar stóðu yfir. „Mestu vandamálin hjá okkur í Kröflu voru náttúrlega bara gufuöflunin, sem umturnaðist öll vegna þessara eldsumbrota. Það eyðilögðust borholur,“ sagði Birkir Fanndal. Birkir Fanndal Haraldsson, fyrrverandi stöðvarstjóri Kröfluvirkjunar.Stöð 2/Egill Aðalsteinsson. Miklar deilur urðu um Kröfluvirkjun og óttuðust margir að fjárfestingin myndi glatast. „Það gekk nú ekkert vel að vinna gufu hérna fyrstu árin. En hún er sem betur fer í fullum rekstri í dag og gengur bara ágætlega,“ sagði Kristján Steingrímsson, vélstjóri í Kröfluvirkjun. Kristján Steingrímsson, vélstjóri í Kröfluvirkjun.Stöð 2/Egill Aðalsteinsson. Hér má sjá þáttinn um Kröflugosin: Fréttir af flugi Skútustaðahreppur Um land allt Mest lesið „Þetta eru í rauninni mjög sorglegar niðurstöður“ Innlent Joe Biden með Covid Erlent Sautján milljóna króna greiðslan vekur hneykslan Innlent Hinn látni í Suðursveit ungur pólskur maður Innlent Hefja viðgerðir þó það gæti gosið á næstu dögum eða vikum Innlent Þrettán þúsund krónur fyrir nótt í tjaldi Innlent Dósent við HÍ „óskaði þess að árásarmaðurinn hefði hitt“ Innlent Samfélagið þurfi á börnum að halda Innlent Óvenjulegi tölvupósturinn birtur: Spurði dómarann hvaða starfsmann hann ætti að reka fyrir jólin Innlent Dvaldi lengi í Engey áður en hún synti til baka í flasið á hvalaskoðunarskipi Innlent Fleiri fréttir „Þetta eru í rauninni mjög sorglegar niðurstöður“ Hefja viðgerðir þó það gæti gosið á næstu dögum eða vikum Samfélagið þurfi á börnum að halda Viðgerðir á meðan búist er við gosi og skötuveisla um hásumar Hinn látni í Suðursveit ungur pólskur maður Hengdu Palestínufána á Hallgrímskirkjuturn Mótmælir gjaldtöku við Egilsstaðaflugvöll með gagnkvæmu skutli Sautján milljóna króna greiðslan vekur hneykslan Dósent við HÍ „óskaði þess að árásarmaðurinn hefði hitt“ Óvenjulegi tölvupósturinn birtur: Spurði dómarann hvaða starfsmann hann ætti að reka fyrir jólin Þrettán þúsund krónur fyrir nótt í tjaldi Íslendingur á sextugsaldri fannst látinn í Taílandi Dvaldi lengi í Engey áður en hún synti til baka í flasið á hvalaskoðunarskipi Metfjöldi sérsveitarmanna á Þjóðhátíð í sumar Ákærður fyrir að stinga mann í heimahúsi í Súðavík Veitingamenn berjist í bökkum Stórhættulegur framúrakstur á Holtavörðuheiði Íslensk kona og fjölskylda hennar á sjúkrahúsi eftir árás á Krít Diljá Mist segir hræsni einkenna íslenska femínista Sérsveit þurfti ekki að skerast í leikinn vegna ferðamanns á tjaldstæði Frjósemi á Íslandi aldrei verið minni en í fyrra Telur ekki trúlegt að komið verði á samkomutakmörkunum Laðar fjárfesta að til að halda Skaganum á Skaganum Þrjár líkamsárásir, vinnuslys og mannlaus bíll á ferð „Væri ekki að fara ef ekki væri fyrir góðvild fólks“ Fyrsta heimasmíðaða útvarp landsins til sýnis „Stanslaus barátta við það að vera ekki með menn í einangrun“ Grátlegt að veiðarnar séu kallaðar af meðan sjórinn er fullur af fiski „Covid er alltaf einhvern veginn með okkur“ Þyrlan flutti slasaða göngukonu Sjá meira
Fyrir fjörutíu árum náði verkfræðingur á vegum Kröflunefndar fágætum ljósmyndum af upphafi Kröfluelda, sem teknar voru í fyrsta fluginu yfir gosstöðvarnar. Aðeins ein þeirra hefur áður sést opinberlega. Gossprungan opnaðist aðeins þrjá kílómetra frá stöðvarhúsi Kröfluvirkjunar, sem sést neðarlega til hægri á myndinni.Mynd/Eiríkur Jónsson. Akureyri. Sennilega var þeim illa brugðið sem ábyrgð báru á smíði Kröfluvirkjunar þegar eldgos hófst við Leirhnjúk fjórum dögum fyrir jólin 1975, enda var gossprungan aðeins um þrjá kílómetra frá stöðvarhúsinu, sem þá var í smíðum. Flestir starfsmenn voru farnir burt af Kröflusvæðinu í jólafrí en gosið byrjaði á laugardegi laust fyrir hádegi þann 20. desember. Stöðvarhús Kröfluvirkjunar, séð úr flugvélinni, en það var í smíðum þegar umbrotahrinan hófst.Mynd/Eiríkur Jónsson, Akureyri. Kröflunefnd, undir formennsku Jóns G. Sólness, ákvað strax að senda tvo verkfræðinga í könnunarflug frá Akureyri, þá Einar Tjörfa Elíasson og Eirík Jónsson. Þeir flugu með Beechcraft-vél Norðurflugs og var þetta fyrsta flugvélin sem kom á svæðið, að sögn Eiríks. Hann segir að myndirnar hafi verið teknar milli klukkan 13.40 og 13.50. Gossprungan við Leirhnjúk séð úr suðri, laugardaginn 20. desember árið 1975. Horft er til norðurs.Mynd/Eiríkur Jónsson, Akureyri. Þetta var hins vegar lítið gos, stóð aðeins yfir í nokkrar klukkustundir í svartasta skammdeginu, og er því lítið til af myndum af þessum upphafsatburði Kröfluelda. Þetta fyrsta Kröflugos stóð aðeins í nokkrar klukkustundir. Talsvert hraun kom þó upp á yfirborð, en svört hraunbreiðan sést vel í hvítum snjónum.Mynd/Eiríkur Jónsson, Akureyri. Að sögn Eiríks Jónssonar tók hann ljósmyndirnar á 200 ASA svarthvíta filmu í gegnum flugvélargluggann. Myndavélin var ný, af gerðinni Pentax K. Með því að afhenda Stöð 2 myndirnar til birtingar vill hann að menn viti að þær séu til og séu notaðar. LEIÐRÉTTING: Eftir að þessi frétt var birt hefur borist ábending um að fyrstu ljósmyndina af gosinu hafi Helgi Jósefsson tekið úr flugvél sem var á leið frá Vopnafirði til Akureyrar. Sú ljósmynd birtist í Tímanum þremur dögum síðar, þann 23. desember, og er í myndatexta sögð hafa verið tekin laust eftir klukkan 11.30 laugardaginn 20. desember. Það voru flugmenn þeirrar vélar sem tilkynntu um gosið fyrstir manna. Ljósmyndin sem Tíminn birti 23. desember 1975 ásamt myndatexta sem fylgdi. Flogið vestan við gossprunguna. Gosmökkinn lagði til norðurs undan stífri sunnanátt.Mynd/Eiríkur Jónsson, Akureyri. Gosin urðu níu talsins á níu árum en í þættinum „Um land allt“ á Stöð 2 í kvöld eru atburðirnir rifjaðir upp með heimamönnum. Birkir Fanndal Haraldsson, fyrrverandi stöðvarstjóri Kröfluvirkjunar, var yfirvélstjóri í Kröfluvirkjun þegar Kröflueldar stóðu yfir. „Mestu vandamálin hjá okkur í Kröflu voru náttúrlega bara gufuöflunin, sem umturnaðist öll vegna þessara eldsumbrota. Það eyðilögðust borholur,“ sagði Birkir Fanndal. Birkir Fanndal Haraldsson, fyrrverandi stöðvarstjóri Kröfluvirkjunar.Stöð 2/Egill Aðalsteinsson. Miklar deilur urðu um Kröfluvirkjun og óttuðust margir að fjárfestingin myndi glatast. „Það gekk nú ekkert vel að vinna gufu hérna fyrstu árin. En hún er sem betur fer í fullum rekstri í dag og gengur bara ágætlega,“ sagði Kristján Steingrímsson, vélstjóri í Kröfluvirkjun. Kristján Steingrímsson, vélstjóri í Kröfluvirkjun.Stöð 2/Egill Aðalsteinsson. Hér má sjá þáttinn um Kröflugosin:
Fréttir af flugi Skútustaðahreppur Um land allt Mest lesið „Þetta eru í rauninni mjög sorglegar niðurstöður“ Innlent Joe Biden með Covid Erlent Sautján milljóna króna greiðslan vekur hneykslan Innlent Hinn látni í Suðursveit ungur pólskur maður Innlent Hefja viðgerðir þó það gæti gosið á næstu dögum eða vikum Innlent Þrettán þúsund krónur fyrir nótt í tjaldi Innlent Dósent við HÍ „óskaði þess að árásarmaðurinn hefði hitt“ Innlent Samfélagið þurfi á börnum að halda Innlent Óvenjulegi tölvupósturinn birtur: Spurði dómarann hvaða starfsmann hann ætti að reka fyrir jólin Innlent Dvaldi lengi í Engey áður en hún synti til baka í flasið á hvalaskoðunarskipi Innlent Fleiri fréttir „Þetta eru í rauninni mjög sorglegar niðurstöður“ Hefja viðgerðir þó það gæti gosið á næstu dögum eða vikum Samfélagið þurfi á börnum að halda Viðgerðir á meðan búist er við gosi og skötuveisla um hásumar Hinn látni í Suðursveit ungur pólskur maður Hengdu Palestínufána á Hallgrímskirkjuturn Mótmælir gjaldtöku við Egilsstaðaflugvöll með gagnkvæmu skutli Sautján milljóna króna greiðslan vekur hneykslan Dósent við HÍ „óskaði þess að árásarmaðurinn hefði hitt“ Óvenjulegi tölvupósturinn birtur: Spurði dómarann hvaða starfsmann hann ætti að reka fyrir jólin Þrettán þúsund krónur fyrir nótt í tjaldi Íslendingur á sextugsaldri fannst látinn í Taílandi Dvaldi lengi í Engey áður en hún synti til baka í flasið á hvalaskoðunarskipi Metfjöldi sérsveitarmanna á Þjóðhátíð í sumar Ákærður fyrir að stinga mann í heimahúsi í Súðavík Veitingamenn berjist í bökkum Stórhættulegur framúrakstur á Holtavörðuheiði Íslensk kona og fjölskylda hennar á sjúkrahúsi eftir árás á Krít Diljá Mist segir hræsni einkenna íslenska femínista Sérsveit þurfti ekki að skerast í leikinn vegna ferðamanns á tjaldstæði Frjósemi á Íslandi aldrei verið minni en í fyrra Telur ekki trúlegt að komið verði á samkomutakmörkunum Laðar fjárfesta að til að halda Skaganum á Skaganum Þrjár líkamsárásir, vinnuslys og mannlaus bíll á ferð „Væri ekki að fara ef ekki væri fyrir góðvild fólks“ Fyrsta heimasmíðaða útvarp landsins til sýnis „Stanslaus barátta við það að vera ekki með menn í einangrun“ Grátlegt að veiðarnar séu kallaðar af meðan sjórinn er fullur af fiski „Covid er alltaf einhvern veginn með okkur“ Þyrlan flutti slasaða göngukonu Sjá meira
Óvenjulegi tölvupósturinn birtur: Spurði dómarann hvaða starfsmann hann ætti að reka fyrir jólin Innlent
Óvenjulegi tölvupósturinn birtur: Spurði dómarann hvaða starfsmann hann ætti að reka fyrir jólin Innlent