Grimmd og fegurð mennskunnar Magnús Guðmundsson skrifar 2. febrúar 2015 12:00 BÆKUR Undur R.J. Palcio Þýðing: Ólöf Eldjárn Mál og menning Sumar bækur eru bækur án aðgreiningar. Þær eru fyrir alla. Þær segja einfaldar og fallegar sögur af fólki, oft í óvenjulegum aðstæðum og gera það af einlægni. Undur eftir R.J. Palacio er þannig bók en úti í hinum stóra heimi er þessi bók flokkuð sem barnabók. Íslenskur útgefandi hefur þó ekki séð ástæðu til þess að skella slíkum stimpli á bókina og er það vel. R.J. Palacio er New York búi á miðjum aldri sem í tuttugu ár starfaði við að gera bókakápur fyrir aðra. En dag einn fyrir einhverum árum vildi svo til að hún hitti einstakt barn fyrir framan ísbúð sem varð til þess að henni skildist að nú væri hennar tími kominn og þar með hófst hún við að skrifa Undur. Undur segir sögu Ogga, tíu ára stráks í New York sem er að flestu leyti eins og allir aðrir strákar. Hann hefur gaman af tölvuleikjum og Stjörnustríði, hjólar og leikur við hundinn sinn. En Oggi er fæddur með erfðagalla sem veldur því að hann lítur ekki út eins og aðrir strákar. Andlitið er afmyndað og hann hefur allt frá fæðingu þurft að gangast undir óteljandi skurðaðgerðir. Fram til þessa hefur móðir Ogga séð um kenna honum heima þar sem hann er elskaður og engum bregður við ásýnd hans. En nú er komið að því að Oggi fari í skóla, mamma hans er afleit í brotareikningi og svo þarf hann líka að láta á það reyna að takast á við umheiminn. Framan af er það Oggi sem segir sögu sína og sagan öll hverfist vissulega um hann. Frásögn hans er einlæg, svona eins einlæg og getur orðið hjá tíu ára strák, og Palcio fellur ekki í þá gildru að velta sér upp úr tilfinningunum. Þetta eru tilfinningar tíu ára stráks sem er að takast á við það að vera öðruvísi – að vera „ljótur“ og að vera „skrípi“ í augum hinna krakkanna. Eftir því sem líður á söguna fá fleiri persónur að taka að sér að segja söguna. Systir Ogga er þar besta dæmið þar sem hún er fjórum árum eldri og því þroskaðri. Hennar frásögn er góð á því hvernig er að vera systkini fatlaðs barns. Að vera skilningsríkur, sjálfstæður og þroskaður einstaklingur þótt maður sé bara fjórtán ára stelpa. Fleiri slíkar raddir eru kallaðar til en aðeins þær ungu, því þetta er þeirra heimur. Inn í söguna eru líka skemmtilega fléttaðar vísanir í allt frá Shakespeare til Green Day. Allt eykur þetta á vídd einfaldrar sögu með skemmtilegum hætti þó svo örlítið gæti á einsleitni í röddum sögumanna. Þýðing Ólafar Eldjárn er þó einkar lipurleg og vel unnin þó svo maður sakni á stundum ensku heitanna á dægurlögum og bíómyndum. Undur er falleg þroskasaga og styrkur hennar liggur í því að það er ekki aðeins söguhetjan Oggi sem þroskast. Kynnin af Ogga eru líka þroskandi og hann myndar falleg sambönd við fólkið sem verður á vegi hans. Undur tekst á við grimmd manneskjunnar og fordóma en hún lofsyngur líka kærleikann og umburðarlyndið í margbreytilegum heimi. Bókin er líka bráðskemmtileg á köflum og aldrei langt í þennan eilítið dökka húmor sem einkennir stundum þá sem þurfa að ganga á brattann í lífinu.Niðurstaða: Falleg margradda þroskasaga sem lesendur á öllum aldri ættu að hafa gaman af. Einföld en ljómandi skemmtileg bók. Mest lesið „Ekki þurrt auga í salnum“ Lífið Þurfti að missa þáttinn til að átta sig á næsta skrefi Lífið Man ekki eftir öðru eins: Aldrei séð jafn marga falla í yfirlið yfir einni mynd Bíó og sjónvarp Þjóðhátíðarstemning á árshátíð Sýnar Lífið Nærfatamódelin sneru aftur eftir sex ára hlé Tíska og hönnun Elskar að vera á níræðisaldri og eiga ungbarn Lífið „Bullandi stífir í því að halda uppi þessu afneitunarhagkerfi sem við búum í“ Lífið Lén skráð á laugardag ekki framboðslén Lífið „Lífsstíllinn er að drepa okkur“ Lífið Lá beinast við að gera mynd um Laugavegshlaupið Bíó og sjónvarp Fleiri fréttir Páll Óskar kveikti í kofanum Elskar að vera á níræðisaldri og eiga ungbarn Þurfti að missa þáttinn til að átta sig á næsta skrefi Kveiktu í dansgólfinu í Iðnó „Bullandi stífir í því að halda uppi þessu afneitunarhagkerfi sem við búum í“ „Ekki þurrt auga í salnum“ Krúttlegasti innbrotsþjófur landsins Lén skráð á laugardag ekki framboðslén Verður þér skipt út fyrir kynlífstæki? Þjóðhátíðarstemning á árshátíð Sýnar Orðið það sama og þekkt fataverslun í miðbæ Reykjavíkur Hlutverkið það erfiðasta hingað til Glamúr og glæsileiki í opnun hjá Lovísu DIMMA var flott en einhæf Almenningur um stjórnarslit: „Þetta var komið út í smá rugl“ Sjarmerandi íbúð listafólks í miðbænum Pískur sem þróaðist í hættulegustu samsæriskenningu síðari tíma Sungu bakraddir fyrir Heru og eru nú byrjuð saman Fylgdist með Pétri Jóhanni byggja útieldhús Dóttir Ingós og Alexöndru komin með nafn „Lífsstíllinn er að drepa okkur“ Stjörnulífið: Kóngar, drottningar og stjörnur í útlöndum Ótrúleg tilviljun er Stefán brenndi fánann Hvað eru plötusnúðarnir að hlusta á? „Ég nenni ekkert að hafa eitthvað að sanna“ „Leiðangurinn verður kvennaleiðangur að öllu leyti“ Krakkatían: Óveður, flugvélar og kirkjur Hlaupa Bleiku slaufuna í sólarhring Mary drottning hafi undrast umræðu um brúna skó Björns Laufey á lista yfir áhrifamestu áhrifavaldana Sjá meira
BÆKUR Undur R.J. Palcio Þýðing: Ólöf Eldjárn Mál og menning Sumar bækur eru bækur án aðgreiningar. Þær eru fyrir alla. Þær segja einfaldar og fallegar sögur af fólki, oft í óvenjulegum aðstæðum og gera það af einlægni. Undur eftir R.J. Palacio er þannig bók en úti í hinum stóra heimi er þessi bók flokkuð sem barnabók. Íslenskur útgefandi hefur þó ekki séð ástæðu til þess að skella slíkum stimpli á bókina og er það vel. R.J. Palacio er New York búi á miðjum aldri sem í tuttugu ár starfaði við að gera bókakápur fyrir aðra. En dag einn fyrir einhverum árum vildi svo til að hún hitti einstakt barn fyrir framan ísbúð sem varð til þess að henni skildist að nú væri hennar tími kominn og þar með hófst hún við að skrifa Undur. Undur segir sögu Ogga, tíu ára stráks í New York sem er að flestu leyti eins og allir aðrir strákar. Hann hefur gaman af tölvuleikjum og Stjörnustríði, hjólar og leikur við hundinn sinn. En Oggi er fæddur með erfðagalla sem veldur því að hann lítur ekki út eins og aðrir strákar. Andlitið er afmyndað og hann hefur allt frá fæðingu þurft að gangast undir óteljandi skurðaðgerðir. Fram til þessa hefur móðir Ogga séð um kenna honum heima þar sem hann er elskaður og engum bregður við ásýnd hans. En nú er komið að því að Oggi fari í skóla, mamma hans er afleit í brotareikningi og svo þarf hann líka að láta á það reyna að takast á við umheiminn. Framan af er það Oggi sem segir sögu sína og sagan öll hverfist vissulega um hann. Frásögn hans er einlæg, svona eins einlæg og getur orðið hjá tíu ára strák, og Palcio fellur ekki í þá gildru að velta sér upp úr tilfinningunum. Þetta eru tilfinningar tíu ára stráks sem er að takast á við það að vera öðruvísi – að vera „ljótur“ og að vera „skrípi“ í augum hinna krakkanna. Eftir því sem líður á söguna fá fleiri persónur að taka að sér að segja söguna. Systir Ogga er þar besta dæmið þar sem hún er fjórum árum eldri og því þroskaðri. Hennar frásögn er góð á því hvernig er að vera systkini fatlaðs barns. Að vera skilningsríkur, sjálfstæður og þroskaður einstaklingur þótt maður sé bara fjórtán ára stelpa. Fleiri slíkar raddir eru kallaðar til en aðeins þær ungu, því þetta er þeirra heimur. Inn í söguna eru líka skemmtilega fléttaðar vísanir í allt frá Shakespeare til Green Day. Allt eykur þetta á vídd einfaldrar sögu með skemmtilegum hætti þó svo örlítið gæti á einsleitni í röddum sögumanna. Þýðing Ólafar Eldjárn er þó einkar lipurleg og vel unnin þó svo maður sakni á stundum ensku heitanna á dægurlögum og bíómyndum. Undur er falleg þroskasaga og styrkur hennar liggur í því að það er ekki aðeins söguhetjan Oggi sem þroskast. Kynnin af Ogga eru líka þroskandi og hann myndar falleg sambönd við fólkið sem verður á vegi hans. Undur tekst á við grimmd manneskjunnar og fordóma en hún lofsyngur líka kærleikann og umburðarlyndið í margbreytilegum heimi. Bókin er líka bráðskemmtileg á köflum og aldrei langt í þennan eilítið dökka húmor sem einkennir stundum þá sem þurfa að ganga á brattann í lífinu.Niðurstaða: Falleg margradda þroskasaga sem lesendur á öllum aldri ættu að hafa gaman af. Einföld en ljómandi skemmtileg bók.
Mest lesið „Ekki þurrt auga í salnum“ Lífið Þurfti að missa þáttinn til að átta sig á næsta skrefi Lífið Man ekki eftir öðru eins: Aldrei séð jafn marga falla í yfirlið yfir einni mynd Bíó og sjónvarp Þjóðhátíðarstemning á árshátíð Sýnar Lífið Nærfatamódelin sneru aftur eftir sex ára hlé Tíska og hönnun Elskar að vera á níræðisaldri og eiga ungbarn Lífið „Bullandi stífir í því að halda uppi þessu afneitunarhagkerfi sem við búum í“ Lífið Lén skráð á laugardag ekki framboðslén Lífið „Lífsstíllinn er að drepa okkur“ Lífið Lá beinast við að gera mynd um Laugavegshlaupið Bíó og sjónvarp Fleiri fréttir Páll Óskar kveikti í kofanum Elskar að vera á níræðisaldri og eiga ungbarn Þurfti að missa þáttinn til að átta sig á næsta skrefi Kveiktu í dansgólfinu í Iðnó „Bullandi stífir í því að halda uppi þessu afneitunarhagkerfi sem við búum í“ „Ekki þurrt auga í salnum“ Krúttlegasti innbrotsþjófur landsins Lén skráð á laugardag ekki framboðslén Verður þér skipt út fyrir kynlífstæki? Þjóðhátíðarstemning á árshátíð Sýnar Orðið það sama og þekkt fataverslun í miðbæ Reykjavíkur Hlutverkið það erfiðasta hingað til Glamúr og glæsileiki í opnun hjá Lovísu DIMMA var flott en einhæf Almenningur um stjórnarslit: „Þetta var komið út í smá rugl“ Sjarmerandi íbúð listafólks í miðbænum Pískur sem þróaðist í hættulegustu samsæriskenningu síðari tíma Sungu bakraddir fyrir Heru og eru nú byrjuð saman Fylgdist með Pétri Jóhanni byggja útieldhús Dóttir Ingós og Alexöndru komin með nafn „Lífsstíllinn er að drepa okkur“ Stjörnulífið: Kóngar, drottningar og stjörnur í útlöndum Ótrúleg tilviljun er Stefán brenndi fánann Hvað eru plötusnúðarnir að hlusta á? „Ég nenni ekkert að hafa eitthvað að sanna“ „Leiðangurinn verður kvennaleiðangur að öllu leyti“ Krakkatían: Óveður, flugvélar og kirkjur Hlaupa Bleiku slaufuna í sólarhring Mary drottning hafi undrast umræðu um brúna skó Björns Laufey á lista yfir áhrifamestu áhrifavaldana Sjá meira