„Mjög margir sem gætu alls ekki hugsað sér að taka þátt í þessu“ 31. október 2015 21:50 Umræðan um andlát með aðstoð hefur ekki verið fyrirferðamikil hér á landi. Vísir/getty Á nýafstöðnum landsfundi Sjálfstæðisflokksins sem fram fór um síðastliðna helgi samþykktu landsfundarfulltrúar að leyfa skyldi andlát með aðstoð. Slíkt andlát, sem í daglegu tali hefur verið kallað líknardráp eða líknardauði, er gífurlega umdeilt meðal íslenskra lækna og ólíklegt verður að teljast að þeir muni sætta sig við að verða neyddir til að framkvæma slíkar aðgerðir. Ályktunin sem samþykkt var um liðna helgi er svohljóðandi: Sjálfstæðisflokkurinn vill leyfa andlát með aðstoð:Hefja þarf umræðu um hvort fólk með lífsgæðahamlandi, banvæna sjúkdóma eigi að gefast kostur á andláti með aðstoð fagaðila.Hér kveður við nýjan tón enda hefur lítil umræða átt sér stað um andlát með aðstoð, líknardráp, á Íslandi til þessa. Eins og fram kemur í úttekt í Læknablaðinu árið 2007 hafa ekki verið gerðar ítarlegar kannanir á hug landsmanna en í könnun Pricewaterhouse Coopers frá árinu 2001 var tæplega helmingur landsmanna eða 46,4% fylgjandi líknardrápi og þriðjungur því andvígur. „Í ljósi lítillar umræðu kemur það nokkuð á óvart hve hlynntir Íslendingar eru líknardrápi samkvæmt þessari könnun,“ segir í Læknablaðinu.Þorbjörn Jónsson er formaður Læknafélags ÍslandsÞorbjörn Jónsson, formaður Læknafélags Íslands, segir að slíkt hið sama sé nokkurn veginn upp á teningnum í hans röðum. Lítil umræða hefur farið fram meðal félagsmanna um þessi málefni og afstaða þeirra aldrei verið formlega könnuð, í það minnsta ekki á þeim fjórum árum sem hann hefur verið formaður. Þó svo að félagið hafi ekki enn tekið þessa umræðu eða myndað sér afstöðu til líknardrápa segir Þorbjörn í samtali við Vísi að það sé næsta víst öruggt að mjög skiptar skoðanir séu meðal lækna til þessara aðgerða. „Ég get fullyrt það að mönnum þætti erfitt að kyngja því að það væri beinlínis lagaskylda að aðstoða við líknardráp. Ég sé ekki fyrir mér að læknar myndu samþykkja það enda eru mjög margir sem gætu alls ekki hugsað sér að taka þátt í þessu,“ segir Þorbjörn. „Það er svo aftur annað hvað er heimilt,“ bætir hann við og vísar því næst til þess svigrúm sem heilbrigðisstarfsfólki er skapað með hinu svokallað samviskufrelsi. „Ef þú ert þeirrar skoðunar að þetta stangist ekki á við þín lífsviðhorf, trúarbrögð eða þér finnst þetta ekki stangast á við læknaeiðinn þá gæturðu tekið þátt í slíku, það er allt annað mál.“Forsendurnar mikil umræða og víðtæk sátt Þorbjörn segir að ef Alþingi ákveði að fara þá leið að heimila andlát með aðstoð þurfi að vanda vel til verka enda séu úrlausnarefnin mörg hver mjög flókin. „Það þarf að ríkja sátt um það hvaða ferill þarf að vera á undan þannig að það sé algjörlega öruggt að sjúklingurinn sé ekki einhvern veginn neyddur út í þetta. Að aðstandendur séu að þrýsta á hann að gera þetta. Öll umgjörðin þarf að vera í mjög góðu lagi. Allt þetta þarf að vera mjög vandað.“ Í þessu samhengi má nefna að hollensk lög kveða á um að læknirinn meti hvort þjáningar sjúklings séu viðvarandi og óbærilegar. En erfitt getur verið að meta þjáningar annars einstaklings. Þannig er einn algengasta ástæðan fyrir höfnun á beiðni um líknardráp í Hollandi að lækni hafi ekki þótt þjáningar sjúklings vera nægjanlegar. „Hver geta verið rök læknis fyrir því að þjáningarnar teldust ónógar, þegar þjáning sjúklings er fyrst og fremst huglæg tilfinning þess sem þjáist? Hvert verður áframhaldandi samband læknis og sjúklings, neiti læknirinn? Mun sjúklingurinn leita annað?“ eru þær spurningar sem vakna hjá pistlahöfundi Læknablaðsins.Í ljósi spurninga sem þessara undirstrikar Þorbjörn að áður en nokkuð er ákveðið verði að fara fram víðtæk umræða í samfélaginu um þessi mál. Þeirri umræðu þarf að gefa mörg ár og mikið rými enda mörg siðfræðileg vafamál sem þarf að taka tillit til. „Ég held að við séum ekki kominn á þann stað í umræðunni að það sé tímabært að lög neyði þetta,“ segir Þorbjörn. „Þetta snýst heldur ekki bara um heilbrigðisstarfsfólk. Það þarf að vera sá andi í samfélaginu að það sé sátt um þetta. Þetta er svo ofboðslega stórt mál.“ Alþingi Mest lesið Segist afhjúpa sannleikann í „tengdamömmumálinu“ Innlent Kominn tími til að rapparar og áhrifavaldar axli ábyrgð Innlent Lýsa eftir Svövu Lydiu Innlent Björguðu dreng úr gjótu Innlent Stjórnarandstaðan gekk á dyr: Tekist á um þingskjalið í beinni Innlent Aflýstu blaðamannafundi skyndilega Erlent „Það eru ekki skattahækkanir“ Innlent Ber ekki ábyrgð á tjóni stuðningsfulltrúa sem nemandi beitti ofbeldi Innlent Allir og amma þeirra keppast um að skilgreina „woke“ Innlent Friðrik Ólafsson er látinn Innlent Fleiri fréttir Kvikugangur frá Krýsuvík gæti náð inn í Heiðmörk Tvímennir fangaklefar og frekara húsnæði til skoðunar til að leysa plássleysi Blés til skyndifundar vegna innflutnings gerviópíóða Stjórnarandstaðan gekk á dyr: Tekist á um þingskjalið í beinni Blóðbað, þingmenn ganga á dyr og ógnin við Reykjavík Forsetahjónin á leið til Noregs Lýsa eftir Svövu Lydiu Kristrún ein í framboði til formanns Bæjarstjóri og bæjarfulltrúi saka hvor aðra um brot á siðareglum „Það eru ekki skattahækkanir“ Hvalfjarðargöng lokuð vegna bilaðs bíls Áfrýja og stofna félag um réttinn til að mótmæla Munu ekki hlaupa síðustu metrana í Geirsgötu fyrr en 2026 Allir og amma þeirra keppast um að skilgreina „woke“ Borgarfulltrúi Pírata í veikindaleyfi Óvenjumargir sem sæta gæsluvarðhaldi í fangelsum landsins Ber ekki ábyrgð á tjóni stuðningsfulltrúa sem nemandi beitti ofbeldi Óbólusettir ættu að huga að sinni stöðu fyrir ferðalög „Sá merkasti sem ég hef nokkurn tímann kynnst“ Rauðir markaðir og yfirfull fangelsi Dæla tölvupóstum á ráðherra Segir stjórn sósíalista ræða „pólitískar hreinsanir“ fyrir flokksþing Segist afhjúpa sannleikann í „tengdamömmumálinu“ Bændur fá bætur fyrir hörmungasumarið í fyrra Björguðu dreng úr gjótu Kominn tími til að rapparar og áhrifavaldar axli ábyrgð Friðrik Ólafsson er látinn Órói mældist við Torfajökul Oddviti ætlar ekki að hætta sem formaður Veiðifélags Þjórsár Sagði Sólveigu Önnu tala eins og Trump: „Horfðu í spegil!“ Sjá meira
Á nýafstöðnum landsfundi Sjálfstæðisflokksins sem fram fór um síðastliðna helgi samþykktu landsfundarfulltrúar að leyfa skyldi andlát með aðstoð. Slíkt andlát, sem í daglegu tali hefur verið kallað líknardráp eða líknardauði, er gífurlega umdeilt meðal íslenskra lækna og ólíklegt verður að teljast að þeir muni sætta sig við að verða neyddir til að framkvæma slíkar aðgerðir. Ályktunin sem samþykkt var um liðna helgi er svohljóðandi: Sjálfstæðisflokkurinn vill leyfa andlát með aðstoð:Hefja þarf umræðu um hvort fólk með lífsgæðahamlandi, banvæna sjúkdóma eigi að gefast kostur á andláti með aðstoð fagaðila.Hér kveður við nýjan tón enda hefur lítil umræða átt sér stað um andlát með aðstoð, líknardráp, á Íslandi til þessa. Eins og fram kemur í úttekt í Læknablaðinu árið 2007 hafa ekki verið gerðar ítarlegar kannanir á hug landsmanna en í könnun Pricewaterhouse Coopers frá árinu 2001 var tæplega helmingur landsmanna eða 46,4% fylgjandi líknardrápi og þriðjungur því andvígur. „Í ljósi lítillar umræðu kemur það nokkuð á óvart hve hlynntir Íslendingar eru líknardrápi samkvæmt þessari könnun,“ segir í Læknablaðinu.Þorbjörn Jónsson er formaður Læknafélags ÍslandsÞorbjörn Jónsson, formaður Læknafélags Íslands, segir að slíkt hið sama sé nokkurn veginn upp á teningnum í hans röðum. Lítil umræða hefur farið fram meðal félagsmanna um þessi málefni og afstaða þeirra aldrei verið formlega könnuð, í það minnsta ekki á þeim fjórum árum sem hann hefur verið formaður. Þó svo að félagið hafi ekki enn tekið þessa umræðu eða myndað sér afstöðu til líknardrápa segir Þorbjörn í samtali við Vísi að það sé næsta víst öruggt að mjög skiptar skoðanir séu meðal lækna til þessara aðgerða. „Ég get fullyrt það að mönnum þætti erfitt að kyngja því að það væri beinlínis lagaskylda að aðstoða við líknardráp. Ég sé ekki fyrir mér að læknar myndu samþykkja það enda eru mjög margir sem gætu alls ekki hugsað sér að taka þátt í þessu,“ segir Þorbjörn. „Það er svo aftur annað hvað er heimilt,“ bætir hann við og vísar því næst til þess svigrúm sem heilbrigðisstarfsfólki er skapað með hinu svokallað samviskufrelsi. „Ef þú ert þeirrar skoðunar að þetta stangist ekki á við þín lífsviðhorf, trúarbrögð eða þér finnst þetta ekki stangast á við læknaeiðinn þá gæturðu tekið þátt í slíku, það er allt annað mál.“Forsendurnar mikil umræða og víðtæk sátt Þorbjörn segir að ef Alþingi ákveði að fara þá leið að heimila andlát með aðstoð þurfi að vanda vel til verka enda séu úrlausnarefnin mörg hver mjög flókin. „Það þarf að ríkja sátt um það hvaða ferill þarf að vera á undan þannig að það sé algjörlega öruggt að sjúklingurinn sé ekki einhvern veginn neyddur út í þetta. Að aðstandendur séu að þrýsta á hann að gera þetta. Öll umgjörðin þarf að vera í mjög góðu lagi. Allt þetta þarf að vera mjög vandað.“ Í þessu samhengi má nefna að hollensk lög kveða á um að læknirinn meti hvort þjáningar sjúklings séu viðvarandi og óbærilegar. En erfitt getur verið að meta þjáningar annars einstaklings. Þannig er einn algengasta ástæðan fyrir höfnun á beiðni um líknardráp í Hollandi að lækni hafi ekki þótt þjáningar sjúklings vera nægjanlegar. „Hver geta verið rök læknis fyrir því að þjáningarnar teldust ónógar, þegar þjáning sjúklings er fyrst og fremst huglæg tilfinning þess sem þjáist? Hvert verður áframhaldandi samband læknis og sjúklings, neiti læknirinn? Mun sjúklingurinn leita annað?“ eru þær spurningar sem vakna hjá pistlahöfundi Læknablaðsins.Í ljósi spurninga sem þessara undirstrikar Þorbjörn að áður en nokkuð er ákveðið verði að fara fram víðtæk umræða í samfélaginu um þessi mál. Þeirri umræðu þarf að gefa mörg ár og mikið rými enda mörg siðfræðileg vafamál sem þarf að taka tillit til. „Ég held að við séum ekki kominn á þann stað í umræðunni að það sé tímabært að lög neyði þetta,“ segir Þorbjörn. „Þetta snýst heldur ekki bara um heilbrigðisstarfsfólk. Það þarf að vera sá andi í samfélaginu að það sé sátt um þetta. Þetta er svo ofboðslega stórt mál.“
Alþingi Mest lesið Segist afhjúpa sannleikann í „tengdamömmumálinu“ Innlent Kominn tími til að rapparar og áhrifavaldar axli ábyrgð Innlent Lýsa eftir Svövu Lydiu Innlent Björguðu dreng úr gjótu Innlent Stjórnarandstaðan gekk á dyr: Tekist á um þingskjalið í beinni Innlent Aflýstu blaðamannafundi skyndilega Erlent „Það eru ekki skattahækkanir“ Innlent Ber ekki ábyrgð á tjóni stuðningsfulltrúa sem nemandi beitti ofbeldi Innlent Allir og amma þeirra keppast um að skilgreina „woke“ Innlent Friðrik Ólafsson er látinn Innlent Fleiri fréttir Kvikugangur frá Krýsuvík gæti náð inn í Heiðmörk Tvímennir fangaklefar og frekara húsnæði til skoðunar til að leysa plássleysi Blés til skyndifundar vegna innflutnings gerviópíóða Stjórnarandstaðan gekk á dyr: Tekist á um þingskjalið í beinni Blóðbað, þingmenn ganga á dyr og ógnin við Reykjavík Forsetahjónin á leið til Noregs Lýsa eftir Svövu Lydiu Kristrún ein í framboði til formanns Bæjarstjóri og bæjarfulltrúi saka hvor aðra um brot á siðareglum „Það eru ekki skattahækkanir“ Hvalfjarðargöng lokuð vegna bilaðs bíls Áfrýja og stofna félag um réttinn til að mótmæla Munu ekki hlaupa síðustu metrana í Geirsgötu fyrr en 2026 Allir og amma þeirra keppast um að skilgreina „woke“ Borgarfulltrúi Pírata í veikindaleyfi Óvenjumargir sem sæta gæsluvarðhaldi í fangelsum landsins Ber ekki ábyrgð á tjóni stuðningsfulltrúa sem nemandi beitti ofbeldi Óbólusettir ættu að huga að sinni stöðu fyrir ferðalög „Sá merkasti sem ég hef nokkurn tímann kynnst“ Rauðir markaðir og yfirfull fangelsi Dæla tölvupóstum á ráðherra Segir stjórn sósíalista ræða „pólitískar hreinsanir“ fyrir flokksþing Segist afhjúpa sannleikann í „tengdamömmumálinu“ Bændur fá bætur fyrir hörmungasumarið í fyrra Björguðu dreng úr gjótu Kominn tími til að rapparar og áhrifavaldar axli ábyrgð Friðrik Ólafsson er látinn Órói mældist við Torfajökul Oddviti ætlar ekki að hætta sem formaður Veiðifélags Þjórsár Sagði Sólveigu Önnu tala eins og Trump: „Horfðu í spegil!“ Sjá meira