Með svaðið fyrir neðan sig

Yohannes horfir yfir Ermarsundið til Englands, aðeins 33 kílómetra í burtu – áfangastaðinn eftir 6.000 km ferðalag heiman frá Erítreu, gegnum stríðshrjáð Súdan, Líbíu, þar sem ISIS ræður yfir stórum hluta landsins, síðan yfir Miðjarðarhafið til Ítalíu og áfram gegnum Frakkland. Sex mánaða ferð, síðan fastur hér í Calais síðustu þrjá mánuðina. Einn af 7.500 flóttamönnum sem búa hér í The Jungle, eins og flóttamannabúðirnar í Calais eru kallaðar.

Flóttamannabúðir sem Frakkar vilja losna við, og eru þegar byrjaðir að brytja niður, rífa með stórvirkum vinnuvélum, með aðstoð þungvopnaðra lögreglumanna.

Það var skítkalt, skúrir og fjórar gráður, þegar ég sté mín fyrstu skref inn í búðirnar nú í byrjun mars. Þvílík drulla, var það fyrsta sem kom upp í hugann. Og í svaðinu hefur fólk komið sér upp húsaskjóli úr plastdúk strekktum á auma timbur­grind, með móður jörð, mold og drullu oftast sem gólf. Þarna var líka kirkja, matsölustaðir og sjoppur sem seldu dósamat, sígarettur í stykkjatali, tannkrem og túrtappa. Og þvottahús fyrir kropp og sál, sem reyndar brann síðasta daginn minn í helvíti.

Það voru fáir, mjög fáir, á ferli þennan fyrsta morgun. Fáeinir sjálfboðaliðar, flestir breskir, og svo nokkrir ljósmyndarar og blaðamenn, öllum kalt. En nóttina áður höfðu verið róstur og kveikt var í húsum, ef hús mætti kalla þessi skrifli, áður en lögreglan næði að moka þeim burt með skurðgröfum.

Allan, ungur franskur ljósmyndari fyrir AP-fréttaveituna, var mættur eins og hann hafði gert síðustu 80 daga. „Ég ætla í langt frí, þegar ég verð leystur af eftir tíu daga. Ég er alveg búinn á sálinni. Að horfa upp á þessa eymd, dag eftir dag, hitta þetta fólk sem var að flýja herkvaðningu, loftárásir og jarðsprengjur heima fyrir. Og þetta er það sem Evrópa býður upp á. Held að Evrópusambandsbóndi gæti ekki, fengi ekki að setja framleiðsluna á markað, yrði kærður fyrir dýraníð, ef hann færi svona með dýrin sín, gæfi þeim þá aðstöðu og aðbúnað sem þessu fólki er boðið upp á hér í hjarta Evrópu.“

Og þá mættum við Yohannes, innvöfðum í rakt teppi, með klút fyrir andlitinu, í blautum skóm, með tannbursta að vopni. Hann var á leið í eina af þremur stöðvum, þar sem hann gat náð sér í vatn í morgunteið, burstað tennurnar og þvegið stírurnar úr augunum og hendurnar. „Já, mér er kalt inn að beini, svaf varla dúr í nótt, fyrst vegna hávaða vegna barnings við lögguna, síðan út af tannaglamri, ég skalf svo úr kulda.“ Hundrað metra frá búðunum, þar sem við stöndum, eru glæsihús Calais-búa, hlý og hlýleg í morgunbirtunni.

Yohannes er hinn týpíski íbúi þessarar 5.000 manna borgar, karlmaður um þrítugt, fæddur og uppalinn utan Evrópu. Og þetta er fjölbreyttur og síbreytilegur hópur. Nú í mars eru Kúrdar frá Írak fjölmennastir, annar stærsti hópurinn kemur frá afríska horninu; Erítreu og Sómalíu. Afganar eru líka nokkuð fjölmennir og virðast yngri, allt niður í börn, sem hafa komist allar þessar þúsundir kílómetra gegnum Íran, Írak, og Sýrland hingað að Ermarsundinu, ein. Konur og börn eru um þriðjungur, en þau eru minna á ferðinni í þessari drullu og kulda. Halda sig heima.

Frakkland hefur sloppið vel við flóttamannaflóðbylgjuna miðað við stóru Evrópuþjóðirnar. Á síðasta ári, sóttu 79 þúsund um hæli þar, hundrað þúsund færri en komu til Svíþjóðar, og milljón færri en komu til Þýskalands, á sama tíma.

„Hér vil ég ekki vera. Ég hef komist þrisvar inn í vöruflutningabíl eftir ótal tilraunir til að komast yfir,“ segir Yohannes. „Löggan hefur handtekið mig í öll skiptin og síðan sleppt mér. Ég gefst ekki upp, ég ætla mér yfir. Þar eru tveir vinir mínir hólpnir. Annar meira að segja kominn í svarta vinnu, í Leeds. Ég tala hvorki frönsku eða þýsku. Þarna hinum megin get ég allavega bjargað mér, byrjað nýtt líf.“

En það getur verið þrautin þyngri að komast yfir. Frakkar og Bretar hafa víggirt alla vegi sem liggja að göngunum. Landamærin rétt norðar, að Belgíu, eru meira að segja undir ströngu eftirliti. „Ég þekki einn afganskan strák, hér í næstu götu, sem hefur náð 30 sinnum að laumast inn í trukk til að komast yfir. Hann hefur alltaf náðst, en hann ætlar sér yfir, þrátt fyrir að hafa misst sinn besta vin, sem kafnaði undir Ermarsundinu.“

Já, hinum megin er fyrirheitna landið. Yohannes horfir hátt, og segir: „Hér er ekkert nema drulla og vosbúð, en himinninn er eins og heima.“

Stundum velti ég fyrir mér hvort hann hafi komist yfir, komist einhvern tíma yfir. Og allir hinir.

Og ekki hjálpa þessu vesalings fólki árásirnar í Brüssel á dögunum. Margir setja alla flóttamenn undir einn hatt, hatt haturs og hryðjuverka.