Móðurkviður eða það sem kemur þér ekki við Guðrún Svavarsdóttir skrifar 11. október 2016 15:35 Ég vaknaði í morgun og fann að einhver var fastur við mig. Án minnar vitundar höfðu samtök tónlistarunnenda fest heimsfrægan fiðluleikara við mig með slöngum og snúrum. Hann er með banvænan sjúkdóm og aðdáendur hans hafa vikum saman reynt að komast að því hver sé sömu blóðtegundar og hann. Núna er æðakerfi okkar samtengt og nýrun mín notuð til þess að afeitra blóðið hans. Það kom í ljós að ég er sú eina sem passa og er nógu hraust til að afeitra blóð tveggja einstaklinga. Eftir að við vorum tengd, er ekki aftur snúið. Læknarnir segja að ef ég aftengist honum, muni hann deyja. Ég get þó huggað mig við það að þetta muni bara taka níu mánuði. Eftir það verður allt í lagi með fiðluleikarann. 10. október síðastliðinn birtist grein eftir Ívar Halldórsson um fóstureyðingar. Þar segist hann ekki styðja rétt „óvart verðandi mæðra [...] til að ákveða hvort afkvæmi þeirra fái að lifa eða deyja.“ Hann skammist sín alls ekki fyrir þessa skoðun sína, þó að hún sé kannski ekki vel liðin. Hann er ekki sá eini sem hefur þessa skoðun og það er mikilvægt að þessari skoðun sé svarað, því hún getur verið hættuleg. Það er margt athugavert og áhugavert við pistil hans, sem er skrifaður í ljósi þess að pólska þingið tók þá mikilvægu ákvörðun að fella hamlandi frumvarp um fóstureyðingar. „Að velja hverjir fá að lifa og hverjir fá að deyja er að [hans] mati ákvörðun sem enginn mennskur maður [sic] á að taka.“ En samt tökum við þessa ákvörðun á hverjum degi. Ef ég ákveð að taka getnaðarvarnarpillu þennan mánuðinn, þá er ég að koma í veg fyrir að manneskja sem hefði verið getin í þessum mánuði, fái að fæðast. Með því að ákveða að sofa hjá þessum en ekki hinum ákveðum við hvaða manneskjur fái að lifa. Með því að ákveða að styðja ekki Rauða Krossinn, Lækna án landamæra eða Amnesty International, erum við að ákveða hver fær ekki lífsnauðsynlega hjálp, hver fær að deyja. Það er mikilvægt að taka eftir því hvernig Ívar notar hugtakið einstaklingur. Hann virðist vera þeirrar skoðunar að fóstur séu einstaklingar, sem er ekki rétt. Myndi Ívar ganga svo langt að segja að fósturvísir sé einstaklingur? Já, hann myndi líklega gera það, því þá er „lífsneistinn“ kviknaður. Frjóvgað egg er óneitanlega vísirinn að lifandi manneskju, en eigum við að syrgja hvert einasta frjóvgaða egg sem kemur sér ekki fyrir í leginu heldur skolast burt með blæðingum? Varla. Að segja að kona lifi af fóstureyðingu ætti því að vera sambærilegt því að segja að ég hafi lifað af blæðingar móður minnar. Ég var ekki til, konan var ekki til, ekki eins og við tölum um einstaklinga. Þetta voru hvort tveggja lífverur, en varla einstaklingar. Þetta er mikilvægur greinarmunur. Fóstur eru ekki einstaklingar með ótvíræð réttindi (þó að kona geti að sjálfsögðu veitt fóstri mikil réttindi ef hún ákveður það). En það er hægt að láta eins og fóstur séu einstaklingar til þess að vekja upp réttar tilfinningar; viðbjóð eða sorg í þessu tilfelli. Ég held að flestir séu sammála um að tveggja mánaða fóstur sé ekki það sama og nýfætt barn. Ég ætla ekki að skrifa langa útskýringu á því hvað einstaklingur er, sem vísindin segja að sé ekki orðinn til þegar hefðbundin fóstureyðing á sér stað, heldur vekja athygli á því að þegar það kemur að fóstureyðingu eru kannski (en samt líklega ekki) tveir, en augljóslega einn einstaklingur sem skiptir máli. Það er móðirin. Auðvitað getur verið fallegt og frábært þegar nýtt líf verður til, en það er ekki þar með sagt að konum beri skylda til þess að ganga með fóstur sem þær vilja ekki ganga með. Mér ber ekki skylda að samþykkja að halda fiðluleikaranum á lífi. Auðvitað væri það aðdáunarvert ef ég ákveddi að gera það. Auðvitað má fólkið í kringum mig reyna að sannfæra mig um að halda þessari tengingu í níu mánuði. En auðvitað ræð ég hvað ég geri við líkama minn. Meðganga er fallegt samband, sérstaklega þegar fólk ákveður fyrirfram að stofna til þess. En á sama tíma getur þetta samband verið hræðilegt ef maður veit að það er engin undankomuleið. Það getur vel verið að fóstur hafi einhver réttindi í sjálfu sér, og að ef fóstrið er skoðað eitt og sér, sé rangt að eyða því. En fóstrið er ekki eitt og sér. Réttindi fósturs geta ekki og ættu ekki að vera mikilvægari en réttindi móðurinnar. Sjálfsákvörðunarréttur kvenna á ekki að enda þar sem fóstrið byrjar, óljós réttindi fósturs til lífs eiga ekki að trompa sjálfsákvörðunarrétt kvenna yfir líkama sínum. Auðvitað er ég þakklát fyrir að mamma mín og amma mín og langamma mín og langalangamma mín ákváðu að eignast mig, mömmu mína, ömmu mína, langömmu mína. Það er gott að vera einstaklingur og fá að blómstra og kannski verða snillingur. Fóstur er möguleiki á því að verða manneskja og verður verðandi manneskja þegar kona ákveður að ganga með það. Fósturmissir er sorg þegar foreldrar eru að bíða eftir verðandi manneskju. Sama sorg lætur á sér kræla þegar kona, sem heldur að hún sé ólétt, kemst að því að hún er það ekki. Það er sorglegt að missa verðandi manneskju, sama hvort hún sé til sem fóstur eða ekki. En þessi hugmynd um verðandi manneskju er ekki alltaf til, þó að fóstrið sé til. Fóstur eru ekki alltaf verðandi manneskjur, þó að manneskjur hafi allar einu sinni verið fóstur.Ég ætla ekki einu sinni að minnast á þá tímaskekkju að ganga út frá því að kona sé strax orðin móðir en ekkert sé minnst á feðurna og þeirra ábyrgð eða val.Fiðluleikaralíkinguna setti heimspekingurinn Judith Jarvis Thomson fyrst fram í grein sinni „A Defense of Abortion.“ Meðganga sem samband er hugmynd sem fengin er úr grein Margaret Little, „Abortion, intimacy, and the duty to gestate.“ Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Af hverju þarf ég alltaf að vera í kaffi hjá Bjarna og Simma? Anna Kristín Jensdóttir Skoðun Menntaumræða á villigötum Gunnlaugur Magnússon Skoðun Eru móttökuskólar málið? Thelma Rut Haukdal Magnúsdóttir Skoðun Ef það er enginn bóndi – þá er enginn matur Eyjólfur Ingvi Bjarnason Skoðun Opið bréf til foreldra í Drafnarsteini Halldóra Guðmundsdóttir Skoðun Hélst þú upp á krabbameinið? Áslaug Eiríksdóttir Skoðun Hærri laun eða viðhalda áunnum réttindum! Hvernig verðleggjum við menntun barnanna okkar? Böðvar Ingi Guðbjartsson Skoðun Hvað með afköst ríkisins? Ágúst Kristján Steinarsson Skoðun Menningarblöndun: Styrkur samfélagsins Jasmina Vajzović Crnac Skoðun Með samvinnu, stuðning og skilningi er hægt að finna nýjar leiðir til að vera félagslega virkur – jafnvel í erfiðum aðstæðum Kolbrún Halla Guðjónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Menntaumræða á villigötum Gunnlaugur Magnússon skrifar Skoðun Af hverju þarf ég alltaf að vera í kaffi hjá Bjarna og Simma? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Eru móttökuskólar málið? Thelma Rut Haukdal Magnúsdóttir skrifar Skoðun Hvað með afköst ríkisins? Ágúst Kristján Steinarsson skrifar Skoðun Hærri laun eða viðhalda áunnum réttindum! Hvernig verðleggjum við menntun barnanna okkar? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Með samvinnu, stuðning og skilningi er hægt að finna nýjar leiðir til að vera félagslega virkur – jafnvel í erfiðum aðstæðum Kolbrún Halla Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Ef það er enginn bóndi – þá er enginn matur Eyjólfur Ingvi Bjarnason skrifar Skoðun Menningarblöndun: Styrkur samfélagsins Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Horfin þjóð Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til borgarstjórnar vegna málefna í Grafarvogi Kristjana Knudsen skrifar Skoðun Opið bréf til foreldra í Drafnarsteini Halldóra Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hugleiðing um lög versus viðhorf Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Frægðarvæðing og innihald í stjórnmálum Steingrímur J. Sigfússon skrifar Skoðun Frelsi - ekkert miðjumoð! Kári Allansson,Ívar Orri Ómarsson skrifar Skoðun Litlir sigrar, stór áhrif – Hvernig iðjuþjálfar Ljóssins hjálpa krabbameinsgreindum að auka og viðhalda virkni, gleði og styrk Guðný Katrín Einarsdóttir skrifar Skoðun Er ekki best að fara í framboð? Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Er best að gera ekki neitt þegar börn búa ekki við jöfn tækifæri? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Einokun að eilífu, amen Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Fjölmennar kvennastéttir Helga Dögg Sverrisdóttir skrifar Skoðun Fjölmörg hlutverk skólafólks! Gróa Arndal Axelsdóttir skrifar Skoðun Hvernig samfélag? Egill Rúnar Sigurðsson skrifar Skoðun Hvers vegna segir Lilja ekki satt? Björn B Björnsson skrifar Skoðun 49 ár Bryndís Guðmundsdóttir,Helga Björg O. Ragnarsdóttir,María Björk Lárusdóttir,Rósa Björk Bergþórsdóttir skrifar Skoðun Tilraunaverkefnið Ísland Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Frumvarp til fjárlaga 2025 - Áherslur ÖBÍ réttindasamtaka Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Venjulegt fólk á þing – umbætur strax Eldur Smári Kristinsson skrifar Skoðun Við ætlum áfram, ekki afturábak Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnmálaflokkar og stefnur – Vöndum valið Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Að geta fundið til með börnum: Heildstæð nálgun í skólakerfinu Inga Sigrún Atladóttir skrifar Skoðun Sigrumst á mænusótt (lömunarveiki) sem enn er á sveimi! Alma D. Möller skrifar Sjá meira
Ég vaknaði í morgun og fann að einhver var fastur við mig. Án minnar vitundar höfðu samtök tónlistarunnenda fest heimsfrægan fiðluleikara við mig með slöngum og snúrum. Hann er með banvænan sjúkdóm og aðdáendur hans hafa vikum saman reynt að komast að því hver sé sömu blóðtegundar og hann. Núna er æðakerfi okkar samtengt og nýrun mín notuð til þess að afeitra blóðið hans. Það kom í ljós að ég er sú eina sem passa og er nógu hraust til að afeitra blóð tveggja einstaklinga. Eftir að við vorum tengd, er ekki aftur snúið. Læknarnir segja að ef ég aftengist honum, muni hann deyja. Ég get þó huggað mig við það að þetta muni bara taka níu mánuði. Eftir það verður allt í lagi með fiðluleikarann. 10. október síðastliðinn birtist grein eftir Ívar Halldórsson um fóstureyðingar. Þar segist hann ekki styðja rétt „óvart verðandi mæðra [...] til að ákveða hvort afkvæmi þeirra fái að lifa eða deyja.“ Hann skammist sín alls ekki fyrir þessa skoðun sína, þó að hún sé kannski ekki vel liðin. Hann er ekki sá eini sem hefur þessa skoðun og það er mikilvægt að þessari skoðun sé svarað, því hún getur verið hættuleg. Það er margt athugavert og áhugavert við pistil hans, sem er skrifaður í ljósi þess að pólska þingið tók þá mikilvægu ákvörðun að fella hamlandi frumvarp um fóstureyðingar. „Að velja hverjir fá að lifa og hverjir fá að deyja er að [hans] mati ákvörðun sem enginn mennskur maður [sic] á að taka.“ En samt tökum við þessa ákvörðun á hverjum degi. Ef ég ákveð að taka getnaðarvarnarpillu þennan mánuðinn, þá er ég að koma í veg fyrir að manneskja sem hefði verið getin í þessum mánuði, fái að fæðast. Með því að ákveða að sofa hjá þessum en ekki hinum ákveðum við hvaða manneskjur fái að lifa. Með því að ákveða að styðja ekki Rauða Krossinn, Lækna án landamæra eða Amnesty International, erum við að ákveða hver fær ekki lífsnauðsynlega hjálp, hver fær að deyja. Það er mikilvægt að taka eftir því hvernig Ívar notar hugtakið einstaklingur. Hann virðist vera þeirrar skoðunar að fóstur séu einstaklingar, sem er ekki rétt. Myndi Ívar ganga svo langt að segja að fósturvísir sé einstaklingur? Já, hann myndi líklega gera það, því þá er „lífsneistinn“ kviknaður. Frjóvgað egg er óneitanlega vísirinn að lifandi manneskju, en eigum við að syrgja hvert einasta frjóvgaða egg sem kemur sér ekki fyrir í leginu heldur skolast burt með blæðingum? Varla. Að segja að kona lifi af fóstureyðingu ætti því að vera sambærilegt því að segja að ég hafi lifað af blæðingar móður minnar. Ég var ekki til, konan var ekki til, ekki eins og við tölum um einstaklinga. Þetta voru hvort tveggja lífverur, en varla einstaklingar. Þetta er mikilvægur greinarmunur. Fóstur eru ekki einstaklingar með ótvíræð réttindi (þó að kona geti að sjálfsögðu veitt fóstri mikil réttindi ef hún ákveður það). En það er hægt að láta eins og fóstur séu einstaklingar til þess að vekja upp réttar tilfinningar; viðbjóð eða sorg í þessu tilfelli. Ég held að flestir séu sammála um að tveggja mánaða fóstur sé ekki það sama og nýfætt barn. Ég ætla ekki að skrifa langa útskýringu á því hvað einstaklingur er, sem vísindin segja að sé ekki orðinn til þegar hefðbundin fóstureyðing á sér stað, heldur vekja athygli á því að þegar það kemur að fóstureyðingu eru kannski (en samt líklega ekki) tveir, en augljóslega einn einstaklingur sem skiptir máli. Það er móðirin. Auðvitað getur verið fallegt og frábært þegar nýtt líf verður til, en það er ekki þar með sagt að konum beri skylda til þess að ganga með fóstur sem þær vilja ekki ganga með. Mér ber ekki skylda að samþykkja að halda fiðluleikaranum á lífi. Auðvitað væri það aðdáunarvert ef ég ákveddi að gera það. Auðvitað má fólkið í kringum mig reyna að sannfæra mig um að halda þessari tengingu í níu mánuði. En auðvitað ræð ég hvað ég geri við líkama minn. Meðganga er fallegt samband, sérstaklega þegar fólk ákveður fyrirfram að stofna til þess. En á sama tíma getur þetta samband verið hræðilegt ef maður veit að það er engin undankomuleið. Það getur vel verið að fóstur hafi einhver réttindi í sjálfu sér, og að ef fóstrið er skoðað eitt og sér, sé rangt að eyða því. En fóstrið er ekki eitt og sér. Réttindi fósturs geta ekki og ættu ekki að vera mikilvægari en réttindi móðurinnar. Sjálfsákvörðunarréttur kvenna á ekki að enda þar sem fóstrið byrjar, óljós réttindi fósturs til lífs eiga ekki að trompa sjálfsákvörðunarrétt kvenna yfir líkama sínum. Auðvitað er ég þakklát fyrir að mamma mín og amma mín og langamma mín og langalangamma mín ákváðu að eignast mig, mömmu mína, ömmu mína, langömmu mína. Það er gott að vera einstaklingur og fá að blómstra og kannski verða snillingur. Fóstur er möguleiki á því að verða manneskja og verður verðandi manneskja þegar kona ákveður að ganga með það. Fósturmissir er sorg þegar foreldrar eru að bíða eftir verðandi manneskju. Sama sorg lætur á sér kræla þegar kona, sem heldur að hún sé ólétt, kemst að því að hún er það ekki. Það er sorglegt að missa verðandi manneskju, sama hvort hún sé til sem fóstur eða ekki. En þessi hugmynd um verðandi manneskju er ekki alltaf til, þó að fóstrið sé til. Fóstur eru ekki alltaf verðandi manneskjur, þó að manneskjur hafi allar einu sinni verið fóstur.Ég ætla ekki einu sinni að minnast á þá tímaskekkju að ganga út frá því að kona sé strax orðin móðir en ekkert sé minnst á feðurna og þeirra ábyrgð eða val.Fiðluleikaralíkinguna setti heimspekingurinn Judith Jarvis Thomson fyrst fram í grein sinni „A Defense of Abortion.“ Meðganga sem samband er hugmynd sem fengin er úr grein Margaret Little, „Abortion, intimacy, and the duty to gestate.“
Hærri laun eða viðhalda áunnum réttindum! Hvernig verðleggjum við menntun barnanna okkar? Böðvar Ingi Guðbjartsson Skoðun
Með samvinnu, stuðning og skilningi er hægt að finna nýjar leiðir til að vera félagslega virkur – jafnvel í erfiðum aðstæðum Kolbrún Halla Guðjónsdóttir Skoðun
Skoðun Hærri laun eða viðhalda áunnum réttindum! Hvernig verðleggjum við menntun barnanna okkar? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Með samvinnu, stuðning og skilningi er hægt að finna nýjar leiðir til að vera félagslega virkur – jafnvel í erfiðum aðstæðum Kolbrún Halla Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Litlir sigrar, stór áhrif – Hvernig iðjuþjálfar Ljóssins hjálpa krabbameinsgreindum að auka og viðhalda virkni, gleði og styrk Guðný Katrín Einarsdóttir skrifar
Skoðun Er best að gera ekki neitt þegar börn búa ekki við jöfn tækifæri? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun 49 ár Bryndís Guðmundsdóttir,Helga Björg O. Ragnarsdóttir,María Björk Lárusdóttir,Rósa Björk Bergþórsdóttir skrifar
Skoðun Að geta fundið til með börnum: Heildstæð nálgun í skólakerfinu Inga Sigrún Atladóttir skrifar
Hærri laun eða viðhalda áunnum réttindum! Hvernig verðleggjum við menntun barnanna okkar? Böðvar Ingi Guðbjartsson Skoðun
Með samvinnu, stuðning og skilningi er hægt að finna nýjar leiðir til að vera félagslega virkur – jafnvel í erfiðum aðstæðum Kolbrún Halla Guðjónsdóttir Skoðun