Hefur fatlað fólk minni réttindi en ófatlað fólk? María Hreiðarsdóttir skrifar 12. október 2016 07:00 Þessi blaðagrein fjallar um 19. og 23. greinar samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks en þær fjalla um sjálfstætt líf og fjölskyldulíf. Mitt starf hefur verið að kynna samninginn fyrir almenningi síðastliðin fjögur ár og hef ég í starfi mínu haft þessar greinar samningsins að leiðarljósi. Í 19. grein samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks segir að fatlað fólk eigi sama rétt og aðrir til að velja og hafna. Einnig er fjallað um að fatlað fólk eigi rétt á velja sjálft hvar það býr, hvernig og með hverjum. En oft er langt á milli þess að eiga rétt og svo hvort fatlað fólk hefur möguleika á að velja og hafna. Það hafa til dæmis ekki allir val um hvar og hvernig það vill búa og hvert það langar að fara í sumarfrí. Hvers vegna er það þannig? Yfirvöld bera mikla ábyrgð og margir telja að félagslega kerfið sé á niðurleið. Út frá því spyr ég: Geta yfirvöld sveitarfélaga ákveðið félagslega þjónustu fyrir þennan hóp en síðan næsta dag sagt að hún sé ekki í boði sökum fjárskorts? Í framhaldi af því má líka spyrja hvort sveitarfélögin þurfi ekki að fara eftir ákveðum lögum og mannréttindasamningum þegar kemur að þjónustu við fatlað fólk? Stundum virðist þetta ekki skipta máli og það er oft eins og þjónustan sé háð því hvað mikið fjármagn er til í buddunni. Það hlýtur að vera mannréttindabrot. Ég spyr líka hvort ófatlað fólk hafi meiri réttindi en fatlað fólk? Ég spyr líka hvaða fólk þurfi á mestri þjónustu að halda? Ef það er fatlað fólk er þá eðlilegt að skera niður þar sem þörfin er mest?Virðing, fræðsla og stuðningur 23. grein Samnings Sameinuðu þjóðanna fjallar um virðingu fyrir heimilis- og fjölskyldulífi. Þar segir að fatlað fólk eigi sama rétt og aðrir til að halda frjósemi sinni, giftast, stofna fjölskyldu og eiga börn. Einnig á fatlað fólk rétt á að fá fræðslu og stuðning um fjölskyldumál og barnauppeldi. Það má velta fyrir sér hvort þetta sé svona í rauninni? Eru sveitarfélögin almennt að veita foreldrum með þroskahömlun viðunandi stuðning til að börnum þeirra farnist sem best í lífi og starfi? Við sem samfélag ættum að geta gert mun betur þegar kemur að hópi seinfærra foreldra. Þetta er ekki stór hópur en samkvæmt erlendum rannsóknum er um eitt prósent foreldra seinfærir. Þetta er viðkvæmur hópur og að mínu mati þarf mörgu að breyta og ekki síst þarf aukið fjármagn til þessara fjölskyldna. Þá vantar sérstakan faglegan ráðgjafa sem sérhæfir sig í vinnu með seinfærum foreldrum. Slíkur ráðgjafi þarf alltaf að vinna í miklu samráði við foreldrana. Margar fjölskyldur þurfa meiri stuðning en þær fá í dag. Ábyrgð samfélagsins er mikil þegar kemur að þessum foreldrum og yfirvöldum ber skylda samkvæmt lögum og mannréttindasáttmálum að veita fólki sem er í félagslega erfiðri stöðu stuðning.Oft misbrestur Ég á þrettán ára gamlan son og mér hefur ekki verið boðið á sérstakt námskeið með öðrum foreldrum á vegum þjónustumiðstöðvar minnar. Sú þjónusta sem hefur verið í boði miðar að því að þjónusta fólk á heimilum þeirra. Sú þjónusta hentar ekki öllum og það hefur vantað stuðning sem miðar að þörfum fjölskyldunnar á hverjum tíma. Það skiptir máli að stuðningurinn sé eins og fjölskyldan vill hafa hann og að hann nýtist sem best. Ég vil benda á að oft er mikill misbrestur á hvað þetta varðar og ég tel það vera skyldu mína bæði sem móðir og sendiherra að skrifa þessa grein. Ég vona að það verði viðhorfsbreyting til málefna fatlaðs fólks í samfélaginu. Ég vona líka að allir verði meðvitaðri um þá samfélagslegu skyldu að virða rétt allra fjölskyldna í landinu. Allt fólk á að eiga jafnan rétt til frelsis og virðingar. Þá ber að virða lagalegan rétt og þá mannréttindasáttmála sem hafa verið undirritaðir fyrir Íslands hönd.Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Af hverju þarf ég alltaf að vera í kaffi hjá Bjarna og Simma? Anna Kristín Jensdóttir Skoðun Menntaumræða á villigötum Gunnlaugur Magnússon Skoðun Eru móttökuskólar málið? Thelma Rut Haukdal Magnúsdóttir Skoðun Ef það er enginn bóndi – þá er enginn matur Eyjólfur Ingvi Bjarnason Skoðun Opið bréf til foreldra í Drafnarsteini Halldóra Guðmundsdóttir Skoðun Hélst þú upp á krabbameinið? Áslaug Eiríksdóttir Skoðun Hærri laun eða viðhalda áunnum réttindum! Hvernig verðleggjum við menntun barnanna okkar? Böðvar Ingi Guðbjartsson Skoðun Hvað með afköst ríkisins? Ágúst Kristján Steinarsson Skoðun Menningarblöndun: Styrkur samfélagsins Jasmina Vajzović Crnac Skoðun Með samvinnu, stuðning og skilningi er hægt að finna nýjar leiðir til að vera félagslega virkur – jafnvel í erfiðum aðstæðum Kolbrún Halla Guðjónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Menntaumræða á villigötum Gunnlaugur Magnússon skrifar Skoðun Af hverju þarf ég alltaf að vera í kaffi hjá Bjarna og Simma? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Eru móttökuskólar málið? Thelma Rut Haukdal Magnúsdóttir skrifar Skoðun Hvað með afköst ríkisins? Ágúst Kristján Steinarsson skrifar Skoðun Hærri laun eða viðhalda áunnum réttindum! Hvernig verðleggjum við menntun barnanna okkar? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Með samvinnu, stuðning og skilningi er hægt að finna nýjar leiðir til að vera félagslega virkur – jafnvel í erfiðum aðstæðum Kolbrún Halla Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Ef það er enginn bóndi – þá er enginn matur Eyjólfur Ingvi Bjarnason skrifar Skoðun Menningarblöndun: Styrkur samfélagsins Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Horfin þjóð Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til borgarstjórnar vegna málefna í Grafarvogi Kristjana Knudsen skrifar Skoðun Opið bréf til foreldra í Drafnarsteini Halldóra Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hugleiðing um lög versus viðhorf Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Frægðarvæðing og innihald í stjórnmálum Steingrímur J. Sigfússon skrifar Skoðun Frelsi - ekkert miðjumoð! Kári Allansson,Ívar Orri Ómarsson skrifar Skoðun Litlir sigrar, stór áhrif – Hvernig iðjuþjálfar Ljóssins hjálpa krabbameinsgreindum að auka og viðhalda virkni, gleði og styrk Guðný Katrín Einarsdóttir skrifar Skoðun Er ekki best að fara í framboð? Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Er best að gera ekki neitt þegar börn búa ekki við jöfn tækifæri? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Einokun að eilífu, amen Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Fjölmennar kvennastéttir Helga Dögg Sverrisdóttir skrifar Skoðun Fjölmörg hlutverk skólafólks! Gróa Arndal Axelsdóttir skrifar Skoðun Hvernig samfélag? Egill Rúnar Sigurðsson skrifar Skoðun Hvers vegna segir Lilja ekki satt? Björn B Björnsson skrifar Skoðun 49 ár Bryndís Guðmundsdóttir,Helga Björg O. Ragnarsdóttir,María Björk Lárusdóttir,Rósa Björk Bergþórsdóttir skrifar Skoðun Tilraunaverkefnið Ísland Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Frumvarp til fjárlaga 2025 - Áherslur ÖBÍ réttindasamtaka Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Venjulegt fólk á þing – umbætur strax Eldur Smári Kristinsson skrifar Skoðun Við ætlum áfram, ekki afturábak Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnmálaflokkar og stefnur – Vöndum valið Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Að geta fundið til með börnum: Heildstæð nálgun í skólakerfinu Inga Sigrún Atladóttir skrifar Skoðun Sigrumst á mænusótt (lömunarveiki) sem enn er á sveimi! Alma D. Möller skrifar Sjá meira
Þessi blaðagrein fjallar um 19. og 23. greinar samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks en þær fjalla um sjálfstætt líf og fjölskyldulíf. Mitt starf hefur verið að kynna samninginn fyrir almenningi síðastliðin fjögur ár og hef ég í starfi mínu haft þessar greinar samningsins að leiðarljósi. Í 19. grein samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks segir að fatlað fólk eigi sama rétt og aðrir til að velja og hafna. Einnig er fjallað um að fatlað fólk eigi rétt á velja sjálft hvar það býr, hvernig og með hverjum. En oft er langt á milli þess að eiga rétt og svo hvort fatlað fólk hefur möguleika á að velja og hafna. Það hafa til dæmis ekki allir val um hvar og hvernig það vill búa og hvert það langar að fara í sumarfrí. Hvers vegna er það þannig? Yfirvöld bera mikla ábyrgð og margir telja að félagslega kerfið sé á niðurleið. Út frá því spyr ég: Geta yfirvöld sveitarfélaga ákveðið félagslega þjónustu fyrir þennan hóp en síðan næsta dag sagt að hún sé ekki í boði sökum fjárskorts? Í framhaldi af því má líka spyrja hvort sveitarfélögin þurfi ekki að fara eftir ákveðum lögum og mannréttindasamningum þegar kemur að þjónustu við fatlað fólk? Stundum virðist þetta ekki skipta máli og það er oft eins og þjónustan sé háð því hvað mikið fjármagn er til í buddunni. Það hlýtur að vera mannréttindabrot. Ég spyr líka hvort ófatlað fólk hafi meiri réttindi en fatlað fólk? Ég spyr líka hvaða fólk þurfi á mestri þjónustu að halda? Ef það er fatlað fólk er þá eðlilegt að skera niður þar sem þörfin er mest?Virðing, fræðsla og stuðningur 23. grein Samnings Sameinuðu þjóðanna fjallar um virðingu fyrir heimilis- og fjölskyldulífi. Þar segir að fatlað fólk eigi sama rétt og aðrir til að halda frjósemi sinni, giftast, stofna fjölskyldu og eiga börn. Einnig á fatlað fólk rétt á að fá fræðslu og stuðning um fjölskyldumál og barnauppeldi. Það má velta fyrir sér hvort þetta sé svona í rauninni? Eru sveitarfélögin almennt að veita foreldrum með þroskahömlun viðunandi stuðning til að börnum þeirra farnist sem best í lífi og starfi? Við sem samfélag ættum að geta gert mun betur þegar kemur að hópi seinfærra foreldra. Þetta er ekki stór hópur en samkvæmt erlendum rannsóknum er um eitt prósent foreldra seinfærir. Þetta er viðkvæmur hópur og að mínu mati þarf mörgu að breyta og ekki síst þarf aukið fjármagn til þessara fjölskyldna. Þá vantar sérstakan faglegan ráðgjafa sem sérhæfir sig í vinnu með seinfærum foreldrum. Slíkur ráðgjafi þarf alltaf að vinna í miklu samráði við foreldrana. Margar fjölskyldur þurfa meiri stuðning en þær fá í dag. Ábyrgð samfélagsins er mikil þegar kemur að þessum foreldrum og yfirvöldum ber skylda samkvæmt lögum og mannréttindasáttmálum að veita fólki sem er í félagslega erfiðri stöðu stuðning.Oft misbrestur Ég á þrettán ára gamlan son og mér hefur ekki verið boðið á sérstakt námskeið með öðrum foreldrum á vegum þjónustumiðstöðvar minnar. Sú þjónusta sem hefur verið í boði miðar að því að þjónusta fólk á heimilum þeirra. Sú þjónusta hentar ekki öllum og það hefur vantað stuðning sem miðar að þörfum fjölskyldunnar á hverjum tíma. Það skiptir máli að stuðningurinn sé eins og fjölskyldan vill hafa hann og að hann nýtist sem best. Ég vil benda á að oft er mikill misbrestur á hvað þetta varðar og ég tel það vera skyldu mína bæði sem móðir og sendiherra að skrifa þessa grein. Ég vona að það verði viðhorfsbreyting til málefna fatlaðs fólks í samfélaginu. Ég vona líka að allir verði meðvitaðri um þá samfélagslegu skyldu að virða rétt allra fjölskyldna í landinu. Allt fólk á að eiga jafnan rétt til frelsis og virðingar. Þá ber að virða lagalegan rétt og þá mannréttindasáttmála sem hafa verið undirritaðir fyrir Íslands hönd.Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu.
Hærri laun eða viðhalda áunnum réttindum! Hvernig verðleggjum við menntun barnanna okkar? Böðvar Ingi Guðbjartsson Skoðun
Með samvinnu, stuðning og skilningi er hægt að finna nýjar leiðir til að vera félagslega virkur – jafnvel í erfiðum aðstæðum Kolbrún Halla Guðjónsdóttir Skoðun
Skoðun Hærri laun eða viðhalda áunnum réttindum! Hvernig verðleggjum við menntun barnanna okkar? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Með samvinnu, stuðning og skilningi er hægt að finna nýjar leiðir til að vera félagslega virkur – jafnvel í erfiðum aðstæðum Kolbrún Halla Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Litlir sigrar, stór áhrif – Hvernig iðjuþjálfar Ljóssins hjálpa krabbameinsgreindum að auka og viðhalda virkni, gleði og styrk Guðný Katrín Einarsdóttir skrifar
Skoðun Er best að gera ekki neitt þegar börn búa ekki við jöfn tækifæri? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun 49 ár Bryndís Guðmundsdóttir,Helga Björg O. Ragnarsdóttir,María Björk Lárusdóttir,Rósa Björk Bergþórsdóttir skrifar
Skoðun Að geta fundið til með börnum: Heildstæð nálgun í skólakerfinu Inga Sigrún Atladóttir skrifar
Hærri laun eða viðhalda áunnum réttindum! Hvernig verðleggjum við menntun barnanna okkar? Böðvar Ingi Guðbjartsson Skoðun
Með samvinnu, stuðning og skilningi er hægt að finna nýjar leiðir til að vera félagslega virkur – jafnvel í erfiðum aðstæðum Kolbrún Halla Guðjónsdóttir Skoðun