Ísland er land þitt Úrsúla Jünemann skrifar 8. ágúst 2017 06:00 Hver kannast ekki við kvæði sem dásamar landið okkar með allri sinni fögru og einstöku náttúru og öllum gæðum sem hægt er að hugsa sér? Ég efast ekki um að flestum landsmönnum þykir vænt um landið sitt. En síðustu vikurnar bárust í æ auknum mæli fréttir um mengunarslys. Mikið skólp rann óhreinsað í sjóinn dögum saman í Reykjavík án þess að íbúar væru varaðir við. Olíumengunar varð vart í læk við Grafarvoginn sem er mikilvægur áningarstaður fyrir fugla. Varmá í Mosfellsbæ varð enn einu sinni fyrir alvarlegri mengun þannig að fiskarnir drápust. Loftmengun vegna svifryks og útblásturs í vetur og vor var mjög oft yfir viðunandi mörkum og „viðkvæmir voru hvattir að halda sig innandyra“. Er ekki tími kominn til þess að Íslendingar vakni af sínum þyrnirósarsvefni? Mun hreint og óspillt land heyra bráðum sögunni til? Kæruleysi og fáfræði er því miður mjög oft ennþá ríkjandi, þannig að menn nota alls konar óæskileg efni sem eru skaðleg náttúrunni og sturta jafnvel afganginum í niðurföllin þar sem það fer beint í árnar og sjóinn. Ofanvatnið frá íbúahverfunum fer oft óhreinsað í niðurföllin og þar með alls konar mengandi efni sem menn nota á sínum lóðum. Sveitarfélögin hafa því miður oft dregið lappirnar við það að vera með öfluga vöktun og aðgerðir til að draga úr mengum í ám, vötnum og víðar. Fagurgali sumra sveitarstjórnarmanna lýsir ekki því sem í raun og veru er gert í þágu náttúruverndar. Fjármagnið til umhverfis- og náttúruverndarmála er af allt of skornum skammti í mörgum sveitarfélögum. Manni finnst bara grátbroslegt að það sé verið að biðla til þeirra sem ollu menguninni að gefa sig fram – eins og var gert í tilfelli olíumengunarinnar í Grafarvoginum. Hver myndi gera það af fúsum og frjálsum vilja? „Maður lærir af mistökum,“ var sagt þegar í ljós kom að í skólpdælustöð við Faxaskjól voru lokur ekki úr ryðfríu stáli svo þær tærðust upp og ollu þessari gríðarlega miklu mengun í marga daga. Maður spyr sig hvort þarna hafi einfaldlega mistök átt sér stað eða hvort menn hafi viljað spara við að nota ódýrara efni. Og svo eru það stóru málin. Hvernig er staðan í sambandi við fyrirtækin og mengunarvarnir þeirra? Í Tálknafirði bárust plastagnir frá seiðaeldisstöðinni Arctic Fish í fjöruna og afsökunin var þannig að menn hefðu bara ekki gert ráð fyrir vestfirskum vindum (RUV 18.7.), frábært! Enn er planað lax- og silungseldi í stórum stíl þó að vitað sé að sleppifiskar muni með tímanum ganga af villtu fiskistofnunum dauðum vegna erfðamengunar. Og ekki er vitað hvaða afleiðingar fiskeldi í opnum kvíum í fjörðunum mun hafa því alls konar efni eru notuð sem eru ekki æskileg í lífríki sjávar. Stóriðjufyrirtækin fá afslátt af mengun og ef þau standa ekki í stykkinu hvað mengunarvarnir snertir þá fá þau endalaust nýja „sjensa“ eins og t.d. þetta subbufyrirtæki þarna í Helguvík. Nýjasta sorglega dæminu var greint frá í Fréttablaðinu þann 22.7.: PCC Silicon á Bakka fær afslátt af útblæstri ryks og það má vera fjórfalt meira fyrstu tvö rekstrarárin en leyfilegt er samkvæmt nýjum lögum. Og Umhverfisstofnun leggur meira að segja blessun sína yfir þetta. Menn eru ennþá að gæla við hugmyndina um olíuvinnslu á Drekasvæðinu og stórskipahöfn á Langanesi. Og svo eru það fleiri virkjunarhugmyndir með allri eyðileggingunni sem fylgir. Landsmönnum er ennþá talin trú um að þetta sé nauðsynlegt til að láta hjól atvinnulífsins snúast. Hér er einungis stiklað á stóru um það sem er að gerast hér á landi. En það er allavega skref í rétta átt að umhverfismál og mengunarslys rati í fréttir í staðinn fyrir að vera sópað undir teppið. Ég er sannfærð um að flestöllum landsmönnum þyki vænt um landið sitt og náttúru þó að til séu svartir sauðir sem er alveg sama. En fáfræði, hugsunar- og kæruleysi er því miður algengt. Þörf er á aukinni fræðslu og einnig hertu eftirliti með umhverfissóðunum. Virkri vöktun á náttúrudjásnum þarf að koma af stað þó að það kosti eitthvað. Fyrirbyggjandi aðgerðir munu seinna meir margfalt borga sig. Menn þurfa að gera ráð fyrir að þegar sparað er í umhverfismálum muni það yfirleitt kosta meira í alls konar aðgerðum þegar skaðinn er skeður.Höfundur er kennari á eftirlaunum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Skoðun Mest lesið Halldór 19.10.24 Halldór Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við Ágústa Árnadóttir Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir Skoðun Háskóli Íslands styður þjóðarmorð Elí Hörpu og Önundarbur Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon Skoðun Skoðun Skoðun Öðruvísi Íslendingar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til ríkissaksóknara og forseta Hæstaréttar Guðbjörn Jónsson skrifar Skoðun Það er komið nóg Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir skrifar Skoðun Fullveldi Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun „Hver sagði þér að heimurinn væri réttlátur?“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Í upphafi kosningabaráttu Heimir Pálsson skrifar Skoðun Ert þú ég eða verð ég þú Júlíus Birgir Jóhannsson skrifar Skoðun Ákall um annars konar hagkerfi Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Lögbrot íslenskrar stjórnsýslu og dómstóla Huginn Þór Grétarsson skrifar Skoðun Háskóli Íslands styður þjóðarmorð Elí Hörpu og Önundarbur skrifar Skoðun Stjórnvöld bregðist við eggjaskorti með afnámi tolla Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Í hvernig samfélagi viljum við búa í? Ólafur H. Ólafsson skrifar Skoðun Endurhugsum íslenskt skólakerfi: Ný sýn á nám og kennslu Inga Sigrún Atladóttir skrifar Skoðun Þankar um framtíð landsins okkar Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Er Landsvirkjun til sölu? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar pólitík hindrar framför Hjörtur Sveinsson skrifar Skoðun Nú á lýðræðið næsta leik Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Skólinn, sem við kjósum að muna. Samfélagsrýni með rjómabragði Ragnar Þór Pétursson skrifar Sjá meira
Hver kannast ekki við kvæði sem dásamar landið okkar með allri sinni fögru og einstöku náttúru og öllum gæðum sem hægt er að hugsa sér? Ég efast ekki um að flestum landsmönnum þykir vænt um landið sitt. En síðustu vikurnar bárust í æ auknum mæli fréttir um mengunarslys. Mikið skólp rann óhreinsað í sjóinn dögum saman í Reykjavík án þess að íbúar væru varaðir við. Olíumengunar varð vart í læk við Grafarvoginn sem er mikilvægur áningarstaður fyrir fugla. Varmá í Mosfellsbæ varð enn einu sinni fyrir alvarlegri mengun þannig að fiskarnir drápust. Loftmengun vegna svifryks og útblásturs í vetur og vor var mjög oft yfir viðunandi mörkum og „viðkvæmir voru hvattir að halda sig innandyra“. Er ekki tími kominn til þess að Íslendingar vakni af sínum þyrnirósarsvefni? Mun hreint og óspillt land heyra bráðum sögunni til? Kæruleysi og fáfræði er því miður mjög oft ennþá ríkjandi, þannig að menn nota alls konar óæskileg efni sem eru skaðleg náttúrunni og sturta jafnvel afganginum í niðurföllin þar sem það fer beint í árnar og sjóinn. Ofanvatnið frá íbúahverfunum fer oft óhreinsað í niðurföllin og þar með alls konar mengandi efni sem menn nota á sínum lóðum. Sveitarfélögin hafa því miður oft dregið lappirnar við það að vera með öfluga vöktun og aðgerðir til að draga úr mengum í ám, vötnum og víðar. Fagurgali sumra sveitarstjórnarmanna lýsir ekki því sem í raun og veru er gert í þágu náttúruverndar. Fjármagnið til umhverfis- og náttúruverndarmála er af allt of skornum skammti í mörgum sveitarfélögum. Manni finnst bara grátbroslegt að það sé verið að biðla til þeirra sem ollu menguninni að gefa sig fram – eins og var gert í tilfelli olíumengunarinnar í Grafarvoginum. Hver myndi gera það af fúsum og frjálsum vilja? „Maður lærir af mistökum,“ var sagt þegar í ljós kom að í skólpdælustöð við Faxaskjól voru lokur ekki úr ryðfríu stáli svo þær tærðust upp og ollu þessari gríðarlega miklu mengun í marga daga. Maður spyr sig hvort þarna hafi einfaldlega mistök átt sér stað eða hvort menn hafi viljað spara við að nota ódýrara efni. Og svo eru það stóru málin. Hvernig er staðan í sambandi við fyrirtækin og mengunarvarnir þeirra? Í Tálknafirði bárust plastagnir frá seiðaeldisstöðinni Arctic Fish í fjöruna og afsökunin var þannig að menn hefðu bara ekki gert ráð fyrir vestfirskum vindum (RUV 18.7.), frábært! Enn er planað lax- og silungseldi í stórum stíl þó að vitað sé að sleppifiskar muni með tímanum ganga af villtu fiskistofnunum dauðum vegna erfðamengunar. Og ekki er vitað hvaða afleiðingar fiskeldi í opnum kvíum í fjörðunum mun hafa því alls konar efni eru notuð sem eru ekki æskileg í lífríki sjávar. Stóriðjufyrirtækin fá afslátt af mengun og ef þau standa ekki í stykkinu hvað mengunarvarnir snertir þá fá þau endalaust nýja „sjensa“ eins og t.d. þetta subbufyrirtæki þarna í Helguvík. Nýjasta sorglega dæminu var greint frá í Fréttablaðinu þann 22.7.: PCC Silicon á Bakka fær afslátt af útblæstri ryks og það má vera fjórfalt meira fyrstu tvö rekstrarárin en leyfilegt er samkvæmt nýjum lögum. Og Umhverfisstofnun leggur meira að segja blessun sína yfir þetta. Menn eru ennþá að gæla við hugmyndina um olíuvinnslu á Drekasvæðinu og stórskipahöfn á Langanesi. Og svo eru það fleiri virkjunarhugmyndir með allri eyðileggingunni sem fylgir. Landsmönnum er ennþá talin trú um að þetta sé nauðsynlegt til að láta hjól atvinnulífsins snúast. Hér er einungis stiklað á stóru um það sem er að gerast hér á landi. En það er allavega skref í rétta átt að umhverfismál og mengunarslys rati í fréttir í staðinn fyrir að vera sópað undir teppið. Ég er sannfærð um að flestöllum landsmönnum þyki vænt um landið sitt og náttúru þó að til séu svartir sauðir sem er alveg sama. En fáfræði, hugsunar- og kæruleysi er því miður algengt. Þörf er á aukinni fræðslu og einnig hertu eftirliti með umhverfissóðunum. Virkri vöktun á náttúrudjásnum þarf að koma af stað þó að það kosti eitthvað. Fyrirbyggjandi aðgerðir munu seinna meir margfalt borga sig. Menn þurfa að gera ráð fyrir að þegar sparað er í umhverfismálum muni það yfirleitt kosta meira í alls konar aðgerðum þegar skaðinn er skeður.Höfundur er kennari á eftirlaunum.
Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir Skoðun
Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon Skoðun
Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar
Skoðun Skólinn, sem við kjósum að muna. Samfélagsrýni með rjómabragði Ragnar Þór Pétursson skrifar
Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir Skoðun
Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon Skoðun