Telja verulegan vafa á að framburðir hinna sakfelldu hafi byggst á eigin upplifun þeirra Gunnar Atli Gunnarsson skrifar 25. febrúar 2017 13:25 Rannsóknaraðferðir í Guðmundar- og Geirfinnsmálunum voru ekki til þess fallnar að leiða sannleikann í ljós. Þetta er niðurstaða endurupptökunefndar. Þá telur nefndin verulegan vafa leika á um það að framburðir þeirra sem sakfelldir voru, um meinta refsiverða háttsemi, hefði byggst á eigin upplifun þeirra. Endurupptökunefnd féllst í gær á endurupptöku á dómi fimm einstaklinga sem sakfelldur voru vegna aðildar þeirra að hvarfi og dauða þeirra Guðmundar Einarssonar og Geirfinns Einarssonar. Í úrskurðum nefndarinnar kemur fram að lögreglan hefði ítrekað brotið gegn lögbundnum réttindum þeirra við meðferð málsins. Kristján Viðar Viðarsson og Sævar Ciesielski hefðu verið yfirheyrðir í alls 555 klukkustundir.Rannsóknaraðferðir ekki verið til þess fallnar að leiða sannleikann í ljósNefndin telur fjölda yfirheyrslna og annarra samskipta yfirgengilega margar og umfangsmiklar. Þar sem almennt sé viðurkennt að áreiðanleiki framburða minnki með síendurteknum upprifjunum sé ljóst að rannsóknaraðferðir í Guðmundar- og Geirfinnsmálunum hefðu ekki verið til þess fallnar að leiða sannleikann í ljós. Þá telur nefndin verulegan vafa leika á um það að framburðir þeirra um meinta refsiverða háttsemi hefði byggst á eigin upplifun þeirra. Sérstaklega virðist hafa verið gætt að því að spyrja dómfelldu ekki frekar um þá þætti í atburðarásinni sem tekist hafði að samræma.Framburðir óljósari en fram kemur í dómumÍ úrskurðunum kemur fram að framburðir þeirra hefðu verið mun óljósari og meira misvísandi en fram kemur í dómum sakadóms Reykjavíkur og Hæstaréttar. Hvorki hefði verið aflað frekari sönnunargagna né vitnisburða um slík atriði. Það samræmist engann veginn hlutlægnisskyldu rannsakenda og dómara, að mati nefndarinnar. Þá eru ákvarðanir rannsóknaraðila og dómara um fyrirkomulag gæsluvarðhalds í sumum tilvikum taldar hafa þjónað þeim tilgangi að ná fram játningum og síðar að tryggja að dómfelldu héldu sig við þá framburði sem þau höfðu gefið.Einangrun hafði mikil áhrif á líkamlega og andlega heilsuEingangrun þeirra og sú meðferð sem þeir sættu hefði haft mikil áhrif á líkamlega og andlega heilsu þeirra með þeim hætti að rétt hefði verið að taka verulegt tillit til þessara þátta við mat á sönnunargildi framburða þeirra. Það hefði ekki verið gert. Nefndin telur verulegar líkur á því að langvinn einangrun og tíðar og langar yfirheyrslur hefðu verið til þess fallnar að brjóta niður allt viðnám dómfelldu gagnvart rannsóknarmönnum. Þá segir: „Þannig að þau hafi smám saman verið tilbúin að segja það sem þeim þótti helst geta orðið til þess að binda endi á einangrunarvistina jafnvel þótt það hefði í för með sér langan fangelsisdóm.”Hæstiréttur vanmat áhrif þeirra yfirheyrsluaðferða sem beitt varÍ úrskurðum nefndarinnar er að finna viðamikla umfjöllun um þær rannsóknar og yfirheyrsluaðferðir sem beitt var við rannsókn málanna. Meðal annars sefjun, dáleiðslu, sannleikssprautun og beitingu harðræðis. Um það segir eftirfarandi:„ Það er mat endurupptökunefndar að vegna takmarkaðri upplýsinga um harðræði en nú liggja fyrir hafi Hæstiréttur vanmetið þessi áhrif við sönnunarmat bæði í Guðmundar og Geirfinnsmálinu með þeim hætti að verulegar líkur séu á að það hafi haft áhrif á niðurstöðu málanna.”Næsta skref að kanna hvort Sigríður telji sig ennþá vanhæfaDavíð Þór Björgvinsson hefur verið settur ríkissaksóknari í málinu. Sigríður Á Andersen dómsmálaráðherra segir að næsta skref í málinu sé að kanna hvort Sigríður J. Friðjónsdóttir ríkissaksóknari telji sig ennþá vanhæfa í málinu. „Komist verði að niðurstöðu um það þá þarf aftur að setja sérstakan saksóknara í málið,” sagði Sigríður Á. Andersen í hádegisfréttum Bylgjunnar í dag.. Aðspurð um hvenær það verði sagði hún að það verði áður en málið fer áfram. Mest lesið Rekinn umsvifalaust úr klúbbnum í miðju meistaramóti Innlent „Ég þekki líka kolruglaða menn og ég læt drepa þig“ Innlent Vill koma upp móttöku flóttamanna við Kaffi Vest Innlent Læknirinn sem varð fyrir árásinni ætlar lengra með málið Innlent Myndband með jólalagi lykilsönnunargagn í fíkniefnamáli Innlent Ráðherra segir fyrirkomulag borgaraþjónustunnar á Spáni ósjálfbært Innlent Skúli Tómas kominn með lækningaleyfi Innlent Þaulskipulagt af hagsmunaaðilum og þeirra fulltrúum á þingi Innlent „Klæðingin er engin skítaredding“ Innlent Komu sér af vettvangi eftir árás á fjóra á veitingastað Innlent Fleiri fréttir Reynir Pétur gengur miklu minna en hann gerði Afmælisfundur NATO í skugga átaka í gjörbreyttum heimi Stefna að útrýmingu sauðfjárriðu innan tuttugu ára Fluttur á sjúkrahús eftir slys á Snæfellsnesi Ísland hafi lengi verið einn dýrasti áfangastaður heims Alvarleg vanskil aukast og hryllingur í Úkraínu Skúli Tómas kominn með lækningaleyfi Rekinn umsvifalaust úr klúbbnum í miðju meistaramóti Læknirinn sem varð fyrir árásinni ætlar lengra með málið Bifhjólamaðurinn á Vestfjörðum ekki í lífshættu Náttúran hafi sterkt umboð í samfélaginu og þurfi ekki umboðsmann Lokað frá Heklu að Nóatúni í hálfan mánuð Flestir treysta ríkisstjórninni miklu verr eftir að Bjarni tók við Þaulskipulagt af hagsmunaaðilum og þeirra fulltrúum á þingi „Ég þekki líka kolruglaða menn og ég læt drepa þig“ Hillir loks undir framkvæmdir í Vesturbugt eftir sjö ára töf Nú má heita Roj Samþjöppun á kjötmarkaði og vinstrimenn fagna í Frakklandi Afstaða Sjálfstæðismanna á skjön við lýðheilsustefnu stjórnvalda „Klæðingin er engin skítaredding“ Komu sér af vettvangi eftir árás á fjóra á veitingastað Vill koma upp móttöku flóttamanna við Kaffi Vest Myndband með jólalagi lykilsönnunargagn í fíkniefnamáli Ráðherra segir fyrirkomulag borgaraþjónustunnar á Spáni ósjálfbært Meintur strípalingur og sjö til viðbótar gistu fangageymslur lögreglu Mikil uppbygging framundan á Borg í Grímsnesi Útkall vegna skútu sem strandaði í Eyjafirði Viðsnúningur í frönsku þingkosningunum Egill syrgir brottvísun vina sinna Þyrla kölluð út vegna bifhjólaslyss á Vestfjörðum Sjá meira
Rannsóknaraðferðir í Guðmundar- og Geirfinnsmálunum voru ekki til þess fallnar að leiða sannleikann í ljós. Þetta er niðurstaða endurupptökunefndar. Þá telur nefndin verulegan vafa leika á um það að framburðir þeirra sem sakfelldir voru, um meinta refsiverða háttsemi, hefði byggst á eigin upplifun þeirra. Endurupptökunefnd féllst í gær á endurupptöku á dómi fimm einstaklinga sem sakfelldur voru vegna aðildar þeirra að hvarfi og dauða þeirra Guðmundar Einarssonar og Geirfinns Einarssonar. Í úrskurðum nefndarinnar kemur fram að lögreglan hefði ítrekað brotið gegn lögbundnum réttindum þeirra við meðferð málsins. Kristján Viðar Viðarsson og Sævar Ciesielski hefðu verið yfirheyrðir í alls 555 klukkustundir.Rannsóknaraðferðir ekki verið til þess fallnar að leiða sannleikann í ljósNefndin telur fjölda yfirheyrslna og annarra samskipta yfirgengilega margar og umfangsmiklar. Þar sem almennt sé viðurkennt að áreiðanleiki framburða minnki með síendurteknum upprifjunum sé ljóst að rannsóknaraðferðir í Guðmundar- og Geirfinnsmálunum hefðu ekki verið til þess fallnar að leiða sannleikann í ljós. Þá telur nefndin verulegan vafa leika á um það að framburðir þeirra um meinta refsiverða háttsemi hefði byggst á eigin upplifun þeirra. Sérstaklega virðist hafa verið gætt að því að spyrja dómfelldu ekki frekar um þá þætti í atburðarásinni sem tekist hafði að samræma.Framburðir óljósari en fram kemur í dómumÍ úrskurðunum kemur fram að framburðir þeirra hefðu verið mun óljósari og meira misvísandi en fram kemur í dómum sakadóms Reykjavíkur og Hæstaréttar. Hvorki hefði verið aflað frekari sönnunargagna né vitnisburða um slík atriði. Það samræmist engann veginn hlutlægnisskyldu rannsakenda og dómara, að mati nefndarinnar. Þá eru ákvarðanir rannsóknaraðila og dómara um fyrirkomulag gæsluvarðhalds í sumum tilvikum taldar hafa þjónað þeim tilgangi að ná fram játningum og síðar að tryggja að dómfelldu héldu sig við þá framburði sem þau höfðu gefið.Einangrun hafði mikil áhrif á líkamlega og andlega heilsuEingangrun þeirra og sú meðferð sem þeir sættu hefði haft mikil áhrif á líkamlega og andlega heilsu þeirra með þeim hætti að rétt hefði verið að taka verulegt tillit til þessara þátta við mat á sönnunargildi framburða þeirra. Það hefði ekki verið gert. Nefndin telur verulegar líkur á því að langvinn einangrun og tíðar og langar yfirheyrslur hefðu verið til þess fallnar að brjóta niður allt viðnám dómfelldu gagnvart rannsóknarmönnum. Þá segir: „Þannig að þau hafi smám saman verið tilbúin að segja það sem þeim þótti helst geta orðið til þess að binda endi á einangrunarvistina jafnvel þótt það hefði í för með sér langan fangelsisdóm.”Hæstiréttur vanmat áhrif þeirra yfirheyrsluaðferða sem beitt varÍ úrskurðum nefndarinnar er að finna viðamikla umfjöllun um þær rannsóknar og yfirheyrsluaðferðir sem beitt var við rannsókn málanna. Meðal annars sefjun, dáleiðslu, sannleikssprautun og beitingu harðræðis. Um það segir eftirfarandi:„ Það er mat endurupptökunefndar að vegna takmarkaðri upplýsinga um harðræði en nú liggja fyrir hafi Hæstiréttur vanmetið þessi áhrif við sönnunarmat bæði í Guðmundar og Geirfinnsmálinu með þeim hætti að verulegar líkur séu á að það hafi haft áhrif á niðurstöðu málanna.”Næsta skref að kanna hvort Sigríður telji sig ennþá vanhæfaDavíð Þór Björgvinsson hefur verið settur ríkissaksóknari í málinu. Sigríður Á Andersen dómsmálaráðherra segir að næsta skref í málinu sé að kanna hvort Sigríður J. Friðjónsdóttir ríkissaksóknari telji sig ennþá vanhæfa í málinu. „Komist verði að niðurstöðu um það þá þarf aftur að setja sérstakan saksóknara í málið,” sagði Sigríður Á. Andersen í hádegisfréttum Bylgjunnar í dag.. Aðspurð um hvenær það verði sagði hún að það verði áður en málið fer áfram.
Mest lesið Rekinn umsvifalaust úr klúbbnum í miðju meistaramóti Innlent „Ég þekki líka kolruglaða menn og ég læt drepa þig“ Innlent Vill koma upp móttöku flóttamanna við Kaffi Vest Innlent Læknirinn sem varð fyrir árásinni ætlar lengra með málið Innlent Myndband með jólalagi lykilsönnunargagn í fíkniefnamáli Innlent Ráðherra segir fyrirkomulag borgaraþjónustunnar á Spáni ósjálfbært Innlent Skúli Tómas kominn með lækningaleyfi Innlent Þaulskipulagt af hagsmunaaðilum og þeirra fulltrúum á þingi Innlent „Klæðingin er engin skítaredding“ Innlent Komu sér af vettvangi eftir árás á fjóra á veitingastað Innlent Fleiri fréttir Reynir Pétur gengur miklu minna en hann gerði Afmælisfundur NATO í skugga átaka í gjörbreyttum heimi Stefna að útrýmingu sauðfjárriðu innan tuttugu ára Fluttur á sjúkrahús eftir slys á Snæfellsnesi Ísland hafi lengi verið einn dýrasti áfangastaður heims Alvarleg vanskil aukast og hryllingur í Úkraínu Skúli Tómas kominn með lækningaleyfi Rekinn umsvifalaust úr klúbbnum í miðju meistaramóti Læknirinn sem varð fyrir árásinni ætlar lengra með málið Bifhjólamaðurinn á Vestfjörðum ekki í lífshættu Náttúran hafi sterkt umboð í samfélaginu og þurfi ekki umboðsmann Lokað frá Heklu að Nóatúni í hálfan mánuð Flestir treysta ríkisstjórninni miklu verr eftir að Bjarni tók við Þaulskipulagt af hagsmunaaðilum og þeirra fulltrúum á þingi „Ég þekki líka kolruglaða menn og ég læt drepa þig“ Hillir loks undir framkvæmdir í Vesturbugt eftir sjö ára töf Nú má heita Roj Samþjöppun á kjötmarkaði og vinstrimenn fagna í Frakklandi Afstaða Sjálfstæðismanna á skjön við lýðheilsustefnu stjórnvalda „Klæðingin er engin skítaredding“ Komu sér af vettvangi eftir árás á fjóra á veitingastað Vill koma upp móttöku flóttamanna við Kaffi Vest Myndband með jólalagi lykilsönnunargagn í fíkniefnamáli Ráðherra segir fyrirkomulag borgaraþjónustunnar á Spáni ósjálfbært Meintur strípalingur og sjö til viðbótar gistu fangageymslur lögreglu Mikil uppbygging framundan á Borg í Grímsnesi Útkall vegna skútu sem strandaði í Eyjafirði Viðsnúningur í frönsku þingkosningunum Egill syrgir brottvísun vina sinna Þyrla kölluð út vegna bifhjólaslyss á Vestfjörðum Sjá meira