Neytendasamtökin vinna fyrir þig Stefán Hrafn Jónsson skrifar 6. júlí 2017 07:00 Nokkuð hefur gustað um Neytendasamtökin undanfarnar vikur og þótt slíkt hafi gerst áður hafa samtökin alla jafna siglt nokkuð lygnan sjó þar sem stjórnarmenn, starfsfólk og formaður hafa unnið sem ein heild að baráttumálum neytenda. Ég hef verið félagsmaður í Neytendasamtökunum í mörg ár. Ég hef greitt sjálfur mín félagsgjöld án þess að kvarta, líkt og skatta sem ég veit að fara að mestu í góð samfélagsleg málefni. Mér þótti stundum, eða öllu heldur var sagt, að Neytendasamtökin væru heldur hægfara. Ég naut samt góðs af því að vera félagsmaður þegar tölvufyrirtæki í bænum reyndi að snuða dóttur mína um ábyrgð á fartölvu og þagði um þekktan framleiðslugalla í skjákorti vélarinnar. Þar fengum við félagsgjaldið mitt endurgreitt margfalt það árið.Árangur Neytendasamtakanna Þegar ég loks gaf mér tíma til að lesa viðtal við Jóhannes Gunnarsson, fyrrverandi formann, í marstölublaði Neytendablaðsins áttaði ég mig á að mikilvægi Neytendasamtakanna er síst minna árið 2017 en þegar þau voru stofnuð fyrir 64 árum. Hagur þess að úrlausn fannst varðandi vél dóttur minnar hverfur í skuggann af þeim árangri sem barátta samtakanna hefur skilað fyrir alla neytendur, félagsmenn sem og aðra. Starf samtakanna felst ekki aðeins í aðstoð fyrir einstaklinga og því sem ratar í fjölmiða. Neytendasamtökin hafa í raun náð ótrúlegum árangri miðað við smæð og fáa félagsmenn. Í viðtalinu fer Jóhannes yfir mörg baráttumál samtakanna í gegnum árin og áratugina og ég fyllist lotningu. Frægast er líklega kartöflumálið þegar fámenn hagsmunasamtök þurftu árum saman að berjast á móti ríkisrekinni grænmetisverslun sem seldi óætar kartöflur og flokkaði jafnvel sem fyrsta flokks. Neytendasamtökin bentu á líklegt verðsamráð olíufélaganna sem mögulega var undanfari opinberrar rannsóknar á stórfelldu samkeppnisbroti þeirra og náði fram bótum fyrir þá neytendur sem sýnt gátu fram á tjón af völdum samráðsins. Barátta við ósanngjarnt og ógegnsætt ábyrgðarmannakerfi lánastofnana er annað dæmi um öflugt starf Neytendasamtakanna. Erfitt er að meta árangur stöðugrar baráttu samtakanna fyrir réttlátari smásölumarkaði fyrir landbúnaðarvörur. Margir telja að á þeim vettvangi hafi hagsmunaöfl barist fyrir hag annarra en neytenda með miklum ítökum í íslenskum stjórnmálum. Um hag neytenda í núverandi landbúnaðarkerfi er mikið deilt og mun ég ekki leiða þá deilu til lykta hér. Við þetta er að bæta að frá og með 15. júní heyrðu reikigjöld vegna fjarskiptanotkunar innan EES sögunni til. Það er meðal annars vegna áralangrar baráttu Samtaka evrópskra neytendasamtaka, BEUC, sem íslensku Neytendasamtökin eru hluti af.Samhengi hagsmunaafla Ýmis hagsmunasamtök seljenda og framleiðenda sinna hagsmunagæslu af miklu kappi og hafa úr mun meira fjármagni að spila en Neytendasamtökin. Í ljósi smæðar samtakanna sem velta um 70-80 milljónum króna árlega er árangur þeirra mikill. Ef neytendur eru ósáttir við núverandi neytendaumhverfi, þá get ég ekki hugsað mér hvernig staðan væri ef Neytendasamtökin hefðu aldrei verið stofnuð.Mikilvægi neytenda Ég mun áfram starfa í stjórn Neytendasamtakanna og mun ég fús hlusta á raddir félagsmanna sem koma fram með tillögur um betrumbætur. Það er sjálfsagt og eðlilegt að félagsmenn bendi á það sem betur má fara. En fullyrðingar um að samtökin séu ekki að standa sig get ég ekki samþykkt eftir að hafa lesið viðtalið við Jóhannes og kynnt mér sögu samtakanna. Það er ekki síður neytendavitund landsmanna sem þarf að efla en staða Neytendasamtakanna. Núverandi erfiðleikar eru tímabundnir og úr þeim verður leyst og því biðjum við félagsmenn að sýna okkur biðlund. Um síðir mun nást lending í stjórnarkreppu Neytendasamtakanna, þau munu lifa áfram. Á þeim tíma sem gustað hefur um stjórn samtakanna hefur starfsfólk samtakanna unnið ötult starf fyrir félagsmenn og í raun alla neytendur. Starfsfólkið verður endurráðið þannig að það geti haldið áfram að bera Neytendasamtökin uppi með ykkar aðstoð.Framtíðin Stjórn Neytendasamtakanna og öflugt starfsfólk sér um rekstur Neytendasamtakanna. Við þurfum vissulega fleiri félagsmenn til að stunda áfram kraftmikið starf fyrir hag neytenda. Afl Neytendasamtakanna felst í samtakamætti og fjölda félagsmanna. Neytendamál snúast um svo miklu meira en tilkomu Costco og lægra vöruverð. Vísbendingum um lægra vöruverð tökum við fagnandi en neytendur þurfa áfram að standa saman og berjast fyrir bættu neytendaumhverfi á öllum sviðum. Gerumst félagsmenn og vinnum saman að betra neytendaumhverfi. Höfundur er félagsfræðingur og varaformaður Neytendasamtakanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Tölum íslensku Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee skrifar Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason skrifar Skoðun Um orkuskort, auðlindir og endurvinnslu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar Skoðun Rannsökum og ræðum menntakerfið Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Horfið á möguleikana í samfélagslegri ábyrgð Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Að kjarna orku þjóðar Ísak Einar Rúnarsson skrifar Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann skrifar Skoðun Útboð á Fjarðarheiðargöngum Hildur Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvert á að fara með íslenskt þjóðfélag? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Svikin loforð gagnvart börnum? Hildur Rós Guðbjargardóttir skrifar Skoðun Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir skrifar Skoðun Hvar eru sálfræðingarnir? Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Íslenska er ekki eina málið Lilja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Hvar er grunnskólinn? Kristján Hrafn Guðmundsson skrifar Skoðun Er lýðræðislegt að senda vopn til Úkraínu? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Það á ekki að vera dekur að geta sótt sér sálfræðiþjónustu Ólafía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Um bókun 35, EES samninginn, Evrópusambandið og Bretland Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Húsnæði fyrir fólk, ekki fjárfesta Gísli Rafn Ólafsson skrifar Sjá meira
Nokkuð hefur gustað um Neytendasamtökin undanfarnar vikur og þótt slíkt hafi gerst áður hafa samtökin alla jafna siglt nokkuð lygnan sjó þar sem stjórnarmenn, starfsfólk og formaður hafa unnið sem ein heild að baráttumálum neytenda. Ég hef verið félagsmaður í Neytendasamtökunum í mörg ár. Ég hef greitt sjálfur mín félagsgjöld án þess að kvarta, líkt og skatta sem ég veit að fara að mestu í góð samfélagsleg málefni. Mér þótti stundum, eða öllu heldur var sagt, að Neytendasamtökin væru heldur hægfara. Ég naut samt góðs af því að vera félagsmaður þegar tölvufyrirtæki í bænum reyndi að snuða dóttur mína um ábyrgð á fartölvu og þagði um þekktan framleiðslugalla í skjákorti vélarinnar. Þar fengum við félagsgjaldið mitt endurgreitt margfalt það árið.Árangur Neytendasamtakanna Þegar ég loks gaf mér tíma til að lesa viðtal við Jóhannes Gunnarsson, fyrrverandi formann, í marstölublaði Neytendablaðsins áttaði ég mig á að mikilvægi Neytendasamtakanna er síst minna árið 2017 en þegar þau voru stofnuð fyrir 64 árum. Hagur þess að úrlausn fannst varðandi vél dóttur minnar hverfur í skuggann af þeim árangri sem barátta samtakanna hefur skilað fyrir alla neytendur, félagsmenn sem og aðra. Starf samtakanna felst ekki aðeins í aðstoð fyrir einstaklinga og því sem ratar í fjölmiða. Neytendasamtökin hafa í raun náð ótrúlegum árangri miðað við smæð og fáa félagsmenn. Í viðtalinu fer Jóhannes yfir mörg baráttumál samtakanna í gegnum árin og áratugina og ég fyllist lotningu. Frægast er líklega kartöflumálið þegar fámenn hagsmunasamtök þurftu árum saman að berjast á móti ríkisrekinni grænmetisverslun sem seldi óætar kartöflur og flokkaði jafnvel sem fyrsta flokks. Neytendasamtökin bentu á líklegt verðsamráð olíufélaganna sem mögulega var undanfari opinberrar rannsóknar á stórfelldu samkeppnisbroti þeirra og náði fram bótum fyrir þá neytendur sem sýnt gátu fram á tjón af völdum samráðsins. Barátta við ósanngjarnt og ógegnsætt ábyrgðarmannakerfi lánastofnana er annað dæmi um öflugt starf Neytendasamtakanna. Erfitt er að meta árangur stöðugrar baráttu samtakanna fyrir réttlátari smásölumarkaði fyrir landbúnaðarvörur. Margir telja að á þeim vettvangi hafi hagsmunaöfl barist fyrir hag annarra en neytenda með miklum ítökum í íslenskum stjórnmálum. Um hag neytenda í núverandi landbúnaðarkerfi er mikið deilt og mun ég ekki leiða þá deilu til lykta hér. Við þetta er að bæta að frá og með 15. júní heyrðu reikigjöld vegna fjarskiptanotkunar innan EES sögunni til. Það er meðal annars vegna áralangrar baráttu Samtaka evrópskra neytendasamtaka, BEUC, sem íslensku Neytendasamtökin eru hluti af.Samhengi hagsmunaafla Ýmis hagsmunasamtök seljenda og framleiðenda sinna hagsmunagæslu af miklu kappi og hafa úr mun meira fjármagni að spila en Neytendasamtökin. Í ljósi smæðar samtakanna sem velta um 70-80 milljónum króna árlega er árangur þeirra mikill. Ef neytendur eru ósáttir við núverandi neytendaumhverfi, þá get ég ekki hugsað mér hvernig staðan væri ef Neytendasamtökin hefðu aldrei verið stofnuð.Mikilvægi neytenda Ég mun áfram starfa í stjórn Neytendasamtakanna og mun ég fús hlusta á raddir félagsmanna sem koma fram með tillögur um betrumbætur. Það er sjálfsagt og eðlilegt að félagsmenn bendi á það sem betur má fara. En fullyrðingar um að samtökin séu ekki að standa sig get ég ekki samþykkt eftir að hafa lesið viðtalið við Jóhannes og kynnt mér sögu samtakanna. Það er ekki síður neytendavitund landsmanna sem þarf að efla en staða Neytendasamtakanna. Núverandi erfiðleikar eru tímabundnir og úr þeim verður leyst og því biðjum við félagsmenn að sýna okkur biðlund. Um síðir mun nást lending í stjórnarkreppu Neytendasamtakanna, þau munu lifa áfram. Á þeim tíma sem gustað hefur um stjórn samtakanna hefur starfsfólk samtakanna unnið ötult starf fyrir félagsmenn og í raun alla neytendur. Starfsfólkið verður endurráðið þannig að það geti haldið áfram að bera Neytendasamtökin uppi með ykkar aðstoð.Framtíðin Stjórn Neytendasamtakanna og öflugt starfsfólk sér um rekstur Neytendasamtakanna. Við þurfum vissulega fleiri félagsmenn til að stunda áfram kraftmikið starf fyrir hag neytenda. Afl Neytendasamtakanna felst í samtakamætti og fjölda félagsmanna. Neytendamál snúast um svo miklu meira en tilkomu Costco og lægra vöruverð. Vísbendingum um lægra vöruverð tökum við fagnandi en neytendur þurfa áfram að standa saman og berjast fyrir bættu neytendaumhverfi á öllum sviðum. Gerumst félagsmenn og vinnum saman að betra neytendaumhverfi. Höfundur er félagsfræðingur og varaformaður Neytendasamtakanna.
Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar
Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar