Tugþúsundum sýna þegar verið safnað í sögulegri rannsókn Kjartan Hreinn Njálsson skrifar 25. nóvember 2017 07:00 Sigurður Yngvi Kristinsson, prófessor við Háskóla Íslands, leiðir hópinn að baki blóðskimunarátakinu. Vísir/stefán Rúmlega 79 þúsund manns hafa skráð sig til þátttöku í blóðskimunarátaki Háskóla Íslands, Landspítala og Krabbameinsfélags Íslands gegn mergæxlum. Þannig hefur vel yfir helmingur allra þeirra sem fæddir eru árið 1975 eða fyrr ákveðið að taka þátt í átakinu, en í heildina eru það um 148 þúsund manns. Rannsóknarhópurinn hefur nú þegar safnað 36 þúsund blóðsýnum, að sögn Sigurðar Yngva Kristinssonar, prófessors við læknadeild Háskóla Íslands, en hann leiðir hópinn. „Við þorðum ekki að vona að þessu yrði svona svakalega vel tekið,“ segir Sigurður Yngvi. „En Íslendingar eru mjög meðvitaðir um heilsu sína og eru viljugri til að taka þátt í vísindarannsóknum en gengur og gerist.“ Þjóðarátakinu lýkur 1. desember næstkomandi og hægt er að skrá sig til þátttöku fram að því á blodskimun.is. Það sem tekur við eru þrjú ár af söfnun blóðsýna. Á næstu tveimur árum verður sýnum safnað með passífum hætti, þar sem þátttakendur gefa sýni þegar farið er í hefðbundna blóðprufu eða þegar blóð er gefið í Blóðbankanum. Þriðja árið fer í að boða þá sem eiga eftir að gefa sýni í blóðprufu. Miðað við þessa tímaáætlun er sannarlega góður gangur í þessari sögulegu rannsókn. Þetta verður fyrsta framskyggna slembirannsóknin á forstigi mergæxlis hjá heilli þjóð. Aðalrannsóknarefni Sigurðar Yngva og rannsóknarhópsins er að kanna ávinning af skimunum, en svo stór rannsókn býður upp á önnur spennandi rannsóknarefni. „Þetta er einstakt tækifæri sem gefur mikla möguleika. Við getum í framhaldinu skoðað erfðir og áttað okkur betur á hvað veldur þróun úr forstigi yfir í mergæxli. Þá munum við vonandi skilja erfðir og umhverfi sem áhættuþætti eða orsakir sjúkdómsins, hvaða áhrif þetta hefur á framgang sjúkdómsins, hvaða áhrif skimun hefur á lífsgæði,“ segir Sigurður Yngvi og bætir við: „Það eru endalausir möguleikar.“ Nokkrir samverkandi þættir gera það að verkum að rannsókn sem þessi er möguleg hér á landi. Íslendingar eru erfðafræðilega einsleit þjóð, einangruð og með stuttar boðleiðir. Það er tiltölulega einfalt að skipuleggja risaverkefni sem þetta. Íslendingar eru jafnframt skýrsluglöð þjóð en hér er haldið ítarlegt bókhald af ýmsum toga um sjúkra- og lyfjasögu einstaklinga. Erfðaefni þúsunda Íslendinga hefur þegar verið raðgreint og krabbameinsskrá nær áratugi aftur í tímann. Þannig kristallar rannsóknin hjónaband vísinda og upplýsingatækni, þar sem nýjasta tækni er notuð til að vinna úr þessu ört stækkandi gagnasafni og um leið til að auðvelda fólki að gefa samþykki fyrir þátttöku með rafrænum skilríkjum. „Það eru fáar þjóðir sem státa af þessu. […] Þetta er glænýtt og hefur aldrei verið gert á þessum skala. Vísindamenn verða nú að fara að nota ímyndunaraflið og kanna hvað hægt er að gera með þetta rannsóknarmódel,“ segir Sigurður Yngvi. Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Sagður hafa nauðgað konu fyrir níu árum Innlent Mættur í Samfylkinguna Innlent Færri ánægðir með Höllu en Guðna og Ólaf Ragnar Innlent Brynjar ákærður fyrir að brjóta á fleiri stúlkum Innlent Mennirnir tveir fundnir Innlent Ítalía tekur aftur upp agaviðurlög frá tíma Mussolini Erlent Marta hafnar því alfarið að hafa ítrekað sest í stól Hildar Innlent Ekkert gert til að gera nikótínpúða jafn óaðlaðandi og sígarettur Innlent Unglingar á ofsahraða reyndu að stinga lögregluna af Innlent Til skoðunar að beita refsisköttum á nikótínpúða Innlent Fleiri fréttir „Það verður að láta reyna á þessar kærur“ Gæti orðið flókið að sinna Tvíhöfða sem ráðherra Líf segir söguna um stóladans Mörtu og Hildar dagsanna Hlaut varanlegan skaða vegna myglu en fær ekki krónu Marta hafnar því alfarið að hafa ítrekað sest í stól Hildar Unglingar á ofsahraða reyndu að stinga lögregluna af Mennirnir tveir fundnir Hólmfríður ætlar í ritara VG Til skoðunar að beita refsisköttum á nikótínpúða Malbika bílastæðin í Reynisfjöru Fluttur með þyrlu eftir bílveltu á Snæfellsnesi Ríkisstjórnin sameini það versta frá bæði vinstri og hægri „Íslenska vegakerfið er líklega hættulegasti ferðamannastaður landsins“ Starfshópur skipaður vegna slysa hjá ferðamönnum Veitingastaður ber ekki ábyrgð á hnefahöggi starfsmanns Má ekki eyða myndböndum sem mátti ekki taka Laxalúsin sækir í sig veðrið fyrir vestan Grunur um að fiskar úr landeldi hafi komist í sjó Færri ánægðir með Höllu en Guðna og Ólaf Ragnar Mættur í Samfylkinguna Sagður hafa nauðgað konu fyrir níu árum Ekkert gert til að gera nikótínpúða jafn óaðlaðandi og sígarettur Matvælastofnun kærði tvo búfjáreigendur til lögreglu Einn af 103 ökumönnum reyndist yfir mörkum Segir Vinstri græn ekki styðja frekari breytingar á útlendingalögum Brynjar ákærður fyrir að brjóta á fleiri stúlkum Samherjaskipstjórinn segir málinu ekki lokið Líklega verði flett ofan af fleirum í rannsókn á brotum Diddy Hvers vegna er skiltið í Kúrlandi svo hátt uppi? Rannsókn lögreglu haft kælingaráhrif á alla blaðamannastéttina Sjá meira
Rúmlega 79 þúsund manns hafa skráð sig til þátttöku í blóðskimunarátaki Háskóla Íslands, Landspítala og Krabbameinsfélags Íslands gegn mergæxlum. Þannig hefur vel yfir helmingur allra þeirra sem fæddir eru árið 1975 eða fyrr ákveðið að taka þátt í átakinu, en í heildina eru það um 148 þúsund manns. Rannsóknarhópurinn hefur nú þegar safnað 36 þúsund blóðsýnum, að sögn Sigurðar Yngva Kristinssonar, prófessors við læknadeild Háskóla Íslands, en hann leiðir hópinn. „Við þorðum ekki að vona að þessu yrði svona svakalega vel tekið,“ segir Sigurður Yngvi. „En Íslendingar eru mjög meðvitaðir um heilsu sína og eru viljugri til að taka þátt í vísindarannsóknum en gengur og gerist.“ Þjóðarátakinu lýkur 1. desember næstkomandi og hægt er að skrá sig til þátttöku fram að því á blodskimun.is. Það sem tekur við eru þrjú ár af söfnun blóðsýna. Á næstu tveimur árum verður sýnum safnað með passífum hætti, þar sem þátttakendur gefa sýni þegar farið er í hefðbundna blóðprufu eða þegar blóð er gefið í Blóðbankanum. Þriðja árið fer í að boða þá sem eiga eftir að gefa sýni í blóðprufu. Miðað við þessa tímaáætlun er sannarlega góður gangur í þessari sögulegu rannsókn. Þetta verður fyrsta framskyggna slembirannsóknin á forstigi mergæxlis hjá heilli þjóð. Aðalrannsóknarefni Sigurðar Yngva og rannsóknarhópsins er að kanna ávinning af skimunum, en svo stór rannsókn býður upp á önnur spennandi rannsóknarefni. „Þetta er einstakt tækifæri sem gefur mikla möguleika. Við getum í framhaldinu skoðað erfðir og áttað okkur betur á hvað veldur þróun úr forstigi yfir í mergæxli. Þá munum við vonandi skilja erfðir og umhverfi sem áhættuþætti eða orsakir sjúkdómsins, hvaða áhrif þetta hefur á framgang sjúkdómsins, hvaða áhrif skimun hefur á lífsgæði,“ segir Sigurður Yngvi og bætir við: „Það eru endalausir möguleikar.“ Nokkrir samverkandi þættir gera það að verkum að rannsókn sem þessi er möguleg hér á landi. Íslendingar eru erfðafræðilega einsleit þjóð, einangruð og með stuttar boðleiðir. Það er tiltölulega einfalt að skipuleggja risaverkefni sem þetta. Íslendingar eru jafnframt skýrsluglöð þjóð en hér er haldið ítarlegt bókhald af ýmsum toga um sjúkra- og lyfjasögu einstaklinga. Erfðaefni þúsunda Íslendinga hefur þegar verið raðgreint og krabbameinsskrá nær áratugi aftur í tímann. Þannig kristallar rannsóknin hjónaband vísinda og upplýsingatækni, þar sem nýjasta tækni er notuð til að vinna úr þessu ört stækkandi gagnasafni og um leið til að auðvelda fólki að gefa samþykki fyrir þátttöku með rafrænum skilríkjum. „Það eru fáar þjóðir sem státa af þessu. […] Þetta er glænýtt og hefur aldrei verið gert á þessum skala. Vísindamenn verða nú að fara að nota ímyndunaraflið og kanna hvað hægt er að gera með þetta rannsóknarmódel,“ segir Sigurður Yngvi.
Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Sagður hafa nauðgað konu fyrir níu árum Innlent Mættur í Samfylkinguna Innlent Færri ánægðir með Höllu en Guðna og Ólaf Ragnar Innlent Brynjar ákærður fyrir að brjóta á fleiri stúlkum Innlent Mennirnir tveir fundnir Innlent Ítalía tekur aftur upp agaviðurlög frá tíma Mussolini Erlent Marta hafnar því alfarið að hafa ítrekað sest í stól Hildar Innlent Ekkert gert til að gera nikótínpúða jafn óaðlaðandi og sígarettur Innlent Unglingar á ofsahraða reyndu að stinga lögregluna af Innlent Til skoðunar að beita refsisköttum á nikótínpúða Innlent Fleiri fréttir „Það verður að láta reyna á þessar kærur“ Gæti orðið flókið að sinna Tvíhöfða sem ráðherra Líf segir söguna um stóladans Mörtu og Hildar dagsanna Hlaut varanlegan skaða vegna myglu en fær ekki krónu Marta hafnar því alfarið að hafa ítrekað sest í stól Hildar Unglingar á ofsahraða reyndu að stinga lögregluna af Mennirnir tveir fundnir Hólmfríður ætlar í ritara VG Til skoðunar að beita refsisköttum á nikótínpúða Malbika bílastæðin í Reynisfjöru Fluttur með þyrlu eftir bílveltu á Snæfellsnesi Ríkisstjórnin sameini það versta frá bæði vinstri og hægri „Íslenska vegakerfið er líklega hættulegasti ferðamannastaður landsins“ Starfshópur skipaður vegna slysa hjá ferðamönnum Veitingastaður ber ekki ábyrgð á hnefahöggi starfsmanns Má ekki eyða myndböndum sem mátti ekki taka Laxalúsin sækir í sig veðrið fyrir vestan Grunur um að fiskar úr landeldi hafi komist í sjó Færri ánægðir með Höllu en Guðna og Ólaf Ragnar Mættur í Samfylkinguna Sagður hafa nauðgað konu fyrir níu árum Ekkert gert til að gera nikótínpúða jafn óaðlaðandi og sígarettur Matvælastofnun kærði tvo búfjáreigendur til lögreglu Einn af 103 ökumönnum reyndist yfir mörkum Segir Vinstri græn ekki styðja frekari breytingar á útlendingalögum Brynjar ákærður fyrir að brjóta á fleiri stúlkum Samherjaskipstjórinn segir málinu ekki lokið Líklega verði flett ofan af fleirum í rannsókn á brotum Diddy Hvers vegna er skiltið í Kúrlandi svo hátt uppi? Rannsókn lögreglu haft kælingaráhrif á alla blaðamannastéttina Sjá meira