Af hverju viltu eyðileggja jólin? Daðey Albertsdóttir skrifar 16. desember 2019 13:00 Í gær fékk ég þessa spurningu: „Af hverju viltu eyðileggja jólin? Engir pakkar og ekkert kjöt, hvað er þá eftir?“ Spurningin var vissulega sett fram í gríni en hún fékk mig samt til að hugsa, er ég að eyðileggja jólin? Síðastliðið ár hefur viðhorf mitt gagnvart umhverfinu gjörbreyst og hegðun mín líka. Ég er meðvitaðri um afleiðingar sem hegðun okkar hefur á jörðina og umhverfismál eru mér ofarlega í huga. Ég og maðurinn minn ákváðum því að fækka jólagjöfunum í ár. Ef ég hefði fengið að velja hefðum við hætt alfarið að gefa gjafir en stundum þarf maður víst að fara milliveginn. Við ákváðum því að fækka gjöfum og einblína frekar á að gefa upplifanir heldur en hluti. Í stað þess að gefa litlu frænkum mínum gjafir ákvað ég frekar að bjóða þeim í heimsókn að baka og skreyta piparkökur. Í stað þess að gefa miðju bróður mínum gjöf ákváðum við að fara saman á jólatónleika. Sá elsti var himinlifandi yfir að ég vildi sleppa því að gefa gjafir enda hefur hann kvartað yfir þessu í mörg ár. Strákurinn minn er bara tveggja og hálfs árs og er því tilvalið að breyta þessu núna áður en hann venst því að fá 10-15 pakka á aðfangadag. Þar sem að umhverfismál hafa verið mér ofarlega í huga ákvað ég einnig að rökrétt skref til að minnka kolefnissporið mitt væri að hætta að borða kjöt. Ég hef aldrei verið mikill aðdáandi kjöts svo þetta var frekar auðvelt ákvörðun. Jólamaturinn í ár verður því ekki reykt svínakjöt eða villibráð heldur innbakað grænmeti í smjördeig með tilheyrandi meðlæti. Þó svo að maðurinn minn borði enn þá kjöt er hann hæstánægður með að heimilið sé orðið kjötlaust. En þegar ég fékk spurninguna hér að ofan fór ég að hugsa; af hverju höldum við jólin? Af hverju held ég jólin? Ég hef aldrei verið trúuð. Sem barn hafði ég vissulega gaman af því að fara í sunnudagsskólann en ég byrjaði fljótt að efast. Ég man eftir mér þegar ég var 14 ára að rökræða við vinkonu mína um að guð væri ekki til og ef einhver sagði „guð blessi þig“ þegar ég hnerraði var svarið frá mér „guð er ekki til“. Ég var vissulega uppreisnarunglingur með svart hár og gekk í hljómsveitarbolum. Ég spilaði á gítar og á jólaballið í tíunda bekk mætti ég í gallabuxum og Metallica bol á meðan hinar stelpurnar mættu í kjólum, já ég var töff. Ég skírði ekki barnið mitt og giftingin okkar fór fram hjá sýslumanni og var svo haldið upp á það með athöfn þar sem vinir okkar „gáfu okkur saman“. Þrátt fyrir þetta trúleysi er ég eitt mesta jólabarn sem ég þekki. Ég elska jólin. Ég elska jólalög. Ég elska að baka smákökur og taka þátt í öllu jólastússinu. Þetta gæti hljómað eins og smá mótsögn en ég, eins og svo margir, held ekki jólin af því að ég er trúuð, heldur vegna þess að þetta er falleg fjölskylduhátíð sem er rótgróin í menningu okkar. Þó svo að jólin séu falleg fjölskylduhátíð þá er svo margt sem þeim fylgir sem mér líkar ekki við. Það helsta er öll neyslan og allur óþarfinn. Það að vinna aukalega til að eiga fyrir öllum þessum gjöfum er það helsta sem ég vil sleppa. Við þurfum ekki meira dót. Við þurfum ekki allan þennan óþarfa. Jólin er tími tilbreytinga. Við gerum reglulega vel við okkur í mat og flest okkar eigum nóg. Við borðum vikulega ef ekki daglega sætindi. Það sem okkur og börnunum okkar skortir hins vegar eru ánægjulegar samverustundir með fjölskyldu og vinum. Baka piparkökur með frænkum sem við hittum of sjaldan. Fara á jólatónleika með fjölskyldunni. Sækja barnið í leikskólann á snjóþotu og taka strætó á bókasafnið. Þar liggur raunverulega tilbreytingin. Fyrir mér eru jólin kærkominn tími til að taka sér samviskubitslaust frí og verja tíma með vinum og fjölskyldu. Að fækka gjöfum og taka frekar 1-2 daga aukalega í frí er eitthvað sem ég mun alltaf velja fram yfir það að gefa fullt af gjöfum. Ég geri mér þó grein fyrir því að ég er í ákveðinni forréttindastöðu að hafa tök á því sem ekki allir hafa. Í dag er þetta sérstaklega mikilvægt. Afleiðingar loftslagsbreytinga eru að verða meira og meira sjáanlegar og því er nauðsynlegt að fara að endurskoða allt sem við gerum. Það er því tilvalið að setjast niður með sjálfum sér og hugsa „af hverju held ég jólin?“ „hvað vil ég gera?“ „er ég að haga mér eftir mínum gildum og því sem mér finnst mikilvægast?“. Það að kaupa minna, borða minna kjöt og taka því rólega er frábær leið til að minnka kolefnisfótsporið sitt. Auk þess minnkar þetta á fjárhagsáhyggjurnar sem virðast vera fastur og leiðinlegur fylgifiskur jólanna. Svo eru fallegar minningar um samverustundir eitthvað sem lifir mun lengur í huga barnanna okkar heldur en barbie-dúkkan sem þau fengu í jólagjöf. Það er því nokkuð ljóst að ég er ekki að eyðileggja jólin, heldur að gera þau svo miklu betri.Höfundur er mastersnemi í klínískri sálfræði við Háskólann í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jól Umhverfismál Mest lesið Teppaleggjum ekki íslenska náttúru með vindorku Halla Hrund Logadóttir Skoðun Halldór 23.11.2024 Halldór Miskunnsami nýmarxistinn Kári Allansson Skoðun Furðuleg réttlæting á hækkun verðtryggðra vaxta Marinó G. Njálsson Skoðun Ísland og orkuskiptin: Styðjum þróun á jarðhita og alþjóðlegt samstarf Ester Halldórsdóttir Skoðun Kosningaloforðið sem gleymdist? Þorsteinn Siglaugsson Skoðun Vaxtahækkanir og brotið traust - hver ber ábyrgð? Sandra B. Franks Skoðun Raforka er ekki eina orkan! Dagur Helgason Skoðun Kjósum á næsta kjörtímabili Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Hefur sálfræðileg meðferð áhrif á líkamlegt heilbrigði? Rúnar Helgi Andrason Skoðun Skoðun Skoðun Gekk ég yfir sjó og land og ríkisstofnanir líka Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Getur þú fengið þá hjálp sem þú þarft ef andlega heilsan hrörnar? Sigurrós Eggertsdóttir skrifar Skoðun Skilum skömminni Elín Birna Olsen skrifar Skoðun Reynir Samband sveitarfélaga að spilla gerð kennarasamninga? Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Hefur sálfræðileg meðferð áhrif á líkamlegt heilbrigði? Rúnar Helgi Andrason skrifar Skoðun Vaxtahækkanir og brotið traust - hver ber ábyrgð? Sandra B. Franks skrifar Skoðun Rödd friðar þarf að hljóma skærar Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Af skynsemi Vegagerðarinnar Magnús Rannver Rafnsson skrifar Skoðun Nýja stjórnarskráin — Alþingi rjúfi stöðnunina með stjórnlagaþingi Stjórn Stjórnarskrárfélagsins skrifar Skoðun Nýtt fangelsi – fyrir öruggara samfélag Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Ísland og orkuskiptin: Styðjum þróun á jarðhita og alþjóðlegt samstarf Ester Halldórsdóttir skrifar Skoðun Ærin verkefni næstu ár Ásbjörg Kristinsdóttir skrifar Skoðun Kominn tími á öðruvísi stjórnmál Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Furðuleg réttlæting á hækkun verðtryggðra vaxta Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Raforka er ekki eina orkan! Dagur Helgason skrifar Skoðun Miskunnsami nýmarxistinn Kári Allansson skrifar Skoðun Skapandi skattur og skapandi fólk Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Teppaleggjum ekki íslenska náttúru með vindorku Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Kjósum á næsta kjörtímabili Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Kosningaloforðið sem gleymdist? Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Eru aðventan og jólin kvíða- eða tilhlökkunarefni? Guðlaug Helga Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Óframseljanlegt DAGA-kerfi Kári Jónsson skrifar Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Geðrænn vandi barna og ungmenna Eldur S. Kristinsson skrifar Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Í gær fékk ég þessa spurningu: „Af hverju viltu eyðileggja jólin? Engir pakkar og ekkert kjöt, hvað er þá eftir?“ Spurningin var vissulega sett fram í gríni en hún fékk mig samt til að hugsa, er ég að eyðileggja jólin? Síðastliðið ár hefur viðhorf mitt gagnvart umhverfinu gjörbreyst og hegðun mín líka. Ég er meðvitaðri um afleiðingar sem hegðun okkar hefur á jörðina og umhverfismál eru mér ofarlega í huga. Ég og maðurinn minn ákváðum því að fækka jólagjöfunum í ár. Ef ég hefði fengið að velja hefðum við hætt alfarið að gefa gjafir en stundum þarf maður víst að fara milliveginn. Við ákváðum því að fækka gjöfum og einblína frekar á að gefa upplifanir heldur en hluti. Í stað þess að gefa litlu frænkum mínum gjafir ákvað ég frekar að bjóða þeim í heimsókn að baka og skreyta piparkökur. Í stað þess að gefa miðju bróður mínum gjöf ákváðum við að fara saman á jólatónleika. Sá elsti var himinlifandi yfir að ég vildi sleppa því að gefa gjafir enda hefur hann kvartað yfir þessu í mörg ár. Strákurinn minn er bara tveggja og hálfs árs og er því tilvalið að breyta þessu núna áður en hann venst því að fá 10-15 pakka á aðfangadag. Þar sem að umhverfismál hafa verið mér ofarlega í huga ákvað ég einnig að rökrétt skref til að minnka kolefnissporið mitt væri að hætta að borða kjöt. Ég hef aldrei verið mikill aðdáandi kjöts svo þetta var frekar auðvelt ákvörðun. Jólamaturinn í ár verður því ekki reykt svínakjöt eða villibráð heldur innbakað grænmeti í smjördeig með tilheyrandi meðlæti. Þó svo að maðurinn minn borði enn þá kjöt er hann hæstánægður með að heimilið sé orðið kjötlaust. En þegar ég fékk spurninguna hér að ofan fór ég að hugsa; af hverju höldum við jólin? Af hverju held ég jólin? Ég hef aldrei verið trúuð. Sem barn hafði ég vissulega gaman af því að fara í sunnudagsskólann en ég byrjaði fljótt að efast. Ég man eftir mér þegar ég var 14 ára að rökræða við vinkonu mína um að guð væri ekki til og ef einhver sagði „guð blessi þig“ þegar ég hnerraði var svarið frá mér „guð er ekki til“. Ég var vissulega uppreisnarunglingur með svart hár og gekk í hljómsveitarbolum. Ég spilaði á gítar og á jólaballið í tíunda bekk mætti ég í gallabuxum og Metallica bol á meðan hinar stelpurnar mættu í kjólum, já ég var töff. Ég skírði ekki barnið mitt og giftingin okkar fór fram hjá sýslumanni og var svo haldið upp á það með athöfn þar sem vinir okkar „gáfu okkur saman“. Þrátt fyrir þetta trúleysi er ég eitt mesta jólabarn sem ég þekki. Ég elska jólin. Ég elska jólalög. Ég elska að baka smákökur og taka þátt í öllu jólastússinu. Þetta gæti hljómað eins og smá mótsögn en ég, eins og svo margir, held ekki jólin af því að ég er trúuð, heldur vegna þess að þetta er falleg fjölskylduhátíð sem er rótgróin í menningu okkar. Þó svo að jólin séu falleg fjölskylduhátíð þá er svo margt sem þeim fylgir sem mér líkar ekki við. Það helsta er öll neyslan og allur óþarfinn. Það að vinna aukalega til að eiga fyrir öllum þessum gjöfum er það helsta sem ég vil sleppa. Við þurfum ekki meira dót. Við þurfum ekki allan þennan óþarfa. Jólin er tími tilbreytinga. Við gerum reglulega vel við okkur í mat og flest okkar eigum nóg. Við borðum vikulega ef ekki daglega sætindi. Það sem okkur og börnunum okkar skortir hins vegar eru ánægjulegar samverustundir með fjölskyldu og vinum. Baka piparkökur með frænkum sem við hittum of sjaldan. Fara á jólatónleika með fjölskyldunni. Sækja barnið í leikskólann á snjóþotu og taka strætó á bókasafnið. Þar liggur raunverulega tilbreytingin. Fyrir mér eru jólin kærkominn tími til að taka sér samviskubitslaust frí og verja tíma með vinum og fjölskyldu. Að fækka gjöfum og taka frekar 1-2 daga aukalega í frí er eitthvað sem ég mun alltaf velja fram yfir það að gefa fullt af gjöfum. Ég geri mér þó grein fyrir því að ég er í ákveðinni forréttindastöðu að hafa tök á því sem ekki allir hafa. Í dag er þetta sérstaklega mikilvægt. Afleiðingar loftslagsbreytinga eru að verða meira og meira sjáanlegar og því er nauðsynlegt að fara að endurskoða allt sem við gerum. Það er því tilvalið að setjast niður með sjálfum sér og hugsa „af hverju held ég jólin?“ „hvað vil ég gera?“ „er ég að haga mér eftir mínum gildum og því sem mér finnst mikilvægast?“. Það að kaupa minna, borða minna kjöt og taka því rólega er frábær leið til að minnka kolefnisfótsporið sitt. Auk þess minnkar þetta á fjárhagsáhyggjurnar sem virðast vera fastur og leiðinlegur fylgifiskur jólanna. Svo eru fallegar minningar um samverustundir eitthvað sem lifir mun lengur í huga barnanna okkar heldur en barbie-dúkkan sem þau fengu í jólagjöf. Það er því nokkuð ljóst að ég er ekki að eyðileggja jólin, heldur að gera þau svo miklu betri.Höfundur er mastersnemi í klínískri sálfræði við Háskólann í Reykjavík.
Ísland og orkuskiptin: Styðjum þróun á jarðhita og alþjóðlegt samstarf Ester Halldórsdóttir Skoðun
Skoðun Getur þú fengið þá hjálp sem þú þarft ef andlega heilsan hrörnar? Sigurrós Eggertsdóttir skrifar
Skoðun Nýja stjórnarskráin — Alþingi rjúfi stöðnunina með stjórnlagaþingi Stjórn Stjórnarskrárfélagsins skrifar
Skoðun Ísland og orkuskiptin: Styðjum þróun á jarðhita og alþjóðlegt samstarf Ester Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar
Ísland og orkuskiptin: Styðjum þróun á jarðhita og alþjóðlegt samstarf Ester Halldórsdóttir Skoðun