Viðureignin við Þanos Guðmundur Steingrímsson skrifar 6. maí 2019 07:00 Undanfarna daga hef ég lúslesið fréttasíðurnar á landinu bláa og leitað að markverðum tíðindum. Þar sem ég telst jú til fastra penna og skrifa vikulega, þá felst martröð mín einna helst í því að ekkert markvert, ekki baun, sé í fréttum. Ég espast upp við skandala og stórtíðindi, rifrildi og skærur. Þá er gaman. Lognmolla er dauði. Í liðinni viku varð ég verulega undrandi. Gráti nær jafnvel. Ég var ekki að fara að skrifa um það að Icelandair ætli að skipta yfir í Airbus. Maður á ekki að venjast því að svona tíðindaleysi ríki í maí. Hin hefðbundna gúrkutíð er miðsumars. Þá eru allir í fríi. Þessi undarlega ládeyða í fréttum og stórtíðindum varð mér sérstakt rannsóknarefni. Hvað er að ske? Hverju sætir? Eftir smá umhugsun blasti svarið við mér: Það eru auðvitað allir inni að horfa á Game of Thrones. Það má enginn vera að neinu öðru. Þjóðfélagið er á pásu.Sameinuð veröld Ekki bætir úr skák að Avengers: Endgame hefur einnig verið í bíó undanfarið. Það þarf að sjá hana líka. Mér finnst þetta bitastætt. Sjáiði til: Á laugardaginn fór ég í um það bil hundrað metra röð í fjörutíu mínútur í borginni La Paz í Bólivíu til að næla mér í miða fyrir fjölskylduna. Þar stóð ég við hlið frumbyggjakonu klæddrar í stórt litríkt pils með háan hatt á höfði að bólivískum sið og fjölskyldu hennar. Allir vilja sjá hvernig hetjunum reiðir af í viðureigninni við hinn ógnarsterka, illa og eilítið þunglynda Þanos. Það er einmitt þetta sem er magnað: Það er ótrúlegt að sjá hvernig stórvirki í sjónvarpsþátta- og kvikmyndagerð sameina fólk, jafnvel lungann úr mannkyni. Í samtölum við fólk í Suður-Ameríku segjum við stundum að við fjölskyldan séum úr norðri. „Norðan við vegg,“ segjum við og flestir skilja hvað átt er við. Það er hlegið. Jafnvel er talað smá í kjölfarið um sameiginlegar áhyggjur okkar af Jon Snow.Ævintýrið í raunheimum Við hjónin hyggjumst bíða með það að horfa á síðustu þáttaröðina. Við þurfum að komast í almennilegt sjónvarp, en ekki vera á flandri með bakpoka, áður en við byrjum slíka hátíð. Sá sem vogar sér að eyðileggja þessa eftirvæntingu, með því að segja okkur hvað gerist, mun uppskera djúpa óvild okkar hjóna um árabil. Svona eru áhrif vel gerðra sjónvarpsþátta og frábærra bíómynda: Þetta grípur mann. Maður hlakkar til að sjá. Maður lifir sig inn í. Og þó maður kunni vel að greina skil heimanna, þess sem gerist í ævintýrinu og þess sem gerist í raun og veru frá degi til dags, þá speglar vel gert sjónarspil raunheiminn og þá krafta sem þar eigast við. Og öfugt, vil ég meina: Getur ekki verið að þróun veraldarinnar þessi árin – hinn mikli umhverfisháski sem mannkyn hefur komið sér í – verði eins og tíu rosalegar seríur? Á einhverjum tímapunkti hverfur öll von – kannski bráðum – en svo gerist hið óvænta. Uppgötvun breytir öllum forsendum, hjálpræðið birtist úr óvæntri átt eða sameinaður kraftur fólksins magnast í veldisvexti þegar dauðalínan nálgast, og mannkyn sleppur með skrekkinn í bili. Hefur þróun háskans ekki svo oft verið svona, líkt og í sjónvarpsþáttaröð eða ofurhetjumynd? Kjarnorkustríðin urðu ekki, þótt stundum stappaði nærri því.Vonin blíð Það getur þannig falist ákveðin von í því í sjálfu sér – viss kraftur – að fólk í 170 löndum sé sameinað fyrir framan sjónvarpsskjái að horfa á háskaleg ævintýri og viðureignir dreka í frosthörkum. Ég veit ekki um neina sjónvarpsþáttaröð eða kvikmynd sem hefur endað með hörmungum. Alltaf sigrar hið góða. Vonin blíð. Hér vaknar spurning um áhrif. Hvaða áhrif hefur það á heilt mannkyn að sökkva sér sameiginlega í háskalegan söguþráð, hvað eftir annað, sem alltaf endar þó vel? Getur maður vonað að slíkt mannkyn muni, þegar öllu er á botninn hvolft, aldrei taka annað í mál en að háskaleikar raunveruleikans endi líka vel? Horfum og vonum. Þokkaleg ævi – hef ég reiknað út – er um það bil tíu sjónvarpsþáttaraðir ef gert er ráð fyrir að hver þáttaröð sé níu seríur eða svo. Ævi mín byrjaði með Húsinu á sléttunni, færðist svo yfir í Dallas, þaðan í Friends, svo 24 og nú Game of Thrones. Inni á milli eru ótal bíómyndir og ótal aðrar seríur. Lost, Shameless, Walking Dead (ég hef verulegar áhyggjur af Rick Grimes). Ef vel spilast úr eiga kannski fimm seríur, hver á eftir annarri, eftir að marka spor sín í líf mitt hér eftir. Og vonandi sameinast mannkyn alltaf meira og meira yfir hinu sameiginlega markmiði: Að láta mannlífið dafna áfram, um aldir, þrátt fyrir yfirþyrmandi og endalausan háska. „Hasta la vista, baby,“ sagði frumbygginn við okkur á strábátnum á Titicaca-vatninu í síðustu viku og réri aftur út á vatnið. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Guðmundur Steingrímsson Mest lesið Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun Öðruvísi Íslendingar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Halldór 19.10.24 Halldór Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir Skoðun Það er komið nóg Bozena Raczkowska Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við Ágústa Árnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Öðruvísi Íslendingar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til ríkissaksóknara og forseta Hæstaréttar Guðbjörn Jónsson skrifar Skoðun Það er komið nóg Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir skrifar Skoðun Fullveldi Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun „Hver sagði þér að heimurinn væri réttlátur?“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Í upphafi kosningabaráttu Heimir Pálsson skrifar Skoðun Ert þú ég eða verð ég þú Júlíus Birgir Jóhannsson skrifar Skoðun Ákall um annars konar hagkerfi Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Lögbrot íslenskrar stjórnsýslu og dómstóla Huginn Þór Grétarsson skrifar Skoðun Háskóli Íslands styður þjóðarmorð Elí Hörpu og Önundarbur skrifar Skoðun Stjórnvöld bregðist við eggjaskorti með afnámi tolla Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Í hvernig samfélagi viljum við búa í? Ólafur H. Ólafsson skrifar Skoðun Endurhugsum íslenskt skólakerfi: Ný sýn á nám og kennslu Inga Sigrún Atladóttir skrifar Skoðun Þankar um framtíð landsins okkar Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Er Landsvirkjun til sölu? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar pólitík hindrar framför Hjörtur Sveinsson skrifar Sjá meira
Undanfarna daga hef ég lúslesið fréttasíðurnar á landinu bláa og leitað að markverðum tíðindum. Þar sem ég telst jú til fastra penna og skrifa vikulega, þá felst martröð mín einna helst í því að ekkert markvert, ekki baun, sé í fréttum. Ég espast upp við skandala og stórtíðindi, rifrildi og skærur. Þá er gaman. Lognmolla er dauði. Í liðinni viku varð ég verulega undrandi. Gráti nær jafnvel. Ég var ekki að fara að skrifa um það að Icelandair ætli að skipta yfir í Airbus. Maður á ekki að venjast því að svona tíðindaleysi ríki í maí. Hin hefðbundna gúrkutíð er miðsumars. Þá eru allir í fríi. Þessi undarlega ládeyða í fréttum og stórtíðindum varð mér sérstakt rannsóknarefni. Hvað er að ske? Hverju sætir? Eftir smá umhugsun blasti svarið við mér: Það eru auðvitað allir inni að horfa á Game of Thrones. Það má enginn vera að neinu öðru. Þjóðfélagið er á pásu.Sameinuð veröld Ekki bætir úr skák að Avengers: Endgame hefur einnig verið í bíó undanfarið. Það þarf að sjá hana líka. Mér finnst þetta bitastætt. Sjáiði til: Á laugardaginn fór ég í um það bil hundrað metra röð í fjörutíu mínútur í borginni La Paz í Bólivíu til að næla mér í miða fyrir fjölskylduna. Þar stóð ég við hlið frumbyggjakonu klæddrar í stórt litríkt pils með háan hatt á höfði að bólivískum sið og fjölskyldu hennar. Allir vilja sjá hvernig hetjunum reiðir af í viðureigninni við hinn ógnarsterka, illa og eilítið þunglynda Þanos. Það er einmitt þetta sem er magnað: Það er ótrúlegt að sjá hvernig stórvirki í sjónvarpsþátta- og kvikmyndagerð sameina fólk, jafnvel lungann úr mannkyni. Í samtölum við fólk í Suður-Ameríku segjum við stundum að við fjölskyldan séum úr norðri. „Norðan við vegg,“ segjum við og flestir skilja hvað átt er við. Það er hlegið. Jafnvel er talað smá í kjölfarið um sameiginlegar áhyggjur okkar af Jon Snow.Ævintýrið í raunheimum Við hjónin hyggjumst bíða með það að horfa á síðustu þáttaröðina. Við þurfum að komast í almennilegt sjónvarp, en ekki vera á flandri með bakpoka, áður en við byrjum slíka hátíð. Sá sem vogar sér að eyðileggja þessa eftirvæntingu, með því að segja okkur hvað gerist, mun uppskera djúpa óvild okkar hjóna um árabil. Svona eru áhrif vel gerðra sjónvarpsþátta og frábærra bíómynda: Þetta grípur mann. Maður hlakkar til að sjá. Maður lifir sig inn í. Og þó maður kunni vel að greina skil heimanna, þess sem gerist í ævintýrinu og þess sem gerist í raun og veru frá degi til dags, þá speglar vel gert sjónarspil raunheiminn og þá krafta sem þar eigast við. Og öfugt, vil ég meina: Getur ekki verið að þróun veraldarinnar þessi árin – hinn mikli umhverfisháski sem mannkyn hefur komið sér í – verði eins og tíu rosalegar seríur? Á einhverjum tímapunkti hverfur öll von – kannski bráðum – en svo gerist hið óvænta. Uppgötvun breytir öllum forsendum, hjálpræðið birtist úr óvæntri átt eða sameinaður kraftur fólksins magnast í veldisvexti þegar dauðalínan nálgast, og mannkyn sleppur með skrekkinn í bili. Hefur þróun háskans ekki svo oft verið svona, líkt og í sjónvarpsþáttaröð eða ofurhetjumynd? Kjarnorkustríðin urðu ekki, þótt stundum stappaði nærri því.Vonin blíð Það getur þannig falist ákveðin von í því í sjálfu sér – viss kraftur – að fólk í 170 löndum sé sameinað fyrir framan sjónvarpsskjái að horfa á háskaleg ævintýri og viðureignir dreka í frosthörkum. Ég veit ekki um neina sjónvarpsþáttaröð eða kvikmynd sem hefur endað með hörmungum. Alltaf sigrar hið góða. Vonin blíð. Hér vaknar spurning um áhrif. Hvaða áhrif hefur það á heilt mannkyn að sökkva sér sameiginlega í háskalegan söguþráð, hvað eftir annað, sem alltaf endar þó vel? Getur maður vonað að slíkt mannkyn muni, þegar öllu er á botninn hvolft, aldrei taka annað í mál en að háskaleikar raunveruleikans endi líka vel? Horfum og vonum. Þokkaleg ævi – hef ég reiknað út – er um það bil tíu sjónvarpsþáttaraðir ef gert er ráð fyrir að hver þáttaröð sé níu seríur eða svo. Ævi mín byrjaði með Húsinu á sléttunni, færðist svo yfir í Dallas, þaðan í Friends, svo 24 og nú Game of Thrones. Inni á milli eru ótal bíómyndir og ótal aðrar seríur. Lost, Shameless, Walking Dead (ég hef verulegar áhyggjur af Rick Grimes). Ef vel spilast úr eiga kannski fimm seríur, hver á eftir annarri, eftir að marka spor sín í líf mitt hér eftir. Og vonandi sameinast mannkyn alltaf meira og meira yfir hinu sameiginlega markmiði: Að láta mannlífið dafna áfram, um aldir, þrátt fyrir yfirþyrmandi og endalausan háska. „Hasta la vista, baby,“ sagði frumbygginn við okkur á strábátnum á Titicaca-vatninu í síðustu viku og réri aftur út á vatnið.
Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar
Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun