Líkur á að ósongatið verði það minnsta í áratugi í ár Kjartan Kjartansson skrifar 16. september 2019 13:09 Bláir liturinn sýnir þynningu ósonlagsins yfir suðurskautinu. CAMS Gatið í ósonlaginu yfir Suðurskautslandinu er nú helmingi minna en það er vanalega á þessum árstíma. Útlit er því fyrir að gatið í ár verði það minnsta í þrjá áratugi, að sögn evrópskra vísindamanna. Ósonlagið ver jörðina fyrir útfjólubláum geislum sólarinnar. Menn röskuðu ósonhringrásinni þegar þeir byrjuðu að losa svonefnd klórflúrkolefni út í andrúmsloftið sem eyða ósoni í háloftunum. Þau efni var meðal annars að finna í ísskápum og úðabrúsum. Losun efnanna var bönnuð með Montreal-sáttmálanum árið 1987. Klórflúorkolefni sem þegar hafa verið losuð eru þó enn í lofthjúpi jarðarinnar og valda því að gat myndast árlega í ósonlagið. Búist er við því að ósonlagið nái aftur fyrr styrk í kringum árið 2060. Vísindamenn við Kópernikusarloftathuganasþjónustu Evrópusambandsins (CAMS) segja að gatið sem opnast vanalega yfir Suðurskautslandinu sé ekki eins stórt og undanfarin ár. Gatið er yfirleitt stærst yfir vorið á suðurhveli, frá september og fram í október. Þá getur styrkur ósons dregist saman um allt að 60%. Gatið nær nú yfir um fimm milljón ferkílómetra en á sama tíma í fyrra var það yfir tuttugu milljón ferkílómetrar, að því er segir í frétt breska ríkisútvarpsins BBC. Gatið var um tíu milljón ferkílómetrar árið 2017. Vísindamennirnir segja að ósontapið hafi hafist fyrr en vanalega á þessu ári. Dregið hafi úr tapinu þegar heiðhvolfið hlýnaði skyndilega um 20-30 gráður í byrjun september. Richard Engelen, varaforstjóri CAMS, segir að rannsaka þurfi betur hvað olli því að gatið er ekki stærra en það er. „Þetta tengist ekki beint Montreal-sáttmálanum þar sem við reyndum að draga úr klóri og bróm í andrúmsloftinu því það er enn til staðar. Þetta tengist miklu frekar atburðum á hreyfingu. Fólk spyr augljóslega spurninga sem tengjast loftslagsbreytingum en við höfum einfaldlega ekki svörin á þessu stigi,“ segir hann. Umhverfismál Tengdar fréttir Ósonlagið byrjað að gróa en tekur áratugi að ná bata Þó að merki séu um að ósongötin séu byrjuð að lokast verður ekki hægt að hrósa sigri fyrr en eftir miðja öldina. 6. nóvember 2018 08:47 Losun ósoneyðandi efnis eykst þrátt fyrir alþjóðlegt bann Svo virðist sem að einhver framleiði nú klórflúorkolefni sem eyðir ósonlaginu þó að það hafi verið bannað með alþjóðlegum sáttmála árið 1987. 17. maí 2018 12:34 Mest lesið „Mér líður eins og þeir hafi kúkað á leiðið“ Innlent Kourani þurfti undanþágu til að heita Jóhannesson Innlent Lögreglumaður skaut konu í höfuðið á heimili hennar Erlent Það getur skipt máli fyrir heilsuna hvar þú situr í flugvél Innlent Kári vandar um við heimsfrægan rithöfundinn Innlent Umboðsmaður Alþingis áminnir ríkislögreglustjóra Innlent Bráðabirgðamælingar sýna heitasta dag jarðar frá upphafi mælinga Erlent Trump hafi „misst kúlið“ í kjölfar ákvörðunar Bidens Erlent Segja neyðarástand ríkja vegna aukins ofbeldis gegn konum og stúlkum Erlent Hver verður varaforsetaefni Kamölu Harris? Erlent Fleiri fréttir Forstjóri lífvarðasveitarinnar segir af sér vegna banatilræðisins Bráðabirgðamælingar sýna heitasta dag jarðar frá upphafi mælinga Stjórnvöld í Kína hyggjast hækka eftirlaunaaldurinn Hver verður varaforsetaefni Kamölu Harris? Lögreglumaður skaut konu í höfuðið á heimili hennar Tvær aurskriður urðu minnst 157 að bana Segja neyðarástand ríkja vegna aukins ofbeldis gegn konum og stúlkum Réðst inn á hjúkrunarheimili móður sinnar og drap sex Hefur tryggt sér nógu marga kjörmenn til að hljóta útnefninguna Trump hafi „misst kúlið“ í kjölfar ákvörðunar Bidens Þekkir Kamölu Harris: „Ég held að hún eigi eftir að rassskella hann nokkrum sinnum“ Sánchez boðaður til að bera vitni í spillingarmáli eiginkonunnar Flest smit í fyrsta sinn utan Afríkuríkjanna sunnan Sahara Nærtækast og praktískast að Harris leiði baráttuna gegn Trump „Þetta þýðir að Kamala Harris verður frambjóðandi Demókrata“ Viðvörun gefin út í Kerala á Indlandi vegna Nipah-veirunnar Saka Apple um fálæti þegar kemur að barnaníðsefni Par sem hugðist sigla frá Kanada til Asóreyja fannst látið Skipa Palestínumönnum að yfirgefa mannúðarsvæði Segja mörg kerfi komin í lag eftir bilunina á föstudag Hollywood lofar Biden en Repúblikanar kalla eftir afsögn Vegfarendur flúðu mikið eldhaf við bryggju í Hodeidah Kamala auðmjúk og allra augu á varaforsetaefnum Joe Biden dregur framboð sitt til baka Umhverfisaðgerðarsinni og Íslandsóvinur handtekinn á Grænlandi Mótmæla ferðamönnum á Majorka Óhemju öflugur Trump hafi sigurinn í hendi sér Kvótanum breytt en sér ekki fyrir endann á blóðugum mótmælum Sendir Biden háðsglósur á fyrsta kosningafundi eftir banatilræðið Þrír drepnir í árás Ísraela í Jemen Sjá meira
Gatið í ósonlaginu yfir Suðurskautslandinu er nú helmingi minna en það er vanalega á þessum árstíma. Útlit er því fyrir að gatið í ár verði það minnsta í þrjá áratugi, að sögn evrópskra vísindamanna. Ósonlagið ver jörðina fyrir útfjólubláum geislum sólarinnar. Menn röskuðu ósonhringrásinni þegar þeir byrjuðu að losa svonefnd klórflúrkolefni út í andrúmsloftið sem eyða ósoni í háloftunum. Þau efni var meðal annars að finna í ísskápum og úðabrúsum. Losun efnanna var bönnuð með Montreal-sáttmálanum árið 1987. Klórflúorkolefni sem þegar hafa verið losuð eru þó enn í lofthjúpi jarðarinnar og valda því að gat myndast árlega í ósonlagið. Búist er við því að ósonlagið nái aftur fyrr styrk í kringum árið 2060. Vísindamenn við Kópernikusarloftathuganasþjónustu Evrópusambandsins (CAMS) segja að gatið sem opnast vanalega yfir Suðurskautslandinu sé ekki eins stórt og undanfarin ár. Gatið er yfirleitt stærst yfir vorið á suðurhveli, frá september og fram í október. Þá getur styrkur ósons dregist saman um allt að 60%. Gatið nær nú yfir um fimm milljón ferkílómetra en á sama tíma í fyrra var það yfir tuttugu milljón ferkílómetrar, að því er segir í frétt breska ríkisútvarpsins BBC. Gatið var um tíu milljón ferkílómetrar árið 2017. Vísindamennirnir segja að ósontapið hafi hafist fyrr en vanalega á þessu ári. Dregið hafi úr tapinu þegar heiðhvolfið hlýnaði skyndilega um 20-30 gráður í byrjun september. Richard Engelen, varaforstjóri CAMS, segir að rannsaka þurfi betur hvað olli því að gatið er ekki stærra en það er. „Þetta tengist ekki beint Montreal-sáttmálanum þar sem við reyndum að draga úr klóri og bróm í andrúmsloftinu því það er enn til staðar. Þetta tengist miklu frekar atburðum á hreyfingu. Fólk spyr augljóslega spurninga sem tengjast loftslagsbreytingum en við höfum einfaldlega ekki svörin á þessu stigi,“ segir hann.
Umhverfismál Tengdar fréttir Ósonlagið byrjað að gróa en tekur áratugi að ná bata Þó að merki séu um að ósongötin séu byrjuð að lokast verður ekki hægt að hrósa sigri fyrr en eftir miðja öldina. 6. nóvember 2018 08:47 Losun ósoneyðandi efnis eykst þrátt fyrir alþjóðlegt bann Svo virðist sem að einhver framleiði nú klórflúorkolefni sem eyðir ósonlaginu þó að það hafi verið bannað með alþjóðlegum sáttmála árið 1987. 17. maí 2018 12:34 Mest lesið „Mér líður eins og þeir hafi kúkað á leiðið“ Innlent Kourani þurfti undanþágu til að heita Jóhannesson Innlent Lögreglumaður skaut konu í höfuðið á heimili hennar Erlent Það getur skipt máli fyrir heilsuna hvar þú situr í flugvél Innlent Kári vandar um við heimsfrægan rithöfundinn Innlent Umboðsmaður Alþingis áminnir ríkislögreglustjóra Innlent Bráðabirgðamælingar sýna heitasta dag jarðar frá upphafi mælinga Erlent Trump hafi „misst kúlið“ í kjölfar ákvörðunar Bidens Erlent Segja neyðarástand ríkja vegna aukins ofbeldis gegn konum og stúlkum Erlent Hver verður varaforsetaefni Kamölu Harris? Erlent Fleiri fréttir Forstjóri lífvarðasveitarinnar segir af sér vegna banatilræðisins Bráðabirgðamælingar sýna heitasta dag jarðar frá upphafi mælinga Stjórnvöld í Kína hyggjast hækka eftirlaunaaldurinn Hver verður varaforsetaefni Kamölu Harris? Lögreglumaður skaut konu í höfuðið á heimili hennar Tvær aurskriður urðu minnst 157 að bana Segja neyðarástand ríkja vegna aukins ofbeldis gegn konum og stúlkum Réðst inn á hjúkrunarheimili móður sinnar og drap sex Hefur tryggt sér nógu marga kjörmenn til að hljóta útnefninguna Trump hafi „misst kúlið“ í kjölfar ákvörðunar Bidens Þekkir Kamölu Harris: „Ég held að hún eigi eftir að rassskella hann nokkrum sinnum“ Sánchez boðaður til að bera vitni í spillingarmáli eiginkonunnar Flest smit í fyrsta sinn utan Afríkuríkjanna sunnan Sahara Nærtækast og praktískast að Harris leiði baráttuna gegn Trump „Þetta þýðir að Kamala Harris verður frambjóðandi Demókrata“ Viðvörun gefin út í Kerala á Indlandi vegna Nipah-veirunnar Saka Apple um fálæti þegar kemur að barnaníðsefni Par sem hugðist sigla frá Kanada til Asóreyja fannst látið Skipa Palestínumönnum að yfirgefa mannúðarsvæði Segja mörg kerfi komin í lag eftir bilunina á föstudag Hollywood lofar Biden en Repúblikanar kalla eftir afsögn Vegfarendur flúðu mikið eldhaf við bryggju í Hodeidah Kamala auðmjúk og allra augu á varaforsetaefnum Joe Biden dregur framboð sitt til baka Umhverfisaðgerðarsinni og Íslandsóvinur handtekinn á Grænlandi Mótmæla ferðamönnum á Majorka Óhemju öflugur Trump hafi sigurinn í hendi sér Kvótanum breytt en sér ekki fyrir endann á blóðugum mótmælum Sendir Biden háðsglósur á fyrsta kosningafundi eftir banatilræðið Þrír drepnir í árás Ísraela í Jemen Sjá meira
Ósonlagið byrjað að gróa en tekur áratugi að ná bata Þó að merki séu um að ósongötin séu byrjuð að lokast verður ekki hægt að hrósa sigri fyrr en eftir miðja öldina. 6. nóvember 2018 08:47
Losun ósoneyðandi efnis eykst þrátt fyrir alþjóðlegt bann Svo virðist sem að einhver framleiði nú klórflúorkolefni sem eyðir ósonlaginu þó að það hafi verið bannað með alþjóðlegum sáttmála árið 1987. 17. maí 2018 12:34