Erlent

Þrengt að blaðamönnum í Kína og blaðamönnum Kína í Bandaríkjunum

Samúel Karl Ólason skrifar
Stjórnvöld Kína hafa um árabil gripið til harkalegra aðgerða gegn fyrirtækjum og samtökum sem neita að fylgja eftir viðmiðum þeirra gagnvart ýmsum málefnum sem snúa að Kína og nágrönnum þeirra.
Stjórnvöld Kína hafa um árabil gripið til harkalegra aðgerða gegn fyrirtækjum og samtökum sem neita að fylgja eftir viðmiðum þeirra gagnvart ýmsum málefnum sem snúa að Kína og nágrönnum þeirra. AP/Andy Wong

Yfirvöld Bandaríkjanna hafa skilgreint ríkisfjölmiðla Kína sem útsendara ríkisins. Blaðamenn þessara miðla munu því þurfa að fylgja sömu reglum og kínverskir erindrekar í Bandaríkjunum og skrá sig hjá yfirvöldum Bandaríkjanna. Miðlarnir þurfa sömuleiðis að tilkynna eigur sínar í Bandaríkjunum. Um er að ræða miðlana Xinhua, CGTN, China Radio, China Daily og The People‘s Daily.

Þá hafa yfirvöld Kína vísað þremur blaðamönnum Wall Street Journal úr landi.

Samkvæmt frétt New York Times hafa aðgerðir sem þær sem ríkisstjórn Donald Trump hefur gripið til, verið til umræðu um árabil í Washington DC. Ríkisstjórn Trump hefur þó farið hart fram gegn því sem embættismenn lýsa sem áróðri og leynilegum aðgerðum Kína í Bandaríkjunum.

Til marks um það hafa saksóknarar í Bandaríkjunum höfðað fjölda mála sem snúa að njósnum gegn Kínverjum á undanförnum mánuði. Þær ákærur snúa meðal annars að vísindarannsóknum í Harvard og tölvuárásinni á Equifax árið 2017.

Bandaríkin hafa á undanförnum árum sakað Kínverja um umfangsmiklar njósnir þar í landi. Frá 2012 hafa rúmlega 80 prósent allra mála sem snúa að stuldi iðnaðarleyndarmála í Bandaríkjunum beinst gegn kínverskum aðilum.

Sjá eining: Fyrstu kínversku erindrekunum vísað úr landi í rúm 30 ár

Mike Pompeo, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, segir aðgerðirnar löngu tímabærar.

Mike Pompeo, utanríkisráðherra Bandaríkjanna.AP/Andrew Caballero-Reynolds

„Við erum staðráðin í að koma fram við Kína eins og það er, ekki eins og við viljum að landið sé. Í Kína, vinna allir fjölmiðlar fyrir Kommúnistaflokkinn, eins og Xi Jinping, forseti, hefur sjálfur sagt,“ sagði Pompeo í yfirlýsingu til Axios.

„Þar sem þessar stofnanir vinna fyrir Kommúnistaflokkinn, er við hæfi að við komum fram við þær eins og aðrar erlendar stofnanir, sem þýðir að þær þurfa að fylgja reglum utanríkisráðuneytisins. Þessar aðgerðir eru löngu tímabærar. Um árabil hafa þessir svokölluðu fjölmiðlar verið málgögn Kommúnistaflokks Kína og á undanförnum árum hafa þeir orðið ágengari.“

„Þessar áróðursstofnanir starfa án takmarkana í opnu kerfi Bandaríkjanna, á sama tíma og blaðamenn innan Kína standa frammi fyrir umfangsmiklum takmörkunum,“ sagði Pompeo einnig.

„Við vonumst til þess að Kommúnistaflokkur Kína endurskoði framferði sitt gagnvart blaðamönnum í Kína.“

Vísuðu þremur blaðamönnum úr landi

Yfirvöld Kína tilkynntu í dag að þremur blaðamönnum Wall Street Journal yrði meinað að starfa þar í landi vegna fyrirsagnar í skoðanapistli sem miðillinn birti í byrjun febrúar. Pistill þessi vísaði til útbreiðslu Covid-19 veirunnar og ástands efnahags Kína og var ríkinu lýst sem „veika manni Asíu“ eða „sick man of Asia“. Pistillinn snerist að mestu um efnahagsstefnu Kína, sem Walter Russell Mead, höfundur pistilsins, sagði gera efnahag ríkisins hættulegan og að þar gæti orðið mikið hrun með litlum fyrirvara.

Einhverra hluta vegna segja embættismenn í Kína að fyrirsögn pistilsins sé rasísk.

Titillinn „sick man of…“ hefur verið veittur ýmsum ríkjum Evrópu, þegar þau hafa gengið í gegnum erfiðleika eða efnahagslegan óstöðugleika.

Geng Shuang, talsmaður utanríkisráðuneytis Kína, sagði í yfirlýsingu í dag að skoðanapistillinn „gerði lítið úr viðleiti ríkisstjórnar Kína og kínverska fólksins“ í baráttunni gegn veirunni.

„Ritstjórarnir notuðu svo rasískan og óréttlátan titil, sem leiddi til reiði og fordæmingar meðal kínverska fólksins og alþjóðasamfélagsins,“ sagði Geng í yfirlýsingunni samkvæmt AP fréttaveitunni. Þar kom einnig fram að gripið var til aðgerða gegn blaðamönnum WSJ eftir að forsvarsmenn miðilsins neituðu að biðjast afsökunar og refsa þeim sem komu að greininni umræddu.

Vefur WSJ er óaðgengilegur í Kína vegna ritskoðunar stjórnvalda ríkisins. Blaðamennirnir þrír, tveir Bandaríkjamenn og einn Ástrali, hafa fengið fimm daga til að yfirgefa Kína. Enginn þeirra kemur með nokkrum hætti að birtingu skoðanagreina.

Nokkrir mánuðir eru síðan yfirvöld Kína meinuðu öðrum blaðamanni WSJ að starfa þar í landi en þá var engin ástæða gefin fyrir brottvísun hans.

Hafa lengi gripið til aðgerða gegn öllum sem fylgja ekki tilmælum

Stjórnvöld Kína hafa um árabil gripið til harkalegra aðgerða gegn fyrirtækjum og samtökum sem neita að fylgja eftir viðmiðum þeirra gagnvart ýmsum málefnum sem snúa að Kína og nágrönnum þeirra. Má þar meðal annars nefna málefni sem snúa að Taívan, Hong Kong, mannréttindum og jafnvel Bangsímon.

Sjá einnig: Sakaðir um að fórna frelsi og réttindum á altari Mammon

Það nýjasta í þeim málum er að yfirvöld Kína eru nú að hóta því að refsa fyrirtækjum frá Tékklandi vegna fyrirhugaðrar heimsóknar þingmanns til Taívan. Þingmaðurinn sem um ræðir dó reyndar áður en hann fór til Taívan en í bréfi frá Kína sagði að fyrirtæki eins og Volkswagen og Home Credit Group myndu þjást ef Jaroslav Kubera færi í heimsókn til Taívan.

Í bréfinu stóð að þessi fyrirtæki yrðu ekki lengur velkomin í Kína, samkvæmt frétt Reuters.

Alþjóðleg fyrirtæki hafa forðast það að reita yfirvöld Kína til reiði og gefið eftir kröfum þeirra til að komast inn á þann risastóra markað sem Kína er. Vestræn fyrirtæki hafa verið harðlega gagnrýnd fyrir að láta eftir yfirvöldum Kína.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×