Eru foreldrar fífl? Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar 21. janúar 2020 14:30 Hafið þið heyrt um stællega nútímaforeldrið sem er alltaf í ræktinni og á djamminu? Brunandi milli staða á sportbílnum að dúlla sér í vinnunni á meðan börnin eru í geymslu? Með óraunhæfar væntingar til leikskólakennara sem eiga ekki að fara í sumarfrí? Foreldrið sem setur sífellt eigin þarfir ofar þörfum barnsins? Meira ófétið sem þetta foreldri er! Vonandi iðrast það á efri árum. Ófögur mynd Sú mynd sem dregin er upp sums staðar af foreldrum þessa dagana er ófögur. Eins fjölbreyttur og sá hópur nú er. Meðal annars má lesa á vef Fréttablaðsins hugrenningar leikskólastjóra sem talar, ekki mikið undir rós, um vanhæfa foreldra sem skilja ekki starf leikskóla og bera ekki virðingu fyrir þörfum barna sinna. Lýsingin hér í formálanum felur í sér tilvísanir í þá umfjöllun. Hún áréttar m.a. að „skóli sé ekki geymslusvæði fyrir börn meðan við foreldrar vinnum.” Enda fremur ósmekklegt að tala um að setja börn í geymslu. Einnig ræðir hún að það sé ekki skólans að ala upp barnið en áréttar þó „að starf þessara stofnanna snúist um að kenna börnum, sinna þjálfunum, auka orðaforða, efla sjálfsmynd, félagstengsl og margt fleira.“ Er það ekki uppeldi? Auðvitað bera foreldrar ábyrgð á uppeldi barna sinna en miðað við þessa lýsingu tekur skólinn nú þátt í að koma þeim til manns. Þorpið elur upp barnið. Eins er leikskóli ekki bara skóli heldur líka þjónustustofnun, hvort sem fólki líkar betur eða verr. Ekki er skólaskylda á leikskólastigi þrátt fyrir að þar sé unnið mikilvægt og faglegt starf og flestir foreldrar kjósa að setja börn sín í leikskóla. Einnig vilja foreldrar að börnin fái tækifæri til að hitta önnur börn og eiga góð og gefandi samskipti í öruggu umhverfi en staðreyndin er líka sú að foreldrar þurfa að vinna fyrir sér og fjölskyldunni til að geta skapað sér og sínum gott heimili og þá þurfa börnin að vera einhvers staðar á meðan. Foreldrar greiða líka skólagjöld í leikskóla. Umræða um þarfir barna og jafnvægi í lífi fjölskyldna ætti að fara fram með góðu samtali frekar en að talað sé yfir foreldrum úr fílabeinsturni. Slíkar aðferðir eru ekki líklegar til árangurs. Sköpum barnvænna samfélag Á Íslandi er almennt 8 tíma vinnudagur og 40 stunda vinnuvika og sveigjanleiki starfa mismikill. Af hverju mega leikskólar ekki ráða sínum opnunartíma sjálfir á hverjum stað? Getur hann ekki verið sveigjanlegur? Vissulega eiga þarfir vinnumarkaðarins ekki að bitna á börnum, 40 stunda vinnuvika er ekki lögmál en það er engu að síður sá veruleiki sem flestir búa við í dag og síðan fer tími í að koma sér á milli staða. Áhersla á atvinnulíf ofar fjölskyldulífi er röng og samfélagið á að setja börn og barnafjölskyldur í forgang. Þar liggur framtíðin og í þessu samhengi má nefna að fæðingartíðni á Íslandi er í sögulegu lágmarki. En það er umhugsunarvert þegar svona ákvarðanir eru teknar að því er virðist án samráðs við þá sem nýta sér þjónustu leikskólanna og eru oftar en ekki háðir henni. Margir foreldrar eru í þeirri stöðu og hafa lítið svigrúm til að bregðast við skyndilegum breytingum. Í raun eru líklega flestir sammála um að skapa barnvænna samfélag en greinir á um leiðirnar að því markmiði. Leiðin að markmiðinu En af hverju er þessum breytingum hrundið í framkvæmd áður en almennar breytingar verða á vinnutíma? Breytingar sem eru í bígerð. Af hverju er ekki unnið út frá gögnum líkt og vaninn er við góða stefnumótun? Steinunn Gestsdóttir, prófessor í þroskasálfræði, hefur m.a. bent á þetta atriði og nefnir að þótt innsýn fagfólks gefi vissulega vísbendingar um stöðu mála sé sú sýn takmörkuð og því ætti að safna gögnum um hvaða hópa skerðing á opnunartíma leikskóla myndi snerta illa. Hún nefnir auk þess „að henni sé ekki kunnugt um neinar rannsóknir sem sýni að 8,5 tímar séu skaðlegri fyrir leikskólabörn en 8,0 tímar en hins vegar sýni rannsóknir að hávaði, lítið pláss og mannekla hafi neikvæð áhrif á börn og starfsfólk,” og svo bætir hún við að góðir leikskólar hafi jákvæð áhrif á þroska barna. Hanna Katrin Friðriksson, alþingismaður og formaður þingflokks Viðreisnar, bendir á að: „allar ákvarðanir sem lúta að sambandi fjölskyldulífs og vinnu séu jafnréttismál,“ og veltir fyrir sér með þróun þess sambands í huga hvort hér sé verið að taka rétt skref á röngum tíma? Hefði ekki verið nær að gera þetta í samfloti við styttingu vinnuvikunnar? Hafa ákvarðanir um styttingu opnunartíma verið undirbúnar í einhverju samráði við t.a.m. aðila vinnumarkaðarins? Ljóst er að þetta hangir allt saman og hér þurfa allir að leggja sitt af mörkum til að ná jafnvægi á skynsamlegan hátt, án þess að skapa óþarfa streitu og álag á fjölskyldur sem er víst nógu mikið fyrir. Einkabílnum verður í það minnsta ekki lagt víða á næstunni. Svo má halda því til haga að þrátt fyrir að hér sé meginskýringin sú að verið sé að hugsa um börnin er ekki síður verið að hugsa um sparnað og hagræðingu. Mýtan um sjálfhverfuna Að lokum auglýsi ég eftir þessum foreldrum sem eru alltaf í ræktinni en sú mýta er sterk í samfélaginu. Enn hef ég ekki hitt marga foreldra með börn á leik- og grunnskólaaldri sem hafa svona mikinn tíma fyrir sjálfa sig og hefði áhuga á að heyra hvernig þeir fara að því að samræma vinnutíma, fjölskyldulíf og sjálfsrækt, sem er víst mikilvæg fyrir sálartetrið. Sannleikurinn er nefnilega sá að foreldrar eru margir hverjir undirlagðir af stressi sem smitast yfir til barnanna. Við þurfum að endurhugsa svo margt í okkar samfélagi sem einkennist af endalausu skipulagi, hraða og streitu. Fólk er meira og minna í spreng að komast á milli staða í eilífu kappi við klukkuna, úr tengslum við náttúruna og sig sjálft. Þessu þarf að breyta í sameiningu, með góðu samstarfi og þá þurfa allir að líta í eigin barm. Ég held við getum öll verið sammála um það. Höfundur er framkvæmdastjóri Heimilis og skóla – landssamtaka foreldra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Hrefna Sigurjónsdóttir Mest lesið Það er hægt Ragna Sigurðardóttir Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir Skoðun Linnulaus þjáning íbúa á Gaza Hrafnhildur Sverrisdóttir Skoðun Sýnið miskunn, réttlæti er fyrir alla Jóhanna Harðardóttir Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson Skoðun Tilfinningalegur athyglisbrestur og heilbrigt tilfinningalíf Jón Þór Ólafsson Skoðun Svifhrifavaldar Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Munurinn á þjóðerniskennd versus sálernis þarfar upplifun Matthildur Björnsdóttir Skoðun Blindskerin í útsendingu RÚV - Aðgengi sjómanna og blindra að efni Ríkissjónvarpsins Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun Skoðun Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Linnulaus þjáning íbúa á Gaza Hrafnhildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Munurinn á þjóðerniskennd versus sálernis þarfar upplifun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Svifhrifavaldar Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Hvernig og hvenær en ekki hvort Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tilfinningalegur athyglisbrestur og heilbrigt tilfinningalíf Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun Reglurnar eru óumsemjanlegar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ber endurhæfing ávöxt? skrifar Skoðun Heimur á heljarþröm skrifar Skoðun Foreldrar á 4. vaktinni Sara Rós Kristinsdóttir,Lóa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Norður-Kórea er víða Ingvar Smári Birgisson skrifar Skoðun Það getur verið gott að búa til steind Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Uppskeruhátíð öldrunarfræða á Norðurlöndum Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar Skoðun Gullverðlaun í mengun Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Gen og glæpir Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun 10 tæknilegir yfirburðir rafbíla Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Land, borgir og samgöngur Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Coda Terminal: Verndum náttúru, umhverfi og leiðréttum mýtur Edda Sif Aradóttir skrifar Skoðun Kveikjum áhugann – Kveikjum neistann Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Mega bara íslenskir karlmenn nauðga konum á Íslandi? Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ekki gera þessi mistök í sumarfríinu! Ólafía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Þau vilja ekki leysa vandann Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Mengum minna Ólafur Teitur Guðnason skrifar Skoðun Afnám verndartolla í kjölfar breytinga á búvörulögum Jón Ingi Hákonarson skrifar Sjá meira
Hafið þið heyrt um stællega nútímaforeldrið sem er alltaf í ræktinni og á djamminu? Brunandi milli staða á sportbílnum að dúlla sér í vinnunni á meðan börnin eru í geymslu? Með óraunhæfar væntingar til leikskólakennara sem eiga ekki að fara í sumarfrí? Foreldrið sem setur sífellt eigin þarfir ofar þörfum barnsins? Meira ófétið sem þetta foreldri er! Vonandi iðrast það á efri árum. Ófögur mynd Sú mynd sem dregin er upp sums staðar af foreldrum þessa dagana er ófögur. Eins fjölbreyttur og sá hópur nú er. Meðal annars má lesa á vef Fréttablaðsins hugrenningar leikskólastjóra sem talar, ekki mikið undir rós, um vanhæfa foreldra sem skilja ekki starf leikskóla og bera ekki virðingu fyrir þörfum barna sinna. Lýsingin hér í formálanum felur í sér tilvísanir í þá umfjöllun. Hún áréttar m.a. að „skóli sé ekki geymslusvæði fyrir börn meðan við foreldrar vinnum.” Enda fremur ósmekklegt að tala um að setja börn í geymslu. Einnig ræðir hún að það sé ekki skólans að ala upp barnið en áréttar þó „að starf þessara stofnanna snúist um að kenna börnum, sinna þjálfunum, auka orðaforða, efla sjálfsmynd, félagstengsl og margt fleira.“ Er það ekki uppeldi? Auðvitað bera foreldrar ábyrgð á uppeldi barna sinna en miðað við þessa lýsingu tekur skólinn nú þátt í að koma þeim til manns. Þorpið elur upp barnið. Eins er leikskóli ekki bara skóli heldur líka þjónustustofnun, hvort sem fólki líkar betur eða verr. Ekki er skólaskylda á leikskólastigi þrátt fyrir að þar sé unnið mikilvægt og faglegt starf og flestir foreldrar kjósa að setja börn sín í leikskóla. Einnig vilja foreldrar að börnin fái tækifæri til að hitta önnur börn og eiga góð og gefandi samskipti í öruggu umhverfi en staðreyndin er líka sú að foreldrar þurfa að vinna fyrir sér og fjölskyldunni til að geta skapað sér og sínum gott heimili og þá þurfa börnin að vera einhvers staðar á meðan. Foreldrar greiða líka skólagjöld í leikskóla. Umræða um þarfir barna og jafnvægi í lífi fjölskyldna ætti að fara fram með góðu samtali frekar en að talað sé yfir foreldrum úr fílabeinsturni. Slíkar aðferðir eru ekki líklegar til árangurs. Sköpum barnvænna samfélag Á Íslandi er almennt 8 tíma vinnudagur og 40 stunda vinnuvika og sveigjanleiki starfa mismikill. Af hverju mega leikskólar ekki ráða sínum opnunartíma sjálfir á hverjum stað? Getur hann ekki verið sveigjanlegur? Vissulega eiga þarfir vinnumarkaðarins ekki að bitna á börnum, 40 stunda vinnuvika er ekki lögmál en það er engu að síður sá veruleiki sem flestir búa við í dag og síðan fer tími í að koma sér á milli staða. Áhersla á atvinnulíf ofar fjölskyldulífi er röng og samfélagið á að setja börn og barnafjölskyldur í forgang. Þar liggur framtíðin og í þessu samhengi má nefna að fæðingartíðni á Íslandi er í sögulegu lágmarki. En það er umhugsunarvert þegar svona ákvarðanir eru teknar að því er virðist án samráðs við þá sem nýta sér þjónustu leikskólanna og eru oftar en ekki háðir henni. Margir foreldrar eru í þeirri stöðu og hafa lítið svigrúm til að bregðast við skyndilegum breytingum. Í raun eru líklega flestir sammála um að skapa barnvænna samfélag en greinir á um leiðirnar að því markmiði. Leiðin að markmiðinu En af hverju er þessum breytingum hrundið í framkvæmd áður en almennar breytingar verða á vinnutíma? Breytingar sem eru í bígerð. Af hverju er ekki unnið út frá gögnum líkt og vaninn er við góða stefnumótun? Steinunn Gestsdóttir, prófessor í þroskasálfræði, hefur m.a. bent á þetta atriði og nefnir að þótt innsýn fagfólks gefi vissulega vísbendingar um stöðu mála sé sú sýn takmörkuð og því ætti að safna gögnum um hvaða hópa skerðing á opnunartíma leikskóla myndi snerta illa. Hún nefnir auk þess „að henni sé ekki kunnugt um neinar rannsóknir sem sýni að 8,5 tímar séu skaðlegri fyrir leikskólabörn en 8,0 tímar en hins vegar sýni rannsóknir að hávaði, lítið pláss og mannekla hafi neikvæð áhrif á börn og starfsfólk,” og svo bætir hún við að góðir leikskólar hafi jákvæð áhrif á þroska barna. Hanna Katrin Friðriksson, alþingismaður og formaður þingflokks Viðreisnar, bendir á að: „allar ákvarðanir sem lúta að sambandi fjölskyldulífs og vinnu séu jafnréttismál,“ og veltir fyrir sér með þróun þess sambands í huga hvort hér sé verið að taka rétt skref á röngum tíma? Hefði ekki verið nær að gera þetta í samfloti við styttingu vinnuvikunnar? Hafa ákvarðanir um styttingu opnunartíma verið undirbúnar í einhverju samráði við t.a.m. aðila vinnumarkaðarins? Ljóst er að þetta hangir allt saman og hér þurfa allir að leggja sitt af mörkum til að ná jafnvægi á skynsamlegan hátt, án þess að skapa óþarfa streitu og álag á fjölskyldur sem er víst nógu mikið fyrir. Einkabílnum verður í það minnsta ekki lagt víða á næstunni. Svo má halda því til haga að þrátt fyrir að hér sé meginskýringin sú að verið sé að hugsa um börnin er ekki síður verið að hugsa um sparnað og hagræðingu. Mýtan um sjálfhverfuna Að lokum auglýsi ég eftir þessum foreldrum sem eru alltaf í ræktinni en sú mýta er sterk í samfélaginu. Enn hef ég ekki hitt marga foreldra með börn á leik- og grunnskólaaldri sem hafa svona mikinn tíma fyrir sjálfa sig og hefði áhuga á að heyra hvernig þeir fara að því að samræma vinnutíma, fjölskyldulíf og sjálfsrækt, sem er víst mikilvæg fyrir sálartetrið. Sannleikurinn er nefnilega sá að foreldrar eru margir hverjir undirlagðir af stressi sem smitast yfir til barnanna. Við þurfum að endurhugsa svo margt í okkar samfélagi sem einkennist af endalausu skipulagi, hraða og streitu. Fólk er meira og minna í spreng að komast á milli staða í eilífu kappi við klukkuna, úr tengslum við náttúruna og sig sjálft. Þessu þarf að breyta í sameiningu, með góðu samstarfi og þá þurfa allir að líta í eigin barm. Ég held við getum öll verið sammála um það. Höfundur er framkvæmdastjóri Heimilis og skóla – landssamtaka foreldra.
Blindskerin í útsendingu RÚV - Aðgengi sjómanna og blindra að efni Ríkissjónvarpsins Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun
Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar
Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar
Blindskerin í útsendingu RÚV - Aðgengi sjómanna og blindra að efni Ríkissjónvarpsins Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun