Samkvæmt gögnum sem VR tók saman fyrir Atvinnulífið á Vísi sýna megin niðurstöður prófs um stafræna hæfni fólks að aðeins 3,5% teljast til stafrænna byrjenda á meðan tæplega þriðjungur svarenda teljast vera stafrænir kandídatar. Að teljast stafrænn kandídat þýðir að viðkomandi beitir rökhugsun til að greina og leysa úr vandamálum sem upp geta komið í stafrænu umhverfi. Á Íslandi er talið að allt að þriðjungur starfa á Íslandi muni breytast á næstu árum með fjórðu iðnbyltingunni. Með því að taka prófið gefst svarendum tækifæri á að kortleggja sína eigin hæfni og sjá á hvaða sviðum viðkomandi ætti helst að reyna að bæta sig.
Prófið sem hér um getur byggir á dönskum grunni og nefnist „Stafræna hæfnihjólið.“ Það er búið til af Center for digital dannelse sem frá árinu 2009 hefur einbeitt sér að málefnum er varða stafræna hæfni og fræðslu því tengdu. Stafræna hæfnihjólið er fjármagnað af DIGCOMP sem er stórt rannsóknarverkefni hjá Evrópusambandinu. Frá 26. nóvember síðastliðnum hefur fólk getað tekið prófið á íslensku í gegnum vefsíðu VR. Prófið er öllum opið og hafa um þrjú þúsund manns þegar svarað því á íslensku. Flestir í þeim hópi starfa í upplýsingageiranum, stjórnun sölu- og markaðsmála og skrifstofustörfum.
Í dag fjallar Atvinnulífið á Vísi um stafræna þróun miðað við stöðuna á Íslandi í dag.
Um 76% svarenda í þremur efstu flokkunum
Að sögn Selmu Kristjánsdóttur, sem starfar á Þróunarsviði hjá VR, er markmið prófsins að fólk geti kortlagt sína eigin hæfni og fengið betri sýn á þá þætti sem flokkast almennt undir stafræna hæfni. Í niðurstöðum geta svarendur borið sig saman við aðra sem starfa í sömu eða svipaðri starfsgrein.
Eins og sjá má á meðfylgjandi mynd, teljast 29,2% vera stafrænir kandídatar.
Skilgreiningin á stafrænum kandídat er:
Getur t.d. rökrætt og sett fram spurningar um stafræn hugtök og hefur sjálfstæði til að prófa sig áfram með nýja tækni. Beitir rökhugsun við greiningu og lausn vandamála, og getur til dæmis brotið stafrænt fyrirbæri niður í smærri hluta og unnið sig í gegnum þá skref fyrir skref.
Næst á eftir eru það stafrænir lektorar en 26,5% svarenda falla í þann hóp. Í þriðja og fjórða sæti eru það stafrænn prófessor sem eru 20,2% svarenda og síðan stafrænn bachelor sem 15% svarenda mælast. Svörin byggja á stöðunni eins og hún er í dag og miða við þá sem þegar hafa svarað.
Stafræn hæfni skiptist í fjóra meginþætti
Til að átta sig á því hvað hver flokkur þýðir eru niðurstöður birtar sem píramídi. Efst er þá stafrænn prófessor og neðst stafrænn byrjandi. Því hærra sem stigafjöldi svarenda er, því ofar í píramída mælist hæfnin.
Prófið metur hæfni á 16 mismunandi sviðum stafrænnar hæfni sem skilgreinist í fjóra meginþætti. Þessir fjórir meginþættir stafrænnar hæfni eru öryggi, upplýsingar, samskipti og framkvæmd.
Auk niðurstaðna um stafræna hæfni fær þátttakandinn ráðleggingar um á hvaða sviðum hann megi bæta sig og tillögur um hvernig það skal gert.
Mikilvægustu hæfnisviðin
Prófið mælir það líka hvað svarendum finnst vera mikilvægustu hæfnissviðin. Þar vekur það athygli að samkvæmt niðurstöðum þeirra sem þegar hafa tekið prófið er upplýsingagjöf og stafræn samvinna mun mikilvægari en gagnavernd eða umsjón persónuupplýsinga. Til að mynda mælist umsjón persónuupplýsinga aðeins 3,9% í stigagjöf.
Aðspurð segir Selma ekki vita til þess að eitthvert eitt starfssvið standi hallari fæti miðað við önnur.
„Við erum ekki að skoða hvaða hópar eru að falla í flokkana Stafrænn byrjandi og Stafrænn nemandi, enda sýna tölurnar okkur að það séu innan við 10% þátttakenda.“
Hægt er að taka prófið með því að smella hér og segir Selma fólk geta tekið prófið aftur og aftur því það eigi við um fólk eins og tæknina að við uppfærumst í þekkingu og getu. Þannig getur hæfnin okkar aukist á milli mánaða og ára.