„Ég held ég hafi fengið þetta frá pabba, eða afa eða jafnvel langafa“

„Ég held ég hafi fengið þetta frá pabba, eða afa eða jafnvel langafa á Seyðisfirði. Allir að vinna sjálfstætt og ætla að meika það,“ segir Hermann Smárason einn eigandi Graf Skiltagerðar. Skiltagerðin kom fyrir tilviljun upp í hendurnar á honum þegar hann var rúmlega tvítugur að vinna með föður sínum. Sagan endurtók sig síðan þegar sonur hans, Smári Hermannson, tók til starfa hjá Graf. Smári er jafnframt upphafsmaður HER design, sem er framleiðsla undir merkjum Graf. „Við erum eins og hjartað og lungun saman feðgarnir,“ segir Hermann og bætir við: „Ég stæði ekki í þessu án Smára.“

Í helgarviðtali Atvinnulífsins heyrum við söguna á bakvið fjölskyldufyrirtækið Graf skiltagerð.

Rassvasabókhaldið sem margir þekkja

Á vefsíðu Graf skiltagerðar segir að fyrirtækið sé rótgróið fjölskyldufyrirtæki, stofnað árið 1980. Fjögur nöfn starfsmanna eru uppgefin: Hermann Smárason, börnin hans Smári og Sandra og síðan faðir Hermanns og afi systkinanna, Smári Hermannsson eldri.

Að sögn Hermanns má rekja sögu starfseminnar til þess þegar faðir hans rak rafmagnsverkstæðið Rafboða í Garðabæ. Það fyrirtæki sá um raflagnir og töflusmíði í skipum sem smíðuð voru fyrir skipasmíðastöðina Stálvík á þeim tíma sem hún var. 

Fyrir rafmagnstöflurnar þurfti skilti sem grafið var í og fyrir þau skilti var fjárfest í vél. „Í framhaldinu var vélin kom í mínar hendur og Graf var stofnað fyrir skiltagerðina sem unnin var fyrir Rafboða,“ segir Hermann um upphafið.

Áður en Hermann vissi af var hann kominn með vélarnar í bílskúrinn. Sjálfur starfaði hann þó í slökkviliði sem hann hefur gert samhliða alla tíð. 

Hermann segir skiltagerðina hins vegar hafa verið einhvers konar áráttu hjá sér. „Ég var alltaf að taka myndir af skiltum á ferðarlögum og fá hugmyndir,“ segir Hermann.

Skiltagerðin sjálf var ýmist inni í bílskúr eða fluttist á milli geymsla.

Bókhaldið var svona rassvasabókhald eins og margir þekkja. Ég kunni lítið á það en vissi allt um skilagerðina, efnin og tækin,“ 

segir Hermann sem einnig er blikksmíðameistari í grunninn.

Þriðja kynslóðin

Um tíma tók Pétur bróðir Hermanns við en síðan keypti Hermann skiltagerðina aftur. „Ég losnaði ekki við þetta, skrönglaðist í þessu alltaf hreint, meira að segja í átta fermetra geymslu á Völlunum,“ segir Hermann. 

Hann viðurkennir þó að hafa hætt um tíma en þá var hann sjálfur að byggja í Garðabæ. Á meðan það var vísaði hann viðskiptavinum annað. En áður en varði var hann kominn á fullt í skiltagerðina á ný.

„Og síðan fer allt endanlega að gerast aftur þegar Smári kemur árið 2013,“ segir Hermann og bætir við: „Hann er með tölvukunnáttuna og ég var búinn að átta mig á því að Smári hafði það sem fyrirtækinu vantaði.“

Já ég er auðvitað af þeirri kynslóð að þekkja ekkert annað en netið, síma og samfélagsmiðla. Þannig að ég kom með það inn til viðbótar og við fórum að markaðssetja okkur sérstaklega á Facebook og síðar Instagram, þá fór bara allt að gerast,“ 

segir sonurinn Smári.

En hvað var það sem þú sást í þessu? spyr blaðamaðurinn soninn Smára.

„Ég sá strax fyrir mér einhvers konar fjöldaframleiðslu. Og sölu á netinu. Pabbi kunni á allt með efnið og tækin og hvernig ætti að gera hlutina. En ég er frekar með hugmyndirnar að því hvað við getum gert og kann að nýta mér netið og samfélagsmiðla. Ég kom því með heimasíðuna mjög snemma sem dæmi,“ segir Smári.

Heillaðist af íslenska Krummanum

Um tíma fengu feðgarnir rými hjá fyrirtækinu Ásafli í Hafnarfirði. Með þeim flutningum voru þeir loks farnir að vinna meira meðal fólks, sem feðgarnir segja að hafi verið mjög gott skref. Þegar Ásafl þurfti að fara að nota rýmið, voru feðgarnir byrjaðir að leita af nýju húsnæði. Þeir fluttu því næst í 100 fermetra rými í Hafnarfirði.

Þá þegar voru uppi hugmyndir um viðbætur í reksturinn. Fara feðgarnir að prófa sig áfram með að framkalla ljósmynd á plexígler og skera hana svo út. Fyrir tilviljun rekst Smári síðan á mynd af íslenska krummanum sem hann heillaðist af.

Krummastyttan sem mörg heimili þekkja, varð til í kjölfarið. Hún hefur verið seld í þúsundum eintaka en fyrstu styttuna á Smári enn og hún var búin til 16.október árið 2016.

Á þessum tíma var dóttirin Sandra með feðgunum á fullu. Hún kom með hugmyndina að nafninu HER design sem sérstakt vörumerki fyrir framleiðsluna á styttum, stjökum og fleira. Nafnið „HER“ er tilvísun í nafnið Hermann sem þau öll bera, en ekki „hör“ eins og margir misskilja eflaust og halda að eigi að bera fram á ensku.

Og síðan kom Covid

Framleiðslan var nú komin til sölu víða. Fyrst í blómabúðir og gjafavöruverslanir. Síðan DUKA og Casa. Áfram héldu feðgarnir að þróa sig áfram og byrjuðu að framleiða vörur sem ætlaðar voru fyrir túristana. ,,Við ætluðum í sölu í flugvélunum og þessum vinsælustu túristabúðum,“ segir Hermann.

En síðan kom Covid.

„Og þá var það bara búið,“ segir Hermann. 

Nei þetta er ekkert búið pabbi,“ 

segir Smári og bætir við: „Það er bara minna í gangi eins og er.“

Feðgarnir segja að kórónufaraldurinn hafi verið mikið áfall. Enda hafa síðustu þrjú árin að miklu leyti farið í að koma allri framleiðslunni á laggirnar fyrir alvöru.

„Og þetta er mikið verk. Tveir karlar í tíu hlutverkum því við sjáum um allt sjálfir. Allt frá afgreiðslu yfir í afhendingu, tölvubúnað og heimasíðu, innflutning, afgreiðslu á tolli, bókaldi, erlendar greiðslur, halda utan um allar sölur og viðskiptavini,“ segir Smári.

Að sögn Smára fylgja smærri fyrirtækjum líka oft vandamál sem stærri fyrirtæki þekkja ekki. Í litlum fyrirtækjum sjá eigendur um allt.

Þetta er reyndar drulluverðmæt reynsla að læra að koma svona fyrirtæki á laggirnar,“ 

segir Smári sem nú er 26 ára og segist þakklátur fyrir allt sem hann hefur lært.

„Þetta erfist oft í genunum“

Fjölskyldan leggur áherslu á heilsu og hreysti. Stunda öll líkamsrækt og þá sérstaklega Smári sem er alltaf í sundi, á hlaupum eða í ræktinni. Feðgarnir segja heilsuna mikilvæga því í litlum fyrirtækjum er álagið oft mikið og í mörgu erfitt að kúpla sig alveg frá.

Feðgarnir segjast samt leggja áherslu á heilsu og hreysti. Stunda báðir líkamsrækt og þá sér í lagi sonurinn sem er alltaf í sundi, á hlaupum eða í ræktinni. Heilsan sé mikilvæg þegar álagið er mikið og í mörgu að snúast.

„Vöruþróunin er til dæmis í gangi alla daga, maður er alltaf að,“ segir Smári sem dæmi um hvaða verkefni hverfa aldrei úr huganum. Daga, nætur eða yfir hátíðar.

Þá bendir Hermann á forláta skrifborð á því má sjá vöruúrval skilta, styttur og stjaka. ,,Þetta er skrifborðið frá langafa mínum frá Seyðisfirði sem ég nefndi hér áðan,“ segir Hermann og bætir við:

Ég held reyndar að þetta hafi allt byrjað þarna á Seyðisfirði. Þessi áhugi á að standa í eiginn rekstri erfist oft í genunum að ég held. Og mér finnst samstarfið frábært með börnunum mínum því ég hef svo mikla trú á þeim.“