„Ég held að þetta sé bara svo góður kokkteill“

„Baldvin bróðir var þá auglýsingastjóri Moggans og datt í hug að tala við þá í Myndamótum. Þeir slógu til og sögðust tilbúnir til að prófa strákinn,“ segir Konráð og hlær. Fram að því hafði lítið komist að annað en handbolti og skemmtanir. Eins og oft á við um unga menn. Markahrókur hjá Þrótti, síðar KR og í íslenska landsliðinu. „Ætli ég hafi ekki bara verið markheppinn,“ segir Konráð um árangurinn í handboltanum.

Í helgarviðtali Atvinnulífsins heyrum við söguna á bakvið fyrirtækið Litróf.

Níðvísa um skólameistarann

Stofnandi Litrófs árið 1943 var Eymundur Magnússon. Um þann mann hefur verið gefin út bók.

„Eymundur var rekinn úr MR fyrir að birta níðvísu um skólameistarann í skólablaðinu. Hann neitaði að biðjast afsökunar og fór svo að hann kláraði nám sitt í Rússlandi og síðar Danmörku“ segir Konráð um aðdragandann að því að Eymundur lærði fagið og stofnaði reksturinn.

Eymundur var í Rússlandi þegar dóttir Veru Hertzsch og Benjamíns Eiríkssonar hvarf. Þetta barn hefur aldrei fundist. En mér skilst að Eymundur hafi oft passað þetta barn þegar hann var í námi.“ 

Barnshvarfið sem vísað er til er hvarf Sólveigar Erlu Benjamínsdóttur. Hún hvarf kvöldið sem móðir hennar, Vera, var handtekin í Moskvu. Þetta var á stjórnartíma Stalíns og var Halldór Laxness vitni að handtökunni. Laxness skrifaði síðar um handtökuna í Skáldatíma árið 1963 en Benjamín, sem síðar varð einn þekktasti hagfræðingur Íslandssögunnar, var ekki heima þetta kvöld.

„Bróðir Eymundar var líka merkilegur maður. Það var Tryggvi Magnússon sem hannaði meðal annars skjaldamerkið,“ segir Konráð.

Eftir fjörtíu ár í rekstri vildi Eymundur hætta. Konráð og vinur hans ákváðu að hitta Eymund á fundi og kanna málin.

„En vinur minn hætti við og því fór ég einn,“ segir Konráð.

Á fundinum var ákveðið að Konráð tæki rekstur Litróf á leigu. Þá var Konráð 27 ára.

Fjögur einbýlishús í sjóinn

Konráð er fæddur árið 1956. Eiginkona hans er Anna Sigurðardóttir snyrtifræðingur og eiga þau þrjár dætur. Sesselíu, Lilju og Eddu.

„Þær eru aldar upp við það að maður kom með ýmislegt heim úr vinnunni. Það þurfti að líma og pakka og svona,“ segir Konráð um hjálpina heima fyrir. „Síðan fengu þær vinkonur sínar með og maður bara pantaði pizzu og svona.“

Margt hefur breyst.

„Þegar ég tók við Litróf var þetta bara klisjufyrirtæki. Öll tæki var hægt að nota fyrir offset sem var að ryðja sér til rúms á þessum tíma. Eftir þrjú ár með reksturinn keypti ég fyrsta litgreiningartækið,“ segir Konráð, sem þá þegar hafði hann keypt fyrirtækið af Eymundi.

Um tíma var tækniþróunin svo hröð að reksturinn varð tvísýnn.

„Uppúr 1990 ákváðum við Valdimar í Litgreiningu að fjárfesta saman í tækjabúnaði sem var eins og heilu borðraðirnar af tölvum. Stuttu síðar kom Mackintosh tölvan sem þýddi að á svipstundu gat ein tölva leyst allt sem tækjabúnaðurinn okkar átti að sjá um,“ segir Konráð og bætir við: 

Þetta var eins og að henda fjórum einbýlishúsum út í sjó. Því við þurftum auðvitað að greiða upp lánin þótt fjárfestingin hefði ekki skilað neinu.“

Fór svo að leiðir skildu hjá honum og Valdimar. Konráð flutti með fyrirtækið frá Brautarholti í Þverholt og starfaði þar við hlið DV um tíma. Þá var flutt í Sóltún árið 1998 sem Konráð hélt þá að yrði síðasta húsnæði fyrirtækisins. Svo reyndist ekki vera því árið 2000 flutti fyrirtækið í Vatnagarða 14 þar sem það er staðsett enn.

„Við læstumst inni í Sóltúni þegar þeir fóru að byggja og breyta þar. Við hefðum ekki einu sinni komið tækjunum inn eða út úr húsnæðinu,“ segir Konráð um tilurð flutningana.

Íslenskum prentsmiðjum fækkað um tugi

Nýverið sameinuðust prentsmiðjurnar Litróf, Guðjón Ó og Prenttækni. Allt eru þetta rótgróin fyrirtæki og vel þekkt. Þá keypti Litróf bókbandsvinnustofuna Bókvirkið fyrir nokkru en með því getur fyrirtækið boðið upp á alla framleiðslulínuna við bókagerð, bæði kiljur og harðspjaldabækur.

„En við getum auðvitað ekkert keppt við þetta erlendis frá þar sem menn eru með fimmtíuþúsund krónur í mánaðarlaun í Lettlandi og víðar,“ segir Konráð um þá þróun að bókaprentun hafi að miklu leyti flust úr landi.

Á síðustu árum hafa fleiri fyrirtæki runnið inn í Litróf. Þau eru Hagprent, Viðey og Prenthúsið.

Konráð segir Íslendinga sér á báti með margt.

Til dæmis þekkjast harðspjaldabækur ekki í svona magni erlendis. Þar eru kannski prentaðar níu þúsund bækur í kiljum og fimmhundruð bækur með harðspjaldi enda er harðspjaldabókum bara ætlað að dekka bókasöfn og safnara.“ 

En þótt bókprentun hafi minnkað er mikið að gera í umbúðaprentunum og öðrum verkefnum.

„Það þýðir ekkert að sporna við þessari þróun. Menn verða bara að vera opnir fyrir nýjum tækifærum og hliðarafurðum,“ segir Konráð.

Sumt breytist, annað ekki

Hjá Litróf starfa yfir tuttugu manns og flestir þar hafa verið í mörg ár eða áratugi.

„Fyrstu árin vorum við bara tveir. Síðan fóru félagar að týnast inn smátt og smátt og það má segja að sá hópur hafi fylgt mér alla tíð,“ segir Konráð.

Hann segir stemninguna enn mikla í starfinu. Ekki síst þegar mikið er að gera.

„Það þarf kannski að koma einhverju í póst eftir tvo tíma og þá er bara bunka af umslögum kastað á hvert borð og allir setja í umslög þar til það klárast,“ segir Konráð.

Litróf fékk Svansvottun árið 2013 en hefur lengi unnið að umhverfisvænni iðnaði.

„Þórhallur Jóhannesson byrjaði hjá okkur um 1996 . Hann hafði þá verið að selja jurtafarva til að hreinsa vélarnar og hélt því áfram hjá okkur. Menn voru nú ekkert að kokgleypa við þessu því jurtafarvinn var lengur að þorna og þá vildu menn bara halda sig við gamla mátann,“ segir Konráð.

Í dag er viðhorfið annað og umhverfisvænu efnin orðin betri. Konráð finnst þó margt í umræðunni um umhverfismál ekki gefa rétta mynd.

Til dæmis talið um að hætta að nota pappír. Pappír er sjálfbær og skógar hafa stækkað um 60% síðustu áratugi. Sumir tala eins og verið sé að höggva niður tré í Amazon til að búa til pappír. Sem er kolrangt því það er ekki hægt að nota eitt einasta tré í Amazon í pappír.“ 

Þá segir hann Litróf líka aðeins nota umhverfsivottaðan pappír í dag.

Óvænt símtal

Síðustu árin hefur Litróf verið eitt af Framúrskarandi fyrirtækjum landsins að mati Creditinfo. En þó ekki árið 2019.

Hvað skeði?

„Nú, ég fékk mér tvö stykki ný lifrar,“ segir Konráð og hlær.

„Nei nei, ég er svo sem ekki að segja að það hafi breytt öllu en árið í fyrra var óvenjulegt ár því ég var mikið frá og átti erfitt með alla yfirsýn.“

Þannig var að í nóvember árið 2018 stakk læknir Konráðs upp á því að hann færi á biðlista fyrir nýja lifur. Lifurin hafði starfað illa lengi sem skýrist af mistökum sem gerð voru í kjölfar aðgerðar sem Konráð fór í fyrir þrjátíu árum síðan. Að öllu jafna þýðir bið eftir nýrri lifur 8-9 mánuði bið. En í Konráð var hringt nokkrum vikum síðar.

Það var hringt í mig klukkan sex daginn fyrir gamlársdag og klukkutíma síðar vorum við á leiðinni út á flugvöll og til Svíþjóðar.“

Aðgerðin gekk vel en þegar heim var komið olli blóðtappi í slagæð sýkingu og í kjölfarið þurfti Konráð aftur á biðlista því líkaminn hafnaði nýju lifurinni. Biðin tók fjóra mánuði í þetta sinn.

„Þeir hafa bara tuttugu klukkustundir til að koma líffæri í nýjan líkama og þetta varð tæpt því yfir Vatnajökli kom í ljós bilun og því þurfti að snúa flugvélinni við,“ segir Konráð og lýsir því eins og úr hasarmynd þegar sjúkrabíllinn í Gautaborg keyrði upp á gangstéttir og allt hvaðeina til að koma honum í tæka tíð á spítalann.

„Og þar var bara hlaupið með mig inn í aðgerð,“ segir Konráð.

Góður kokkteill

En hvað telur þú að skýri helst velgengni fyrirtækisins í áraraðir?

Ég held að þetta sé bara svo góður kokkteill af viðskiptavinum. Ríkið og einkageirinn í bland. Þegar það er mikið að gera hjá auglýsingastofunum er kannski slaki hjá menntastofnunum og svo framvegis,“ 

segir Konráð eftir stutta umhugsun.

Hann segist líka þakklátur fyrir mannauðinn í fyrirtækinu.

„Trygglyndi starfsfólks er ekki sjálfgefið og hefur mikið að segja. Ég er í raun bara þjálfari með gott íþróttalið,“ segir Konráð.

Margir þekkja Konráð úr laxveiði enda var hann einn af leigutökum Straumfjarðarár í mörg ár. Konráð segist þó mikið hafa dregið úr veiðinni þótt hann fari eitthvað að veiða enn.

Ég held líka að ég hafi farið að hugsa aðeins öðruvísi eftir aðgerðirnar. Ég er til dæmis farin að velta fyrir mér hvort ég eigi að hætta eftir fjörtíu ár eins og Eymundur gerði. Rétta einhverjum öðrum keflið eftir tvö þrjú ár,“ 

segir Konráð og brosir út í annað.

„Það er allt opið, maður veit aldrei hvað gerist.“