Sleggjan á sóttkvíarhótelinu Halldóra Mogensen skrifar 8. apríl 2021 14:32 Nær undantekningarlaust eru margar leiðir að sama markmiðinu, en það að aðferð nái settu markmiði gerir hana ekki sjálfkrafa æskilega. Þannig mætti alveg nota sleggju til að festa nagla, en hætta er á að skemma ekki bara naglann heldur einnig vegginn í leiðinni. Það má segja að við Íslendingar höfum fengið hraðkúrs í slíkum vangaveltum á síðustu dögum í tengslum við hin margumtöluðu sóttkvíarhótel. Hugmyndin var að þau sem kæmu til landsins frá ákveðnum löndum, hvort sem það eru útlenskir ferðamenn eða íslenskar barnafjölskyldur, skyldu lokuð inni á hótelherbergi í fimm daga án útiveru. Þannig megi tryggja að kórónuveiran berist ekki út í samfélagið. Nauðsynlegt eða yfirdrifið? Skiptar skoðanir eru hins vegar um úrræðið. Einhver telja það nauðsynlegt í baráttunni við veiruna á meðan önnur segja það ganga of langt. Verið sé að frelsissvipta fólk fyrir það eitt að hafa farið í flugvél, á þeim forsendum að annað fólk hafi svikist undan sóttkví í fortíðinni. Sem sagt að einhver svindli = engum er treyst. Svo er það jafnræðisreglan, sem segir að við að séum öll jöfn fyrir lögunum. Er eðlilegt að sum, sem eru búsett hér og hafa verið útsett fyrir smiti, megi afplána sóttkví heima hjá sér á meðan önnur í sömu stöðu skulu læst inni á hóteli og rukkuð fyrir sóttkvína? Er það sanngjarnt? Myndu slíkar reglur halda fyrir dómstólum? Á upplýsingafundi í dag kom fram að markmið sóttvarnaaðgerða hafi breyst. Nú sé ekki lengur ætlunin að „fletja kúrfuna“ og hlífa heilbrigðiskerfinu heldur að Ísland verði veirufrítt. Það hljómar eins og veruleg stefnubreyting sem hefur átt sér stað án lýðræðislegrar umræðu. Þetta nýja markmið varpar mögulega ljósi á það hvers vegna yfirvöld gripu til jafn afdrifaríks ráðs og frelsissviptingar, sem reyndist síðan vera ólögleg. Heilbrigðisráðherra segist núna vera að horfa til annarra úrræða í þessum efnum, en hvað er í boði? Þarf ráðherra að velja aðra sleggju? Aðrar leiðir eru mögulegar Ýmsum öðrum möguleikum í stöðunni hefur verið velt upp. Sóttvarnalæknir gerði það sjálfur á upplýsingafundi í dag og sagði að margt mætti gera í tengslum við aðgerðir á landamærunum. Stórauknar, tekjutengdar sektir við brotum gegn sóttkví gætu t.d. haft fælingarmátt, bæta mætti upplýsingagjöf og nú er rætt um handahófskennt eftirlit með þeim sem eru í sóttkví heima hjá sér. Ætla má að hættan á slíkri heimsókn hefði fælingarmátt, sérstaklega í samfloti með sektum sem bíta og heimild fyrir lögreglu til að þvinga brotlega í sóttvarnahús. Þessi leið myndi auðvitað kosta það að stjórnvöld þyrftu að hætta að vanfjármagna lögregluna svo hún geti ráðið mannskap í eftirlit - og ekki vantar atvinnuleitendur. Allt eru þetta vægari úrræði en fimm daga frelsissvipting á sóttkvíarhóteli og vel má ímynda sér enn fleiri útfærslur. Ef stjórnvöld myndu hlaupa til og leggja fram lagabreytingu um sóttkvíarhótel þyrftu þau að sýna fram á að ómögulegt sé að ná markmiðinu um örugga sóttkví með öðrum hætti en þvingaðri hótelvist. Píratar myndu velja opið samtal um markmið sóttvarnaraðgerða, kosti og galla hinna ýmsu aðgerða til að ná tilsettu markmiði og gagnsæi í ákvarðanatökunni, slíkt er í anda grunnstefnu Pírata. Þannig tryggjum við upplýsta ákvörðun og aukum líkur á sátt um niðurstöðuna. Það er því ekkert vit í leyndarhyggju stjórnvalda um sóttkvíarhótelin og kröfunni um að banna almenningi að sjá gögnin sem ákvörðunin grundvallaðist á. Áminning við erfiðar aðstæður Þessi skrif eru ekki svar við ákallinu um að stjórnvöld „geri það sem þarf“ í baráttu við veiruna. Þetta er áminning um þá skyldu sem hvílir á stjórnvöldum að gera aðeins það sem þarf til að ná markmiðinu. Skerða ekki stjórnarskrárbundin mannréttindi fólks ef hægt er að komast hjá því. Ganga ekki lengra en nauðsyn krefur til að ná árangrinum sem við viljum, það er hið margumtalaða meðalhóf. Að fullreyna vægari úrræði áður en gripið er til þeirra hörðustu sem hægt er að hugsa sér. Þrátt fyrir krefjandi aðstæður viljum við búa í réttarríki sem virðir mannréttindi fólks. Í miðjum faraldri sem ógnar heilsu fólks er auðvelt að missa sjónar á því, en það er líka auðvelt að segjast standa með mannréttindum þegar reynir ekki á þau. Það er einmitt á erfiðum tímum sem reynir á mannréttindin, einmitt þá sem þeim er ætlað að setja valdinu mörk. Það þýðir þó ekki að heilsa og öryggi almennings séu andstæða réttarríkisins og réttinda. Þvert á móti eiga stjórnmálin stöðugt að leitast við að samtvinna þetta allt, en ekki sjálfkrafa velja sleggjuna þegar við gætum átt hamar í töskunni. Höfundur er þingflokksformaður Pírata. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Halldóra Mogensen Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Skoðun: Kosningar 2021 Píratar Alþingi Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Mest lesið „Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir Skoðun Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson Skoðun Betri leið til að velja keppendur inn á Ólympíuleika Pawel Bartoszek Skoðun Tilgangur atvinnurekstrarbanns Lárus Sigurður Lárusson Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt Skoðun Reglurnar eru óumsemjanlegar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun „Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir skrifar Skoðun Betri leið til að velja keppendur inn á Ólympíuleika Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Tilgangur atvinnurekstrarbanns Lárus Sigurður Lárusson skrifar Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson skrifar Skoðun Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Bóluefni eða veirur Ágúst Kvaran skrifar Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Linnulaus þjáning íbúa á Gaza Hrafnhildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Munurinn á þjóðerniskennd versus sálernis þarfar upplifun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Svifhrifavaldar Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Hvernig og hvenær en ekki hvort Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tilfinningalegur athyglisbrestur og heilbrigt tilfinningalíf Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun Reglurnar eru óumsemjanlegar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ber endurhæfing ávöxt? skrifar Skoðun Heimur á heljarþröm skrifar Skoðun Foreldrar á 4. vaktinni Sara Rós Kristinsdóttir,Lóa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Norður-Kórea er víða Ingvar Smári Birgisson skrifar Skoðun Það getur verið gott að búa til steind Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Uppskeruhátíð öldrunarfræða á Norðurlöndum Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar Skoðun Gullverðlaun í mengun Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Gen og glæpir Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun 10 tæknilegir yfirburðir rafbíla Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Land, borgir og samgöngur Guðjón Sigurbjartsson skrifar Sjá meira
Nær undantekningarlaust eru margar leiðir að sama markmiðinu, en það að aðferð nái settu markmiði gerir hana ekki sjálfkrafa æskilega. Þannig mætti alveg nota sleggju til að festa nagla, en hætta er á að skemma ekki bara naglann heldur einnig vegginn í leiðinni. Það má segja að við Íslendingar höfum fengið hraðkúrs í slíkum vangaveltum á síðustu dögum í tengslum við hin margumtöluðu sóttkvíarhótel. Hugmyndin var að þau sem kæmu til landsins frá ákveðnum löndum, hvort sem það eru útlenskir ferðamenn eða íslenskar barnafjölskyldur, skyldu lokuð inni á hótelherbergi í fimm daga án útiveru. Þannig megi tryggja að kórónuveiran berist ekki út í samfélagið. Nauðsynlegt eða yfirdrifið? Skiptar skoðanir eru hins vegar um úrræðið. Einhver telja það nauðsynlegt í baráttunni við veiruna á meðan önnur segja það ganga of langt. Verið sé að frelsissvipta fólk fyrir það eitt að hafa farið í flugvél, á þeim forsendum að annað fólk hafi svikist undan sóttkví í fortíðinni. Sem sagt að einhver svindli = engum er treyst. Svo er það jafnræðisreglan, sem segir að við að séum öll jöfn fyrir lögunum. Er eðlilegt að sum, sem eru búsett hér og hafa verið útsett fyrir smiti, megi afplána sóttkví heima hjá sér á meðan önnur í sömu stöðu skulu læst inni á hóteli og rukkuð fyrir sóttkvína? Er það sanngjarnt? Myndu slíkar reglur halda fyrir dómstólum? Á upplýsingafundi í dag kom fram að markmið sóttvarnaaðgerða hafi breyst. Nú sé ekki lengur ætlunin að „fletja kúrfuna“ og hlífa heilbrigðiskerfinu heldur að Ísland verði veirufrítt. Það hljómar eins og veruleg stefnubreyting sem hefur átt sér stað án lýðræðislegrar umræðu. Þetta nýja markmið varpar mögulega ljósi á það hvers vegna yfirvöld gripu til jafn afdrifaríks ráðs og frelsissviptingar, sem reyndist síðan vera ólögleg. Heilbrigðisráðherra segist núna vera að horfa til annarra úrræða í þessum efnum, en hvað er í boði? Þarf ráðherra að velja aðra sleggju? Aðrar leiðir eru mögulegar Ýmsum öðrum möguleikum í stöðunni hefur verið velt upp. Sóttvarnalæknir gerði það sjálfur á upplýsingafundi í dag og sagði að margt mætti gera í tengslum við aðgerðir á landamærunum. Stórauknar, tekjutengdar sektir við brotum gegn sóttkví gætu t.d. haft fælingarmátt, bæta mætti upplýsingagjöf og nú er rætt um handahófskennt eftirlit með þeim sem eru í sóttkví heima hjá sér. Ætla má að hættan á slíkri heimsókn hefði fælingarmátt, sérstaklega í samfloti með sektum sem bíta og heimild fyrir lögreglu til að þvinga brotlega í sóttvarnahús. Þessi leið myndi auðvitað kosta það að stjórnvöld þyrftu að hætta að vanfjármagna lögregluna svo hún geti ráðið mannskap í eftirlit - og ekki vantar atvinnuleitendur. Allt eru þetta vægari úrræði en fimm daga frelsissvipting á sóttkvíarhóteli og vel má ímynda sér enn fleiri útfærslur. Ef stjórnvöld myndu hlaupa til og leggja fram lagabreytingu um sóttkvíarhótel þyrftu þau að sýna fram á að ómögulegt sé að ná markmiðinu um örugga sóttkví með öðrum hætti en þvingaðri hótelvist. Píratar myndu velja opið samtal um markmið sóttvarnaraðgerða, kosti og galla hinna ýmsu aðgerða til að ná tilsettu markmiði og gagnsæi í ákvarðanatökunni, slíkt er í anda grunnstefnu Pírata. Þannig tryggjum við upplýsta ákvörðun og aukum líkur á sátt um niðurstöðuna. Það er því ekkert vit í leyndarhyggju stjórnvalda um sóttkvíarhótelin og kröfunni um að banna almenningi að sjá gögnin sem ákvörðunin grundvallaðist á. Áminning við erfiðar aðstæður Þessi skrif eru ekki svar við ákallinu um að stjórnvöld „geri það sem þarf“ í baráttu við veiruna. Þetta er áminning um þá skyldu sem hvílir á stjórnvöldum að gera aðeins það sem þarf til að ná markmiðinu. Skerða ekki stjórnarskrárbundin mannréttindi fólks ef hægt er að komast hjá því. Ganga ekki lengra en nauðsyn krefur til að ná árangrinum sem við viljum, það er hið margumtalaða meðalhóf. Að fullreyna vægari úrræði áður en gripið er til þeirra hörðustu sem hægt er að hugsa sér. Þrátt fyrir krefjandi aðstæður viljum við búa í réttarríki sem virðir mannréttindi fólks. Í miðjum faraldri sem ógnar heilsu fólks er auðvelt að missa sjónar á því, en það er líka auðvelt að segjast standa með mannréttindum þegar reynir ekki á þau. Það er einmitt á erfiðum tímum sem reynir á mannréttindin, einmitt þá sem þeim er ætlað að setja valdinu mörk. Það þýðir þó ekki að heilsa og öryggi almennings séu andstæða réttarríkisins og réttinda. Þvert á móti eiga stjórnmálin stöðugt að leitast við að samtvinna þetta allt, en ekki sjálfkrafa velja sleggjuna þegar við gætum átt hamar í töskunni. Höfundur er þingflokksformaður Pírata.
Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar
Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar