Ég elska appelsínur en hata ekki banana Friðrik Agni Árnason skrifar 27. apríl 2021 16:00 Stundum eru orð ekki nóg. Hafið þið ekki heyrt þetta sagt? Oft notað þegar á að lýsa einhverjum tilfinningum og orðin ein virðast ekki vera nóg til þess. Hvað er átt við? Þú skynjar ekki tilfinningalegan ásetning á bak við orðin nema þú sért mjög góður í að hlusta og skilja raddblæ fólks, skoða andlitssvipi og líkamsbeitingu. Þetta er erfitt að gera þegar maður er með manneskju fyrir framan sig. Það er samt hægt að æfa það og ef þú hefur manneskju standandi fyrir framan þig þá getur þú spurt nánar um það sem hún segir og fylgst með líkamlegum viðbrögðum. Hinsvegar þegar þú hefur einungis skrifuð orð og engin leið að vita hvað liggur að baki þá er mjög erfitt að vita upp á hár tilfinningalega vægið eða merkingu orðanna - Nema orðin séu ótrúlega bókstafleg. Flestir skrifa samt ekki þannig nema í skýrslugerðum eða rannsóknarniðurstöðum þegar um svart/hvítar staðreyndir er að ræða. Skrif nú til dags eru að miklu leyti á samfélagsmiðlum, fréttamiðlum, kommentakerfum og öðrum efnisveitum og eru mjög oft tilfinninga- og skoðanahlaðin. Þetta verður svo ennþá erfiðara í túlkun þegar fólk þekkir ekki þann sem skrifar orðin. Af þessum ástæðum spretta oft tuð og rifrildaflækjur, vanlíðan, egóvarnarveggir og biturleiki á internetinu (kommentakerfið). Of oft (ef ekki alltaf) af ástæðulausu. Þar sem allir hafa í raun alltaf rangt fyrir sér. Ég reyni oftast að passa mig á að skrifa þannig að ég varpa fram hugleiðingum mínum. Því oftast skrifa ég um hluti sem ég er að velta fyrir mér og hendi spurningum út í kosmósið. Ég skrifa út frá eigin reynslu, þekkingu og hugarflugi. Ég hef ekki rétt fyrir mér. En það er þetta með að gera grein fyrir einhverri skoðun með skrifuðum hætti sem svo er mistúlkuð án frekari spurninga og sú mistúlkun verður allt í einu uppspretta einhverskonar misskilnings. Jafnvel mjög alvarlegum misskilningi. Hann verður jafnvel einhverskonar skilmisingur eins og góð vinkona segir oft. T.d. ef ég skrifa: Ég elska appelsínur. Þær bragðast svo vel! Þá er einhver sem svarar: Bíddu hatar þú þá banana? Hvað er að bönunum? En það er einmitt þetta. Þó ég skrifi aldrei að ég hati banana að þá einungis með því að greina sérstaklega frá því hve mikið ég elska appelsínur er sú ályktun dregin að ég elski ekki banana. Eða liggur við hvað sem er annað sem er ekki appelsína. Þessi elskar BARA appelsínur og mun aldrei elska banana. Það er eins og við viljum sjálfkrafa fara í mjög sjálfhverfa túlkun á því sem aðrir skrifa og segja. Eins og allt sem skrifað er af öðrum taki mið af því að reyna ráðast persónulega gegn okkur sjálfum. Ég þekki þetta frá báðum hliðum og sennilega flestir. Ég skrifa því mér finnst það skemmtilegt og góð leið til að losna við pælingar í hausnum. Ég sleppi þeim út á opinbera miðla í þeirri von að einhverjir tengi við pælingarnar og kannski geta þær orðið að gagni. Eða þá til að taka þátt í skemmtilegum samræðum um viðfangsefnið. Stundum er hins vegar eins og textinn sem er skrifaður hitti akkúrat í egóið á fólki og þá er oftast ekki aftur snúið. Maður er orðinn grillað kjöt. Ég hef séð það gerast hjá mér sjálfum og séð aðra fara inn í steikjandi eldofninn fyrir mistúlkaðar greinar. Það sem gerist samt of oft er að brot úr texta hittir egóið og þá klárar fólk ekki að lesa allan textann sem var skrifaður. Oft eru nefnilega notaðar andstæður í greinaskrifum þar sem varpað er fram hugleiðingu eða spurningu sem svo breytist í gagnstæða hugleiðingu í lokin. Í sumum tilfellum deilir fólk jafnvel grein með viðbættum skoðunum alveg þvert á sem stendur í greininni og er ótrúlega heitt í hamsi en svo kemur í ljós að einungis fyrirsögnin var lesin. Það er aldrei góð hugmynd og kemur frekar kjánalega út. Ég gerði einu sinni þau mistök að lesa aðeins brot, deila áfram og lærði svo sannarlega af því og mun aldrei falla í þá gryfju aftur. Eins og dæmið að ofan með bananann. Einhver sem elskar banana út af öllu lífinu les Ég elska appelsínur og hann tekur þetta nærri sér því hann elskar banana en hatar appelsínur, þær eru of súrar. Hann hugsar: Af hverju tekur hann ekki banana inn í dæmið? Er eitthvað að mér þá fyrir að elska banana? Stundum er hægt að ná fólki niður og benda vinsamlega á að hvergi í textanum standi að ég hati banana. Það kemur hreinlega ekkert fram um banana. Það er því miður oft um seinan. Þegar egóið er orðið sært þá er svo erfitt að hafa sjálfsstjórn. Ég tek samt bara áhættuna og skrifa um það sem ég er að pæla í. Sumir tengja, sumir eru sammála aðrir ekki. Sumir triggerast. Aðrir ekki. Ég einn get ekki stöðvað mistúlkun á netinu. Nema ég myndi bjóða öllum heim til mín í saumó og jafnvel þá verða mistúlkanir. Ég biðla hins vegar til sjálfs míns og annarra um að lesa vel og ígrundað og ef við ætlum að svara eða deila einhverjum skrifum gerum það þá vandað. Þá á ég ekki við um að við þurfum að vera sammála þeim sem skrifar en komum með raunverulegt svar sem á við um það sem var skrifað. Við skulum ekki vera týpan sem berst fyrir bananaást undir grein sem fjallar um ást á appelsínum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Friðrik Agni Árnason Mest lesið Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun Öðruvísi Íslendingar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Halldór 19.10.24 Halldór Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir Skoðun Það er komið nóg Bozena Raczkowska Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við Ágústa Árnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Öðruvísi Íslendingar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til ríkissaksóknara og forseta Hæstaréttar Guðbjörn Jónsson skrifar Skoðun Það er komið nóg Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir skrifar Skoðun Fullveldi Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun „Hver sagði þér að heimurinn væri réttlátur?“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Í upphafi kosningabaráttu Heimir Pálsson skrifar Skoðun Ert þú ég eða verð ég þú Júlíus Birgir Jóhannsson skrifar Skoðun Ákall um annars konar hagkerfi Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Lögbrot íslenskrar stjórnsýslu og dómstóla Huginn Þór Grétarsson skrifar Skoðun Háskóli Íslands styður þjóðarmorð Elí Hörpu og Önundarbur skrifar Skoðun Stjórnvöld bregðist við eggjaskorti með afnámi tolla Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Í hvernig samfélagi viljum við búa í? Ólafur H. Ólafsson skrifar Skoðun Endurhugsum íslenskt skólakerfi: Ný sýn á nám og kennslu Inga Sigrún Atladóttir skrifar Skoðun Þankar um framtíð landsins okkar Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Er Landsvirkjun til sölu? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar pólitík hindrar framför Hjörtur Sveinsson skrifar Sjá meira
Stundum eru orð ekki nóg. Hafið þið ekki heyrt þetta sagt? Oft notað þegar á að lýsa einhverjum tilfinningum og orðin ein virðast ekki vera nóg til þess. Hvað er átt við? Þú skynjar ekki tilfinningalegan ásetning á bak við orðin nema þú sért mjög góður í að hlusta og skilja raddblæ fólks, skoða andlitssvipi og líkamsbeitingu. Þetta er erfitt að gera þegar maður er með manneskju fyrir framan sig. Það er samt hægt að æfa það og ef þú hefur manneskju standandi fyrir framan þig þá getur þú spurt nánar um það sem hún segir og fylgst með líkamlegum viðbrögðum. Hinsvegar þegar þú hefur einungis skrifuð orð og engin leið að vita hvað liggur að baki þá er mjög erfitt að vita upp á hár tilfinningalega vægið eða merkingu orðanna - Nema orðin séu ótrúlega bókstafleg. Flestir skrifa samt ekki þannig nema í skýrslugerðum eða rannsóknarniðurstöðum þegar um svart/hvítar staðreyndir er að ræða. Skrif nú til dags eru að miklu leyti á samfélagsmiðlum, fréttamiðlum, kommentakerfum og öðrum efnisveitum og eru mjög oft tilfinninga- og skoðanahlaðin. Þetta verður svo ennþá erfiðara í túlkun þegar fólk þekkir ekki þann sem skrifar orðin. Af þessum ástæðum spretta oft tuð og rifrildaflækjur, vanlíðan, egóvarnarveggir og biturleiki á internetinu (kommentakerfið). Of oft (ef ekki alltaf) af ástæðulausu. Þar sem allir hafa í raun alltaf rangt fyrir sér. Ég reyni oftast að passa mig á að skrifa þannig að ég varpa fram hugleiðingum mínum. Því oftast skrifa ég um hluti sem ég er að velta fyrir mér og hendi spurningum út í kosmósið. Ég skrifa út frá eigin reynslu, þekkingu og hugarflugi. Ég hef ekki rétt fyrir mér. En það er þetta með að gera grein fyrir einhverri skoðun með skrifuðum hætti sem svo er mistúlkuð án frekari spurninga og sú mistúlkun verður allt í einu uppspretta einhverskonar misskilnings. Jafnvel mjög alvarlegum misskilningi. Hann verður jafnvel einhverskonar skilmisingur eins og góð vinkona segir oft. T.d. ef ég skrifa: Ég elska appelsínur. Þær bragðast svo vel! Þá er einhver sem svarar: Bíddu hatar þú þá banana? Hvað er að bönunum? En það er einmitt þetta. Þó ég skrifi aldrei að ég hati banana að þá einungis með því að greina sérstaklega frá því hve mikið ég elska appelsínur er sú ályktun dregin að ég elski ekki banana. Eða liggur við hvað sem er annað sem er ekki appelsína. Þessi elskar BARA appelsínur og mun aldrei elska banana. Það er eins og við viljum sjálfkrafa fara í mjög sjálfhverfa túlkun á því sem aðrir skrifa og segja. Eins og allt sem skrifað er af öðrum taki mið af því að reyna ráðast persónulega gegn okkur sjálfum. Ég þekki þetta frá báðum hliðum og sennilega flestir. Ég skrifa því mér finnst það skemmtilegt og góð leið til að losna við pælingar í hausnum. Ég sleppi þeim út á opinbera miðla í þeirri von að einhverjir tengi við pælingarnar og kannski geta þær orðið að gagni. Eða þá til að taka þátt í skemmtilegum samræðum um viðfangsefnið. Stundum er hins vegar eins og textinn sem er skrifaður hitti akkúrat í egóið á fólki og þá er oftast ekki aftur snúið. Maður er orðinn grillað kjöt. Ég hef séð það gerast hjá mér sjálfum og séð aðra fara inn í steikjandi eldofninn fyrir mistúlkaðar greinar. Það sem gerist samt of oft er að brot úr texta hittir egóið og þá klárar fólk ekki að lesa allan textann sem var skrifaður. Oft eru nefnilega notaðar andstæður í greinaskrifum þar sem varpað er fram hugleiðingu eða spurningu sem svo breytist í gagnstæða hugleiðingu í lokin. Í sumum tilfellum deilir fólk jafnvel grein með viðbættum skoðunum alveg þvert á sem stendur í greininni og er ótrúlega heitt í hamsi en svo kemur í ljós að einungis fyrirsögnin var lesin. Það er aldrei góð hugmynd og kemur frekar kjánalega út. Ég gerði einu sinni þau mistök að lesa aðeins brot, deila áfram og lærði svo sannarlega af því og mun aldrei falla í þá gryfju aftur. Eins og dæmið að ofan með bananann. Einhver sem elskar banana út af öllu lífinu les Ég elska appelsínur og hann tekur þetta nærri sér því hann elskar banana en hatar appelsínur, þær eru of súrar. Hann hugsar: Af hverju tekur hann ekki banana inn í dæmið? Er eitthvað að mér þá fyrir að elska banana? Stundum er hægt að ná fólki niður og benda vinsamlega á að hvergi í textanum standi að ég hati banana. Það kemur hreinlega ekkert fram um banana. Það er því miður oft um seinan. Þegar egóið er orðið sært þá er svo erfitt að hafa sjálfsstjórn. Ég tek samt bara áhættuna og skrifa um það sem ég er að pæla í. Sumir tengja, sumir eru sammála aðrir ekki. Sumir triggerast. Aðrir ekki. Ég einn get ekki stöðvað mistúlkun á netinu. Nema ég myndi bjóða öllum heim til mín í saumó og jafnvel þá verða mistúlkanir. Ég biðla hins vegar til sjálfs míns og annarra um að lesa vel og ígrundað og ef við ætlum að svara eða deila einhverjum skrifum gerum það þá vandað. Þá á ég ekki við um að við þurfum að vera sammála þeim sem skrifar en komum með raunverulegt svar sem á við um það sem var skrifað. Við skulum ekki vera týpan sem berst fyrir bananaást undir grein sem fjallar um ást á appelsínum.
Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar
Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun