Innlent

Hraun­rennslið ó­breytt og engin leið að vita hve lengi gosið varir

Eiður Þór Árnason skrifar
Hraunið heldur áfram að streyma í Geldingadölum. 
Hraunið heldur áfram að streyma í Geldingadölum.  Vísir/Vilhelm

Hraunflæðismælingar benda til að gosið í Fagradalsfjalli hafi verið tvöfalt öflugra síðustu tvær vikur en það var að jafnaði fram að því. Samkvæmt mælingum sem gerðar voru í gær var meðalhraunrennslið 11 rúmmetrar á sekúndu daganna 11. til 18. maí, sem er aðeins minna en í vikunni á undan.

Engin leið er á þessari stundu til að segja til um hve lengi gosið muni vara eða hvort hraunrennslið muni halda áfram að aukast. 

Þetta kemur fram í nýrri samantekt Jarðvísindastofnunar Háskóla Íslands en þess ber að geta að ekki er marktækur munur á hraunflæði milli síðustu tveggja vikna að teknu tilliti til óvissu í mælingum. Veruleg aukning var á hraunrennsli í Fagradalsfjalli í þar síðustu viku.

Gosið hefur nú staðið yfir í tvo mánuði og mælist hraunið 38,3 milljónir rúmmetra og flatarmálið 2,1 ferkílómetri.

Hraunrennslið fremur lítið þrátt fyrir aukningu

Að sögn Jarðvísindastofnunar HÍ má gróflega skipta þróun gossins upp í þrjú tímabil. Fyrsta tímabilið stóð í um tvær vikur og einkenndist af fremur stöðugu en þó örlítið minnkandi hraunrennsli. Rennslið lækkaði þá úr sjö til átta rúmmetrum á sekúndu í fjóra til fimm rúmmetra á sekúndu á tveimur vikum.

Annað tímabilið, sem einnig stóð í tvær vikur, einkenndist af opnun nýrra gosopa norðan við upphaflegu gígana. Hraunrennsli var þá nokkuð breytilegt og á bilinu fimm til átta rúmmetrar á sekúndu.

Á þriðja tímabilinu, sem nær yfir síðustu fimm vikur, hefur einn gígur verið ráðandi og kemur allt hraunið úr honum. Nú er hægt að skipta þessu tímabili í tvo hluta; annars vegar fyrstu þrjár vikurnar þar sem rennslið var fimm til átta rúmmetrar á sekúndu og heldur vaxandi, og hins vegar síðustu tvær vikur þar sem rennslið hefur verið 11 til 13 rúmmetrar á sekúndu. Þrátt fyrir þessa aukningu er hraunrennslið þó sagt vera fremur lítið miðað við mörg önnur gos.

Fylgjast má með eldgosinu í beinni útsendingu í spilaranum hér fyrir neðan.

„Gosið í Fagradalsfjalli er um margt frábrugðið þeim gosum sem við höfum orðið vitni að undanfarna áratugi. Flest gosin hafa átt upptök í kvikuhólfum undir megineldstöðvum þar sem þrýstingur í hólfinu og stærð þess virðist ráða mestu um stærð og lengd goss.

Í Fagradalsfjalli virðist þessu vera nokkuð öðruvísi varið. Þar er svo að sjá að aðstreymisæðin og eiginleikar hennar ráði miklu um kvikuflæðið. Rásin sem opnaðist var tiltölulega þröng og löng (nær niður á ~17 km dýpi) og flutningsgetan takmörkuð. Aukning með tíma bendir til þess að rásin fari víkkandi, sennilega vegna rofs í veggjum hennar. 

Ekki er að sjá að þrýstingur í upptökum hafi minnkað að ráði og því vex flæðið með tímanum þar sem rásin stækkar. Engin leið er á þessari stundu til að segja til um hve lengi gosið muni vara eða hvort hraunrennslið muni halda áfram að aukast,“ segir á vef Jarðvísindastofnunar HÍ.


Tengdar fréttir

Segir sóun að ætla að stöðva hraunið með varnargörðum

Hafist var handa í dag við að hækka varnargarða á gosstöðvunum upp í átta metra hæð eftir að ríkisstjórnin samþykkti í morgun að verja tuttugu milljónum króna til verksins. Páll Einarsson jarðeðlisfræðingur telur þetta sóun, engin leið sé að stöðva hraunið með varnargörðum.

Tuttugu milljónir í að hækka varnargarðana

Ríkisstjórnin samþykkti á fundi sínum í morgun að verja allt að 20 milljónum króna til þess að hækka varnargarða fyrir ofan Nátthaga. Nú þegar hafa verið reistir tveir fjögurra metra háir varnargarðar og verða þeir hækkaðir í allt að átta metra.

Gosið tvöfalt öflugra en hefur verið lengst af

Veruleg aukning hefur orðið í hraunrennsli í Fagradalsfjalli síðustu vikuna. Meðalrennslið yfir tímabilið mælist þrettán rúmmetrar á sekúndu sem er miklu meira en þeir tæplega átta rúmmetrar á sekúndu sem áður hafa mælst.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×