Að kjósa framtíð Snæbjörn Guðmundsson skrifar 8. september 2021 10:00 Hinn 9. ágúst síðastliðinn kom út drungaleg loftslagsskýrsla á vegum Sameinuðu þjóðanna. António Guterres, aðalframkvæmdastjóri samtakanna, lýsti henni sem „rauðri viðvörun“ fyrir mannkynið; ef blaðinu yrði ekki strax snúið við væru milljarðar manna í bráðri hættu af völdum óafturkræfra loftslagsbreytinga. Stór orð en fyllilega réttlætanleg. Ástæður og afleiðingar loftslagsbreytinga hafa verið kunnar í áratugi án þess að til nokkurra raunverulegra aðgerða hafi verið gripið. Á Íslandi hafa loftslags- og umhverfismál hingað til vart ratað á blað sem aðalatriði í kosningum. Sagan mun ekki fara fögrum orðum um þær kynslóðir sem kjósa að hunsa áfram þessi allra mikilvægustu mál okkar tíma. Við höfum enn tíma en núna er að renna upp síðasta augnablik mannkyns til að sveigja af óheillabraut loftslagshamfara, þaðan sem ekki verður aftur snúið. Sem betur fer eru nú flokkar á nánast öllu rófi íslenskra stjórnmála sem átta sig á því að loftslags- og umhverfismál varða grunnstoðir samfélagsins. Fyrir komandi kosningar ætti því fyrst og fremst að skipta flokkum eftir viðhorfi og stefnu í þessum málum. Aðrir hefðbundnir ásar stjórnmálanna, þar sem flokkum er til dæmis skipt til vinstri eða hægri, fylgja þar á eftir. Framtíðarhorfur í umhverfismálum eru einfaldlega svo uggvænlegar að án róttækra viðhorfsbreytinga og aðgerða þegar í stað munu hefðbundnir ásar stjórnmálanna hvort eð er litlu skipta þegar undirstöðum samfélagsins verður kippt undan okkur. Í þessu ljósi er það hlutverk okkar kjósenda að þrýsta strax á og gera umhverfis- og loftslagsmál að forgangsatriði í kosningunum sem fram undan eru. Eina leiðin til þess er að styðja opinberlega og kjósa flokka sem tekið hafa þessi mál upp á sína arma. Í einkunnagjöf Ungra umhverfissinna á solin2021.is sést hvernig umhverfismál birtast í stefnuskrám flokkanna sem nú bjóða fram til Alþingis. Þá má á síðunni egkys.is kynnast áherslum stjórnmálaflokka í umhverfismálum og hvernig þeir nálgast náttúru- og loftslagsmál, meðal annars í svörum þeirra í Kosningavitanum. Greinar sem ritaðar hafa verið af frambjóðendum og viðtöl við þá gefa einnig býsna skýra mynd af því hvernig framboð til Alþingis skiptast skýrt og greinilega í tvær andstæðar blokkir í umhverfismálum. Annars vegar eru það flokkar sem eru framsýnir og þora að horfast í augu við það öngstræti sem blasir við mannkyninu, stöðu sem krefst algjörrar stefnubreytingar. Andstætt þessum flokkum eru hinir sem afneita vandamálinu, vinna jafnvel beinlínis gegn framtíð þeirra ungu og ófæddu kynslóða sem munu þurfa að takast á við nánast óyfirstíganleg vandamál ef ekki verður sveigt af braut nú þegar. Þegar litið er yfir sviðið með heildstæðum og raunsæjum hætti skiptast þeir tíu flokkar sem bjóða fram í komandi kosningum í tvo nánast andstæða hópa í umhverfis- og loftslagsmálum: * Framsýnu flokkarnir fimm, „umhverfisblokkin“ svokallaða: Píratar, Samfylkingin, Sósíalistaflokkurinn, Viðreisn og Vinstrihreyfingin - grænt framboð. * Afturhaldssömu flokkarnir fimm: Flokkur fólksins, Framsóknarflokkurinn, Frjálslyndi lýðræðisflokkurinn, Miðflokkurinn og Sjálfstæðisflokkurinn. Þetta er einfalt, trúverðugt og hlutlaust mat, byggt á stefnuskrám, framsetningu hvers flokks um sig og málflutningi frambjóðenda líkt og fyrr er rakið. Framsýnu flokkarnir fimm, sem eru þó margs konar og afar ólíkir innbyrðis hvað varðar mismunandi áherslur í umhverfismálum og önnur stefnumál, eiga það allir sameiginlegt að ræða endurtekið og opinskátt um umhverfismál, leggja áherslu á mikilvægi þeirra í stefnuskrám og hvetja til þess að fumlaust verði brugðist við loftslagsvánni. Afturhaldssömu flokkarnir ræða lítið eða helst ekki umhverfismál nema í besta falli til málamynda, gera lítið úr loftslagsvánni og leggja varla eða alls ekki til að framlög til loftslagsbaráttunnar verði aukin. Í huga greinarhöfundar er það skýlaus skylda núlifandi kynslóða að kjósa sér fulltrúa sem hugsa til nálægrar og fjarlægrar framtíðar, með náttúruna og velferð mannkyns alls staðar á jörðu í fyrirrúmi. Við stöndum á krossgötum og það verður sífellt erfiðara að snúa við blaðinu í umhverfismálum. Ef ekkert verður að gert blasa óviðráðanlegar loftslagshamfarir við. Loftslagsmál og náttúruvernd eru því algjört höfuðatriði í kosningunum fram undan. Óháð því hvar kjósendur standa að öðru leyti í litrófi stjórnmálanna er það skylda okkar að kjósa einhvern þeirra fimm flokka sem tilheyra umhverfisblokkinni. Atkvæði til hinna, þeirra flokka sem hafna stefnubreytingum í umhverfismálum eða láta sér fátt um finnast, er atkvæði gegn bjartari og lífvænlegri framtíð barnanna okkar. Með hverju atkvæði sem er greitt einhverjum af umhverfisflokkunum fimm eru skýr skilaboð send um að bregðast þurfi tafarlaust við loftslagsvánni. Um leið eru það skilaboð til yngri kynslóða um að þær skipti máli. Höfundur er jarðfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Umhverfismál Alþingiskosningar 2021 Loftslagsmál Skoðun: Kosningar 2021 Snæbjörn Guðmundsson Mest lesið Það sem er ekki sagt um geðheilsumál barna Ásdís Bergþórsdóttir Skoðun Tölum um umferðaröryggi Ágúst Mogensen Skoðun Auðvitað á að treysta fólki sjálfu fyrir því hvert það beinir viðskiptum sínum Sigurður G. Guðjónsson Skoðun Kom pólitík nálægt Brákarborgarfúskinu? Helgi Áss Grétarsson Skoðun Hæstvirtur forsætisráðherra Opið bréf til Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar Kári Stefánsson Skoðun Afleiðingar hinna löngu dökku skugga andlegs ofbeldis Matthildur Björnsdóttir Skoðun Yndislestur og fyrirmyndir Vilhjálmur Þór Svansson Skoðun Myndum greiða miklu meira Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Alvarleg atvik í heilbrigðisþjónustu hafa víðtækar afleiðingar Ásta Kristín Andrésdóttir Skoðun Glútenlaust nesti - djöfulsins lúxus! Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Tölum um umferðaröryggi Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Afleiðingar hinna löngu dökku skugga andlegs ofbeldis Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Það sem er ekki sagt um geðheilsumál barna Ásdís Bergþórsdóttir skrifar Skoðun Auðvitað á að treysta fólki sjálfu fyrir því hvert það beinir viðskiptum sínum Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Myndum greiða miklu meira Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Kom pólitík nálægt Brákarborgarfúskinu? Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Yndislestur og fyrirmyndir Vilhjálmur Þór Svansson skrifar Skoðun Færeyingar vissulega til fyrirmyndar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Glútenlaust nesti - djöfulsins lúxus! Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun ÉG ÞORI! Inga Sæland skrifar Skoðun Hver er hún þessi drusla? Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Börn eða bissness Bryndís Jónsdóttir skrifar Skoðun Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Pawel og bronsið Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Stýrivextir verða að lækka Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigð skynsemi Einar Scheving skrifar Skoðun Hvar endar þetta? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Höfðu algerlega rétt fyrir sér Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskar getraunir og ólögleg veðmálafyrirtæki Pétur Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Hættustig Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Minnkandi ábati stýrivaxta á verðbólgu Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Hún var kölluð drusla Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Til fyrirmyndar? Sverrir Björnsson skrifar Skoðun Tölum endilega íslensku, takk Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Les(mis)skilningur Miðflokksmanna Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Kennarinn sem breytti lífi þínu Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Tímabært að stokka spilin og gefa upp á nýtt Maarten Haijer skrifar Skoðun Cut The Crap! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvað finnst þér? Bryndís Víglundsdóttir skrifar Skoðun Víðátta og margbreytni hins sjötta skilningarvits Matthildur Björnsdóttir skrifar Sjá meira
Hinn 9. ágúst síðastliðinn kom út drungaleg loftslagsskýrsla á vegum Sameinuðu þjóðanna. António Guterres, aðalframkvæmdastjóri samtakanna, lýsti henni sem „rauðri viðvörun“ fyrir mannkynið; ef blaðinu yrði ekki strax snúið við væru milljarðar manna í bráðri hættu af völdum óafturkræfra loftslagsbreytinga. Stór orð en fyllilega réttlætanleg. Ástæður og afleiðingar loftslagsbreytinga hafa verið kunnar í áratugi án þess að til nokkurra raunverulegra aðgerða hafi verið gripið. Á Íslandi hafa loftslags- og umhverfismál hingað til vart ratað á blað sem aðalatriði í kosningum. Sagan mun ekki fara fögrum orðum um þær kynslóðir sem kjósa að hunsa áfram þessi allra mikilvægustu mál okkar tíma. Við höfum enn tíma en núna er að renna upp síðasta augnablik mannkyns til að sveigja af óheillabraut loftslagshamfara, þaðan sem ekki verður aftur snúið. Sem betur fer eru nú flokkar á nánast öllu rófi íslenskra stjórnmála sem átta sig á því að loftslags- og umhverfismál varða grunnstoðir samfélagsins. Fyrir komandi kosningar ætti því fyrst og fremst að skipta flokkum eftir viðhorfi og stefnu í þessum málum. Aðrir hefðbundnir ásar stjórnmálanna, þar sem flokkum er til dæmis skipt til vinstri eða hægri, fylgja þar á eftir. Framtíðarhorfur í umhverfismálum eru einfaldlega svo uggvænlegar að án róttækra viðhorfsbreytinga og aðgerða þegar í stað munu hefðbundnir ásar stjórnmálanna hvort eð er litlu skipta þegar undirstöðum samfélagsins verður kippt undan okkur. Í þessu ljósi er það hlutverk okkar kjósenda að þrýsta strax á og gera umhverfis- og loftslagsmál að forgangsatriði í kosningunum sem fram undan eru. Eina leiðin til þess er að styðja opinberlega og kjósa flokka sem tekið hafa þessi mál upp á sína arma. Í einkunnagjöf Ungra umhverfissinna á solin2021.is sést hvernig umhverfismál birtast í stefnuskrám flokkanna sem nú bjóða fram til Alþingis. Þá má á síðunni egkys.is kynnast áherslum stjórnmálaflokka í umhverfismálum og hvernig þeir nálgast náttúru- og loftslagsmál, meðal annars í svörum þeirra í Kosningavitanum. Greinar sem ritaðar hafa verið af frambjóðendum og viðtöl við þá gefa einnig býsna skýra mynd af því hvernig framboð til Alþingis skiptast skýrt og greinilega í tvær andstæðar blokkir í umhverfismálum. Annars vegar eru það flokkar sem eru framsýnir og þora að horfast í augu við það öngstræti sem blasir við mannkyninu, stöðu sem krefst algjörrar stefnubreytingar. Andstætt þessum flokkum eru hinir sem afneita vandamálinu, vinna jafnvel beinlínis gegn framtíð þeirra ungu og ófæddu kynslóða sem munu þurfa að takast á við nánast óyfirstíganleg vandamál ef ekki verður sveigt af braut nú þegar. Þegar litið er yfir sviðið með heildstæðum og raunsæjum hætti skiptast þeir tíu flokkar sem bjóða fram í komandi kosningum í tvo nánast andstæða hópa í umhverfis- og loftslagsmálum: * Framsýnu flokkarnir fimm, „umhverfisblokkin“ svokallaða: Píratar, Samfylkingin, Sósíalistaflokkurinn, Viðreisn og Vinstrihreyfingin - grænt framboð. * Afturhaldssömu flokkarnir fimm: Flokkur fólksins, Framsóknarflokkurinn, Frjálslyndi lýðræðisflokkurinn, Miðflokkurinn og Sjálfstæðisflokkurinn. Þetta er einfalt, trúverðugt og hlutlaust mat, byggt á stefnuskrám, framsetningu hvers flokks um sig og málflutningi frambjóðenda líkt og fyrr er rakið. Framsýnu flokkarnir fimm, sem eru þó margs konar og afar ólíkir innbyrðis hvað varðar mismunandi áherslur í umhverfismálum og önnur stefnumál, eiga það allir sameiginlegt að ræða endurtekið og opinskátt um umhverfismál, leggja áherslu á mikilvægi þeirra í stefnuskrám og hvetja til þess að fumlaust verði brugðist við loftslagsvánni. Afturhaldssömu flokkarnir ræða lítið eða helst ekki umhverfismál nema í besta falli til málamynda, gera lítið úr loftslagsvánni og leggja varla eða alls ekki til að framlög til loftslagsbaráttunnar verði aukin. Í huga greinarhöfundar er það skýlaus skylda núlifandi kynslóða að kjósa sér fulltrúa sem hugsa til nálægrar og fjarlægrar framtíðar, með náttúruna og velferð mannkyns alls staðar á jörðu í fyrirrúmi. Við stöndum á krossgötum og það verður sífellt erfiðara að snúa við blaðinu í umhverfismálum. Ef ekkert verður að gert blasa óviðráðanlegar loftslagshamfarir við. Loftslagsmál og náttúruvernd eru því algjört höfuðatriði í kosningunum fram undan. Óháð því hvar kjósendur standa að öðru leyti í litrófi stjórnmálanna er það skylda okkar að kjósa einhvern þeirra fimm flokka sem tilheyra umhverfisblokkinni. Atkvæði til hinna, þeirra flokka sem hafna stefnubreytingum í umhverfismálum eða láta sér fátt um finnast, er atkvæði gegn bjartari og lífvænlegri framtíð barnanna okkar. Með hverju atkvæði sem er greitt einhverjum af umhverfisflokkunum fimm eru skýr skilaboð send um að bregðast þurfi tafarlaust við loftslagsvánni. Um leið eru það skilaboð til yngri kynslóða um að þær skipti máli. Höfundur er jarðfræðingur.
Auðvitað á að treysta fólki sjálfu fyrir því hvert það beinir viðskiptum sínum Sigurður G. Guðjónsson Skoðun
Skoðun Auðvitað á að treysta fólki sjálfu fyrir því hvert það beinir viðskiptum sínum Sigurður G. Guðjónsson skrifar
Skoðun Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir skrifar
Auðvitað á að treysta fólki sjálfu fyrir því hvert það beinir viðskiptum sínum Sigurður G. Guðjónsson Skoðun