Fimm atriði sem kjósendur þurfa að vita um loftslagsmál Eyþór Eðvarðsson skrifar 20. september 2021 14:00 Mikilvægasta málið í dag er hvernig við ætlum að stöðva hlýnun jarðarinnar sem mun að óbreyttu gera jörðina okkar sem næst óbyggilega. Við Íslendingar erum ekki undanskildir frekar en aðrir jarðarbúar. Stjórnmálin hafa ekki sinnt þessum málaflokki nægjanlega en það er kominn tími á að breyta því. Það er mikið í húfi valdir séu flokkar sem vilja taka málin föstum tökum því tíminn er að renna frá okkur. Margir hafa skoðanir á þessum málum og eðlilega eru ekki allir vel upplýstir. Hér verða taldar upp nokkrar staðreyndir sem allir kjósendur þurfa að vita. 1. Ísland er í flokki með þeim sem standa sig hvað verst Því er haldið fram reglulega í fjölmiðlum að Ísland sé á einhvern hátt til fyrirmyndar í því að taka á loftslagsvandanum. Því fer fjarri þótt mörg ágæt skref hafi vissulega verði tekin. En veruleikinn sá að nær enginn árangur hefur náðst í að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda (GHL) á Íslandi. Ef við skoðun losunina á hvert mannsbarn eigum við þann vafasama heiður að losa langmest af öllum löndum Evrópu (41 tonn af GHL á mann) eða rúmlega fimm sinnum meira en meðallosun í Evrópu, sem er 7 tonn á mann, og tvöfalt meira en Lúxemborg sem er þó í öðru sæti. Á heimsvísu eru örfá lönd sem losa meira per haus en við Íslendingar. Á Íslandi búa rúmlega 368.000 manns en í Noregi búa 5,4 milljónir manna en árleg heildarlosun Íslands er það mikil að hún er um þriðjungur af árlegri losun Noregs. 2. Áherslur í loftslagsmálum eru ekki þær bestu Sú aðgerð, sem flestir stjórnmálaflokkar leggja áherslu á, er að skipta um orkugjafa í samgöngum. Með því að skipta út jarðefnaeldsneyti og nota í staðinn vistvæna orkugjafa drögum við úr losun sem nemur einni milljón tonna af gróðurhúsalofttegundum á ári. Þetta er mikilvæg aðgerð en skilar samt litlum ávinningi þegar á heildina er litið. Til að setja þessa tölu í samhengi losar illa farið land, sem er að stórum hluta vegna langvarandi ofbeitar á viðkvæmum gróðursvæðum, fjórum sinnum meira af GHL á hverju einasta ári. Framræst votlendi á Íslandi losar rúmar 9 milljónir tonna af þeim 18 milljónum tonna sem teljast til heildarlosunar Íslands (með illa förnu landi), sem þýðir að árleg losun frá landi er jafn mikil og samanlögð losun frá samgöngum í 13 ár. Forgangsröðunin er því hæpin. 3. Framræst votlendi og illa farið land varla nefnt hjá sumum stjórnmálaflokkum Af orðræðu sumra stjórnmálamanna mætti halda að álverin séu mesta ástæðan fyrir því að losun á Íslandi sé eins mikil og raun ber vitni. Einn flokkur hefur gengið svo langt í loftslagsstefnunni að vilja fjölga álverum á Íslandi til að forða þeim frá því að vera byggð í Kína og knúin með kolabrennslu. Látum þessa mjög sérstöku röksemdafærslu liggja milli hluta en ef við tökum álver sem dæmi þá er árleg losun GHL frá framræstu votlendi á Íslandi sambærileg við losun frá 33 álverum eins og í Straumsvík. Hið gríðarlega mikla magn GHL sem kemur frá framræstu votlendi er varla nefnt á nafn í mörgum loftlagsstefnum stjórnmálaflokka og það sama má segja um illa farið land. Af þeim 18 milljónum tonna sem Ísland losar koma 13.3 milljónir tonna frá framræstu landi (9,3 milljónir tonna) og illa förnu landi (4 milljónir tonna). 4. Þrír stjórnmálaflokkar hafa góða stefnu í loftslagsmálum en fimm fá falleinkunn Faglegt mat á stefnu stjórnmálaflokka sem Ungir umhverfissinnar gerðu sýndi að í þessu stærsta máli samtímans eru eingöngu þrír stjórnmálaflokkar sem fá mjög góða einkunn þ.e. Viðreisn, Píratar og VG og fimm aðrir algjöra falleinkunn, þar af tveir stjórnarflokkanna, Framsóknarflokkur og Sjálfstæðisflokkur. 5. Neyðarástand yfirvofandi ef ekki tekst að draga hratt úr losun Samkvæmt vísindamönnum verður að draga úr losun um helming á næstu 10 árum því annars fer illa. Það þýðir á mannamáli að Ísland verður að draga úr losum sem nemur 9 milljónum tonna á næstu 10 árum. Tökum stór skref strax Forgangsröðun aðgerða hjá stjórnvöldum skiptir miklu máli ef árangur á að nást og byrja verður á stóru tölunum sem eru einnig einföldustu og ódýrustu aðgerðirnar. Það að stöðva strax beit á svæðum sem þola ekki beit ætti ekki að vera flókið mál ásamt því að stórauka landgræðslu og skógrækt. Það að loka skurðum og endurheimta votlendi á jörðum er ekki flókin aðgerð heldur. Hér þarf að horfast í augu við staðreyndir og taka ákvarðanir. Höfundur er á framboðslista Viðreisnar í Suðvesturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Viðreisn Loftslagsmál Suðvesturkjördæmi Mest lesið Mengum meira Heiðar Guðjónsson Skoðun Halldór 05.07.2024 Halldór Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir Skoðun Þegar fórnarlamb verður böðull Sigurður Skúlason Skoðun Skoðun Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason skrifar Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Að eiga tertuna og borða hana líka – svar til formanns Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Hik er sama og tap Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason skrifar Skoðun Hluta þjóðarinnar hent út í kuldann – hinn baðar sig í sólinni Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Engin gúrka hjá Blaðamannafélaginu Sigríður Dögg Auðunsdóttir,Freyja Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Sjá meira
Mikilvægasta málið í dag er hvernig við ætlum að stöðva hlýnun jarðarinnar sem mun að óbreyttu gera jörðina okkar sem næst óbyggilega. Við Íslendingar erum ekki undanskildir frekar en aðrir jarðarbúar. Stjórnmálin hafa ekki sinnt þessum málaflokki nægjanlega en það er kominn tími á að breyta því. Það er mikið í húfi valdir séu flokkar sem vilja taka málin föstum tökum því tíminn er að renna frá okkur. Margir hafa skoðanir á þessum málum og eðlilega eru ekki allir vel upplýstir. Hér verða taldar upp nokkrar staðreyndir sem allir kjósendur þurfa að vita. 1. Ísland er í flokki með þeim sem standa sig hvað verst Því er haldið fram reglulega í fjölmiðlum að Ísland sé á einhvern hátt til fyrirmyndar í því að taka á loftslagsvandanum. Því fer fjarri þótt mörg ágæt skref hafi vissulega verði tekin. En veruleikinn sá að nær enginn árangur hefur náðst í að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda (GHL) á Íslandi. Ef við skoðun losunina á hvert mannsbarn eigum við þann vafasama heiður að losa langmest af öllum löndum Evrópu (41 tonn af GHL á mann) eða rúmlega fimm sinnum meira en meðallosun í Evrópu, sem er 7 tonn á mann, og tvöfalt meira en Lúxemborg sem er þó í öðru sæti. Á heimsvísu eru örfá lönd sem losa meira per haus en við Íslendingar. Á Íslandi búa rúmlega 368.000 manns en í Noregi búa 5,4 milljónir manna en árleg heildarlosun Íslands er það mikil að hún er um þriðjungur af árlegri losun Noregs. 2. Áherslur í loftslagsmálum eru ekki þær bestu Sú aðgerð, sem flestir stjórnmálaflokkar leggja áherslu á, er að skipta um orkugjafa í samgöngum. Með því að skipta út jarðefnaeldsneyti og nota í staðinn vistvæna orkugjafa drögum við úr losun sem nemur einni milljón tonna af gróðurhúsalofttegundum á ári. Þetta er mikilvæg aðgerð en skilar samt litlum ávinningi þegar á heildina er litið. Til að setja þessa tölu í samhengi losar illa farið land, sem er að stórum hluta vegna langvarandi ofbeitar á viðkvæmum gróðursvæðum, fjórum sinnum meira af GHL á hverju einasta ári. Framræst votlendi á Íslandi losar rúmar 9 milljónir tonna af þeim 18 milljónum tonna sem teljast til heildarlosunar Íslands (með illa förnu landi), sem þýðir að árleg losun frá landi er jafn mikil og samanlögð losun frá samgöngum í 13 ár. Forgangsröðunin er því hæpin. 3. Framræst votlendi og illa farið land varla nefnt hjá sumum stjórnmálaflokkum Af orðræðu sumra stjórnmálamanna mætti halda að álverin séu mesta ástæðan fyrir því að losun á Íslandi sé eins mikil og raun ber vitni. Einn flokkur hefur gengið svo langt í loftslagsstefnunni að vilja fjölga álverum á Íslandi til að forða þeim frá því að vera byggð í Kína og knúin með kolabrennslu. Látum þessa mjög sérstöku röksemdafærslu liggja milli hluta en ef við tökum álver sem dæmi þá er árleg losun GHL frá framræstu votlendi á Íslandi sambærileg við losun frá 33 álverum eins og í Straumsvík. Hið gríðarlega mikla magn GHL sem kemur frá framræstu votlendi er varla nefnt á nafn í mörgum loftlagsstefnum stjórnmálaflokka og það sama má segja um illa farið land. Af þeim 18 milljónum tonna sem Ísland losar koma 13.3 milljónir tonna frá framræstu landi (9,3 milljónir tonna) og illa förnu landi (4 milljónir tonna). 4. Þrír stjórnmálaflokkar hafa góða stefnu í loftslagsmálum en fimm fá falleinkunn Faglegt mat á stefnu stjórnmálaflokka sem Ungir umhverfissinnar gerðu sýndi að í þessu stærsta máli samtímans eru eingöngu þrír stjórnmálaflokkar sem fá mjög góða einkunn þ.e. Viðreisn, Píratar og VG og fimm aðrir algjöra falleinkunn, þar af tveir stjórnarflokkanna, Framsóknarflokkur og Sjálfstæðisflokkur. 5. Neyðarástand yfirvofandi ef ekki tekst að draga hratt úr losun Samkvæmt vísindamönnum verður að draga úr losun um helming á næstu 10 árum því annars fer illa. Það þýðir á mannamáli að Ísland verður að draga úr losum sem nemur 9 milljónum tonna á næstu 10 árum. Tökum stór skref strax Forgangsröðun aðgerða hjá stjórnvöldum skiptir miklu máli ef árangur á að nást og byrja verður á stóru tölunum sem eru einnig einföldustu og ódýrustu aðgerðirnar. Það að stöðva strax beit á svæðum sem þola ekki beit ætti ekki að vera flókið mál ásamt því að stórauka landgræðslu og skógrækt. Það að loka skurðum og endurheimta votlendi á jörðum er ekki flókin aðgerð heldur. Hér þarf að horfast í augu við staðreyndir og taka ákvarðanir. Höfundur er á framboðslista Viðreisnar í Suðvesturkjördæmi.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun