Innlent

Vilja að ný ríkis­stjórn lýsi yfir neyðar­á­standi í lofts­lags­málum

Fanndís Birna Logadóttir skrifar
Samtökin krefjast þess að loftslagsmál verði í kjarna ríkisstjórnarsamstarfsins. 
Samtökin krefjast þess að loftslagsmál verði í kjarna ríkisstjórnarsamstarfsins. 

Land­vernd, Náttúru­verndar­sam­tök Ís­lands og Ungir um­hverfis­sinnar krefjast þess að lofts­lags­mál verði í kjarna nýs ríkis­stjórnar­sam­starfs og að þau komi sér strax að verki. Segja þau að síðast­liðin fjögur ár hafi lofts­lags­stefna stjórn­valda verið „ó­full­nægjandi og ein­kennst af hálf­káki.“

Í yfir­lýsingu sam­takanna eru ellefu kröfur lagðar fram. Þess er meðal annars krafist að ný ríkis­stjórn muni þegar í stað lýsa yfir neyðar­á­standi vegna lofts­lags­breytinga svo hægt sé að tryggja að allar á­kvarðanir miði að því að draga úr losun.

„Ekkert bendir til þess að Ís­land muni standa við skuld­bindingar sínar gagn­vart Parísar­samningnum,“ segir í yfir­lýsingu sam­takanna og er þar bent á að miðað við nú­verandi að­gerðir til að draga úr losun muni ekki duga til í ár eða næstu árin.

Að öllu ó­breyttu myndi sam­dráttur í losun fram til ársins 2030 vera 23 prósent í stað 29 prósent, rúm 700 þúsund tonn kol­tví­sýringsí­gilda í stað tæp 1200 þúsund tonn.

Kröfur sam­takanna snúa meðal annars að því að upp­færa að­gerðar­á­ætlun í lofts­lags­málum, fasa út notkun jarð­efna­elds­neytis, banna bruna og flutning svart­olíu innan tólf mílna land­helgi Ís­lands, moka ofan í skurði á öllum jörðum í ríkis­eigu og leggja kol­efnis­gjald á alla losun.

Þá eigi að leggja af fram­leiðslu­tengda styrki til land­búnaðar og veiti þess í stað styrki til at­vinnu­starfs­semi og bú­setu á lands­byggðinni, einkum í þágu bættrar land­notkunar og náttúru­verndar. Einnig þurfi að auka veru­lega rann­sóknir, gagna­öflun og að­gengi að upp­lýsingum um lofts­lags­mál til að upp­lýsa á­kvarðana­töku og al­menning betur um stöðu losunar og að­gerða á Ís­landi

Kröfur samtakanna í heild sinni má finna hér fyrir neðan. 

1. Lýsi þegar í stað yfir neyðarástandi vegna loftslagsbreytinga til að sjá til þess að allar ákvarðanir ríkisstjórnarinnar miðist við að draga úr losun.

2. Styðji við markmið Parísarsáttmálans um að takmarka hlýnun Jarðar við 1.5°C frá iðnbyltingu á borði en ekki einungis í orði með því að setja sér sjálfstætt markmið um a.m.k. 55% samdrátt fyrir 2030 m.v. 2005 í stað markmiðs sem er á bilinu 29–55% í samfloti með Evrópusambandinu og Noregi, líkt og ráðamenn hafa iðulega komist að orði.

3. Uppfæri aðgerðaráætlun í loftslagsmálum í samræmi við uppfært markmið, sjái til þess að aðgerðirnar séu fullfjármagnaðar og að ráðist verði í þær eins fljótt og mögulegt er.

4. Fasi út notkun jarðefnaeldsneytis í fyrir árið 2035, enda sýnir eldsneytisspá orkustofnunar að það er vænlegasta leiðin til að draga hratt úr notkun jarðefnaeldsneytis og þar af leiðandi losun gróðurhúsalofttegunda.

5. Banni bruna og flutning svartolíu innan 12 mílna landhelgi Íslands. Ávinningur af svartolíubanni á Norðurslóðum myndi strax koma fram. Ísland hefur vissulega unnið að slíku banni á alþjóðavettvangi en best er að byrja heima.

6. Uppfylli ákvæði Parísarsamningsins og heimsmarkmiðs 13.a um að „[e]fnd verði fyrirheit hátekjuríkja um 100 milljarða dala framlag [árlega], bæði frá hinu opinbera og einkaaðilum, í því skyni að aðstoða þróunarlönd við að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda og stuðla að gagnsæjum aðgerðum. Jafnframt verði unnið sem fyrst að fjármögnun Græna loftslagssjóðsins svo að hann geti starfað af fullum krafti.“ Og þarf þetta að vera í formi styrkja en ekki lána.

7. Leggi kolefnisgjald á alla losun með það að leiðarljósi að viðkvæmir hópar beri ekki þyngri byrðar. Hingað til hafa stjórnvöld fyrst og fremst veitt fjárhagslegar ívilnanir til þeirra sem hafa efni á að kaupa sér rafmagnsbíla en ekki hækkað gjald losunar sem neinu nemur. Hækka þarf vörugjöld á nýjar vélar og tæki sem brenna jarðefnaeldsneyti.

8. Leggi af framleiðslutengda styrki til landbúnaðar og veiti þess í stað styrki til atvinnustarfssemi og búsetu á landsbyggðinni, einkum í þágu bættrar landnotkunar og náttúruverndar, þ.m.t. skógræktar, landgræðslu og endurheimtar votlendis.

9. Moki ofan í skurði á öllum jörðum í ríkiseigu sem eru ekki í notkun fyrir 2025.

10. Auki verulega rannsóknir, gagnaöflun og aðgengi að upplýsingum um loftslagsmál til að upplýsa ákvarðanatöku og almenning betur um stöðu losunar og aðgerða á Íslandi.

11. Breyti lögum um loftslagsmál svo loftslagsráð geti sinnt því mikilvæga hlutverki að veita stjórnvöld nauðsynlegt aðhald. Einnig þarf að stórbæta stjórnsýslu loftslagsmála.


Tengdar fréttir

Óbreyttur hraði orkuskipta dugar ekki til

Jarðefnaeldsneytisnotkun Íslendinga verður ennþá yfir þeim mörkum sem þurfa að nást til að Ísland geti staðið við núverandi skuldbindingar sínar um samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda árið 2030. Orkumálastjóri segir að skipuleggja verði orkuskipti núna strax til að markmiðin náist á tilskildum tíma.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×