Katrín og Svandís horfa til Norðurlandanna þar sem engar takmarkanir eru í gildi

Forsætisráðuneytið



M i n n i s b l a ð

Frá 1. ágúst hafa 3.953 greinst innanlands með veiruna og 144 greinst í skimun vegna komu til landsins. Á þeim tíma hafa legið inni mest 25 einstaklingar samtímis og mest 9 á gjörgæslu. Þrír hafa látist á Íslandi frá 1. ágúst og voru tveir þeirra erlendir ferðamenn en einn Íslendingur. Mánudaginn 11. október lágu fimm einstaklingar á sjúkrahúsi og enginn var á gjörgæslu.

Alls hafa 11.674 lokið einangrun frá upphafi faraldursins á Íslandi en 33 hafa látist (0,28%). Frá 1. ágúst hefur um 0,06% þeirra sem greinst hafa vegna COVID-19 innanlands látist.

Stefna ríkisstjórnarinnar frá upphafi faraldursins hefur verið að vernda líf og heilsu landsmanna en lágmarka efnahagsleg og samfélagsleg áhrif faraldursins. Í því ljósi hefur ríkisstjórnin reglulega lagt mat á þá nálgun sem best nær því markmiði. Í því samhengi er mikilvægt að stöðugt sé lagt gagnrýnið mat á:

a) hvað er áunnið með þeim takmörkunum sem eru viðhafðar í þágu sóttvarna og hvers virði er sá ábati,

b) hverju er til kostað vegna þeirra takmarkana sem eru viðhafðar og hversu mikils virði er sú fórn.

Á fundi ríkisstjórnarinnar 26. ágúst sl. var ákveðið að rétt væri að viðhafa áfram hóflegar takmarkanir í samræmi við tillögur sóttvarnalæknis í því skyni að tempra útbreiðslu veirunnar. Í ákvörðun ríkisstjórnarinnar fólst að leið temprunar ætti ekki að standa lengur en í takmarkaðan tíma nema alvarlegar breytingar yrðu á eðli faraldursins. Í því minnisblaði kom fram að stefnt væri að sífellt minni takmörkunum og að drög yrðu lögð að slíkum áætlunum á næstunni.

Nú þegar ljóst er að dreifing smita mun halda áfram þrátt fyrir bólusetningu, en þó með mun vægari afleiðingum heldur en í óbólusettu samfélagi, hefur mat á áhættu breyst. Verndun almennra lífsgæða landsmanna, til lengri tíma, þar á meðal eðlilegs skóla- og frístundastarfs, menningarlegrar og efnahagslegrar virkni, vegur því þyngra en áður.

Reynslan af afléttingu sóttvarnaaðgerða 26. júní sl. og mikil fjölgun greindra smita í kjölfarið, leiddi í ljós að hjarðónæmi, í þeim skilningi að dreifing veirunnar stöðvist algjörlega og fjari út, á grundvelli bólusetningar yrði líklega ekki náð. Bólusett fólk mun smitast af kórónaveirunni, það mun smita aðra og munu smitin valda veikindum hjá einhverjum hluta smitaðra, og alvarlegum veikindum hjá sumum. Sú vörn sem felst í bólusetningunni hefur hins vegar dregið stórlega úr alvarlegum afleiðingum fyrir þá einstaklinga sem smitast, og eru einkenni lítil sem engin hjá stórum hluta þeirra. Þá hefur opnun skólastarfs í haust og sú staðreynd að samneyti milli fólks hefur stóraukist ekki leitt til þess að faraldurinn hafi farið í veldisvöxt. Reynsla af síðustu vikum og mánuðum, þar sem litlar raunverulegar sóttvarnir hafa verið viðhafðar innanlands, gefur tilefni til að ætla að hættan á óviðráðanlegum faraldri COVID-19 hafi minnkað.

Íslensk stjórnvöld líta þar að auki til þess að öll hin Norðurlöndin hafa nú aflétt öllum innanlandstakmörkunum. Hafa stjórnvöld þar rökstutt ákvörðun sína með þeim rökum að ólíklegt sé að faraldur kórónaveiru í vel bólusettu samfélagi yrði alvarleg ógn við samfélagið í heild. Þá hafa öll hin Norðurlöndin mun vægari aðgerðir á landamærum gagnvart bólusettum farþegum. Í Færeyjum eru þó til staðar tilmæli um að farþegar fari af eigin frumkvæði í skimun innan tveggja daga frá komu til landsins.

Aukinn viðnámsþróttur í heilbrigðiskerfinu

Gripið hefur verið til aðgerða til þess að efla viðnámsþrótt í heilbrigðiskerfinu og mun afrakstur þeirrar vinnu koma til framkvæmda á næstu vikum. Það mun leiða til þess að innviðir í heilbrigðiskerfinu eru betur búnir undir að eiga við afleiðingar þess ef fjölgun smita verður í kjölfar afléttingar takmarkana, og einnig ef álag á heilbrigðiskerfið vegna árlegrar inflúensu og umgangspesta verður meira en í venjulegu árferði. Sem dæmi um þær aðgerðir er styrking heimahjúkrunar á höfuðborgarsvæðinu, tímabundin fjölgun legurýma á heilbrigðisstofnunum og hjúkrunarheimilum á suðvesturhorni landsins, undirbúningur varanlegrar fjölgunar legurýma á LSH og styrking sjúkraflutninga til að meðhöndla sjúklinga í heimahúsum þegar það á við, í stað flutnings á bráðamóttöku. Því til viðbótar má nefna að Sjúkratryggingar eru að ganga frá samningi við hjúkrunarheimilið EIR sem mun létta undir Landspítala með því að annast Covid-smitaða aldraða sem ekki þarfnast sjúkrahúsþjónustu en geta ekki uppfyllt einangrunarkröfur á sínu heimili, hvort sem er hjúkrunarheimili eða eigið heimili.

Til viðbótar við þær aðgerðir sem gripið hefur verið til í því skyni að efla getu LSH til þess að bregðast við útbreiddum veikindum, má gera ráð fyrir að breytt eðli COVID-19 faraldursins geti leitt til þess að endurskoða megi þá þjónustu og eftirlit sem einkennalitlir og einkennalausir einstaklingar fá.

Niðurlag

Heilbrigðisráðherra hyggst á næstu dögum ræða við sóttvarnalækni um næstu skref í sóttvarna­ráðstöfunum innanlands.