Viðskipti innlent

Hlutfall íbúða sem seljast yfir ásettu verði heldur áfram að lækka

Eiður Þór Árnason skrifar
Fram kemur í nýrri skýrslu Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar að færri telji að nægt framboð sé af íbúðahúsnæði.
Fram kemur í nýrri skýrslu Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar að færri telji að nægt framboð sé af íbúðahúsnæði. Vísir/vilhelm

Farið er að draga úr umsvifum á fasteignamarkaði eftir mikla spennu undanfarin misseri. Endurspeglast þetta í fækkun kaupsamninga en áfram sjást talsverðar verðhækkanir. 

Hlutfall íbúða sem seljast á yfirverði minnkar áfram milli mánaða og fasteignaviðskipti dragast almennt saman samhliða minnkun framboðs.

Þetta kemur fram í nýrri mánaðarskýrslu hagdeildar Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar (HMS) en mánaðarskýrslan tekur mið af útgefnum kaupsamningum í ágúst. Vísbendingar eru um minnkandi framboð af hentugu leiguhúsnæði.

Vextir á íbúðalánum hafa hækkað frá því í vor í kjölfar vaxtahækkana Seðlabankans en minnkandi umsvif á íbúðamarkaði má þó líklegast skýra af miklu leyti með litlu framboði af íbúðum til sölu. Telur hagdeildin sömuleiðis líklegt að mjög miklar verðhækkanir séu farnar að hafa áhrif.

Einkum hefur dregið úr fjölda kaupsamninga á höfuðborgarsvæðinu en þeir voru innan við helmingur af því sem var í mars, þegar metið var slegið með 1.107 útgefnum kaupsamningum. Greining hagdeildarinnar tekur mið af útgefnum kaupsamningum í ágústmánuði.

Færri íbúðir seljast yfir ásettu verði

Þrátt fyrir að einnig hafi verulega dregið úr fjölda kaupsamninga annars staðar á landinu, þá er um að ræða næstumsvifamesta ágústmánuð í nágrannasveitarfélögum höfuðborgarsvæðisins, að sögn HMS. Ekki sé ólíklegt að metið verði slegið í ágústmánuði annars staðar á landsbyggðinni þegar allir kaupsamningar liggja fyrir.

Hlutfall íbúða sem seljast yfir ásettu verði heldur áfram að lækka og þá einkum á höfuðborgarsvæðinu. Þar seldust 34,4% íbúða í fjölbýli yfir ásettu verði miðað við þriggja mánaða hlaupandi meðaltal í ágúst en í júní var hlutfallið 37,5%. 

Fyrir sérbýlin hefur hlutfallið lækkað úr 46,7% í 39,7% yfir sama tímabil. Hlutfall íbúða sem seljast yfir ásettu verði hefur einnig farið lækkandi í nágrannasveitarfélögum höfuðborgarsvæðisins en hefur haldið áfram að hækka annars staðar á landsbyggðinni.

Hlutfall íbúða sem seljast yfir ásettu verði heldur áfram að hækka annars staðar á landsbyggðinni.Vísir/Vilhelm

Færri leigusamningar

Þinglýstum leigusamningum heldur áfram að fækka í ágúst miðað við 12 mánaða breytingu á fjölda útgefinna samninga í hverjum mánuði.

Fram kemur í mánaðarskýrslu HMS að heldur hafi dregið úr fækkuninni miðað við mánuðina á undan. Á höfuðborgarsvæðinu fækkaði samningum í ágúst miðað við sama mánuð í fyrra um 4,5% en í mánuðinum þar á undan var fækkun um rúm 11%.

Í nágrenni höfuðborgarsvæðisins nam fækkun samninga um 8% á ársgrundvelli í ágúst en fækkaði um 13,5% í júlí miðað við sama mánuð í fyrra. 

Annars staðar á landsbyggðinni fækkaði þeim heldur meira eða um 22,5% en hafði áður fækkað um 28% á milli ára í júlí. Þessi fækkun leigusamninga helst í hendur við vísbendingar um minnkandi framboð af hentugu leiguhúsnæði í nýjustu leigumarkaðskönnun HMS.

Færri telja að nægt framboð sé af íbúðahúsnæði

Ánægja með leiguhúsnæði stendur nánast í stað milli ára samkvæmt könnun HMS. Að sögn hagdeildarinnar er áberandi hvað leigjendur hjá einkareknu leigufélögunum og þeir sem leigja hjá sveitarfélögum eru óánægðir í samanburði við aðra. Þeir sem leigja af óhagnaðardrifnu leigufélagi og hjá ættingjum og vinum eru mun ánægðari með íbúðarhúsnæði sitt en aðrir.

Hversu auðvelt leigjendum fannst að verða sér úti um núverandi húsnæði lækkar örlítið á milli ára að meðaltali eftir að hafa hækkað í öllum könnunum sem framkvæmdar hafa verið síðan 2015.

Meðaltalið er hins vegar enn sögulega hátt en hlutföllin í ár eru á pari við svörun í könnuninni sem framkvæmd var á sama tíma árið 2019. Að sama skapi minnkar hlutfall þeirra sem telja að nægt framboð sé af íbúðarhúsnæði til leigu sem hentar þeim og þeirra fjölskyldu.

Útlit er fyrir að spenna sé að minnka á húsnæðismarkaði. Vísir/Vilhelm

Útlit fyrir að húsnæðióöryggi sé að aukast

Vísbendingar eru um að húsnæðisóöryggi sé að þokast ögn upp á við. Hlutfall þeirra sem eru mjög eða frekar ósammála fullyrðingunni um að þeir telji sig búa við húsnæðisöryggi hækkar úr 16,1% árið 2020 í 18,9% í ár.

Meginástæður þess að leigjendur telja sig búa við húsnæðisóöryggi eru einkum þær að þeir hafa tímabundinn leigusamning, telja að leiguverð sé of hátt og að lítið framboð sé af íbúðarhúsnæði.

Viljinn til að leigja húsnæði fremur en búa í eigin húsnæði eykst á milli ára en yfirgnæfandi meirihluti leigjenda segist samt sem áður kjósa að búa í eigin húsnæði. 

Í fyrra náði hlutfall þeirra sem kjósa að búa í leiguhúsnæði lágmarki, eða 8,8%, en það hækkar upp í 12,1% í ár. Það hefur ekki mælst svo hátt síðan 2018 þegar það mældist 14,3% en hæst mældist það árið 2015 eða 22,7%.


Tengdar fréttir

Spá að verð­bólga hækki áfram en dragi úr hækkunum á íbúðamarkaði

Hagfræðideild Landsbankans spáir 0,6% hækkun á vísitölu neysluverðs í október og að verðbólgan hækki úr 4,4% í 4,5%. Spáir deildin því jafnframt að vísitalan hækki um 0,4% í nóvember, 0,3% í desember en lækki um 0,3% í janúar 2022. Gangi þetta eftir mun verðbólgan verða 4,8% í janúar.

Áframhaldandi skortur á íbúðarhúsnæði sem kyndir undir verðbólgu

Ekki er útlit fyrir að dragi úr umframeftirspurn eftir íbúðarhúsnæði á næstu misserum. Seðlabankastjóri vonar hins vegar að lækkun veðheimilda og vaxtahækkanir muni draga úr miklum hækkunum á verði íbúðarhúsnæðis sem kynnt hafa undir verðbólgu í landinu.






Fleiri fréttir

Sjá meira


×