Óbærilegt að vera manneskja á tímum samfélagsmiðla

Sviðshöfundarnir og tónlistarfólkið Tatjana Dís og Jóhann Kristófer Stefánsson, einnig þekktur sem Joey Christ, eru bæði höfundar og flytjendur verksins.

„Þetta verk er eiginlega um það hversu óbærilegt það er að vera manneskja á þessum tímum,“ útskýrir Tatjana. Markmið Konserta hópsins er að sýna ungu fólki að leikhúsformið sé því viðkomandi með aðferðar- og fagurfræði snjallsímans að leiðarljósi. Með þeim Jóhanni og Tatjönu Dís stígur einnig stuttlega á svið Hákon Jóhannesson.

Mismunandi birtingarmyndir á sjálfinu

„Kveikjan að þessu var samfélagsmiðlar og svo langaði okkur að draga ungt fólk í leikhús og vekja áhuga fólks á leikhúsi,“ segir Tatjana Dís um ástæðu þess að þau ákváðu að gera þetta verk.

„Við vorum mikið að pæla í samfélagsmiðlum og þessu rými sem sjálfið er orðið. Það er ekki lengur þannig að maður sé bara einhver manneskja, heldur er maður með mismunandi birtingarmyndir á sjálfum sér, þar sem maður ræður birtingarmyndinni og stjórnað því hver maður er,“ útskýrir Jóhann.

„Þú ert kannski með eitt priv Instagram, eitt privpriv Instagram og svo ertu með almenna Instagrammið þitt þar sem þú ert að velja hvað þú birtir. Það fer svo mikil hugsun í þetta og maður er orðinn svo lagskiptur.“

Jóhann segir að við þetta myndist eitthvað sem þau vildu rannsaka betur. Hvernig getur maður lifað út fyrir þetta?

„Að hætta á þessum miðlum er bara fjarstæðukennd hugsun, maður myndi bara missa af öllu. Það er samt ábyggilega ekki rétt.“

Markaðsvæðing heilsu

Tatjana Dís segir að þau hafi farið að skoða það sem fólk velur að sýna og það sem fólk velur að ekki sýna.

„Maður velur að læka og svo velur maður að læka ekki, eins með follow. Maður er svo mikið að velja og staðfesta sig í einhverjum myndum, að tengja við þetta en ekki þetta,“ bætir Jóhann við. Hann segir að í dag sé fólk sífellt að staðfesta sig með og frá einhverju myndmáli.

„Í okkar rannsókn koma upp þemu sem endurtóku sig og á þeim byggðum við þessar tvær persónur sem koma aftur og aftur í sýningunni. Þetta áhrifavaldadót og markaðsvæðing vellíðunar og andlegrar heilsu.“

Jóhann segir að nú geti allir farið upp á sápukassa og þóst vera með svar, það þurfi ekki nema nokkrar hræður til að halda að það virki.

„Það er líka ábyrgðarleysi sem felst í því. Í sýningunni verða þessar persónur til en svo erum við líka að reyna að tengja þær niður í okkur, það eru svona hinar senurnar.“

Hæðast líka að sér sjálfum

Áhorfendur fá því bæði að sjá listafólkið Jóhann og Tatjönu Dís og einnig manneskjurnar Jóhann og Tatjönu Dís í þessari sýningu.

„Við erum að teygja okkur upp í, á hvaða „leveli“ erum við kannski í alveg jafn miklu bulli og einhverjar týpur sem eru komnar í ýktari birtingarmyndir af þessu,“ segir Jóhann.

„Já við erum í raun að hæðast að okkur í leiðinni. Það eru allir á einn eða annan hátt að taka þátt í að sviðsetja sig á samfélagsmiðlum. Það er því erfitt fyrir okkur að benda á aðra og hæðast að þeim, enda vildum við forðast það,“ segir Tatjana Dís.

„Við erum ekki að predika eitt né neitt, en það sem við notum bæði sem varnartól og tól til að skilja er grín og kaldhæðni,“ 

segir Jóhann. „Það hefur mikið verið um að hampa einlægni síðustu ár og það er alltaf verið að stilla því upp sem kaldhæðni vs. einlægni, en okkur finnst kaldhæðni bara mjög einlæg. Það er bara okkar eðlislega viðbragð við einhverju sem við skiljum ekki og þetta kemur út í þessum persónum.“

Tónlistarmyndband í miðri sýningu

Jóhann segir að þau hafi líka jarðtengt sig í þessari sýningu og pælt mikið í sjálfum sér í þessu langa ferli, frá því að hugmyndin kom fyrst upp árið 2019.

„Þess vegna sýnum við líka tónlistarmyndband sem við gerðum og svo líka þrjár innsetningar eftir annað listafólk sem við lítum upp til. Við erum svona að reyna að teikna smá hring sem þetta rúmast allt inn í.“

Í sýningunni er sýnt tónlistarmyndband við lagið Slag sem Joey Christ gaf út með russian.girls. Raftónlistartríóið skipa með Tatjönu Dís þeir Guðlaugur Hörðdal og Gylfi Freeland Sigurðsson. 

„Myndbandið var skotið hérna í þessu rými [Loftinu á Þjóðleikhúsinu] af Tómasi Sturlusyni, hann átti alfarið hugmyndina að því,“ segir Tatjana Dís. 

Jóhann segir að þau hafi ákveðið seint í ferlinu að sýna myndbandið í sýningunni en hann er ánægður með hvernig það kemur út og sáttur með að þau hafi afhjúpað sig á þennan hátt með því að nota líka tónlistina sína í verkefninu. Lagið gerðu þau saman síðasta vetur en myndbandið má sjá í spilaranum hér fyrir neðan.

Allt til að halda athygli áhorfanda

Tatjana Dís segir að þau hafi viljað hafa form sýningarinnar þannig að það endurspeglaði aðferðir og fagurfræði snjallsímans.

„Við vorum smá að hugsa um það að við sem erum af þessari samfélagsmiðlakynslóð erum með einhvern áunnin athyglisbrest, hvernig gætum við reynt að komast til móts við fólk sem er að kljást við það,“ segir Tatjana Dís. Jóhann segir að þetta sé meðal annars ástæðan fyrir því að uppbygging sýningarinnar sé brotakennd og alltaf að koma eitthvað nýtt.

„Þetta er líka gert til að fólki fari ekki að leiðast. Sýningin er bara rúmur klukkutími og flestir vinir mínir segja að klukkutími, 70 mínútur sé svona fullkominn lengd á leiksýningu.“

Sýningin okkar er stutt og á henni er ekki gert hlé. Það var alltaf þeirra markmið að hafa sýninguna ekki of langdregna og að hún þyrfti að vera skemmtileg. Þau vildu líka að verðið væri lágt svo sem flestir hefðu kost á því að sjá sýninguna.

Sviðsmyndin kunnugleg

„Ég fór á sýningu hjá Jóhanni og það var ástæða þess að ég sótti um á sviðslistabraut, það var fyrsta skiptið sem ég sá skemmtilegt leikhús,“ 

segir Tatjana Dís um það hvernig upphafið að þessu samstarfi var.

„Ég talaði við hana eftir að ég sá lokaverkefnið hennar og sagði að við ættum að vinna saman. Við náum saman á einhverju húmorísku og fagurfræðilegu leveli.“ segir Jóhann. Það er virkilega gaman að sjá þau saman á sviði og það er ljóst að þeirra tenging er einstök. 

Hallveig Kristín Eiríksdóttir sviðshönnuður og leikmyndahönnuður gerði sviðsmyndina, sem byggist upp í kringum listaverk sem máluð eru á tjöld og verða bakgrunnurinn í hverri senu og breytist reglulega í gegnum sýninguna. Jóhann segir að þau séu með þessari sviðsmynd að tengjast klassíkinni, en svona hafi upphafið verið af sviðsmyndum í leikhúsi á Íslandi í Þjóðleikhúsinu og Iðnó.

„Við erum náttúrulega bundin þessu rými sem býður ekkert upp á rosalega mikið út af smæð sinni. Þetta kom því upp frekar snemma og okkur langaði líka að „referensa“ klassíkina og upphafið hér í Þjóðleikhúsinu í bland við einhverjar myndir sem maður sér á Instagram, einhver minni, eins og Stuðlagil.“

Stofan í sýningunni er líka kunnugleg og gæti verið máluð eftir íbúð hjá ansi mörgum áhrifavöldum hér á landi.

„Við erum sviðslistafólk og maður verður að vera meðvitaður um söguna til þess að geta byggt ofan á og brotið reglurnar,“ útskýrir Jóhann.

Hungraður í meira

„Við erum að ná ótrúlega vel saman. Þetta er snúið hlutverk, því við erum bæði að leika og leikstýra og hann er kannski að leikstýra mér meira en ég honum. Það er erfitt af því að það verður einhver að taka þetta hlutverk á sig. 

Í leikhúsi þá er það regla að leikarar setja ekki út á hvern annan en við þurfum einhvern veginn að brjóta það hérna. Þannig að það reynir á en það er alltaf til hins betra. 

Við erum búin að vera saman í þessu í meira en ár í þessu ferli þannig að ég er gríðarlega þakklát fyrir þetta samstarf og fyrir þennan mann,“ segir Tatjana Dís. Hún segir að viðbrögðin við sýningunni hafi verið ofar öllum þeirra væntingum.

„Þessar pælingar sem við erum að varpa hér upp held ég að svo ógeðslega margir tengi við, Mér finnst að þetta hafi ekki verið speglað í leikhúsinu áður. Maður hefur kannski séð þetta í sjónvarpsþáttum eins og Skam eða eitthvað en það er allt annað að koma í leikhús og eiga þessa sammannlegu upplifun. Þú situr með fólki og horfir á eitthvað og þú hefur rými til að spegla þig, þegar ég er að horfa á sjónvarpið þá er ég alltaf að kíkja í símann. Leikhúsið og stórir íþróttaviðburðir eru síðasta vígið, þar sem fólk er saman að gera eitthvað. Á tónleikum eru allir með símana á lofti,“ segir Jóhann.

„Það er svo gaman þegar maður býr eitthvað til og hittir einhvern streng. Ég allavega verð hungraður í að fá tækifæri til að gera meira af því, á hvaða sviði sem er.“

Það verður því áhugavert að sjá hvað framtíðin ber í skauti sér fyrir leikhópinn Konserta. Næsta sýning er í kvöld, laugardaginn 30. október, klukkan 20 en nánari upplýsingar um verkið má finna á vef Þjóðleikhússins.