Fjárfesting í fólki Anna Þóra Þórhallsdóttir og Lena Rut Olsen skrifa 6. janúar 2022 12:01 Raunverulegu verðmætin felast í einstaklingum sem mynda samfélagið. Í ljósi þess að ný ríkisstjórn hefur tekið til starfa viljum við beina athyglinni að einum málaflokki sem okkur finnst að mætti fara meira fyrir í nýjum stjórnarsáttmála. Sáttmálinn vekur von um betri framtíð, er faglega uppsettur, með fallegum myndum og vel orðaður. Hinsvegar er hann er mjög almennur, þar af leiðir er hann frekar óljós og auðvelt er að túlka innihald hans á ótal vegu. Okkur virðist að áhersla verði m.a. lögð á að efla forvarnir og styrkja geðheilbrigðisþjónustu með því að efla þjónustu geðheilsuteymanna og áætlað að veita fjölbreytta þjónustu sem miðuð verður að ólíkum þörfum. Einnig er minnst á að tryggja þeim sem missa starfsgetu ákveðna þjónustu sem fyrst og að bæta lífsgæði þeirra. Ekki er farið nánar út í, hvað á að gera eða hvernig. Í stjórnarsáttmálanum er hvergi minnst á starfsendurhæfingu eða atvinnuendurhæfingu. Það er einmitt sá málaflokkur sem við stöldrum aðeins við, höfum áhuga á og vekur því upp spurningar hjá okkur. Við störfum báðar hjá Janus endurhæfingu og eru það nokkur vonbrigði að ekki sé tekið sterkara til orða um þennan mikilvæga málaflokk. Sérstaklega, þar sem á síðasta kjörtímabili var lögð vinna í tillögur að endurhæfingarstefnu fyrir Heilbrigðisráðuneytið og að árið 2017 var skipaður faghópur sem skilaði sínum tillögum varðandi nýtt kerfi starfsendurhæfingar og starfsgetumats til Félagsmálaráðuneytisins árið 2019. Í þessum tillögum var ákveðið að leggja ekki áherslu á endurhæfingu þeirra sem glíma við geðraskanir og/eða fíkni- og neysluvanda þar sem mat á þeim meðferðarúrræðum var í undirbúningi. Tekið er þó fram að fólk með geðraskanir eigi að geta nýtt sér ýmis almenn endurhæfingarúrræði eins og aðrir sem eru að glíma við skerta færni. Hér skýtur skökku við að okkar mati þar sem geðraskanir, auk sjúkdóma í stoðkerfi eru lang algengasta orsök örorku og greiðsla endurhæfingalífeyris. Því til stuðnings kemur fram í greiningu KPMG frá árinu 2018 fyrir Velferðarráðuneytið, að helsta orsök örorku hjá þeim sem voru yngri en 40 ára, voru geðraskanir og að hlutfall ungra öryrkja (á aldrinum 18 - 39 ára) var hæst á Íslandi í samanburði við Norðurlöndin. Við undrumst því að endurhæfing þessara einstaklinga sé því sniðgengin inn í almennrri endurhæfingarstefnu. Getur ástæða ofangreinds verið að ekki sé sátt og/eða samræming um skilgreiningu hugtaksins endurhæfing og/eða starfsendurhæfing? Eða getur verið ofur áhersla á læknisfræðilegt sjónarhorn þ.e.a.s. sjúkdómsgreiningar í stað þess að horfa á einstaklingana og færni þeirra, sem þurfa að nýta sér þessi úrræði út frá þeirri nálgun sem Alþjóða heilbrigðisstofnunin [WHO] leggur til þ.e. að horfa á einstaklinginn út frá samtvinnuðu líkamlegu, sálfræðilegu og félagslegu sjónarhorni? Í tillögunum faghópsins um nýtt kerfi starfsendurhæfingar (2019) er gerð tilraun til þess, skilgreina hugtakið endurhæfing. Sú skilgreining hljómar mjög vel s.s. “að endurhæfing sé samstarfsverkefni einstaklings, fagfólks og aðstandanda með skýrum markmiðum og tímamörkum. Endurhæfingin miðar að því að hámarka líkamlega, andlega og félagslega færni einstaklingsins sem býr við eða er hætt við færniskerðingu í aðstæðum sínum og umhverfi. Endurhæfing skuli taka mið af stöðu og aðstæðum einstaklinga og krafist er samfellu og samræmda aðgerða sem byggja á bestu þekkingu”. Við veltum fyrir okkur afhverju þessi skilgreining sé ekki nýtt til samærmi? Við höfum áhyggjur af því að í nýja sáttmála ríkisstjórnarinnar er endurhæfingu og starfsendurhæfingu sé áfram skipt upp. Endurhæfing fellur undir heilbrigðisráðuneytið en starfsendurhæfing undir ábyrgðasvið félagsmálaráðherra. Þetta veldur ýmsum vandmálum þar sem veruleiki einstaklingsins er því miður ekki klipptur og skorinn og hægt að skipta á milli ráðuneytanna. Auk þess er meðal annars, markmið laga um atvinnutengda starfsendurhæfingu og starfsemi starfsendurhæfingarsjóða að tryggja einstaklingum með skerta starfsgetu starfsendurhæfingu sem skuli vera þáttur í heildstæðu kerfi endurhæfingar. Við vinnum náið með einstaklingum sem glíma oft við miklar geðrænar áskoranir og eru í starfsendurhæfingu á vegum félagslega kerfisins (þjónustusamningur við Virk starfsendurhæfingarsjóð) en þurfa um leið þjónustu heilbrigðiskerfisins og tryggingarkerfisins. Kerfin sem þessir málaflokkar falla undir vinna ekki saman og leiðir það til erfiðrar flækju sem bitnar á þeim sem síst skyldi. Þeirra sem þurfa, en geta ekki nýtt sér þjónustu beggja kerfanna í einu. Sem dæmi vitum við fyrir víst að einstaklingar sem hefja starfsendurhæfingu, geta átt von á að vera vísað frá vegna breytinga í líðan sinni eða í umhverfi þeirra. Þeir eru þá annað hvort metnir innan félagslega kerfisins of veikir til vera í starfsendurhæfingu eða ekki nógu veikir til að fá starfsendurhæfingu á vegum heilbrigðiskerfisins. Þá þarf að rjúfa starfsendurhæfingu, oft áður en næsta úrræði getur tekið við og biðtími á milli úrræða getur verið ansi langur og erfiður. Í þessu millibils ástandi hringsnúast einstaklingarnir, eiga í hættu á að veikast en frekar og missa niður þá færni sem unnist hefur. Annar óumræddur þáttur sem hefur áhrif á líðan og heilsu einstaklinga er framfærsla, þar sem þeir einstaklingar á endurhæfingalífeyri geta misst framfærslu eða klárað sinn rétt á þessum biðtíma. Hér er um að ræða annað ósamræmi sem er efni í aðra grein. Í rannsókn sem gerð var á vegum Félagsvísindastofnunar árið 2016 fyrir Velferðarráðuneytið á stöðu ungs fólks á örorku eða endurhæfingarlífeyri, kemur fram að ungmenninn kölluðu eftir samræmi milli áðurnefndra kerfa og úrræða. Í mörgum tilvikum höfðu ungmennin þvælst þar á milli, þannig þau misstu niður færni, fundu fyrir óöryggi og kvíði jókst. Einnig kom fram að tryggja þyrfti breiðari hóp endurhæfingu og kallað eftir aukinni eftirfylgni þannig minna bil væri á milli endurhæfingar og næsta skrefs, hvort sem það var nám eða vinna. Þessar niðurstöður eru enn í samræmi við okkar upplifun. Við höfum upplifað gegnum Ungmennaverkefnið sem er samstarfsverkefni Janusar endurhæfingar, geðdeilda Landspítalans, geðheilsuteyma Heilsugæslunnar, Þrautar og Önnu Maríu Jónsdóttur, hvað samfella í endurhæfingu með beinu samstarfi þvert á milli kerfa skiptir miklu máli. Ekki bara fyrir einstaklinginn sjálfan heldur samfélagið í heild. Annað sem mikilvægt að hafa í huga að endurhæfing einstaklinga með þung geðræn vandamál tekur langan tíma ef hún á að skila varanlegum árangri sem er eðlilegt miðað við þau vandamál sem umræddir einstaklingar eiga við að glíma. Í gegnum starf okkar innan Janusar endurhæfingar höfum við fengið að njóta þeirra forréttinda að horfa á marga einstaklinga vaxa, öðlast trú á eigin áhrifamátt, og ná árangri í endurhæfingu sinni en 57.4% gerðu það gegnum endurhæfingu hjá okkur árið 2020. En hvað með þá sem ná ekki árangri og/eða fá ekki þann tíma sem þeir þurfa? Þeim sem tekst ekki að koma upp nægilega mikilli virkni miðað við það sem kaupandi þjónustunnar krefst. Enn og aftur, kerfin tala ekki saman. Við höfum fylgt fólkinu okkar í gegnum þessa erfiðu “kerfissúpu” og skiljum oft á tíðum hvorki upp né niður, hvað þá einstaklingarnir sjálfir sem glíma þegar við krefjandi vandamál. Spurning okkar er, af hverju hafa niðustöður þessara ofangreindu tillaga og rannsókna, um að hafa samfellu og heildstæða þjónustu í endurhæfingu sem veitt er á mismunandi stigum innan þessara kerfa ekki verið framkvæmdar nú 5 árum síðar? Afhverju er ekki farið eftir því sem WHO leggur til, þ.e. að endurhæfing sé á hendi eins ráðuneytis og þannig draga úr þeirri áhættu að einstaklingar falli á milli úrræða? Þar má m.a.horfa til þess hvernig er unnið innan Ungmennaverkefnisins í Janus endurhæfingu. Það er ljóst að flækustig kerfanna bitnar á þeim sem síst skyldi. Fjarlæga verður veggi, múra og þröskulda, samþætta kerfin þannig þau virki og þjóni þeim tilgangi sem ætlast er til. Skilyrði fyrir þjónustu eiga ekki að vera bundinn við greiningar eins og er í dag heldur færni hvers og eins. Í dag er einstaklingum ýtt fram og tilbaka á milli kerfa, stundum einfaldlega bara af því að “computer says NO”. Við leggjum til viðhorfsbreytingu innan stjórnkerfanna, hætt verði að horfa á einstaklinga sem kostnað milli kerfa. Þar sem kostaður kemur í raun úr sameiginlegum vasa og er ætlaður til fjárfestingar í mannauð og þannig útbúnar leiðir til öflugs velferðakerfis. Að horft verði heildrænt á endurhæfingar ferlið, þar sem litið er á einstaklinginn sem verðmæti fyrir samfélagið. Einstaklings verðmæti verða þar með höfð að leiðarljósi og eitt af vonandi mörgum framtíðar skrefum, stigið í því að fjárfesta í fólki eins og nýr stjórnarsáttmáli kemst svo vel að orði. Höfundar eru iðjuþjálfar hjá Janus endurhæfingu. Hlekkir Janus endurhæfing Nýtt kerfi starfsendurhæfingar og mats á starfsgetu Sáttmáli um ríksistjórnarsamstarfs Framsóknarflokks, Sjálfstæðisflokka og vinstrihreyfingar- græns framboðs Endurhæfing, Tillögur að endurhæfingastefnu Lög um atvinnutengda starfsendurhæfingu og starfsemi starfsendurhæfingarsjóða Staða ungs fólks með örorku -eða endurhæfingalífeyri Þróun Örorku , KPMG Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Vinnumarkaður Mest lesið Takk fyrir peninginn Inga Sæland Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Niðurskurður?!... Jahá sá skal fyrst hefjast inn á Alþingi Íslendinga, með verulegri fækkun á fjöldi Alþingismanna þar á ferð Bakir Anwar Nassar Skoðun Nei, ég er ekki hamstur á hjóli Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Hvers virði erum við? Ágústa Árnadóttir Skoðun Kennari fær milljón! Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Sækja óreiðumenn í flugrekstur? Haukur Arnþórsson Skoðun Hallgrímur, málið snýst því miður ekki bara um kebab Snorri Másson Skoðun Að auka virði sitt Hulda María Magnúsdóttir Skoðun 6 nauðsynlegar afneitanir Sigurður Ingi Friðleifsson Skoðun Innflytjendalandið Ísland – nokkrar staðreyndir Hallfríður Þórarinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hvers virði erum við? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Nei, ég er ekki hamstur á hjóli Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Niðurskurður?!... Jahá sá skal fyrst hefjast inn á Alþingi Íslendinga, með verulegri fækkun á fjöldi Alþingismanna þar á ferð Bakir Anwar Nassar skrifar Skoðun Að auka virði sitt Hulda María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Fegurð landsins Adeline Tracz skrifar Skoðun Takk fyrir peninginn Inga Sæland Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Sósíalismi, alþjóðasamvinna og blómleg viðskipti Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Kennari fær milljón! Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Sjálfbærni er þjóðaröryggismál Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Illmælgi sem kosningamál Björn Þorláksson skrifar Skoðun Nei eða já? Af eða á? Diljá Matthíasardóttir skrifar Skoðun Ísland fyrirmynd í raforkuviðskiptum Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Tekur þú Orkulán? Hver skeið skiptir máli Guðrún Friðriksdóttir skrifar Skoðun Hvernig líður þér? Jón Gnarr skrifar Skoðun Baráttan sem ætti að sameina okkur Sindri Geir Óskarsson skrifar Skoðun Barnafangelsi Ásmundar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Með aukinni farsæld hefur hlutverk fagmenntaðra sérkennara aldrei verið mikilvægara Sædís Ósk Harðardóttir,Helga Þórey Júlíudóttir skrifar Skoðun Kunnum við að rífast? Katrín Þrastardóttir skrifar Skoðun Veistu hvað er að? Birna Dröfn Jónasdóttir skrifar Skoðun Hve mörgum lífum má fórna fyrir þægindi sumra? Hlynur Orri Stefánsson skrifar Skoðun 6 nauðsynlegar afneitanir Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Samstarf um menntun og móttöku barna af erlendum uppruna Fríða Bjarney Jónsdóttir skrifar Skoðun Útlendingar í eigin landi Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Þessi bölvaði hagvöxtur, þurfum við kannski bara annað hrun? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Frettatiminn.is og ég urðum fyrir netárás Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Sporin hræða vissulega Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sækja óreiðumenn í flugrekstur? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Þjóðstjórn lokið – verður nú sundrung? Þorvaldur Örn Árnason skrifar Skoðun Ákall um kjark Guðbjörg Pálsdóttir,Kolbrún Halldórsdóttir,Steinunn Þórðardóttir,Svana Helen Björnsdóttir skrifar Skoðun Lögfestum leikskólastigið Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Sjá meira
Raunverulegu verðmætin felast í einstaklingum sem mynda samfélagið. Í ljósi þess að ný ríkisstjórn hefur tekið til starfa viljum við beina athyglinni að einum málaflokki sem okkur finnst að mætti fara meira fyrir í nýjum stjórnarsáttmála. Sáttmálinn vekur von um betri framtíð, er faglega uppsettur, með fallegum myndum og vel orðaður. Hinsvegar er hann er mjög almennur, þar af leiðir er hann frekar óljós og auðvelt er að túlka innihald hans á ótal vegu. Okkur virðist að áhersla verði m.a. lögð á að efla forvarnir og styrkja geðheilbrigðisþjónustu með því að efla þjónustu geðheilsuteymanna og áætlað að veita fjölbreytta þjónustu sem miðuð verður að ólíkum þörfum. Einnig er minnst á að tryggja þeim sem missa starfsgetu ákveðna þjónustu sem fyrst og að bæta lífsgæði þeirra. Ekki er farið nánar út í, hvað á að gera eða hvernig. Í stjórnarsáttmálanum er hvergi minnst á starfsendurhæfingu eða atvinnuendurhæfingu. Það er einmitt sá málaflokkur sem við stöldrum aðeins við, höfum áhuga á og vekur því upp spurningar hjá okkur. Við störfum báðar hjá Janus endurhæfingu og eru það nokkur vonbrigði að ekki sé tekið sterkara til orða um þennan mikilvæga málaflokk. Sérstaklega, þar sem á síðasta kjörtímabili var lögð vinna í tillögur að endurhæfingarstefnu fyrir Heilbrigðisráðuneytið og að árið 2017 var skipaður faghópur sem skilaði sínum tillögum varðandi nýtt kerfi starfsendurhæfingar og starfsgetumats til Félagsmálaráðuneytisins árið 2019. Í þessum tillögum var ákveðið að leggja ekki áherslu á endurhæfingu þeirra sem glíma við geðraskanir og/eða fíkni- og neysluvanda þar sem mat á þeim meðferðarúrræðum var í undirbúningi. Tekið er þó fram að fólk með geðraskanir eigi að geta nýtt sér ýmis almenn endurhæfingarúrræði eins og aðrir sem eru að glíma við skerta færni. Hér skýtur skökku við að okkar mati þar sem geðraskanir, auk sjúkdóma í stoðkerfi eru lang algengasta orsök örorku og greiðsla endurhæfingalífeyris. Því til stuðnings kemur fram í greiningu KPMG frá árinu 2018 fyrir Velferðarráðuneytið, að helsta orsök örorku hjá þeim sem voru yngri en 40 ára, voru geðraskanir og að hlutfall ungra öryrkja (á aldrinum 18 - 39 ára) var hæst á Íslandi í samanburði við Norðurlöndin. Við undrumst því að endurhæfing þessara einstaklinga sé því sniðgengin inn í almennrri endurhæfingarstefnu. Getur ástæða ofangreinds verið að ekki sé sátt og/eða samræming um skilgreiningu hugtaksins endurhæfing og/eða starfsendurhæfing? Eða getur verið ofur áhersla á læknisfræðilegt sjónarhorn þ.e.a.s. sjúkdómsgreiningar í stað þess að horfa á einstaklingana og færni þeirra, sem þurfa að nýta sér þessi úrræði út frá þeirri nálgun sem Alþjóða heilbrigðisstofnunin [WHO] leggur til þ.e. að horfa á einstaklinginn út frá samtvinnuðu líkamlegu, sálfræðilegu og félagslegu sjónarhorni? Í tillögunum faghópsins um nýtt kerfi starfsendurhæfingar (2019) er gerð tilraun til þess, skilgreina hugtakið endurhæfing. Sú skilgreining hljómar mjög vel s.s. “að endurhæfing sé samstarfsverkefni einstaklings, fagfólks og aðstandanda með skýrum markmiðum og tímamörkum. Endurhæfingin miðar að því að hámarka líkamlega, andlega og félagslega færni einstaklingsins sem býr við eða er hætt við færniskerðingu í aðstæðum sínum og umhverfi. Endurhæfing skuli taka mið af stöðu og aðstæðum einstaklinga og krafist er samfellu og samræmda aðgerða sem byggja á bestu þekkingu”. Við veltum fyrir okkur afhverju þessi skilgreining sé ekki nýtt til samærmi? Við höfum áhyggjur af því að í nýja sáttmála ríkisstjórnarinnar er endurhæfingu og starfsendurhæfingu sé áfram skipt upp. Endurhæfing fellur undir heilbrigðisráðuneytið en starfsendurhæfing undir ábyrgðasvið félagsmálaráðherra. Þetta veldur ýmsum vandmálum þar sem veruleiki einstaklingsins er því miður ekki klipptur og skorinn og hægt að skipta á milli ráðuneytanna. Auk þess er meðal annars, markmið laga um atvinnutengda starfsendurhæfingu og starfsemi starfsendurhæfingarsjóða að tryggja einstaklingum með skerta starfsgetu starfsendurhæfingu sem skuli vera þáttur í heildstæðu kerfi endurhæfingar. Við vinnum náið með einstaklingum sem glíma oft við miklar geðrænar áskoranir og eru í starfsendurhæfingu á vegum félagslega kerfisins (þjónustusamningur við Virk starfsendurhæfingarsjóð) en þurfa um leið þjónustu heilbrigðiskerfisins og tryggingarkerfisins. Kerfin sem þessir málaflokkar falla undir vinna ekki saman og leiðir það til erfiðrar flækju sem bitnar á þeim sem síst skyldi. Þeirra sem þurfa, en geta ekki nýtt sér þjónustu beggja kerfanna í einu. Sem dæmi vitum við fyrir víst að einstaklingar sem hefja starfsendurhæfingu, geta átt von á að vera vísað frá vegna breytinga í líðan sinni eða í umhverfi þeirra. Þeir eru þá annað hvort metnir innan félagslega kerfisins of veikir til vera í starfsendurhæfingu eða ekki nógu veikir til að fá starfsendurhæfingu á vegum heilbrigðiskerfisins. Þá þarf að rjúfa starfsendurhæfingu, oft áður en næsta úrræði getur tekið við og biðtími á milli úrræða getur verið ansi langur og erfiður. Í þessu millibils ástandi hringsnúast einstaklingarnir, eiga í hættu á að veikast en frekar og missa niður þá færni sem unnist hefur. Annar óumræddur þáttur sem hefur áhrif á líðan og heilsu einstaklinga er framfærsla, þar sem þeir einstaklingar á endurhæfingalífeyri geta misst framfærslu eða klárað sinn rétt á þessum biðtíma. Hér er um að ræða annað ósamræmi sem er efni í aðra grein. Í rannsókn sem gerð var á vegum Félagsvísindastofnunar árið 2016 fyrir Velferðarráðuneytið á stöðu ungs fólks á örorku eða endurhæfingarlífeyri, kemur fram að ungmenninn kölluðu eftir samræmi milli áðurnefndra kerfa og úrræða. Í mörgum tilvikum höfðu ungmennin þvælst þar á milli, þannig þau misstu niður færni, fundu fyrir óöryggi og kvíði jókst. Einnig kom fram að tryggja þyrfti breiðari hóp endurhæfingu og kallað eftir aukinni eftirfylgni þannig minna bil væri á milli endurhæfingar og næsta skrefs, hvort sem það var nám eða vinna. Þessar niðurstöður eru enn í samræmi við okkar upplifun. Við höfum upplifað gegnum Ungmennaverkefnið sem er samstarfsverkefni Janusar endurhæfingar, geðdeilda Landspítalans, geðheilsuteyma Heilsugæslunnar, Þrautar og Önnu Maríu Jónsdóttur, hvað samfella í endurhæfingu með beinu samstarfi þvert á milli kerfa skiptir miklu máli. Ekki bara fyrir einstaklinginn sjálfan heldur samfélagið í heild. Annað sem mikilvægt að hafa í huga að endurhæfing einstaklinga með þung geðræn vandamál tekur langan tíma ef hún á að skila varanlegum árangri sem er eðlilegt miðað við þau vandamál sem umræddir einstaklingar eiga við að glíma. Í gegnum starf okkar innan Janusar endurhæfingar höfum við fengið að njóta þeirra forréttinda að horfa á marga einstaklinga vaxa, öðlast trú á eigin áhrifamátt, og ná árangri í endurhæfingu sinni en 57.4% gerðu það gegnum endurhæfingu hjá okkur árið 2020. En hvað með þá sem ná ekki árangri og/eða fá ekki þann tíma sem þeir þurfa? Þeim sem tekst ekki að koma upp nægilega mikilli virkni miðað við það sem kaupandi þjónustunnar krefst. Enn og aftur, kerfin tala ekki saman. Við höfum fylgt fólkinu okkar í gegnum þessa erfiðu “kerfissúpu” og skiljum oft á tíðum hvorki upp né niður, hvað þá einstaklingarnir sjálfir sem glíma þegar við krefjandi vandamál. Spurning okkar er, af hverju hafa niðustöður þessara ofangreindu tillaga og rannsókna, um að hafa samfellu og heildstæða þjónustu í endurhæfingu sem veitt er á mismunandi stigum innan þessara kerfa ekki verið framkvæmdar nú 5 árum síðar? Afhverju er ekki farið eftir því sem WHO leggur til, þ.e. að endurhæfing sé á hendi eins ráðuneytis og þannig draga úr þeirri áhættu að einstaklingar falli á milli úrræða? Þar má m.a.horfa til þess hvernig er unnið innan Ungmennaverkefnisins í Janus endurhæfingu. Það er ljóst að flækustig kerfanna bitnar á þeim sem síst skyldi. Fjarlæga verður veggi, múra og þröskulda, samþætta kerfin þannig þau virki og þjóni þeim tilgangi sem ætlast er til. Skilyrði fyrir þjónustu eiga ekki að vera bundinn við greiningar eins og er í dag heldur færni hvers og eins. Í dag er einstaklingum ýtt fram og tilbaka á milli kerfa, stundum einfaldlega bara af því að “computer says NO”. Við leggjum til viðhorfsbreytingu innan stjórnkerfanna, hætt verði að horfa á einstaklinga sem kostnað milli kerfa. Þar sem kostaður kemur í raun úr sameiginlegum vasa og er ætlaður til fjárfestingar í mannauð og þannig útbúnar leiðir til öflugs velferðakerfis. Að horft verði heildrænt á endurhæfingar ferlið, þar sem litið er á einstaklinginn sem verðmæti fyrir samfélagið. Einstaklings verðmæti verða þar með höfð að leiðarljósi og eitt af vonandi mörgum framtíðar skrefum, stigið í því að fjárfesta í fólki eins og nýr stjórnarsáttmáli kemst svo vel að orði. Höfundar eru iðjuþjálfar hjá Janus endurhæfingu. Hlekkir Janus endurhæfing Nýtt kerfi starfsendurhæfingar og mats á starfsgetu Sáttmáli um ríksistjórnarsamstarfs Framsóknarflokks, Sjálfstæðisflokka og vinstrihreyfingar- græns framboðs Endurhæfing, Tillögur að endurhæfingastefnu Lög um atvinnutengda starfsendurhæfingu og starfsemi starfsendurhæfingarsjóða Staða ungs fólks með örorku -eða endurhæfingalífeyri Þróun Örorku , KPMG
Niðurskurður?!... Jahá sá skal fyrst hefjast inn á Alþingi Íslendinga, með verulegri fækkun á fjöldi Alþingismanna þar á ferð Bakir Anwar Nassar Skoðun
Skoðun Niðurskurður?!... Jahá sá skal fyrst hefjast inn á Alþingi Íslendinga, með verulegri fækkun á fjöldi Alþingismanna þar á ferð Bakir Anwar Nassar skrifar
Skoðun Með aukinni farsæld hefur hlutverk fagmenntaðra sérkennara aldrei verið mikilvægara Sædís Ósk Harðardóttir,Helga Þórey Júlíudóttir skrifar
Skoðun Ákall um kjark Guðbjörg Pálsdóttir,Kolbrún Halldórsdóttir,Steinunn Þórðardóttir,Svana Helen Björnsdóttir skrifar
Niðurskurður?!... Jahá sá skal fyrst hefjast inn á Alþingi Íslendinga, með verulegri fækkun á fjöldi Alþingismanna þar á ferð Bakir Anwar Nassar Skoðun