Burnout Barbie - nú fáanleg með lyfseðli Þorbjörg Marinósdóttir skrifar 20. apríl 2022 15:30 Ég var að keyra dætur mínar (3 og 7 ára) í skólann fyrir nokkrum vikum. Þær söngluðu í aftursætunum, lag úr Disney-kvikmyndinni Encanto á meðan lægðin refsaði bílrúðunum. Nokkuð hugguleg stund, við á góðum tíma og allt í merkilega góðu jafnvægi. Þangað til að heilinn á mér fór að greina orðaskilin. Í gegnum stormviðvörun og þreytuþokuna heyri ég yngra barnið söngla “æm so növes (I’m so nervous)” Ég hvái og lít á barnið sem brosir út að eyrum umkringd rósagylltum slöngulokum sem fá mig alltaf til að halda að einhver annar en hún hafi hrækt á stofugólfið (ítrekað). “Regína mín, hvað er Ronja að syngja?” Sú eldri útskýrir að hún sé að syngja lag sem fjalli um að ung stúlka í kólumbísku Disney myndinni geþekku sé alltaf með fjörfisk af streitu, hún sé svo hrædd um að bregðast fjölskyldunni og ef hún geti ekki gert það sem fjölskyldan ætlist til af henni sé hún ómerkileg. Já og tilgangslaus. Ég rek upp stór augu og finn lagið á Spotify strax á næstu ljósum. “ If I could shake the crushing weight of expectations Would that free some room up for joy Or relaxation, or simple pleasure? Instead we measure this growing pressure” Disney unglingsstúlkan hljómar eins og úttauguð kolvetnasvelt múltitask-móðir með Pinterest afmæli, fokhelt baðherbergi og stjórnarfund á lista dagsins. Hvað í fjandanum er að gerast? Af hverju er litla barnið mitt að syngja um streitu? Ég þurfti reyndar ekki að hugsa mjög langt til baka til að finna minn eiginn fjörfisk og taugatitring. 12 tíma vinnudagur og í framhaldinu þótti mér eðlilegt að föndra öskudagsbúning fram eftir nóttu. Fjörfiskurinn gerði það föndur mjög “frjálslegt.” Vondi karlinn gerði það Á síðustu árum er “vondi karlinn” í sífellt fleiri barnamyndum orðin að streitu og óeðlilegum væntingum sem kremja drauma aðalpersónunnar, fá hana til að efast um sitt eigið ágæti og finna til tilgangsleysis. Svona afreks- eða aflífunarlimbó. Aðeins nokkrum mánuðum áður en bleyjubarnið söng um taugaveiklun á leið í leikskólann höfðu þær systur sungið um aðra unga konu í kulnun á leið sinni í skólann. Þá grjóthörðu týpu þekkjum við flest. Barbie var og er umdeild fyrir að vera holdgervingur alls þess sem er að æskunni. Hún var svo óeðlileg elsku dúkkuhræið að ef hún væri alvöru manneskja gæti hún ekki gengið sökum óeðlilegra hlutfalla. Jæja, en framleiðendur Barbie ákváðu að gefa henni hrökkbrauð með 11% osti svo hún fékk á einhverjum timapunkti vott af lærum og allskonar starfstitla, húmor og allskyns. Ekki dugði það til svo að nú síðast fékk Barbie kulnun. Í nýjustu Barbie-myndinni City of Dreams finnur Barbie fyrir mikilli pressu í skóla og finnst hún ekki nægilega góð. Álagið er mikið og okkar grjótharða kona er að bugast. Lagstúfurinn sem dúllurnar sungu fyrir móður sína þann morguninn hljómaði svo: “Grind, grind, on my mind Work it, work it, double time Grind, grind, on my mind Never fall a step behind” Huggulegt, ekki satt! Þriggja ára dóttir mín var að syngja um frammistöðukvíða og tvöfaldar vaktir. Hvernig var svarthol ofurþreytu, þenslu, neyslu og keyrslu orðið að morgunsöngli fjölskyldunnar? Ætli Burnout Barbie fáist með sobril glasi, yfirvinnutímum og verkefnalista? Áríðandi drulla Metnaður er mikilvægur og ekki er allt stress slæmt. Að finna fyrir því að erfitt verkefni er í vændum og geta nýtt væga streitu til þess að setja undir sig hausinn og vinna markvisst getur verið fínt. Stórgott jafnvel. En ef “væg streita” er orðin að viðvarandi titringi í taugakerfinu á góðum degi þá stefnir ekki í gott. Ydda, skerpa, tálga taugakerfið. Work it, work it, double time! Við fullorðna fólkið eigum oft á tíðum erfitt með allar þessar kröfur og streituna sem fylgir. Kvíði, svefntruflanir og taugaveiklun. Börnin eru svo nátengd taugakerfi foreldrana að streitan verður bráðsmitandi. Hæfilegt kæruleysi útilokar ekki metnað. Dugnaður er dyggð en hlýja, þolinmæði og leyfi til að mistakast er mikilvægari. Við vitum þetta flest en samt þarf Barbie, börnin mín og kólumbísk unglingsstúlka með ofurkrafta að minna mig á að festast ekki í frjálsu falli niður í svarthol áríðandi drullu. Nú síðast bættist svo við Turning Red - nýjasta Disney kvikmyndin og þar náði frammistöðukvíðinn að skemma kynslóð eftir kynslóð. Áríðandi má ekki taka yfir mikilvægt. Þá fer öll orkan í að slökkva elda og þar á meðal eldinn í brjóstinu. Drauma, framtíðarsýn og lífsgæði. Hver er tilgangurinn með því að ala upp framúrskarandi kvíðasjúkling sem upplifir sig aldrei nógu góðan? Ég held ég verði að kjósa vonda seiðkarla og útlitsdýrkandi sturlaðar stjúpur frekar sem ógn í barnaefni heldur en streitu og kvíða. Ég get ekki sagt börnunum mínum að stærsta ógnin í kvikmynd kvöldsins sé ekki til ef hún lúrir í sjónvarpssófanum á milli okkar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Geðheilbrigði Þorbjörg Marinósdóttir Mest lesið Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir Skoðun Verstu kennarar í heimi Gígja Bjargardóttir Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson Skoðun Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun Vertu ekki að plata mig Helgi Brynjarsson Skoðun Ólögmæt sóun skattfjár Markús Ingólfur Eiríksson Skoðun Ertu karlmaður á miðjum aldri á breytingarskeiðinu? Gunnar Dan Wiium Skoðun Skoðun Skoðun Betri stjórnvöld, ekki meiri stjórnvöld Sigríður María Egilsdóttir skrifar Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Blóðmeramálið til umboðsmanns Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Meira fyrir minna: Bætt nýting opinberra fjármuna Álfrún Tryggvadóttir skrifar Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Friðhelgar fótboltabullur Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Sex af níu flokkum á móti hvalveiðum Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Allt fyrir listina Brynhildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tryggjum nýliðun bændastéttarinnar Þórdís Bjarnleifsdóttir skrifar Skoðun Óskalisti minn SIgurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin stuðningur við ferðasjóð íþróttafélaga dregur úr ójöfnuði Hannes S. Jónsson skrifar Skoðun Það er þetta með traustið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Plan Samfylkingar: Svona náum við niður vöxtunum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun 6000 íbúðirnar sem vantar - í boði borgarinnar Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Samvinnufélög - sóknarfæri á húsnæðismarkaði? Elín H. Jónsdóttir,Guðrún Johnsen skrifar Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Það er enginn á vakt Áslaug Ýr Hjartardóttir skrifar Skoðun Svalur, Valur og Hvalur Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir skrifar Skoðun Ungt fólk og þörfin fyrir skjótar aðgerðir í menntun Fannar Logi Waldorff Sigurðsson skrifar Skoðun Mikilvægasta launaviðtalið Bessí Þóra Jónsdóttir skrifar Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Burt með baráttusöngva úr virkjunarkafla stóriðjustefnunnar Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Meiri árangur…fyrir útvalda Aðalheiður Marta Steindórsdóttir skrifar Skoðun Ertu karlmaður á miðjum aldri á breytingarskeiðinu? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson skrifar Skoðun Verndum íslenskuna- líka á Alþingi Íslendinga Helga Dögg Sverrisdóttir skrifar Skoðun Ungt fólk er meira en bara meme og sketsar á TikTok Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson skrifar Sjá meira
Ég var að keyra dætur mínar (3 og 7 ára) í skólann fyrir nokkrum vikum. Þær söngluðu í aftursætunum, lag úr Disney-kvikmyndinni Encanto á meðan lægðin refsaði bílrúðunum. Nokkuð hugguleg stund, við á góðum tíma og allt í merkilega góðu jafnvægi. Þangað til að heilinn á mér fór að greina orðaskilin. Í gegnum stormviðvörun og þreytuþokuna heyri ég yngra barnið söngla “æm so növes (I’m so nervous)” Ég hvái og lít á barnið sem brosir út að eyrum umkringd rósagylltum slöngulokum sem fá mig alltaf til að halda að einhver annar en hún hafi hrækt á stofugólfið (ítrekað). “Regína mín, hvað er Ronja að syngja?” Sú eldri útskýrir að hún sé að syngja lag sem fjalli um að ung stúlka í kólumbísku Disney myndinni geþekku sé alltaf með fjörfisk af streitu, hún sé svo hrædd um að bregðast fjölskyldunni og ef hún geti ekki gert það sem fjölskyldan ætlist til af henni sé hún ómerkileg. Já og tilgangslaus. Ég rek upp stór augu og finn lagið á Spotify strax á næstu ljósum. “ If I could shake the crushing weight of expectations Would that free some room up for joy Or relaxation, or simple pleasure? Instead we measure this growing pressure” Disney unglingsstúlkan hljómar eins og úttauguð kolvetnasvelt múltitask-móðir með Pinterest afmæli, fokhelt baðherbergi og stjórnarfund á lista dagsins. Hvað í fjandanum er að gerast? Af hverju er litla barnið mitt að syngja um streitu? Ég þurfti reyndar ekki að hugsa mjög langt til baka til að finna minn eiginn fjörfisk og taugatitring. 12 tíma vinnudagur og í framhaldinu þótti mér eðlilegt að föndra öskudagsbúning fram eftir nóttu. Fjörfiskurinn gerði það föndur mjög “frjálslegt.” Vondi karlinn gerði það Á síðustu árum er “vondi karlinn” í sífellt fleiri barnamyndum orðin að streitu og óeðlilegum væntingum sem kremja drauma aðalpersónunnar, fá hana til að efast um sitt eigið ágæti og finna til tilgangsleysis. Svona afreks- eða aflífunarlimbó. Aðeins nokkrum mánuðum áður en bleyjubarnið söng um taugaveiklun á leið í leikskólann höfðu þær systur sungið um aðra unga konu í kulnun á leið sinni í skólann. Þá grjóthörðu týpu þekkjum við flest. Barbie var og er umdeild fyrir að vera holdgervingur alls þess sem er að æskunni. Hún var svo óeðlileg elsku dúkkuhræið að ef hún væri alvöru manneskja gæti hún ekki gengið sökum óeðlilegra hlutfalla. Jæja, en framleiðendur Barbie ákváðu að gefa henni hrökkbrauð með 11% osti svo hún fékk á einhverjum timapunkti vott af lærum og allskonar starfstitla, húmor og allskyns. Ekki dugði það til svo að nú síðast fékk Barbie kulnun. Í nýjustu Barbie-myndinni City of Dreams finnur Barbie fyrir mikilli pressu í skóla og finnst hún ekki nægilega góð. Álagið er mikið og okkar grjótharða kona er að bugast. Lagstúfurinn sem dúllurnar sungu fyrir móður sína þann morguninn hljómaði svo: “Grind, grind, on my mind Work it, work it, double time Grind, grind, on my mind Never fall a step behind” Huggulegt, ekki satt! Þriggja ára dóttir mín var að syngja um frammistöðukvíða og tvöfaldar vaktir. Hvernig var svarthol ofurþreytu, þenslu, neyslu og keyrslu orðið að morgunsöngli fjölskyldunnar? Ætli Burnout Barbie fáist með sobril glasi, yfirvinnutímum og verkefnalista? Áríðandi drulla Metnaður er mikilvægur og ekki er allt stress slæmt. Að finna fyrir því að erfitt verkefni er í vændum og geta nýtt væga streitu til þess að setja undir sig hausinn og vinna markvisst getur verið fínt. Stórgott jafnvel. En ef “væg streita” er orðin að viðvarandi titringi í taugakerfinu á góðum degi þá stefnir ekki í gott. Ydda, skerpa, tálga taugakerfið. Work it, work it, double time! Við fullorðna fólkið eigum oft á tíðum erfitt með allar þessar kröfur og streituna sem fylgir. Kvíði, svefntruflanir og taugaveiklun. Börnin eru svo nátengd taugakerfi foreldrana að streitan verður bráðsmitandi. Hæfilegt kæruleysi útilokar ekki metnað. Dugnaður er dyggð en hlýja, þolinmæði og leyfi til að mistakast er mikilvægari. Við vitum þetta flest en samt þarf Barbie, börnin mín og kólumbísk unglingsstúlka með ofurkrafta að minna mig á að festast ekki í frjálsu falli niður í svarthol áríðandi drullu. Nú síðast bættist svo við Turning Red - nýjasta Disney kvikmyndin og þar náði frammistöðukvíðinn að skemma kynslóð eftir kynslóð. Áríðandi má ekki taka yfir mikilvægt. Þá fer öll orkan í að slökkva elda og þar á meðal eldinn í brjóstinu. Drauma, framtíðarsýn og lífsgæði. Hver er tilgangurinn með því að ala upp framúrskarandi kvíðasjúkling sem upplifir sig aldrei nógu góðan? Ég held ég verði að kjósa vonda seiðkarla og útlitsdýrkandi sturlaðar stjúpur frekar sem ógn í barnaefni heldur en streitu og kvíða. Ég get ekki sagt börnunum mínum að stærsta ógnin í kvikmynd kvöldsins sé ekki til ef hún lúrir í sjónvarpssófanum á milli okkar.
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun
Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun
Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar
Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar
Skoðun Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson skrifar
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun
Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun