Starfshópur Svandísar vill herða reglur vegna eldisfiskastroks Jakob Bjarnar skrifar 23. júní 2023 12:31 Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra mæðist í mörgu um þessar mundir. Starfshópur hennar hefur nú skilað skýrslu um strok eldislaxa. Jón Kaldal segir að betur megi ef duga skal; ef fram fer sem horfir verði íslenskum laxastofnum útrýmt sökum erfðalöndunar. vísir/vilhelm Jón Kaldal, talsmaður Íslenska náttúruverndarsjóðsins, segir fyrirsjáanlega draumóra gæta í nýrri skýrslu um strok eldislaxa; að tæknin komi einhvern veginn til bjargar greininni. En betur má ef duga skal. Starfshópur um strok eldislaxa sem Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra skipaði í október hefur nú skilað tillögum sínum sem finna má í skýrslu hópsins sem birt hefur verið á vef matvælaráðuneytisins. Tillögurnar eru í 24 liðum og er þeim ætlað að minnka líkur á stroki. Mælt er með auknu eftirliti og að kröfur um eldisferlið verði hertar. Þá leggur starfshópurinn jafnframt til aukna vöktun í ám þar sem strok hefur átt sér stað ásamt auknum heimildum til sýnatöku og greininga. Jón Kaldal, talsmaður Íslenska náttúruverndarsjóðsins, hefur lesið skýrsluna og segir hana að mörgu leyti fyrirsjáanlega. Jón Kaldal segir að í núgildandi lög um sjókvíaeldi þá vanti algerlega vernd fyrir villta laxastofna sem ekki eiga heimkynni í skilgreindum veiðiám. Og að það sé hneisa.vísir/vilhelm „Lengi verið draumur þeirra sem eru í þessum iðnaði og svo stjórnvalda að það sé hægt að leysa vanda starfseminnar með tækninni. En tæknin sem notuð er í dag, opnir netapokar, er í eðli sínu þannig að það er ekki hægt að koma í veg fyrir að netin rofni. Það er bara spurning hvenær en ekki hvort.“ Miklu meira strok en menn vilji vita af Spurður hvort skilja megi orð hans svo að skýrsla starfshópsins sé þá ekki uppá marga fiska segir Jón það mjög jákvætt að eftirlit sé hert, sett reglugerð um stærri seyði, og viðurlög hert. „Allt er þetta jákvætt en það eina sem dugir að mati okkar hjá íslenska náttúruverndarsjóðnum er að starfseminni í þessari mynd verði hætt. Það verði gert með því að hætta útgáfu nýrra leyfa og setja inn sólarlagsákvæði um gildandi leyfi.“ Þá þannig að starfseminni verði hætt í áföngum. Jón vill ekki svara spurningu um hvort meta megi skýrsluna sem lið í undanbrögðum stjórnvalda sem vilji ekki setja þessari atvinnustarfsemi úti á landi stólinn fyrir dyrnar. „Tjahhh, það er þessi draumur um tæknina. Sko, ef við setjum þetta í samhengi er Arnarlax núna með 120 milljóna króna sekt á sér vegna þess að fyrirtækið gat ekki gert grein fyrir afdrifum rúmlega 80 þúsund eldislaxa,“ segir Jón og hefur þetta sem dæmi um að engin leið sé að henda reiður á stroki eldislaxa. Ljósmynd úr dróna frá laxeldi í Patreksfirði. Jón Kaldal fagnar því að lagt sé til hertara eftirlit, aukin viðlög við brotum og meiri vöktun. En hann segir að ef við viljum vernda íslenska villta laxastofninn, þá verði að hætta eldi í sjó með pokum sem hljóta að rofna.vísir/einar „Arnarlax missti þetta úr einni sjókví fyrir vestan. Í þeirri sjókví átti að hafa verið fylgst með löxunum með myndavélum. Þrátt fyrir þetta áttaði fyrirtækið sig ekki á því hversu margir laxar hefðu sloppið fyrr en mörgum mörgum mánuðum eftir atburðinn.“ Ekki náttúruverndarlög heldur hlunnindadrifin löggjöf Jón segir þannig að í skýrsluna og í allt lagaverkið vandi vernd fyrir villtan lax sem ekki á heimkynni í skilgreindum veiðiám. Jón telur það hreinlega vera svo að þeir sem sitji á löggjafarþinginu skorti skilning á þessum mikilvæga þætti. Hann tali fyrir náttúruvernd, ekki rétti veiðileyfahafa sem sé annað. „Þetta er hlunnindadrifin löggjöf. Ástæðan er sú að í samráði stjórnvalda hefur fyrst og fremst og eingöngu verið rætt við veiðirétthafa. En horft fram hjá sjálfstæðum tilverurétti villtra laxa í ám sem ekki eru skilgreindar veiðiár. Þetta eru ekki náttúruverndarlög heldur lög til að vernda veiðirétthafa.“ Jón telur þetta einn megin veikleika núgildandi laga. Og hann sé ekki einn um að hafa bent á þennan ágalla, reynt hafi á sínum tíma að koma þeim punkti að í skrýslu óvilhallrar nefndar sem Kristján Þór Júlíusson fyrrverandi sjávarútvegsráðherra skipaði á sínum tíma. En það álit fór milli skips og bryggju vegna Covid-faraldursins. Eins og sjá má á þessu korti sem finna má í skýrslu starfshóps um strok eldisfiska eru aðeins tveir punktar á Vestfjarðarkjálkanum þar sem vöktun fer fram. Árnar þar sem lax er að finna eru hins vegar miklu fleiri. Á þessu korti, sem einnig er að finna í skýrslu starfshópsins, má sjá að sýnatökur eru allar á suðurfjörðum Vestfjarða. Jón telur að þarna megi bæta um betur. Telur víst að eldið útrými villtum laxastofnum Jón segir að það sé sem margir virðist ekki skilja að laxastofnar eru ekki einungis í ám þar sem seld eru veiðileyfi. Þær eru miklu fleiri, sumar stuttar og því ekki nein veiðifélög um veiði þar. En þar hafi þó veiðar verið stundaðar árum saman. „Allt ár sem eru með litla laxastofna sem hafa verið þarna í tíu þúsund ár að aðlagast aðstæðum, löngu áður en við komum til Íslands. Vísindamenn telja að þetta séu oft stofnar sem eru sérstakir fyrir fjörð og flakka á milli þessara litlu vatnsafla.“ Og Jón er afdráttarlaus í tali og dregur upp dökka mynd: „Eins og sjókvíaeldið er núna þá er algerlega hundrað prósent víst að það mun eyðileggja þessa villtu stofna á nokkrum áratugum. Þessa vernd vantar í núverandi lög. Það er ekkert til í núverandi lögum sem er hneisa.“ Ljóst er að Jón telur pólitíkusa eiga nokkuð í land ef þeir eigi að rísa undir nafni sem náttúruverndarsinnar. Sjókvíaeldi Umhverfismál Fiskeldi Mest lesið Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Ása hyggst selja húsið og flytur ásamt börnum sínum Erlent Eins og að vera staddur í martröð og geta ekki vaknað Innlent Læknar á lokastigi og nýr taktur hjá kennurum Innlent Frægasti köttur landsins týndur Innlent Enginn drukkinn jólasveinn í jólaþorpi Hafnarfjarðar Innlent Ráku háttsettan herforingja sem sakaður var um lygar Erlent Á bak við auglýsingarnar um Dag en skráður í Samfylkinguna Innlent „Við gerum aldrei neitt nema með fullu samþykki“ Innlent Sundhnúksgígaröðin að verða búin Innlent Fleiri fréttir „Árleg æfing í vonbrigðum“ Fyrstu lotu læknaverkfalls aflýst Á bak við auglýsingarnar um Dag en skráður í Samfylkinguna Ræktar banana í Hafnarfirði með góðum árangri Frægasti köttur landsins týndur Enginn drukkinn jólasveinn í jólaþorpi Hafnarfjarðar Engar ruslatunnur í Grindavík Kapphlaup við tímann í Karphúsinu og eggjaskortur í aðdraganda jóla Í símanum undir stýri og bíllinn mikið skemmdur Læknar á lokastigi og nýr taktur hjá kennurum Biskup fagnar hækkun sóknargjalda Sundhnúksgígaröðin að verða búin Vinstrið muni bera sigur úr býtum að öllu óbreyttu Breyting á eldgosinu og stór dagur í Karphúsinu Ögurstund runnin upp í Karphúsinu Fjölskyldan brást vel við nýju húðflúri þingmannsins Kæla öll „hraunaugu“ og loka þeim Minni virkni í miðgígnum Vextir og kosningar í Sprengisandi Réttindalausir stútar á ferðinni Engar sýnilegar breytingar á hraunflæði eða krafti Ók á ljósastaur við Grensásveg Eldur kviknaði í bíl í Mosfellsbæ Læknar fara þokkalega bjartsýnir inn í morgundaginn Viðreisn stærst samkvæmt nýrri kosningaspá en mjótt á munum Sjálfstæðisflokkurinn hafi lagt til niðurskurð á hverju ári Hefur gefið Landgræðslunni 26 milljónir króna í formi fræja Mikilvægt að Bláa lónið geti opnað sem fyrst Hvetja íbúa Suðurnesja til að spara heita vatnið Varnaraðgerðir í Svartsengi og umdeild yfirhalning hjá Jaguar Sjá meira
Starfshópur um strok eldislaxa sem Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra skipaði í október hefur nú skilað tillögum sínum sem finna má í skýrslu hópsins sem birt hefur verið á vef matvælaráðuneytisins. Tillögurnar eru í 24 liðum og er þeim ætlað að minnka líkur á stroki. Mælt er með auknu eftirliti og að kröfur um eldisferlið verði hertar. Þá leggur starfshópurinn jafnframt til aukna vöktun í ám þar sem strok hefur átt sér stað ásamt auknum heimildum til sýnatöku og greininga. Jón Kaldal, talsmaður Íslenska náttúruverndarsjóðsins, hefur lesið skýrsluna og segir hana að mörgu leyti fyrirsjáanlega. Jón Kaldal segir að í núgildandi lög um sjókvíaeldi þá vanti algerlega vernd fyrir villta laxastofna sem ekki eiga heimkynni í skilgreindum veiðiám. Og að það sé hneisa.vísir/vilhelm „Lengi verið draumur þeirra sem eru í þessum iðnaði og svo stjórnvalda að það sé hægt að leysa vanda starfseminnar með tækninni. En tæknin sem notuð er í dag, opnir netapokar, er í eðli sínu þannig að það er ekki hægt að koma í veg fyrir að netin rofni. Það er bara spurning hvenær en ekki hvort.“ Miklu meira strok en menn vilji vita af Spurður hvort skilja megi orð hans svo að skýrsla starfshópsins sé þá ekki uppá marga fiska segir Jón það mjög jákvætt að eftirlit sé hert, sett reglugerð um stærri seyði, og viðurlög hert. „Allt er þetta jákvætt en það eina sem dugir að mati okkar hjá íslenska náttúruverndarsjóðnum er að starfseminni í þessari mynd verði hætt. Það verði gert með því að hætta útgáfu nýrra leyfa og setja inn sólarlagsákvæði um gildandi leyfi.“ Þá þannig að starfseminni verði hætt í áföngum. Jón vill ekki svara spurningu um hvort meta megi skýrsluna sem lið í undanbrögðum stjórnvalda sem vilji ekki setja þessari atvinnustarfsemi úti á landi stólinn fyrir dyrnar. „Tjahhh, það er þessi draumur um tæknina. Sko, ef við setjum þetta í samhengi er Arnarlax núna með 120 milljóna króna sekt á sér vegna þess að fyrirtækið gat ekki gert grein fyrir afdrifum rúmlega 80 þúsund eldislaxa,“ segir Jón og hefur þetta sem dæmi um að engin leið sé að henda reiður á stroki eldislaxa. Ljósmynd úr dróna frá laxeldi í Patreksfirði. Jón Kaldal fagnar því að lagt sé til hertara eftirlit, aukin viðlög við brotum og meiri vöktun. En hann segir að ef við viljum vernda íslenska villta laxastofninn, þá verði að hætta eldi í sjó með pokum sem hljóta að rofna.vísir/einar „Arnarlax missti þetta úr einni sjókví fyrir vestan. Í þeirri sjókví átti að hafa verið fylgst með löxunum með myndavélum. Þrátt fyrir þetta áttaði fyrirtækið sig ekki á því hversu margir laxar hefðu sloppið fyrr en mörgum mörgum mánuðum eftir atburðinn.“ Ekki náttúruverndarlög heldur hlunnindadrifin löggjöf Jón segir þannig að í skýrsluna og í allt lagaverkið vandi vernd fyrir villtan lax sem ekki á heimkynni í skilgreindum veiðiám. Jón telur það hreinlega vera svo að þeir sem sitji á löggjafarþinginu skorti skilning á þessum mikilvæga þætti. Hann tali fyrir náttúruvernd, ekki rétti veiðileyfahafa sem sé annað. „Þetta er hlunnindadrifin löggjöf. Ástæðan er sú að í samráði stjórnvalda hefur fyrst og fremst og eingöngu verið rætt við veiðirétthafa. En horft fram hjá sjálfstæðum tilverurétti villtra laxa í ám sem ekki eru skilgreindar veiðiár. Þetta eru ekki náttúruverndarlög heldur lög til að vernda veiðirétthafa.“ Jón telur þetta einn megin veikleika núgildandi laga. Og hann sé ekki einn um að hafa bent á þennan ágalla, reynt hafi á sínum tíma að koma þeim punkti að í skrýslu óvilhallrar nefndar sem Kristján Þór Júlíusson fyrrverandi sjávarútvegsráðherra skipaði á sínum tíma. En það álit fór milli skips og bryggju vegna Covid-faraldursins. Eins og sjá má á þessu korti sem finna má í skýrslu starfshóps um strok eldisfiska eru aðeins tveir punktar á Vestfjarðarkjálkanum þar sem vöktun fer fram. Árnar þar sem lax er að finna eru hins vegar miklu fleiri. Á þessu korti, sem einnig er að finna í skýrslu starfshópsins, má sjá að sýnatökur eru allar á suðurfjörðum Vestfjarða. Jón telur að þarna megi bæta um betur. Telur víst að eldið útrými villtum laxastofnum Jón segir að það sé sem margir virðist ekki skilja að laxastofnar eru ekki einungis í ám þar sem seld eru veiðileyfi. Þær eru miklu fleiri, sumar stuttar og því ekki nein veiðifélög um veiði þar. En þar hafi þó veiðar verið stundaðar árum saman. „Allt ár sem eru með litla laxastofna sem hafa verið þarna í tíu þúsund ár að aðlagast aðstæðum, löngu áður en við komum til Íslands. Vísindamenn telja að þetta séu oft stofnar sem eru sérstakir fyrir fjörð og flakka á milli þessara litlu vatnsafla.“ Og Jón er afdráttarlaus í tali og dregur upp dökka mynd: „Eins og sjókvíaeldið er núna þá er algerlega hundrað prósent víst að það mun eyðileggja þessa villtu stofna á nokkrum áratugum. Þessa vernd vantar í núverandi lög. Það er ekkert til í núverandi lögum sem er hneisa.“ Ljóst er að Jón telur pólitíkusa eiga nokkuð í land ef þeir eigi að rísa undir nafni sem náttúruverndarsinnar.
Sjókvíaeldi Umhverfismál Fiskeldi Mest lesið Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Ása hyggst selja húsið og flytur ásamt börnum sínum Erlent Eins og að vera staddur í martröð og geta ekki vaknað Innlent Læknar á lokastigi og nýr taktur hjá kennurum Innlent Frægasti köttur landsins týndur Innlent Enginn drukkinn jólasveinn í jólaþorpi Hafnarfjarðar Innlent Ráku háttsettan herforingja sem sakaður var um lygar Erlent Á bak við auglýsingarnar um Dag en skráður í Samfylkinguna Innlent „Við gerum aldrei neitt nema með fullu samþykki“ Innlent Sundhnúksgígaröðin að verða búin Innlent Fleiri fréttir „Árleg æfing í vonbrigðum“ Fyrstu lotu læknaverkfalls aflýst Á bak við auglýsingarnar um Dag en skráður í Samfylkinguna Ræktar banana í Hafnarfirði með góðum árangri Frægasti köttur landsins týndur Enginn drukkinn jólasveinn í jólaþorpi Hafnarfjarðar Engar ruslatunnur í Grindavík Kapphlaup við tímann í Karphúsinu og eggjaskortur í aðdraganda jóla Í símanum undir stýri og bíllinn mikið skemmdur Læknar á lokastigi og nýr taktur hjá kennurum Biskup fagnar hækkun sóknargjalda Sundhnúksgígaröðin að verða búin Vinstrið muni bera sigur úr býtum að öllu óbreyttu Breyting á eldgosinu og stór dagur í Karphúsinu Ögurstund runnin upp í Karphúsinu Fjölskyldan brást vel við nýju húðflúri þingmannsins Kæla öll „hraunaugu“ og loka þeim Minni virkni í miðgígnum Vextir og kosningar í Sprengisandi Réttindalausir stútar á ferðinni Engar sýnilegar breytingar á hraunflæði eða krafti Ók á ljósastaur við Grensásveg Eldur kviknaði í bíl í Mosfellsbæ Læknar fara þokkalega bjartsýnir inn í morgundaginn Viðreisn stærst samkvæmt nýrri kosningaspá en mjótt á munum Sjálfstæðisflokkurinn hafi lagt til niðurskurð á hverju ári Hefur gefið Landgræðslunni 26 milljónir króna í formi fræja Mikilvægt að Bláa lónið geti opnað sem fyrst Hvetja íbúa Suðurnesja til að spara heita vatnið Varnaraðgerðir í Svartsengi og umdeild yfirhalning hjá Jaguar Sjá meira