Hitamál í Evrópu Nótt Thorberg skrifar 29. júní 2023 08:00 Þýskaland og Ísland hafa sett sér metnaðarfull markmið þegar að kemur að loftslagsmálum. Alþingi hefur lögfest markmið um kolefnishlutlaust Ísland árið 2040 og Þjóðverjar stefna að því að ná kolefnishlutleysi fimm árum síðar eða árið 2045. Þó verkefnið sé stórt hér heima, þá sérstaklega þegar að kemur að því að fasa út jarðefnaeldsneyti, er áskorunin mun stærri í Þýskalandi og raunar í Evrópu allri. Helmingur frumorkunotkunar í Þýskalandi byggist á endurnýjanlegri orku. Það hefur tekið Þjóðverja áratugi að ná þessu hlutfalli en gas og kol eru enn stór orkugjafi þar í landi m.a. í húshitun og ýmsum iðnaði. Af þeim rúmlega 40 milljónum húsa sem hituð eru í Þýskalandi er notast við gas og kol í yfir 80% tilvika en 30% af losun gróðurhúsalofttegunda í Þýskalandi má rekja til húshitunar. Stríðið í Úkraínu hefur reynst þýskum heimilum og atvinnulífi dýrt og jafnframt undirstrikað mikilvægi orkuöryggis. Þessi staða auk áherslu ríkistjórnarinnar um að uppfylla ákvæði Parísarsáttmálans og draga úr losun sem nemur 65% fyrir 2030 miðað við 1990 hefur sett mikla pressu á að fundnar séu nýjar leiðir sem stuðli að auknu orkuöryggi og sjálfbærri grænni framtíð Þýskalands. Robert Habeck efnahags- og loftslagsráðherra vinnur m.a. að lagabreytingum er miða að því að húshitun nýbygginga í Þýskalandi miðist í auknum mæli við endurnýjanlega orkukosti. Verði frumvarpið að lögum er ljóst að hlutirnir þurfa að gerast hratt en þörfin fyrir endurnýjanlega orku er óumdeild. Mikil uppbygging á sér því stað er varðar bæði sólarorku og vindorku en auk þess er horft til annarra orkukosta svo sem varmadælna sem líklegt er að gegna muni lykilhlutverki þegar kemur að húshitun. Þá getur samspil jarðvarma við nýtingu varmadæla og aukin áhersla og frekari þróun miðlægra hitaveitna í borgum og sveitarfélögum þar sem jarðhiti er nýttur beint, líkt og þekkist hér heima, verið lykillinn að því að hraða orkuskiptum í húshitun í Þýskalandi. Við Íslendingar erum góðu vön og gerum okkur kannski ekki alltaf grein fyrir verðmætunum sem felast í því að hafa nýtt jarðvarmann. Áhuginn er nú mikill af hálfu Þjóðverja á að skoða tækifæri tengd jarðvarmanum í Þýskalandi og sækja í þá reynslu sem við Íslendingar búum yfir. Sú þekking sem íslensk fyrirtæki og stjórnvöld búa yfir þegar kemur að jarðvarmanum s.s. í tengslum við rannsóknir, þróun og innleiðingu en einnig regluverk, lagaumgjörð og hvata er verðmæt og áhugaverð fyrir þjóðir sem horfa í sömu átt. Engin þjóð getur státað sig af því að hita hús sín af nær öllu leyti með jarðvarma eins og við Íslendingar gerum. Það er einmitt þessi einstaka lausn, þekking og notkun okkar Íslendinga á jarðvarma og nýsköpun á sviði fjölnýtingar jarðvarma sem nú vekur athygli - ekki bara í Þýskalandi heldur víðar. Staðreyndir er sú að húshitun og kæling jafngildir yfir helming af orkunotkun í heiminum. Staðreyndin er líka sú að jarðvarma er að finna víða í heiminum og eftir því sem rannsóknum á þessu sviði og tækninni hefur fleygt fram hafa opnast ný tækifæri til að nýta lághitasvæði á svæðum sem áður voru skilgreind sem köld. Þannig getur jarðvarminn undir fótum okkar jarðabúa orðið að gulli 21. aldarinnar og ein af lykilausnum loftslagsvandans. Það er því til mikils að vinna. Með samtakamætti þvert á landamæri líkt og unnið er nú að milli Þýskalands og Íslands má deila verðmætri þekkingu og lausnum sem hjálpað geta þjóðum að leysa úr læðingi endurnýjanlega orku sem þarf til að orkuskiptin verði að veruleika sem fyrst. Samstarf er lykillinn að grænni framtíð komandi kynslóða heimsbyggðarinnar allra. Höfundur er forstöðumaður Grænvangs. Grænvangur, samstarfsvettvangur stjórnvalda og atvinnulífs í loftslagsmálum og grænum lausnum, ásamt Íslandsstofu og Sendiráði Íslands í Þýskalandi stóð á dögunum fyrir orkuþinginu Our Climate Future – Germany & Iceland: Clean Energy Summit 2023 undir merkjum Green by Iceland . Þar ræddu íslenskir og þýskir leiðtogar og sérfræðingar frá stjórnvöldum, atvinnulífi og fræðasamfélaginu samstarfstækifæri landanna á sviði jarðhita og nýrra tæknilausna í kolefnisförgun og nýtingu. Viðburðinn sóttu rúmlega 200 manns auk þess sem Guðlaugur Þór Þórðarson umhverfis, orku- og loftslagsráðherra átti tvíhliða fund með Robert Habeck efnahags- og loftslagsmálaráðherra Þýskalands sama dag. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Umhverfismál Loftslagsmál Nótt Thorberg Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir Skoðun Halldór 05.07.2024 Halldór Að óttast blokkir Ásta Logadóttir Skoðun Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson Skoðun Skoðun Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason skrifar Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Að eiga tertuna og borða hana líka – svar til formanns Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Hik er sama og tap Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason skrifar Skoðun Hluta þjóðarinnar hent út í kuldann – hinn baðar sig í sólinni Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Engin gúrka hjá Blaðamannafélaginu Sigríður Dögg Auðunsdóttir,Freyja Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Sjá meira
Þýskaland og Ísland hafa sett sér metnaðarfull markmið þegar að kemur að loftslagsmálum. Alþingi hefur lögfest markmið um kolefnishlutlaust Ísland árið 2040 og Þjóðverjar stefna að því að ná kolefnishlutleysi fimm árum síðar eða árið 2045. Þó verkefnið sé stórt hér heima, þá sérstaklega þegar að kemur að því að fasa út jarðefnaeldsneyti, er áskorunin mun stærri í Þýskalandi og raunar í Evrópu allri. Helmingur frumorkunotkunar í Þýskalandi byggist á endurnýjanlegri orku. Það hefur tekið Þjóðverja áratugi að ná þessu hlutfalli en gas og kol eru enn stór orkugjafi þar í landi m.a. í húshitun og ýmsum iðnaði. Af þeim rúmlega 40 milljónum húsa sem hituð eru í Þýskalandi er notast við gas og kol í yfir 80% tilvika en 30% af losun gróðurhúsalofttegunda í Þýskalandi má rekja til húshitunar. Stríðið í Úkraínu hefur reynst þýskum heimilum og atvinnulífi dýrt og jafnframt undirstrikað mikilvægi orkuöryggis. Þessi staða auk áherslu ríkistjórnarinnar um að uppfylla ákvæði Parísarsáttmálans og draga úr losun sem nemur 65% fyrir 2030 miðað við 1990 hefur sett mikla pressu á að fundnar séu nýjar leiðir sem stuðli að auknu orkuöryggi og sjálfbærri grænni framtíð Þýskalands. Robert Habeck efnahags- og loftslagsráðherra vinnur m.a. að lagabreytingum er miða að því að húshitun nýbygginga í Þýskalandi miðist í auknum mæli við endurnýjanlega orkukosti. Verði frumvarpið að lögum er ljóst að hlutirnir þurfa að gerast hratt en þörfin fyrir endurnýjanlega orku er óumdeild. Mikil uppbygging á sér því stað er varðar bæði sólarorku og vindorku en auk þess er horft til annarra orkukosta svo sem varmadælna sem líklegt er að gegna muni lykilhlutverki þegar kemur að húshitun. Þá getur samspil jarðvarma við nýtingu varmadæla og aukin áhersla og frekari þróun miðlægra hitaveitna í borgum og sveitarfélögum þar sem jarðhiti er nýttur beint, líkt og þekkist hér heima, verið lykillinn að því að hraða orkuskiptum í húshitun í Þýskalandi. Við Íslendingar erum góðu vön og gerum okkur kannski ekki alltaf grein fyrir verðmætunum sem felast í því að hafa nýtt jarðvarmann. Áhuginn er nú mikill af hálfu Þjóðverja á að skoða tækifæri tengd jarðvarmanum í Þýskalandi og sækja í þá reynslu sem við Íslendingar búum yfir. Sú þekking sem íslensk fyrirtæki og stjórnvöld búa yfir þegar kemur að jarðvarmanum s.s. í tengslum við rannsóknir, þróun og innleiðingu en einnig regluverk, lagaumgjörð og hvata er verðmæt og áhugaverð fyrir þjóðir sem horfa í sömu átt. Engin þjóð getur státað sig af því að hita hús sín af nær öllu leyti með jarðvarma eins og við Íslendingar gerum. Það er einmitt þessi einstaka lausn, þekking og notkun okkar Íslendinga á jarðvarma og nýsköpun á sviði fjölnýtingar jarðvarma sem nú vekur athygli - ekki bara í Þýskalandi heldur víðar. Staðreyndir er sú að húshitun og kæling jafngildir yfir helming af orkunotkun í heiminum. Staðreyndin er líka sú að jarðvarma er að finna víða í heiminum og eftir því sem rannsóknum á þessu sviði og tækninni hefur fleygt fram hafa opnast ný tækifæri til að nýta lághitasvæði á svæðum sem áður voru skilgreind sem köld. Þannig getur jarðvarminn undir fótum okkar jarðabúa orðið að gulli 21. aldarinnar og ein af lykilausnum loftslagsvandans. Það er því til mikils að vinna. Með samtakamætti þvert á landamæri líkt og unnið er nú að milli Þýskalands og Íslands má deila verðmætri þekkingu og lausnum sem hjálpað geta þjóðum að leysa úr læðingi endurnýjanlega orku sem þarf til að orkuskiptin verði að veruleika sem fyrst. Samstarf er lykillinn að grænni framtíð komandi kynslóða heimsbyggðarinnar allra. Höfundur er forstöðumaður Grænvangs. Grænvangur, samstarfsvettvangur stjórnvalda og atvinnulífs í loftslagsmálum og grænum lausnum, ásamt Íslandsstofu og Sendiráði Íslands í Þýskalandi stóð á dögunum fyrir orkuþinginu Our Climate Future – Germany & Iceland: Clean Energy Summit 2023 undir merkjum Green by Iceland . Þar ræddu íslenskir og þýskir leiðtogar og sérfræðingar frá stjórnvöldum, atvinnulífi og fræðasamfélaginu samstarfstækifæri landanna á sviði jarðhita og nýrra tæknilausna í kolefnisförgun og nýtingu. Viðburðinn sóttu rúmlega 200 manns auk þess sem Guðlaugur Þór Þórðarson umhverfis, orku- og loftslagsráðherra átti tvíhliða fund með Robert Habeck efnahags- og loftslagsmálaráðherra Þýskalands sama dag.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun