Leita upplýsinga um mengaðan jarðveg um land allt Lovísa Arnardóttir skrifar 15. september 2023 19:32 Kristín segir verkefnið eilífðarvinnu en vonast eftir góðum viðtökum. Vísir/Ívar Umhverfisstofnun leitar nú til almennings um upplýsingar um mögulega mengaðan jarðveg um allt land. Sérfræðingur Umhverfisstofnunar, Kristín Kröyer, segir upplýsingarnar mikilvægar komandi kynslóðum. Þannig sé hægt að koma í veg fyrir að byggt sé á menguðum stöðum. Umhverfisstofnun safnar ábendingum almennings og fagaðila á kort. Hver tilkynning fer í mat og er svo flokkuð eftir áhættu og merkt á sérstalt kort. Nokkrir litir eru í boði. Grátt fyrir ómetna tilkynningu og svo gult upp í blátt þar sem hættustig hækkar með breytingu litar. Á kortinu er ýmsar upplýsingar að finna um mengaðan jarðveg, allt frá 17.öld. Sem dæmi er að finna mikinn fjölda miltisbrandsgrafa um allt land, staði þar sem úrgangur hefur verið urðaður. mengunarslys, olíuleka og annað mögulega mengandi. „Við erum að safna öllum upplýsingum um mengun sem fólk hefur, af öllu landinu. Allt sem fólk man eftir,“ segir Kristín. „Þetta eru svo mikilvægar upplýsingar fyrir komandi kynslóðir. Að vita hvar mengun leynist í jörðinni svo það komi okkur ekki á óvörum ef það á að byggja, að þar hafi verið mengun,“ segir Kristín og að fólk geti jafnvel orðið veikt ef ekki er tekið tillit til þess. „En svo stendur þetta líka í reglugerð,“ segir Kristín og hlær. Búið er að merkja ýmsa mengun inn á kortið en Kristín vonast til þess að hægt verði að tvöfalda magn litaðra punkta á kortinu. Mynd/Umhverfisstofnun Gagnagrunnurinn sem er á vef stofnunarinnar tekur bæði til staðfestra tilfella en einnig til þeirra tilfella þar sem grunur leikur á að mengun hafi átt sér stað. Hún segir úrganginn geta haft áhrif á jarðveginn um langa hríð sé ekkert gert. „Miltisbrandurinn er til dæmis þekktur fyrir að geta valdið vandræðum í allavega 400 til 500 ár,“ segir Kristín og að úrgangurinn sem við höfum urðað geti valdið vandræðum miklu lengur. Þannig við erum í vondum málum? „Nei, ekki ef við vitum hvar mengunin liggur. Við þurfum að vita hvar áhættan er svo við getum unnið okkur fram hjá henni,“ segir Kristín. Hún segir þó ekki endilega þörf á að bíða eftir að úrgangurinn hætti að valda vandræðum heldur sé oft hægt að hreinsa upp með ólíkum aðferðum eftir því hvaða mengun eða úrgang er um að ræða. Spilliefnapyttir á Gufuneshaugunum Á korti Umhverfisstofnunar eru nú þegar ýmsar upplýsingar sem eru flokkaðar eftir hættustigi. Á höfuðborgarsvæðinu er einn rauður hringur, yfir gömlu Gufuneshaugunum. „Þetta er merkilegur staður. Ruslahaugarnir hér tóku við rusli frá Reykjavík og sveitarfélögunum í kring allt frá 1967 til 1990 þegar haugunum var lokað. Hér er gríðarlegt magn af rusli sem við stöndum ofan á. Við höfum reiknað og áætlað varlega að magnið sé tvær til fimm milljónir rúmmetra af úrgangi þar,“ segir Kristín og að á vissum stöðum spilliefnapyttir þar sem hættulegustu efnunum var safnað saman. „Það eru ekki girnilegir staðir til að grafa niður á.“ Heldur í hringferð Hægt er að skila ábendingum á heimasíðu stofnunarinnar en auk þess heldur Kristín í hringferð eftir helgi til hitta fólk um allt land og safna hjá þeim upplýsingum. „Það er til að spjalla, en líka til að benda fólki á hvað það er sem við leitum eftir og hjálpa þeim sem ekki treysta sér til að fara á netið og fylla inn upplýsingarnar þar. Ég vona að við verðum dugleg og að minnsta kosti tvöföldum upplýsingarnar,“ segir Kristín. Hringferðin hefst eftir helgi. Hún segir herferðinni auðvitað beint að eldri kynslóðum en að þær yngri geti einnig búið yfir upplýsingum sem þau hafi fengið frá þeim eldri. „Eins og frásagnir frá ömmu og afa um hvar ruslið var grafið.“ Kristín segir þetta verkefni eilífðarvinnu. „Það er alltaf að bætast við og svo geta gerst óhöpp alltaf annað slagið. Það mun þannig alltaf bætast á listann.“ Umhverfismál Mest lesið Segist afhjúpa sannleikann í „tengdamömmumálinu“ Innlent Kominn tími til að rapparar og áhrifavaldar axli ábyrgð Innlent Björguðu dreng úr gjótu Innlent Friðrik Ólafsson er látinn Innlent Sagði Sólveigu Önnu tala eins og Trump: „Horfðu í spegil!“ Innlent Óbólusettir ættu að huga að sinni stöðu fyrir ferðalög Innlent Ber ekki ábyrgð á tjóni stuðningsfulltrúa sem nemandi beitti ofbeldi Innlent Dæla tölvupóstum á ráðherra Innlent Segir stjórn sósíalista ræða „pólitískar hreinsanir“ fyrir flokksþing Innlent Órói mældist við Torfajökul Innlent Fleiri fréttir Óvenjumargir sem sæta gæsluvarðhaldi í fangelsum landsins Ber ekki ábyrgð á tjóni stuðningsfulltrúa sem nemandi beitti ofbeldi Óbólusettir ættu að huga að sinni stöðu fyrir ferðalög „Sá merkasti sem ég hef nokkurn tímann kynnst“ Rauðir markaðir og yfirfull fangelsi Dæla tölvupóstum á ráðherra Segir stjórn sósíalista ræða „pólitískar hreinsanir“ fyrir flokksþing Segist afhjúpa sannleikann í „tengdamömmumálinu“ Bændur fá bætur fyrir hörmungasumarið í fyrra Björguðu dreng úr gjótu Kominn tími til að rapparar og áhrifavaldar axli ábyrgð Friðrik Ólafsson er látinn Órói mældist við Torfajökul Oddviti ætlar ekki að hætta sem formaður Veiðifélags Þjórsár Sagði Sólveigu Önnu tala eins og Trump: „Horfðu í spegil!“ Tvær unglingsstúlkur í haldi: „Þetta er fólkið sem verið er að hagnýta“ Líklega fórnarlömb mansals og óhugnanlegt myndband af árás á bráðaliða Grunur um hópnauðgun í Reykjavík Íslenskir höfundar meðal fórnarlamba í stórfelldum þjófnaði Meta Sýna íslensku með hreim þolinmæði Steinn liggur á grúfu og skríður niður Esju Sautján ára stúlka í haldi vegna innflutnings gerviópíóða Í skýjunum yfir samstöðu þjóðarinnar að byggja nýtt athvarf Vita æ meira um skaðleg áhrif rafsígarettna Áfram landris og skjálftar á Reykjanesskaga Langvarandi áhrif rafrettureykinga og nýtt Kvennaathvarf Öskjuhlíðartimbrið komið til Eskifjarðar Veiðigjöld, tollahækkanir og skipulagður ritstuldur í Sprengisandi Dælubílarnir kallaðir út en húsráðandi náði að slökkva eldinn Söfnuðu 140 milljónum fyrir Kvennaathvarfið Sjá meira
Umhverfisstofnun safnar ábendingum almennings og fagaðila á kort. Hver tilkynning fer í mat og er svo flokkuð eftir áhættu og merkt á sérstalt kort. Nokkrir litir eru í boði. Grátt fyrir ómetna tilkynningu og svo gult upp í blátt þar sem hættustig hækkar með breytingu litar. Á kortinu er ýmsar upplýsingar að finna um mengaðan jarðveg, allt frá 17.öld. Sem dæmi er að finna mikinn fjölda miltisbrandsgrafa um allt land, staði þar sem úrgangur hefur verið urðaður. mengunarslys, olíuleka og annað mögulega mengandi. „Við erum að safna öllum upplýsingum um mengun sem fólk hefur, af öllu landinu. Allt sem fólk man eftir,“ segir Kristín. „Þetta eru svo mikilvægar upplýsingar fyrir komandi kynslóðir. Að vita hvar mengun leynist í jörðinni svo það komi okkur ekki á óvörum ef það á að byggja, að þar hafi verið mengun,“ segir Kristín og að fólk geti jafnvel orðið veikt ef ekki er tekið tillit til þess. „En svo stendur þetta líka í reglugerð,“ segir Kristín og hlær. Búið er að merkja ýmsa mengun inn á kortið en Kristín vonast til þess að hægt verði að tvöfalda magn litaðra punkta á kortinu. Mynd/Umhverfisstofnun Gagnagrunnurinn sem er á vef stofnunarinnar tekur bæði til staðfestra tilfella en einnig til þeirra tilfella þar sem grunur leikur á að mengun hafi átt sér stað. Hún segir úrganginn geta haft áhrif á jarðveginn um langa hríð sé ekkert gert. „Miltisbrandurinn er til dæmis þekktur fyrir að geta valdið vandræðum í allavega 400 til 500 ár,“ segir Kristín og að úrgangurinn sem við höfum urðað geti valdið vandræðum miklu lengur. Þannig við erum í vondum málum? „Nei, ekki ef við vitum hvar mengunin liggur. Við þurfum að vita hvar áhættan er svo við getum unnið okkur fram hjá henni,“ segir Kristín. Hún segir þó ekki endilega þörf á að bíða eftir að úrgangurinn hætti að valda vandræðum heldur sé oft hægt að hreinsa upp með ólíkum aðferðum eftir því hvaða mengun eða úrgang er um að ræða. Spilliefnapyttir á Gufuneshaugunum Á korti Umhverfisstofnunar eru nú þegar ýmsar upplýsingar sem eru flokkaðar eftir hættustigi. Á höfuðborgarsvæðinu er einn rauður hringur, yfir gömlu Gufuneshaugunum. „Þetta er merkilegur staður. Ruslahaugarnir hér tóku við rusli frá Reykjavík og sveitarfélögunum í kring allt frá 1967 til 1990 þegar haugunum var lokað. Hér er gríðarlegt magn af rusli sem við stöndum ofan á. Við höfum reiknað og áætlað varlega að magnið sé tvær til fimm milljónir rúmmetra af úrgangi þar,“ segir Kristín og að á vissum stöðum spilliefnapyttir þar sem hættulegustu efnunum var safnað saman. „Það eru ekki girnilegir staðir til að grafa niður á.“ Heldur í hringferð Hægt er að skila ábendingum á heimasíðu stofnunarinnar en auk þess heldur Kristín í hringferð eftir helgi til hitta fólk um allt land og safna hjá þeim upplýsingum. „Það er til að spjalla, en líka til að benda fólki á hvað það er sem við leitum eftir og hjálpa þeim sem ekki treysta sér til að fara á netið og fylla inn upplýsingarnar þar. Ég vona að við verðum dugleg og að minnsta kosti tvöföldum upplýsingarnar,“ segir Kristín. Hringferðin hefst eftir helgi. Hún segir herferðinni auðvitað beint að eldri kynslóðum en að þær yngri geti einnig búið yfir upplýsingum sem þau hafi fengið frá þeim eldri. „Eins og frásagnir frá ömmu og afa um hvar ruslið var grafið.“ Kristín segir þetta verkefni eilífðarvinnu. „Það er alltaf að bætast við og svo geta gerst óhöpp alltaf annað slagið. Það mun þannig alltaf bætast á listann.“
Umhverfismál Mest lesið Segist afhjúpa sannleikann í „tengdamömmumálinu“ Innlent Kominn tími til að rapparar og áhrifavaldar axli ábyrgð Innlent Björguðu dreng úr gjótu Innlent Friðrik Ólafsson er látinn Innlent Sagði Sólveigu Önnu tala eins og Trump: „Horfðu í spegil!“ Innlent Óbólusettir ættu að huga að sinni stöðu fyrir ferðalög Innlent Ber ekki ábyrgð á tjóni stuðningsfulltrúa sem nemandi beitti ofbeldi Innlent Dæla tölvupóstum á ráðherra Innlent Segir stjórn sósíalista ræða „pólitískar hreinsanir“ fyrir flokksþing Innlent Órói mældist við Torfajökul Innlent Fleiri fréttir Óvenjumargir sem sæta gæsluvarðhaldi í fangelsum landsins Ber ekki ábyrgð á tjóni stuðningsfulltrúa sem nemandi beitti ofbeldi Óbólusettir ættu að huga að sinni stöðu fyrir ferðalög „Sá merkasti sem ég hef nokkurn tímann kynnst“ Rauðir markaðir og yfirfull fangelsi Dæla tölvupóstum á ráðherra Segir stjórn sósíalista ræða „pólitískar hreinsanir“ fyrir flokksþing Segist afhjúpa sannleikann í „tengdamömmumálinu“ Bændur fá bætur fyrir hörmungasumarið í fyrra Björguðu dreng úr gjótu Kominn tími til að rapparar og áhrifavaldar axli ábyrgð Friðrik Ólafsson er látinn Órói mældist við Torfajökul Oddviti ætlar ekki að hætta sem formaður Veiðifélags Þjórsár Sagði Sólveigu Önnu tala eins og Trump: „Horfðu í spegil!“ Tvær unglingsstúlkur í haldi: „Þetta er fólkið sem verið er að hagnýta“ Líklega fórnarlömb mansals og óhugnanlegt myndband af árás á bráðaliða Grunur um hópnauðgun í Reykjavík Íslenskir höfundar meðal fórnarlamba í stórfelldum þjófnaði Meta Sýna íslensku með hreim þolinmæði Steinn liggur á grúfu og skríður niður Esju Sautján ára stúlka í haldi vegna innflutnings gerviópíóða Í skýjunum yfir samstöðu þjóðarinnar að byggja nýtt athvarf Vita æ meira um skaðleg áhrif rafsígarettna Áfram landris og skjálftar á Reykjanesskaga Langvarandi áhrif rafrettureykinga og nýtt Kvennaathvarf Öskjuhlíðartimbrið komið til Eskifjarðar Veiðigjöld, tollahækkanir og skipulagður ritstuldur í Sprengisandi Dælubílarnir kallaðir út en húsráðandi náði að slökkva eldinn Söfnuðu 140 milljónum fyrir Kvennaathvarfið Sjá meira