Skoðun

Tví­eðli ferða­mennskunnar: Ferða­lag heimsku og upp­ljómunar?

Guðmundur Björnsson skrifar

Heimur ferðamennskunnar er forvitnilegur. Rithöfundurinn D. DeLillo fjallar um í bók sinni „White Noise“, að það að vera ferðamaður sé að flýja ábyrgð og tileinka sér ákveðið stig heimsku og þegar einstaklingar ferðist um framandi lönd sé þeim yfirleitt fyrirgefin skortur á skilningi á staðbundnum siðum, tungumáli og félagslegum viðmiðum.

Í þessum skilningi er ferðamennska ef til vill gangverk heimskunnar – sameiginlegt flæði fólks sem hagar sér á þann hátt sem myndi þykja með öllu óviðeigandi í heimalöndum þeirra. En undir yfirborðinu ríkir tvíeðli í ferðamennskunni. Annars vegar er hún drifin áfram af her heimskingja, en hins vegar stuðlar ferðamennskan að persónulegum vexti, menningarsamskiptum og víðtækari skilningi á sammannlegri reynslu okkar.

Ferðamennska býður upp á einstakt tækifæri fyrir einstaklinga til að stíga út fyrir takmörk hversdagsleikans og kanna hið óþekkta. Þessi aðskilnaður frá venjulegu umhverfi okkar gerir okkur kleift að losa okkur við venjulega hversdagslega ábyrgð og hömlur. Sem ferðamenn eigum við í tómu basli með erlenda gjaldmiðla, eigum í erfiðleikum með að rata um framandi götur og gerum ótal villur í samskiptum við heimamenn. Í þessu samhengi er okkur heimilt að vera heimsk og það er þetta frelsi frá væntingum sem getur verið frelsandi.

Gistilöndin, sem eru vel meðvituð um takmarkanir ferðamannanna, aðlaga þjónustu sína oft til að mæta innstreymi ráðalausra gesta. Einn af lykilþáttunum í að brúa bilið milli ferðamanna og staðbundinnar menningar, er hlutverk vel menntaðra leiðsögumanna. Þessir fróðu einstaklingar þjóna sem túlkar, ekki aðeins á tungumáli heldur einnig siðum og hefðum. Þeir túlka staðbundna sögur, viðhorf og venjur af þolinmæði, oft með slettu af húmor, sem hjálpar við að létta ferðamönnum lundina og uppfræða þá. Sérfræðiþekking leiðsögumanna og leiðbeiningar eru nauðsynlegar til að hjálpa ferðamönnum að sigla um hið framandi landslag, efla tilfinningu um tengsl milli gesta og nærsamfélagsins.

Skilti og matseðlar eru þýddir og heilar atvinnugreinar eru byggðar upp í kringum löngun ferðamannsins til framandi upplifunar. Ferðamaðurinn verður verðmæt verslunarvara og er því veitt ákveðið umburðarlyndi þegar kemur að hegðun hans og skilningi. Hins vegar tekur þessi, að því er virðist, neikvæða lýsing á ferðamennsku sem skrúðgöngu fáfræðinnar, ekki tillit til umbreytingarmöguleika þessarar upplifunar.

Þegar við klöngrumst í gegnum ókunnugt landslag, með ómetanlegri aðstoð leiðsögumanna í broddi fylkingar, opinberast okkur nýjar hugmyndir, þekking, menning og sjónarhorn. Það er í gegnum þessi kynni sem við getum þróað með okkur samkennd, skilning og þakklæti fyrir hinum fjölbreytta heimi í kringum okkur. Í þessu ljósi verður ferðamennskan meira en bara yfirborðslegt ferðalag heimsku, það verður ferðalag uppljómunar.

Tengslin sem myndast milli ferðamanna, heimamanna og leiðsögumanns geta leitt til gagnkvæmrar þekkingar- og hugmyndaskipta. Þó að ferðamaðurinn geti upphaflega birst sem fáfrótt fífl, þá veitir hann nærsamfélaginu tækifæri til að fræðast um ólíka menningarheima, sjónarmið og lífshætti. Þessi upplýsingaskipti geta stuðlað að auknum skilningi og samúð milli ólíkra þjóða, sem að lokum stuðlar að friðsamara alþjóðasamfélagi.

Niðurstaðan er því sú að tvíeðli ferðamennskunnar er flókið og heillandi fyrirbæri. Þó að það sé satt að ferðamenn birtast oft sem her heimskingja, sem ráfa klaufalega um hið óþekkta, er mikilvægt að viðurkenna möguleika á persónulegum vexti og menningarskiptum sem felast í þessari upplifun. Með stuðningi heimamanna og leiðsögn vel menntaðra leiðsögumanna getum við etv. tekið undir þá heimsku sem felst stundum í upplifun og hegðun ferðamanna, tengst öðrum, víkkað sjóndeildarhringinn og að lokum stuðlað að skilningsríkari og tengdari heimi. Munum að næsti formlausi atburður sem kann að virðast heimskulegur í augnablikinu gæti reynst öflugur hvati að breytingum og vexti í lífi okkar.

Höfundur er leiðsögumaður.




Skoðun

Sjá meira


×