Jafnvægisvogin '23: Kannski er ríkið að bjóða betur

„Það þarf eitthvað að breytast til að markmiðið náist, en það er í rauninni lítið sem bendir til þess í gögnunum í sögulegu samhengi að hraðari breyting verði á á næstu árum“ segir Guðrún og bætir við:

„En ég er nú samt sem áður að vona að það náist áður en ég verð komin á Grund.“ 

En öllu gamni fylgir alvara. Og Guðrúnu er í reynd ekkert skemmt.

Konur hafa verið 66% allra brautskráðra á háskólastigi síðustu tíu árin. Ég bjóst ekki við því að sú tala væri svo há. 

Það er athyglisvert hversu mikið hlutfallið breytist frá háskólagöngu upp í hæstu stöður, þar sem konur halda á aðalákvörðunarvaldinu í innan við 1/3 fyrirtækja í íslensku atvinnulífi.“

Í dag mun Guðrún kynna nýtt mælaborð Jafnvægisvogar FKA, sem Deloitte hefur unnið að í samstarfi við Creditinfo og fleiri. Kynningin er liður í ráðstefnu og viðurkenningarathöfn Jafnvægisvogarinnar sem hefst klukkan 12. Aðgangur er ókeypis og hægt er að skrá sig HÉR.

Í tilefni Jafnvægisvogarinnar, fjallar Atvinnulífið um verkefnið í gær og í dag.

Er opinberi geirinn að bjóða betur?

Jafnvægisvog FKA hefur það að markmiði að virkja sem flest íslensk fyrirtæki til að stefna að því að ná 40/60 kynjahlutfalli í framkvæmdastjórn.

Mælaborð Jafnvægisvogarinnar hefur haldið utan um stöðuna hverju sinni, en að sögn Guðrúnar var mælaborðið komið nokkuð til ára sinna og því kominn tími til að uppfæra það.

Í nýja mælaborðinu sem kynnt verður í dag, bætist við þó nokkuð af upplýsingum. Meðal annars er stuðst við upplýsingar frá Creditinfo, GemmaQ og háskólasamfélaginu.

„Þetta er mikið magn af gögnum og upplýsingum, og það eru margar spurningar sem vakna þegar gögnin eru rýnd. Hvers vegna er staðan eins og hún er? Hvers vegna erum við ekki komin lengra?“ segir Guðrún.

Þar sem ekki eru til töluleg gögn um framkvæmdastjórnir innan fyrirtækja, er stuðst við þær skráningar sem fyrir liggja í æðstu stjórnendastörf. Því framkvæmdastjóra þarf að skrá samkvæmt lögum, ólíkt því hvort og þá hvernig upplýsingar liggja fyrir um framkvæmdastjórn innan fyrirtækja.

Guðrún segir gögnin um æðstu stjórnendur þó mjög upplýsandi um það hvernig landið liggur og nefnir sem dæmi hversu mikill munur er á kynjahlutfalli í stjórnum í einkageiranum í samanburði við hjá hinu opinbera:

Hjá hinu opinbera eru 49% stjórnarmeðlima konur. Í einkageiranum er þetta hlutfall 25%.

Maður veltir fyrir sér hvort það hafi áhrif hversu mismunandi ráðningarferlin geta verið, á milli opinbera geirans og einkageira, því ráðningaferli hjá hinu opinbera eru orðin gagnsærri en hjá einkageiranum. 

Eða hvort eitthvað í vinnuumhverfinu valdi því að konur sæki meira í stjórnendastörf í opinbera geiranum?“  

Hvað veldur þessum hægagangi?

Heilt yfir má sjá að frá árinu 2010 hefur þróunin verið afar hæg. Því árið 2010 voru konur framkvæmdastjórar í um 16% fyrirtækja, til samanburðar við um 21% fyrirtækja í dag, þrettán árum síðar.

Þó hefur það gerst í millitíðinni að til dæmis kynjakvótalögin svokölluðu tóku gildi árið 2013. Að fjölga konum í stjórn eða að konur séu í miklum meirihluta brautskráðra í háskólum virðist því ekki skila konum stjórnunarstörfum til jafns við karlmenn.

„Þetta er raunstaðan og það skiptir miklu máli að hægt sé að rýna í þessi gögn í mælaborðinu og sjá hver raunstaðan er hverju sinni. Við myndum því helst vilja að vinnustaðir, starfsfólk og hið opinbera nýtti sér þetta mælaborð til að skoða stöðuna og velta upp þessum spurningum um það, hvers vegna þróunin er svona hæg. Því það er alltaf betra að styðjast við gögn en að giska,“ segir Guðrún og bætir við:

„Við sjáum líka í mælaborðinu hvað sagan er að segja okkur um þróunina. En það er síðan undir okkur komið að velta fyrir okkur hvað veldur því að staðan er eins og hún er og hvað getum við gert til þess að breyta henni. Því geta gögnin ekki svarað fyrir okkur. Þau sýna okkur stöðuna en ekki hvað liggur að baki.“

Margar breytur eru í þessum efnum löngu þekktar. Til dæmis það að því stærri sem fyrirtæki eru, því minni líkur eru á að kona sé ráðin þar sem framkvæmdastjóri.

Þá hafa rannsóknir sýnt í áraraðir að fjölbreytni er líklegri til að skila betri árangri í rekstri. Ný auglýsingaherferð Jafnvægisvogarinnar bendir meðal annars á þetta: Að án kynjajafnréttis er einsleitnin alltaf til staðar.

Fyrir vel menntaðar og hæfar konur er ójafnvægið og hæg þróun lýjandi staða til lengdar. Það er því ekki úr vegi að spyrja Guðrúnu hvað kom henni persónulega mest á óvart, þegar hún sá gögnin fæðast í nýja mælaborðinu.

„Það er áhugavert að sjá hvað hlutirnir hreyfast hægt, umræðan hefur verið á þá leið en að sjá það svona svart á hvítu kom mér á óvart. Það er augljóst að trendin í átt að jöfnu hlutfalli eru ekki hröð. Ég hélt satt best að segja að við værum komin lengra.“