Innlent

Eyjakona í Grinda­vík búin að flýja ógn jarðelds í annað sinn á ævinni

Kristján Már Unnarsson skrifar
Svanhvít Másdóttir flúði Heimaey gosnóttina 23. janúar 1973 og settist að í Grindavík. Núna er hún aftur orðin flóttamaður.
Svanhvít Másdóttir flúði Heimaey gosnóttina 23. janúar 1973 og settist að í Grindavík. Núna er hún aftur orðin flóttamaður. Einar Árnason

Kona úr Vestmannaeyjum sem settist að í Grindavík eftir að hafa flúið Heimaeyjargosið fyrir hálfri öld hefur núna upplifað það í annað sinn á ævinni að flýja undan ógn jarðelds. Hún segir ómetanlegt að sjá hvað landsmenn eru tilbúnir að gera til að hjálpa Grindvíkingum en sjálf býr hún núna í íbúð sem ókunnugt fólk lánaði henni.

Í fréttum Stöðvar 2 voru rifjaðar upp svipmyndir frá Heimaeyjargosinu árið 1973 en þá flúðu fimm þúsund manns eyjuna á einni nóttu. Margir sneru ekki til baka og byggðu sér heimili á nýjum stað, þar á meðal í Grindavík, þar sem vel á annað hundrað Eyjamenn settust að.

Þegar landris hófst við fjallið Þorbjörn fyrir tæpum fjórum árum og óvissustigi var lýst yfir í Grindavík gerðum við á Stöð 2 sjónvarpsþátt um Eyjamennina sem enn bjuggu í Grindavík og stóðu þá frammi fyrir þeirri ógn að þurfa að flýja eldgos í annað sinn í ævinni.

Svanhvít í viðtali í hrauninu við Bláa lónið í febrúar 2020 þegar þátturinn Um land allt var tekinn upp.Stöð 2/Ólafur Ásgeir Jónsson

Einn viðmælanda okkar í þættinum var Svanhvít Másdóttir, starfsmaður Bláa lónsins, en hún var sex ára gömul þegar fjölskylda hennar flúði eldgosið á Heimaey. Núna, hálfri öld síðar, hefur hún aftur neyðst til að yfirgefa heimili sitt undan ógn jarðelds.

„Það er bara mjög skrítin tilfinning að maður skuli vera í þessum sporum,“ segir Svanhvít.

„En það er ekki komið gos - vonum það besta. En þetta eru skrítnar tilfinningar og í raun ótrúlegt, ólýsanlegt.“

-Eru ónot í þér?

„Já, ég get ekki leynt því. Já.

Mig langar að búa í Grindavík en ég get ekkert svarað því í dag því að það er ekkert þægilegt að vera þarna. En maður verður bara að vona að móðir náttúra verði spök og leyfi okkur að búa þarna áfram,“ segir Svanhvít.

Fjörutíu viðlagasjóðshús risu í Grindavík í hverfi sem kallast Eyjabyggð.Stöð 2/Ólafur Ásgeir Jónsson

Í Grindavík risu fjörutíu viðlagasjóðshús fyrir flóttafólkið úr Eyjum í hverfi sem enn í dag kallast Eyjabyggð. Samskonar hverfi risu á skömmum tíma í tuttugu sveitarfélögum sunnan- og suðvestanlands. Svanhvít telur að ráðast þurfi strax í svipaðar aðgerðir fyrir Grindvíkinga.

„Það eru mjög margir á hrakhólum. Margir og örugglega flestir bara í tímabundnu húsnæði, eins og við. Við höfum húsnæði sem við fengum að láni en það er ekki til frambúðar.“

Svanhvít og maður hennar ásamt nítján ára syni flúðu fyrstu nóttina til dóttur sinnar og manns hennar sem búa í Hafnarfirði ásamt tveimur börnum.

Svanhvít lýsir lífreynslu sinni í húsakynnum Stöðvar 2 við Suðurlandsbraut í Reykjavík í dag.Einar Árnason

„Svo daginn eftir þá hringdi nágrannafólk dóttur okkar í þau og buðu okkur litla stúdíóíbúð, sem er við hliðina.

Þannig að sonur okkar er hjá systur sinni í barnaherbergi þar. Við erum í stúdíóíbúð hjá fólki sem við þekkjum ekki neitt.

Og það er ómetanlegt að sjá hvað fólk er að gera fyrir okkur og bara Grindvíkinga. Opna íbúð fyrir manni og hleypa inn fólki sem það þekkir ekki neitt.

Þetta er ómetanlegt. Og við erum ofsalega þakklát,“ segir Grindavíkur-Eyjakonan Svanhvít Másdóttir.

Hér má sjá frétt Stöðvar 2:

Þáttinn Um land allt, um Eyjamennina í Grindavík, má nálgast á streymisveitu Stöðvar 2, Stöð 2 plús. Hér er stutt kynningarstikla þáttarins:

Grindvísku Eyjamennirnir rifja upp í tíu mínútna kafla í þættinum hvernig var að vakna upp við eldgos og flýja Heimaey þann 23. janúar árið 1973:

Hér má sjá átta mínútna kafla úr þættinum þar sem Vestmanneyingar í Grindavík ræða þá tilhugsun að þurfa kannski að flýja eldgos í annað sinn í ævinni:

Myndir sem Ingvar Friðleifsson jarðfræðingur tók á fyrstu dögum eldgossins birtust í fyrsta sinn opinberlega í þættinum. Hér lýsir Ingvar í þriggja mínútna kafla tildrögum þess að hann fór óvænt til Eyja:


Tengdar fréttir

Svona upplifðu Eyjamenn að vakna upp við eldgos

Fimmtíu ár verða liðin á mánudag, 23. janúar, frá upphafi eldgossins á Heimaey árið 1973, sem telja má einn af stærstu viðburðum Íslandssögunnar. Yfir fimm þúsund íbúar Vestmannaeyja þurftu í skyndi að yfirgefa heimili sín um nóttina þegar gossprunga opnaðist í jaðri byggðarinnar.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×