Evrópudagur sjúkraliða Sandra Bryndísardóttir Franks skrifar 26. nóvember 2023 10:00 Í dag er Evrópudagur sjúkraliða. Þetta er dagur sem er helgaður okkar góðu stétt og því starfi sem við sinnum. Það eru Evrópusamtök sjúkraliða (The European Council of Practical Nurses-EPN) sem standa að þessum árlega degi en Sjúkraliðafélag Íslands er eitt af aðildarfélögum þess. Markmið samtakanna er meðal annars að efla hagsmuni sjúkraliða í Evrópu. Í ár ætla ég að minnast þessa dags með því að minna á mikilvægi sjúkraliðastéttarinnar og framþróun hennar. Starfslýsing sjúkraliðans Eins og svo oft áður tekst heilbrigðisstarfsfólk um land allt á við margvíslegar áskoranir og áföll í samfélaginu svo gangverk heilbrigðiskerfisins virki. Iðulega koma sjúkraliðar sterkir inn og sýna með störfum sínum og færni að þeir eru reiðubúnir að takast á við krefjandi aðstæður og axla ábyrgð. Það er beinlínis í starfslýsingu sjúkraliðans. Sjúkraliðar mæta viðfangsefnum sínum af fagmennsku og alúð, og sinna því sem kallað er nærhjúkrun með sambærilegum hætti og Florence Nightingale gerði á sínum tíma. Vegna framþróun sjúkraliðanámsins og mönnunarvanda í heilbrigðiskerfinu hafa stjórnendur víðast hvar áttað sig betur á faglegri hæfni sjúkraliða til að takast á við vandasöm verkefni. Það eru jú sjúkraliðar sem skipa teymin ásamt hjúkrunarfræðingum, sem saman sinna þeim veiku og slösuðu. Sérhæft starfsnám Undanfarin ár hefur færni sjúkraliða til að sinna umönnun og hjúkrun tekið miklum breytingum samhliða gjörbreyttu námi sem í dag er þriggja ára krefjandi starfsnám. Kennslan fer fram við tíu framhaldsskóla víðs vegar um landið og eru nú um 600 nemendur í sjúkraliðanámi á framhaldsskólastigi. Þessir nemendur læra bóklegar og verklegar heilbrigðisgreinar auk sérgreina í hjúkrun. Að námi loknu fá þeir útgefið starfsleyfi frá Embætti landlæknis og verða þá löggiltir heilbrigðisstarfsmenn. Sjúkraliðar eru sjálfstæðir í störfum sínum þó þeim beri eins og öðrum heilbrigðisstéttum að fara að faglegum fyrirmælum yfirmanna sinna. Sjúkraliðar eru burðastétt í heilbrigðiskerfinu og eftirsóttir um land allt. Atvinnumöguleikar eru bæði miklir og óháðir búsetu. Vinnustaðir þeirra er á sjúkrahúsum, hjúkrunarheimilum, heilsugæslustöðvum og öðrum heilbrigðisstofnunum, auk þess að vera leiðandi vinnuafl í heimahjúkrun. Innan skamms er vel hægt að ímynda sér að sjúkraliðar muni hasla sér völl innan einkageirans en víða er vaxandi áhugi á þessari öflugu fagstétt. Ákall eftir þjónustu sjúkraliða mun óneitanlega aukast næstu árin enda fer fjöldi eldri borgara vaxandi og mun tvöfaldast á næstu 25 árum. Þá er ljóst að geðræn vandamál hafa aukist undanfarna áratugi og munu vafalaust gera það áfram. Þessi þróun kallar á æ sérhæfðari heilbrigðisþjónustu sem stjórnvöld sáu fyrir. Háskólinn á Akureyri hefur mætt ákalli stjórnvalda með því að bjóða upp á nýja námsleið fyrir starfandi sjúkraliða. Nú þegar hefur háskólinn útskrifað fyrsta hóp sjúkraliða með diplómapróf með sérhæfingu í öldrun- og heimahjúkrun, og á næsta vori mun nýr hópur sjúkraliða útskrifast með sérhæfingu í samfélagsgeðhjúkrun. Rétt fagfólk á réttum stað Með þessu nýja vinnuafli innan heilbrigðisþjónustunnar skapast aukin tækifæri fyrir sjúkraliða til að taka að sér viðameiri verkefni og aukna ábyrgð. Þá munu okkar nánustu samstarfsfélagar, hjúkrunarfræðingar, einnig geta notið góðs af þessari námsþróun. Því með aðkomu sjúkraliða sem lokið hafa sérhæfðu viðbótarnámi skapast svigrúm til breytinga innan heilbrigðisþjónustunnar. Með tilfærslu verkefna og ábyrgðar verður unnt að nýta betur þekkingu og hæfni starfsfólks sem vinnur við hjúkrun. Það er allra hagur og ekki síst annarra heilbrigðisstétta. Á þessum Evrópudegi sjúkraliða vil ég þakka sjúkraliðum vinnuframlag þeirra, ósérhlífni við að sinna þeim veiku ásamt þeirri faglegu samvinnu við aðrar heilbrigðisstéttir. Ég er bæði hrærð og stolt af því að eiga hlutdeild með sjúkraliðum, þessari öflugu fagstétt, og óska ég þeim innilega til hamingju með EPN daginn. Höfundur er formaður Sjúkraliðafélags Íslands Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Sandra B. Franks Mest lesið „Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir Skoðun Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson Skoðun Betri leið til að velja keppendur inn á Ólympíuleika Pawel Bartoszek Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir Skoðun Tilgangur atvinnurekstrarbanns Lárus Sigurður Lárusson Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt Skoðun Reglurnar eru óumsemjanlegar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun „Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir skrifar Skoðun Betri leið til að velja keppendur inn á Ólympíuleika Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Tilgangur atvinnurekstrarbanns Lárus Sigurður Lárusson skrifar Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson skrifar Skoðun Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Bóluefni eða veirur Ágúst Kvaran skrifar Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Linnulaus þjáning íbúa á Gaza Hrafnhildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Munurinn á þjóðerniskennd versus sálernis þarfar upplifun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Svifhrifavaldar Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Hvernig og hvenær en ekki hvort Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tilfinningalegur athyglisbrestur og heilbrigt tilfinningalíf Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun Reglurnar eru óumsemjanlegar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ber endurhæfing ávöxt? skrifar Skoðun Heimur á heljarþröm skrifar Skoðun Foreldrar á 4. vaktinni Sara Rós Kristinsdóttir,Lóa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Norður-Kórea er víða Ingvar Smári Birgisson skrifar Skoðun Það getur verið gott að búa til steind Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Uppskeruhátíð öldrunarfræða á Norðurlöndum Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar Skoðun Gullverðlaun í mengun Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Gen og glæpir Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun 10 tæknilegir yfirburðir rafbíla Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Land, borgir og samgöngur Guðjón Sigurbjartsson skrifar Sjá meira
Í dag er Evrópudagur sjúkraliða. Þetta er dagur sem er helgaður okkar góðu stétt og því starfi sem við sinnum. Það eru Evrópusamtök sjúkraliða (The European Council of Practical Nurses-EPN) sem standa að þessum árlega degi en Sjúkraliðafélag Íslands er eitt af aðildarfélögum þess. Markmið samtakanna er meðal annars að efla hagsmuni sjúkraliða í Evrópu. Í ár ætla ég að minnast þessa dags með því að minna á mikilvægi sjúkraliðastéttarinnar og framþróun hennar. Starfslýsing sjúkraliðans Eins og svo oft áður tekst heilbrigðisstarfsfólk um land allt á við margvíslegar áskoranir og áföll í samfélaginu svo gangverk heilbrigðiskerfisins virki. Iðulega koma sjúkraliðar sterkir inn og sýna með störfum sínum og færni að þeir eru reiðubúnir að takast á við krefjandi aðstæður og axla ábyrgð. Það er beinlínis í starfslýsingu sjúkraliðans. Sjúkraliðar mæta viðfangsefnum sínum af fagmennsku og alúð, og sinna því sem kallað er nærhjúkrun með sambærilegum hætti og Florence Nightingale gerði á sínum tíma. Vegna framþróun sjúkraliðanámsins og mönnunarvanda í heilbrigðiskerfinu hafa stjórnendur víðast hvar áttað sig betur á faglegri hæfni sjúkraliða til að takast á við vandasöm verkefni. Það eru jú sjúkraliðar sem skipa teymin ásamt hjúkrunarfræðingum, sem saman sinna þeim veiku og slösuðu. Sérhæft starfsnám Undanfarin ár hefur færni sjúkraliða til að sinna umönnun og hjúkrun tekið miklum breytingum samhliða gjörbreyttu námi sem í dag er þriggja ára krefjandi starfsnám. Kennslan fer fram við tíu framhaldsskóla víðs vegar um landið og eru nú um 600 nemendur í sjúkraliðanámi á framhaldsskólastigi. Þessir nemendur læra bóklegar og verklegar heilbrigðisgreinar auk sérgreina í hjúkrun. Að námi loknu fá þeir útgefið starfsleyfi frá Embætti landlæknis og verða þá löggiltir heilbrigðisstarfsmenn. Sjúkraliðar eru sjálfstæðir í störfum sínum þó þeim beri eins og öðrum heilbrigðisstéttum að fara að faglegum fyrirmælum yfirmanna sinna. Sjúkraliðar eru burðastétt í heilbrigðiskerfinu og eftirsóttir um land allt. Atvinnumöguleikar eru bæði miklir og óháðir búsetu. Vinnustaðir þeirra er á sjúkrahúsum, hjúkrunarheimilum, heilsugæslustöðvum og öðrum heilbrigðisstofnunum, auk þess að vera leiðandi vinnuafl í heimahjúkrun. Innan skamms er vel hægt að ímynda sér að sjúkraliðar muni hasla sér völl innan einkageirans en víða er vaxandi áhugi á þessari öflugu fagstétt. Ákall eftir þjónustu sjúkraliða mun óneitanlega aukast næstu árin enda fer fjöldi eldri borgara vaxandi og mun tvöfaldast á næstu 25 árum. Þá er ljóst að geðræn vandamál hafa aukist undanfarna áratugi og munu vafalaust gera það áfram. Þessi þróun kallar á æ sérhæfðari heilbrigðisþjónustu sem stjórnvöld sáu fyrir. Háskólinn á Akureyri hefur mætt ákalli stjórnvalda með því að bjóða upp á nýja námsleið fyrir starfandi sjúkraliða. Nú þegar hefur háskólinn útskrifað fyrsta hóp sjúkraliða með diplómapróf með sérhæfingu í öldrun- og heimahjúkrun, og á næsta vori mun nýr hópur sjúkraliða útskrifast með sérhæfingu í samfélagsgeðhjúkrun. Rétt fagfólk á réttum stað Með þessu nýja vinnuafli innan heilbrigðisþjónustunnar skapast aukin tækifæri fyrir sjúkraliða til að taka að sér viðameiri verkefni og aukna ábyrgð. Þá munu okkar nánustu samstarfsfélagar, hjúkrunarfræðingar, einnig geta notið góðs af þessari námsþróun. Því með aðkomu sjúkraliða sem lokið hafa sérhæfðu viðbótarnámi skapast svigrúm til breytinga innan heilbrigðisþjónustunnar. Með tilfærslu verkefna og ábyrgðar verður unnt að nýta betur þekkingu og hæfni starfsfólks sem vinnur við hjúkrun. Það er allra hagur og ekki síst annarra heilbrigðisstétta. Á þessum Evrópudegi sjúkraliða vil ég þakka sjúkraliðum vinnuframlag þeirra, ósérhlífni við að sinna þeim veiku ásamt þeirri faglegu samvinnu við aðrar heilbrigðisstéttir. Ég er bæði hrærð og stolt af því að eiga hlutdeild með sjúkraliðum, þessari öflugu fagstétt, og óska ég þeim innilega til hamingju með EPN daginn. Höfundur er formaður Sjúkraliðafélags Íslands
Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar
Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar