Nauðsynlegt að hækka lán og breyta skilyrðum um námsframvindu Lovísa Arnardóttir skrifar 6. febrúar 2024 13:30 Alexandra Ýr van Erven, stjórnmálafræðinemi. Landssamtök íslenskra stúdenta, LÍS, telja áríðandi að lögum um Menntasjóð námsmanna verði breytt til að tryggja skilvirkni og betra aðgengi nemenda að lánum og styrkjum. Samtökin fóru á fund allsherjar- og menntamálanefndar fyrir hádegi í dag. Heildarlögum um Menntasjóð námsmanna var breytt árið 2020 og þá sett bráðabirgðaákvæði um að endurskoða lögin þremur árum síðar. Háskólaráðherra gaf út skýrslu í tilefni af því í desember þar sem bent var á ýmislegt sem betur má fara við endurskoðun sem á að fara fram á vorþingi. Á þingmálaskrá ríkisstjórnarinnar er frumvarp þess efnis að endurskoða lögin. Einhleypir stúdentar á leigumarkaði fá 236 þúsund í námslán á mánuði. „Ég held að allir á leigumarkaði í grennd við háskólanna viti að það er erfitt að láta þessa upphæð duga,“ segir Alexandra Ýr van Erven, forseti Landssamtakanna, LÍS, og að áríðandi sé að þegar lög verða tekin til endurskoðunar á vorþingi verði lánin hækkuð og skilyrði um námsframvindu endurskoðuð. Eftir að lögunum var breytt 2020, og hægt að sækja um námsstyrki auk námslána, hafa færri sótt um en áður. „Einstaklingar fá bara styrki ef þeir útskrifast og útskrifast á réttum tíma. Það þýðir auðvitað að ef einhver skiptir um nám fær hann ekki styrk fyrir þann tíma sem hann var í gamla náminu, og ef fólk lendir í einhverju. Svo eru margir nemendur sem vinna með námi og það lengir námstímann. Þetta veldur því að það er erfiðara að nýta sér styrkina,“ segir Alexandra Ýr van Erven forseti LÍS og að stíf skilyrði gangi gegn jafnréttissjónarmiðum sjóðsins. „Það verður að passa að sjóðurinn á að vera félagslegu jöfnunarsjóður og hann á frekar að vera að styðja fólk. Við sjáum það auðvitað að námsframvindukröfurnar eru skilyrtar og stífar og það er ekki í neinu takti við norska lánasjóðinn sem okkar sjóður er byggður á. Það sama má segja um ríkisstyrkinn.. Hann er ýmsum skilyrðum háður.“ Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir ráðherra háskólamála ætlar að leggja fram frumvarp í mars um breytingu á lögum um Menntasjóð námsmanna. Vísir/Vilhelm Lögunum um Menntasjóð námsmanna var breytt árið 2020. Aðrar breytingar sem þá voru gerðar voru að vextir námslána voru gerðir breytilegir. Alexandra Ýr segir áríðandi að vextir verði aftur festir í lægri prósentu og að lántakendur greiði ekki aukið vaxtaálag vegna væntra affalla þegar einhver deyr eða greiðir ekki lán sitt til baka. Ykkur finnst að einhver annar eigi að borga þessi afföll en stúdentar? „Já, bara ríkið. Ríkið borgaði þetta heillengi og það er í rauninni ekki réttlætanlegt að lántakar, stúdentar og háskólamenntaðir, séu að taka á sig alla áhættu af námslánakerfinu. Það er ríkið sem stendur eftir með ávinninginn af því að vera með háskólamenntaðar stéttir. Annað sem kemur fram í skýrslu háskólaráðherra er að alls fari 20 prósent af framlögum ríkisins til sjóðsins í rekstrarkostnað. „Öll þessi flækjustig í lögum og úthlutunarreglum menntasjóðsins þau eru í rauninni að gera okkur erfitt fyrir og það hefur meðal annars leitt til þess að 20 prósent af öllum framlögum ríkisins til menntasjóðsins fer í rekstarakostnað,“ segir Alexandra og að samtökin fagni því að við jafnréttissjónarmið samtakanna bætist þarna við hagræðingarsjónarmið sem fjármálaráðuneytið hefur bent á. Samkvæmt þingmálaskrá þingsins stefnir ráðherra á að leggja fram frumvarp um Menntasjóð námsmanna við lok marsmánaðar. Það er oft þannig að frumvörp breytast í meðferð þingsins. Hvað heldurðu að sé mikilvægast að verði tryggt í frumvarpinu? „Ef ég ætti að segja tvær mikilvægustu breytingarnar. Þá væri það annars vegar að festa vexti aftur í lægri prósentu en þeir eru núna og hins vegar að framfærslulánin verði þannig að óvissu um þau verði eytt og það sé hægt að lifa af á þeim.“ Háskólar Skóla - og menntamál Námslán Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Hagsmunir stúdenta Alþingi Tengdar fréttir Sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins með minjasýningu Bandalag háskólamanna og Landssamtök íslenskra stúdenta hafa tekið höndum saman og opnað sýninguna Mennt var máttur. Sýningunni er ætlað að sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins. 5. október 2023 22:42 Kemur að lokuðum dyrum hjá Menntasjóði og útskriftin í hættu Guðrún Helga Ástudóttir, sem stundar háskólanám við sviðstjórn í Bretlandi, fær ekki námslán hjá Menntasjóði námsmanna fyrir síðasta árinu í draumanáminu. Útskriftin er því í hættu en Guðrún segist ekki fá mikla hjálp frá stofnuninni. 25. júlí 2023 13:48 Mest lesið Skákar Trump í skoðanakönnun Erlent Trump kvartar formlega vegna yfirtöku Harris á sjóðum Biden Erlent Sagði Harris vanhæfa sökum barnleysis Erlent Segir tímabært að Ísland stokki spilin upp á nýtt Innlent Fráleitt að vernda glæpamenn frá eigin nafni Innlent Hraunflæði það hratt að ekki yrði hlaupið undan því Innlent Siggi Kristins gítarleikari og bílaspekúlant er allur Innlent Man ekki eftir öðru eins í sinni búskapartíð Innlent Röng skilaboð að Yaris borgi það sama og stór jeppi Innlent Kókaín finnst í lifrum og vöðvum hákarla í Brasilíu Erlent Fleiri fréttir Kæra vararíkissaksóknara vegna ummæla um innflytjendur Siggi Kristins gítarleikari og bílaspekúlant er allur Hraunflæði það hratt að ekki yrði hlaupið undan því Erfðabreytileikar hafa áhrif á DNA metýleringu Segir tímabært að Ísland stokki spilin upp á nýtt Leiðindi í lyfjaverslun og æsingur í miðborginni Fráleitt að vernda glæpamenn frá eigin nafni Ekki æskilegt að hafa fólk í bænum Röng skilaboð að Yaris borgi það sama og stór jeppi Man ekki eftir öðru eins í sinni búskapartíð Gríðarlegir hagsmunir í húfi fyrir sjávarútveg að Skaginn 3X lifi Mikil hætta á gosi í Grindavík og óvissa í flugrekstri Geta ekki selt hús því ókunnugt fólk er með skráð lögheimili í því Aukin hætta á eldgosi innan bæjarmarka Grindavíkur Slapp með skrámur eftir veltu á Reykjanesbraut Gekk fram á sofandi ferðamann á heilsugæslunni Hlutfall nýnema sem útskrifast aldrei verið hærra Sóttu veikan göngumann á Hornstrandir „Þetta eru ekki bara viðvörunarbjöllur heldur rauð ljós“ Áskorun fyrir konu úti á landi að tjá sig um menntamál „Mér líður eins og þeir hafi kúkað á leiðið“ Borgi sig ekki að reisa nýja varnargarða nær Grindavík Kourani þurfti undanþágu til að heita Jóhannesson Hættumat og nafnabreytingar brotamanna Margt enn á huldu um sprenginguna á flugvellinum Kári vandar um við heimsfrægan rithöfundinn Þurftu ekki að greiða í Strætó vegna bilunar Umboðsmaður Alþingis áminnir ríkislögreglustjóra Handtökur í tengslum við slagsmál og líkamsárás Það getur skipt máli fyrir heilsuna hvar þú situr í flugvél Sjá meira
Heildarlögum um Menntasjóð námsmanna var breytt árið 2020 og þá sett bráðabirgðaákvæði um að endurskoða lögin þremur árum síðar. Háskólaráðherra gaf út skýrslu í tilefni af því í desember þar sem bent var á ýmislegt sem betur má fara við endurskoðun sem á að fara fram á vorþingi. Á þingmálaskrá ríkisstjórnarinnar er frumvarp þess efnis að endurskoða lögin. Einhleypir stúdentar á leigumarkaði fá 236 þúsund í námslán á mánuði. „Ég held að allir á leigumarkaði í grennd við háskólanna viti að það er erfitt að láta þessa upphæð duga,“ segir Alexandra Ýr van Erven, forseti Landssamtakanna, LÍS, og að áríðandi sé að þegar lög verða tekin til endurskoðunar á vorþingi verði lánin hækkuð og skilyrði um námsframvindu endurskoðuð. Eftir að lögunum var breytt 2020, og hægt að sækja um námsstyrki auk námslána, hafa færri sótt um en áður. „Einstaklingar fá bara styrki ef þeir útskrifast og útskrifast á réttum tíma. Það þýðir auðvitað að ef einhver skiptir um nám fær hann ekki styrk fyrir þann tíma sem hann var í gamla náminu, og ef fólk lendir í einhverju. Svo eru margir nemendur sem vinna með námi og það lengir námstímann. Þetta veldur því að það er erfiðara að nýta sér styrkina,“ segir Alexandra Ýr van Erven forseti LÍS og að stíf skilyrði gangi gegn jafnréttissjónarmiðum sjóðsins. „Það verður að passa að sjóðurinn á að vera félagslegu jöfnunarsjóður og hann á frekar að vera að styðja fólk. Við sjáum það auðvitað að námsframvindukröfurnar eru skilyrtar og stífar og það er ekki í neinu takti við norska lánasjóðinn sem okkar sjóður er byggður á. Það sama má segja um ríkisstyrkinn.. Hann er ýmsum skilyrðum háður.“ Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir ráðherra háskólamála ætlar að leggja fram frumvarp í mars um breytingu á lögum um Menntasjóð námsmanna. Vísir/Vilhelm Lögunum um Menntasjóð námsmanna var breytt árið 2020. Aðrar breytingar sem þá voru gerðar voru að vextir námslána voru gerðir breytilegir. Alexandra Ýr segir áríðandi að vextir verði aftur festir í lægri prósentu og að lántakendur greiði ekki aukið vaxtaálag vegna væntra affalla þegar einhver deyr eða greiðir ekki lán sitt til baka. Ykkur finnst að einhver annar eigi að borga þessi afföll en stúdentar? „Já, bara ríkið. Ríkið borgaði þetta heillengi og það er í rauninni ekki réttlætanlegt að lántakar, stúdentar og háskólamenntaðir, séu að taka á sig alla áhættu af námslánakerfinu. Það er ríkið sem stendur eftir með ávinninginn af því að vera með háskólamenntaðar stéttir. Annað sem kemur fram í skýrslu háskólaráðherra er að alls fari 20 prósent af framlögum ríkisins til sjóðsins í rekstrarkostnað. „Öll þessi flækjustig í lögum og úthlutunarreglum menntasjóðsins þau eru í rauninni að gera okkur erfitt fyrir og það hefur meðal annars leitt til þess að 20 prósent af öllum framlögum ríkisins til menntasjóðsins fer í rekstarakostnað,“ segir Alexandra og að samtökin fagni því að við jafnréttissjónarmið samtakanna bætist þarna við hagræðingarsjónarmið sem fjármálaráðuneytið hefur bent á. Samkvæmt þingmálaskrá þingsins stefnir ráðherra á að leggja fram frumvarp um Menntasjóð námsmanna við lok marsmánaðar. Það er oft þannig að frumvörp breytast í meðferð þingsins. Hvað heldurðu að sé mikilvægast að verði tryggt í frumvarpinu? „Ef ég ætti að segja tvær mikilvægustu breytingarnar. Þá væri það annars vegar að festa vexti aftur í lægri prósentu en þeir eru núna og hins vegar að framfærslulánin verði þannig að óvissu um þau verði eytt og það sé hægt að lifa af á þeim.“
Háskólar Skóla - og menntamál Námslán Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Hagsmunir stúdenta Alþingi Tengdar fréttir Sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins með minjasýningu Bandalag háskólamanna og Landssamtök íslenskra stúdenta hafa tekið höndum saman og opnað sýninguna Mennt var máttur. Sýningunni er ætlað að sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins. 5. október 2023 22:42 Kemur að lokuðum dyrum hjá Menntasjóði og útskriftin í hættu Guðrún Helga Ástudóttir, sem stundar háskólanám við sviðstjórn í Bretlandi, fær ekki námslán hjá Menntasjóði námsmanna fyrir síðasta árinu í draumanáminu. Útskriftin er því í hættu en Guðrún segist ekki fá mikla hjálp frá stofnuninni. 25. júlí 2023 13:48 Mest lesið Skákar Trump í skoðanakönnun Erlent Trump kvartar formlega vegna yfirtöku Harris á sjóðum Biden Erlent Sagði Harris vanhæfa sökum barnleysis Erlent Segir tímabært að Ísland stokki spilin upp á nýtt Innlent Fráleitt að vernda glæpamenn frá eigin nafni Innlent Hraunflæði það hratt að ekki yrði hlaupið undan því Innlent Siggi Kristins gítarleikari og bílaspekúlant er allur Innlent Man ekki eftir öðru eins í sinni búskapartíð Innlent Röng skilaboð að Yaris borgi það sama og stór jeppi Innlent Kókaín finnst í lifrum og vöðvum hákarla í Brasilíu Erlent Fleiri fréttir Kæra vararíkissaksóknara vegna ummæla um innflytjendur Siggi Kristins gítarleikari og bílaspekúlant er allur Hraunflæði það hratt að ekki yrði hlaupið undan því Erfðabreytileikar hafa áhrif á DNA metýleringu Segir tímabært að Ísland stokki spilin upp á nýtt Leiðindi í lyfjaverslun og æsingur í miðborginni Fráleitt að vernda glæpamenn frá eigin nafni Ekki æskilegt að hafa fólk í bænum Röng skilaboð að Yaris borgi það sama og stór jeppi Man ekki eftir öðru eins í sinni búskapartíð Gríðarlegir hagsmunir í húfi fyrir sjávarútveg að Skaginn 3X lifi Mikil hætta á gosi í Grindavík og óvissa í flugrekstri Geta ekki selt hús því ókunnugt fólk er með skráð lögheimili í því Aukin hætta á eldgosi innan bæjarmarka Grindavíkur Slapp með skrámur eftir veltu á Reykjanesbraut Gekk fram á sofandi ferðamann á heilsugæslunni Hlutfall nýnema sem útskrifast aldrei verið hærra Sóttu veikan göngumann á Hornstrandir „Þetta eru ekki bara viðvörunarbjöllur heldur rauð ljós“ Áskorun fyrir konu úti á landi að tjá sig um menntamál „Mér líður eins og þeir hafi kúkað á leiðið“ Borgi sig ekki að reisa nýja varnargarða nær Grindavík Kourani þurfti undanþágu til að heita Jóhannesson Hættumat og nafnabreytingar brotamanna Margt enn á huldu um sprenginguna á flugvellinum Kári vandar um við heimsfrægan rithöfundinn Þurftu ekki að greiða í Strætó vegna bilunar Umboðsmaður Alþingis áminnir ríkislögreglustjóra Handtökur í tengslum við slagsmál og líkamsárás Það getur skipt máli fyrir heilsuna hvar þú situr í flugvél Sjá meira
Sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins með minjasýningu Bandalag háskólamanna og Landssamtök íslenskra stúdenta hafa tekið höndum saman og opnað sýninguna Mennt var máttur. Sýningunni er ætlað að sýna fram á mikilvægi námslánakerfisins. 5. október 2023 22:42
Kemur að lokuðum dyrum hjá Menntasjóði og útskriftin í hættu Guðrún Helga Ástudóttir, sem stundar háskólanám við sviðstjórn í Bretlandi, fær ekki námslán hjá Menntasjóði námsmanna fyrir síðasta árinu í draumanáminu. Útskriftin er því í hættu en Guðrún segist ekki fá mikla hjálp frá stofnuninni. 25. júlí 2023 13:48