2 milljarðar í verðlaun Helgi Guðnason skrifar 7. mars 2024 11:01 Ísland er ekki fullkomið land, en við sem búum hér viljum trúa því að Ísland sé gott land. Það er margt sem gerist í heiminum sem íslendingar búast ekki við að gerist hér, það er hluti af sjálfsmynd okkar. Í heiminum eru lönd þar sem réttlætið er ekkert, þar sem manngæska og stjórnarfar eiga enga samleið. Í hugum íslendinga er óhugsandi að Ísland sé slíkt land eða verði slíkt land. Án þess fara í upphrópanir eða útmála nokkurn sem vondan, langar mig að beina athygli fólks að ástandi á Íslandi í dag, sem gerir það að verkum að fólk eins og ég og þú upplifir Ísland sem land án réttlætis. Þessi grein mun fjalla um málefni flóttafólks frá Venesúela og vonandi reynast gagnleg lesning óháð afstöðu þeirra sem lesa. Mikið af upplýsingum sem hér verða nefndar koma úr þessari skýrslu Flóttamanna stofnunar evrópu sem kom út í nóvember síðastliðnum. Ástandið í Venesúela er þannig að 14 meðlimir ríkistjórnarinnar eru eftirlýstir af DEA, þar með talinn forsetinn Nicolás Maduro, en Bandaríkin bjóða 15 milljónir dala, tvo íslenska milljarða, fyrir upplýsingar sem leiða til handtöku hans. Ríkisstjórn Venesúela stendur á bakvið eiturlyfjasmygl og notar til þess diplómata sína og opinberar flugvélar sem fljúga frá herflugvöllum landsins. Aðrir eiturlyfjahringir hafa verið upprættir og ríkið hefur yfirtekið starfsemi þeirra. Sameinuðu þjóðirnar og alþjóða glæpadómstóllinn eru með rannsókn í gangi vegna rökstudds gruns um að stjórnvöld hafi gerst sek um glæpi gegn mannkyni. Dauðasveitir sem störfuðu í skjóli yfirvalda, og rannsókn SÞ beinist m.a. að, hafa verið lagðar niður en yfirmenn þeirra settir yfir nýjar deildir innan lögreglunnar. Sérstakt ,,lögreglu embætti mannréttinda” var sett á fót, en það embætti sinnir mannránum, mannshvörfum og hefur yfirumsjón með afskekktum fyrrverandi hótelum þar sem fólk er flutt nauðugt og yfirheyrt dögum saman. Fólk er gjarnan látið skrifa undir játningar sem það jafnvel fær ekki að lesa, því er hótað og auðvitað nýtur ekki lögfræðiaðstoðar. Pyntingar eru daglegt brauð. Stjórnvöld í Venesúela hafa fengið sérstaka aðstoð frá Kína til þess að sinna rafrænu eftirliti með þegnum sínum. Allir íbúar landsins, börn og fullorðnir, fá kort sem svipar til rafrænna skilríkja á Íslandi. Þetta kort þarf að nota til að fá lyf, læknisaðstoð, kaupa eldsneyti og fá aðgang að neyðaraðstoð vegna skorts í landinu. Sá sem bakar sér óvild stjórnvalda missir þessi réttindi og getur ekki orðið sér úti um nauðsynjar. Landinu hefur verið deilt niður milli glæpagengja og vopnaðra hópa sem meðal annars eiga uppruna sinn í FARC skæruliðahópnum frá Kólombíu. Yfirvöld beita þessum hópum fyrir sig til þess að þagga niður í þeim sem mótmæla, þvinga fólk til að ,,kjósa rétt” og í staðinn fá hóparnir óáreittir að stunda fjárkúganir, smygl og aðra glæpi. Í júní 2023 sagði ritari Organisation of American States, sem er helsti pólitíski vettvangur álfunnar, ,,það eru engin merki þess að jákvæð þróun hafi átt sér stað hvað varðar lýðræði í landinu eða að stöðu mannréttinda, ekki heldur að staða pólitískra fanga hafi skánað.” Sami maður sagði einnig að í landinu væri engin aðgreining löggjafa-, framkvæmda- eða dómsvalds, allar stofnanir landsins væru í molum. Í krafti þessa gerir ríkisstjórnin það sem henni sýnist. Fram til ársins 2023 nutu flóttamenn frá Venesúela viðbótarverndar á Íslandi, allir sem komust hingað fengu hæli. Það er vissulega rétt að þar hafi Ísland haft sérstöðu og af þessum sökum hafa komið mun fleiri hingað í leit að vernd en annars hefðu gert það. Mánaðarlaun í Venesúela eru mjög lág, 5.000 krónur eru algengt, skurðlæknar eru kannski með 15.000 krónur. Flugmiði frá Venesúela til Íslands kostar nokkur árslaun, fjögurra manna fjölskylda þarf að selja aleigu sína til þess að komast. Vegna þess að Ísland hafði með afstöðu sinni auglýst sig sem öruggan stað seldi fólk aleigu sína og kom hingað. Í október 2022 var tekin skyndileg og ófyrirséð ákvörðun af hendi ÚTL að hætta að vinna með umsóknir um vernd frá Venesúela. Ekki var gefin út nein opinber tilkynning um breytta afstöðu gagnvart þessum hóp, straumur þeirra sem hingað komu minnkaði ekkert, fólk var enn að selja aleigu sína til þess að flýja í öryggið. Í mars 2023, hálfu ári síðar, kveður við nýjan tón og nokkrum mánuðum síðar byrja synjanirnar að dynja yfir. Mér finnst það illa gert og hrópandi óréttlæti að fara svona með saklaust fólk. Það var vegna okkar opinberu afstöðu sem þau lögðu allt í sölurnar og höfðu enga ástæðu til að ætla annað en að við þeim yrði tekið hér. Þegar þau eru komin hingað er siðferðilega rangt að skyndilega hætta við og láta þau, slipp og snauð, í hendurnar á eiturlyfjahring sem myrðir andstæðinga sína, eða sveltir, eða fangelsar eða hvað sem þeim dettur í hug. Ísland getur ekki tekið við þeim 8 milljónum sem flúið hafa Venesúela, við getum kannski ekki tekið við mikið fleirum en hingað eru komin, en að vísa þeim í burtu sem hingað eru komin væri óhæfuverk. Ég vil einnig benda á það að atvinnuþáttaka þeirra sem komið hafa frá Venesúela og fengið vernd er meiri en meðaltal í landinu. Allstaðar þar sem er sjálfboðastarf er allt fullt í dag af fúsum Venesúelabúum. Öll umræða um kostnað vegna þeirra sem leita að vernd þarf að skoða í ljósi þess að fólki er haldið hér í allt að ár án þess að fá einu sinni fyrsta viðtal (ekki allir en ég þekki dæmi þess). Svo til allir sem ég þekki hafa sótt um atvinnuleyfi, og þá þyrftu þau að sjá um sig sjálf peningalega, en næstum engin fær það. Kostnaðurinn er ekki þeim að kenna sem hér leita verndar - hann er að miklu leiti kominn til af því hvernig kerfið virkar. Ég hvet alla til þess að lesa skýrsluna sem ég vísa í hér að ofan. Venesúela er land sem hefur verið rænt af glæpaklíku - ætlum við að setja fólk í flugvélar og beint í hendur glæpamanna? Ég biðla til valdhafa að skoða sérstaklega stöðu þessa fólks, sem kom af því að við buðum sérstaka vernd. Þessi hópur hefur ekki verið til vandræða, þvert á móti, þetta er mikið til ungt fjölskyldufólk sem vill aðlagast landinu, vinna og skapa sér líf fjarri ógnum og ótta. Höfundur er prestur í Fíladelfíu í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hælisleitendur Innflytjendamál Mest lesið Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir Skoðun Verstu kennarar í heimi Gígja Bjargardóttir Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson Skoðun Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun Vertu ekki að plata mig Helgi Brynjarsson Skoðun Ólögmæt sóun skattfjár Markús Ingólfur Eiríksson Skoðun Ertu karlmaður á miðjum aldri á breytingarskeiðinu? Gunnar Dan Wiium Skoðun Skoðun Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Blóðmeramálið til umboðsmanns Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Meira fyrir minna: Bætt nýting opinberra fjármuna Álfrún Tryggvadóttir skrifar Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Friðhelgar fótboltabullur Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Sex af níu flokkum á móti hvalveiðum Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Allt fyrir listina Brynhildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tryggjum nýliðun bændastéttarinnar Þórdís Bjarnleifsdóttir skrifar Skoðun Óskalisti minn SIgurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin stuðningur við ferðasjóð íþróttafélaga dregur úr ójöfnuði Hannes S. Jónsson skrifar Skoðun Það er þetta með traustið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Plan Samfylkingar: Svona náum við niður vöxtunum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun 6000 íbúðirnar sem vantar - í boði borgarinnar Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Samvinnufélög - sóknarfæri á húsnæðismarkaði? Elín H. Jónsdóttir,Guðrún Johnsen skrifar Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Það er enginn á vakt Áslaug Ýr Hjartardóttir skrifar Skoðun Svalur, Valur og Hvalur Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir skrifar Skoðun Ungt fólk og þörfin fyrir skjótar aðgerðir í menntun Fannar Logi Waldorff Sigurðsson skrifar Skoðun Mikilvægasta launaviðtalið Bessí Þóra Jónsdóttir skrifar Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Burt með baráttusöngva úr virkjunarkafla stóriðjustefnunnar Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Meiri árangur…fyrir útvalda Aðalheiður Marta Steindórsdóttir skrifar Skoðun Ertu karlmaður á miðjum aldri á breytingarskeiðinu? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson skrifar Skoðun Verndum íslenskuna- líka á Alþingi Íslendinga Helga Dögg Sverrisdóttir skrifar Skoðun Ungt fólk er meira en bara meme og sketsar á TikTok Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson skrifar Skoðun Vertu ekki að plata mig Helgi Brynjarsson skrifar Sjá meira
Ísland er ekki fullkomið land, en við sem búum hér viljum trúa því að Ísland sé gott land. Það er margt sem gerist í heiminum sem íslendingar búast ekki við að gerist hér, það er hluti af sjálfsmynd okkar. Í heiminum eru lönd þar sem réttlætið er ekkert, þar sem manngæska og stjórnarfar eiga enga samleið. Í hugum íslendinga er óhugsandi að Ísland sé slíkt land eða verði slíkt land. Án þess fara í upphrópanir eða útmála nokkurn sem vondan, langar mig að beina athygli fólks að ástandi á Íslandi í dag, sem gerir það að verkum að fólk eins og ég og þú upplifir Ísland sem land án réttlætis. Þessi grein mun fjalla um málefni flóttafólks frá Venesúela og vonandi reynast gagnleg lesning óháð afstöðu þeirra sem lesa. Mikið af upplýsingum sem hér verða nefndar koma úr þessari skýrslu Flóttamanna stofnunar evrópu sem kom út í nóvember síðastliðnum. Ástandið í Venesúela er þannig að 14 meðlimir ríkistjórnarinnar eru eftirlýstir af DEA, þar með talinn forsetinn Nicolás Maduro, en Bandaríkin bjóða 15 milljónir dala, tvo íslenska milljarða, fyrir upplýsingar sem leiða til handtöku hans. Ríkisstjórn Venesúela stendur á bakvið eiturlyfjasmygl og notar til þess diplómata sína og opinberar flugvélar sem fljúga frá herflugvöllum landsins. Aðrir eiturlyfjahringir hafa verið upprættir og ríkið hefur yfirtekið starfsemi þeirra. Sameinuðu þjóðirnar og alþjóða glæpadómstóllinn eru með rannsókn í gangi vegna rökstudds gruns um að stjórnvöld hafi gerst sek um glæpi gegn mannkyni. Dauðasveitir sem störfuðu í skjóli yfirvalda, og rannsókn SÞ beinist m.a. að, hafa verið lagðar niður en yfirmenn þeirra settir yfir nýjar deildir innan lögreglunnar. Sérstakt ,,lögreglu embætti mannréttinda” var sett á fót, en það embætti sinnir mannránum, mannshvörfum og hefur yfirumsjón með afskekktum fyrrverandi hótelum þar sem fólk er flutt nauðugt og yfirheyrt dögum saman. Fólk er gjarnan látið skrifa undir játningar sem það jafnvel fær ekki að lesa, því er hótað og auðvitað nýtur ekki lögfræðiaðstoðar. Pyntingar eru daglegt brauð. Stjórnvöld í Venesúela hafa fengið sérstaka aðstoð frá Kína til þess að sinna rafrænu eftirliti með þegnum sínum. Allir íbúar landsins, börn og fullorðnir, fá kort sem svipar til rafrænna skilríkja á Íslandi. Þetta kort þarf að nota til að fá lyf, læknisaðstoð, kaupa eldsneyti og fá aðgang að neyðaraðstoð vegna skorts í landinu. Sá sem bakar sér óvild stjórnvalda missir þessi réttindi og getur ekki orðið sér úti um nauðsynjar. Landinu hefur verið deilt niður milli glæpagengja og vopnaðra hópa sem meðal annars eiga uppruna sinn í FARC skæruliðahópnum frá Kólombíu. Yfirvöld beita þessum hópum fyrir sig til þess að þagga niður í þeim sem mótmæla, þvinga fólk til að ,,kjósa rétt” og í staðinn fá hóparnir óáreittir að stunda fjárkúganir, smygl og aðra glæpi. Í júní 2023 sagði ritari Organisation of American States, sem er helsti pólitíski vettvangur álfunnar, ,,það eru engin merki þess að jákvæð þróun hafi átt sér stað hvað varðar lýðræði í landinu eða að stöðu mannréttinda, ekki heldur að staða pólitískra fanga hafi skánað.” Sami maður sagði einnig að í landinu væri engin aðgreining löggjafa-, framkvæmda- eða dómsvalds, allar stofnanir landsins væru í molum. Í krafti þessa gerir ríkisstjórnin það sem henni sýnist. Fram til ársins 2023 nutu flóttamenn frá Venesúela viðbótarverndar á Íslandi, allir sem komust hingað fengu hæli. Það er vissulega rétt að þar hafi Ísland haft sérstöðu og af þessum sökum hafa komið mun fleiri hingað í leit að vernd en annars hefðu gert það. Mánaðarlaun í Venesúela eru mjög lág, 5.000 krónur eru algengt, skurðlæknar eru kannski með 15.000 krónur. Flugmiði frá Venesúela til Íslands kostar nokkur árslaun, fjögurra manna fjölskylda þarf að selja aleigu sína til þess að komast. Vegna þess að Ísland hafði með afstöðu sinni auglýst sig sem öruggan stað seldi fólk aleigu sína og kom hingað. Í október 2022 var tekin skyndileg og ófyrirséð ákvörðun af hendi ÚTL að hætta að vinna með umsóknir um vernd frá Venesúela. Ekki var gefin út nein opinber tilkynning um breytta afstöðu gagnvart þessum hóp, straumur þeirra sem hingað komu minnkaði ekkert, fólk var enn að selja aleigu sína til þess að flýja í öryggið. Í mars 2023, hálfu ári síðar, kveður við nýjan tón og nokkrum mánuðum síðar byrja synjanirnar að dynja yfir. Mér finnst það illa gert og hrópandi óréttlæti að fara svona með saklaust fólk. Það var vegna okkar opinberu afstöðu sem þau lögðu allt í sölurnar og höfðu enga ástæðu til að ætla annað en að við þeim yrði tekið hér. Þegar þau eru komin hingað er siðferðilega rangt að skyndilega hætta við og láta þau, slipp og snauð, í hendurnar á eiturlyfjahring sem myrðir andstæðinga sína, eða sveltir, eða fangelsar eða hvað sem þeim dettur í hug. Ísland getur ekki tekið við þeim 8 milljónum sem flúið hafa Venesúela, við getum kannski ekki tekið við mikið fleirum en hingað eru komin, en að vísa þeim í burtu sem hingað eru komin væri óhæfuverk. Ég vil einnig benda á það að atvinnuþáttaka þeirra sem komið hafa frá Venesúela og fengið vernd er meiri en meðaltal í landinu. Allstaðar þar sem er sjálfboðastarf er allt fullt í dag af fúsum Venesúelabúum. Öll umræða um kostnað vegna þeirra sem leita að vernd þarf að skoða í ljósi þess að fólki er haldið hér í allt að ár án þess að fá einu sinni fyrsta viðtal (ekki allir en ég þekki dæmi þess). Svo til allir sem ég þekki hafa sótt um atvinnuleyfi, og þá þyrftu þau að sjá um sig sjálf peningalega, en næstum engin fær það. Kostnaðurinn er ekki þeim að kenna sem hér leita verndar - hann er að miklu leiti kominn til af því hvernig kerfið virkar. Ég hvet alla til þess að lesa skýrsluna sem ég vísa í hér að ofan. Venesúela er land sem hefur verið rænt af glæpaklíku - ætlum við að setja fólk í flugvélar og beint í hendur glæpamanna? Ég biðla til valdhafa að skoða sérstaklega stöðu þessa fólks, sem kom af því að við buðum sérstaka vernd. Þessi hópur hefur ekki verið til vandræða, þvert á móti, þetta er mikið til ungt fjölskyldufólk sem vill aðlagast landinu, vinna og skapa sér líf fjarri ógnum og ótta. Höfundur er prestur í Fíladelfíu í Reykjavík.
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun
Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun
Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar
Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar
Skoðun Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson skrifar
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun
Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun