Gulleyjan okkar Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir skrifar 14. mars 2024 06:00 Leiðréttingar á hagtölum síðustu vikur hafa sýnt okkur að staðan hér á landi er nokkuð betri en við héldum áður. Annars vegar er talið að íbúar á landinu séu um 14.000 færri en við héldum. Hins vegar hefur endurmat Hagstofunnar leitt í ljós að hagvöxtur síðustu missera var meiri en áður var talið. Samanlögð niðurstaða er að landsframleiðsla á mann er 6% meiri en áður var talið. Þetta breytir mati á þróun síðustu ára og stöðu í alþjóðlegu samhengi. Ísland færist upp fyrir Holland og upp að hlið Danmerkur í landsframleiðslu á mann og er þar með hið sjötta hæsta í hinum vestræna heimi. Landsframleiðsla Íslands jókst um nær 11% á tímabilinu 2019-2023, sem er meira en á Norðurlöndunum (sjá meðfylgjandi mynd). Af Evrópuríkjum hefur hagvöxtur einungis verið meiri í Króatíu og Serbíu. Tölurnar sýna, svo ekki verður um villst, að Ísland kom fádæma vel út úr heimsfaraldrinum. Aðrar hagtölur bera sama vitni – kaupmáttur launa hefur vaxið um 6% frá 2019 en aftur á móti rýrnað um 3-4% á sama tíma í ríkjum ESB og á Norðurlöndunum. Þá má einnig nefna að eftir faraldurinn tók það hagkerfið aðeins tvö ár að ná fyrra framleiðslustigi. Þegar heimsfaraldurinn skók heimsbyggðina voru skuldir heimila, fyrirtækja og ríkissjóðs lágar, fjármálastofnanir vel fjármagnaðar og erlend staða þjóðarbúsins afar hagstæð. Þessu má þakka góðri hagstjórn, pólitískri forystu og framtakssömu fólki hér á landi. Hagtölurnar sýna að í meginatriðum heppnuðust efnahagslegar aðgerðir ríkisstjórnarinnar í heimsfaraldri afskaplega vel. Land tækifæranna Það er eiginlega ótrúlegt hve gæfulega hefur tekist til við að byggja upp samfélag í fremstu röð hér á Íslandi á þeim rúmlega hundrað árum sem við höfum verið fullvalda ríki. Þetta sjá utanaðkomandi augu vel. Fyrir utan augljós efnahagsleg lífskjör búum við í ríki sem er álitið hið friðsælasta í heimi, menningararfurinn er sterkur og höldum ætíð í þá hugsun að við séum þrátt fyrir allt jöfn, þótt okkur gangi misvel á stundum. Við eigum til að gleyma að þrátt fyrir harðbýli og landfræðilega einangrun hefur okkur tekist að búa til eitt mesta velmegunarsamfélag í heimi. Þar af leiðandi eitt mesta velmegunarsamfélag mannkynssögunnar. Stór orð, en dagsönn. Það væru stór mistök að taka þessu sem sjálfsögðum hlut. Við þurfum að mæta hverjum degi eins og íþróttamaður sem veit að hver einasti leikur byrjar jafn og það þarf alltaf að leggja sig fram. Minnkandi verðbólga Við siglum þó ekki lygnan sjó án áskorana. Verðbólga hefur verið of mikil með tilheyrandi háu vaxtastigi um nokkurt skeið, en þó má leyfa sér að vona að þar séu bjartari tímar fram undan með vissum fyrirsjáanleika um þróun launa næstu ár. Þess utan hefur verðbólgan hjaðnað talsvert síðustu mánuði og er á réttri leið. Mikilvægasta verkefnið næstu misseri er að sú þróun haldi áfram til þess að skapa skilyrði fyrir stöðugleika og áframhaldandi hagvaxtarskeiði. Áframhaldandi árangur Við okkur blasa áskoranir, hvort sem það eru lakari skammtímahorfur, staðan á Reykjanesskaga eða í heimspólitíkinni. Þessu þarf að taka alvarlega og af ábyrgð. Áframhaldandi hagvöxtur og framfarir munu auðvelda okkur að takast á við þessi verkefni. Það gerist ekki af sjálfu sér heldur þurfa stjórnvöld meðvitað að skapa skilyrði fyrir slíkar framfarir. Við eigum að gera kröfu á okkur sjálf að taka ákvarðanir út frá því hvar við getum aukið framleiðni. Það þarf að vera akkeri okkar – framleiðni er ekkert annað en grunnforsenda lífskjara okkar og kaupmáttar. Þetta hefur nú verið sett á dagskrá og skiptir máli. Án framfara er afturför „Það er svo bágt að standa í stað, og mönnunum munar annaðhvort afturábak ellegar nokkuð á leið.“ orti Jónas Hallgrímsson. Að sækja ekki fram jafngildir nefnilega afturför. Önnur samfélög hafa líka metnað og þau munu sækja fram. Mikill hagvöxtur, eða há landsframleiðsla, er ekki lausn við öllum okkar vandamálum og mörg ríki sem við tökum okkur sjaldan til fyrirmyndar búa við háa landsframleiðslu á mann. Hins vegar er alveg ljóst að þau ríki þar sem borgararnir búa við mest öryggi, velmegun og lífsgæði í víðum skilningi eru þau þar sem landsframleiðsla á mann er há. Það er ekki tilviljun. Við þurfum stöðugt að gera betur til þess að viðhalda stöðu okkar sem framúrskarandi samfélag. Okkur hefur tekist það síðustu áratugi undir forystu Sjálfstæðisflokksins og hyggjumst halda því áfram. Höfundur er fjármála- og efnahagsráðherra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Efnahagsmál Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Sjálfstæðisflokkurinn Mest lesið Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson Skoðun Bóluefni eða veirur Ágúst Kvaran Skoðun „Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir Skoðun Tilgangur atvinnurekstrarbanns Lárus Sigurður Lárusson Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir Skoðun Betri leið til að velja keppendur inn á Ólympíuleika Pawel Bartoszek Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson Skoðun Skoðun Skoðun „Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir skrifar Skoðun Betri leið til að velja keppendur inn á Ólympíuleika Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Tilgangur atvinnurekstrarbanns Lárus Sigurður Lárusson skrifar Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson skrifar Skoðun Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Bóluefni eða veirur Ágúst Kvaran skrifar Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Linnulaus þjáning íbúa á Gaza Hrafnhildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Munurinn á þjóðerniskennd versus sálernis þarfar upplifun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Svifhrifavaldar Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Hvernig og hvenær en ekki hvort Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tilfinningalegur athyglisbrestur og heilbrigt tilfinningalíf Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun Reglurnar eru óumsemjanlegar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ber endurhæfing ávöxt? skrifar Skoðun Heimur á heljarþröm skrifar Skoðun Foreldrar á 4. vaktinni Sara Rós Kristinsdóttir,Lóa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Norður-Kórea er víða Ingvar Smári Birgisson skrifar Skoðun Það getur verið gott að búa til steind Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Uppskeruhátíð öldrunarfræða á Norðurlöndum Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar Skoðun Gullverðlaun í mengun Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Gen og glæpir Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun 10 tæknilegir yfirburðir rafbíla Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Land, borgir og samgöngur Guðjón Sigurbjartsson skrifar Sjá meira
Leiðréttingar á hagtölum síðustu vikur hafa sýnt okkur að staðan hér á landi er nokkuð betri en við héldum áður. Annars vegar er talið að íbúar á landinu séu um 14.000 færri en við héldum. Hins vegar hefur endurmat Hagstofunnar leitt í ljós að hagvöxtur síðustu missera var meiri en áður var talið. Samanlögð niðurstaða er að landsframleiðsla á mann er 6% meiri en áður var talið. Þetta breytir mati á þróun síðustu ára og stöðu í alþjóðlegu samhengi. Ísland færist upp fyrir Holland og upp að hlið Danmerkur í landsframleiðslu á mann og er þar með hið sjötta hæsta í hinum vestræna heimi. Landsframleiðsla Íslands jókst um nær 11% á tímabilinu 2019-2023, sem er meira en á Norðurlöndunum (sjá meðfylgjandi mynd). Af Evrópuríkjum hefur hagvöxtur einungis verið meiri í Króatíu og Serbíu. Tölurnar sýna, svo ekki verður um villst, að Ísland kom fádæma vel út úr heimsfaraldrinum. Aðrar hagtölur bera sama vitni – kaupmáttur launa hefur vaxið um 6% frá 2019 en aftur á móti rýrnað um 3-4% á sama tíma í ríkjum ESB og á Norðurlöndunum. Þá má einnig nefna að eftir faraldurinn tók það hagkerfið aðeins tvö ár að ná fyrra framleiðslustigi. Þegar heimsfaraldurinn skók heimsbyggðina voru skuldir heimila, fyrirtækja og ríkissjóðs lágar, fjármálastofnanir vel fjármagnaðar og erlend staða þjóðarbúsins afar hagstæð. Þessu má þakka góðri hagstjórn, pólitískri forystu og framtakssömu fólki hér á landi. Hagtölurnar sýna að í meginatriðum heppnuðust efnahagslegar aðgerðir ríkisstjórnarinnar í heimsfaraldri afskaplega vel. Land tækifæranna Það er eiginlega ótrúlegt hve gæfulega hefur tekist til við að byggja upp samfélag í fremstu röð hér á Íslandi á þeim rúmlega hundrað árum sem við höfum verið fullvalda ríki. Þetta sjá utanaðkomandi augu vel. Fyrir utan augljós efnahagsleg lífskjör búum við í ríki sem er álitið hið friðsælasta í heimi, menningararfurinn er sterkur og höldum ætíð í þá hugsun að við séum þrátt fyrir allt jöfn, þótt okkur gangi misvel á stundum. Við eigum til að gleyma að þrátt fyrir harðbýli og landfræðilega einangrun hefur okkur tekist að búa til eitt mesta velmegunarsamfélag í heimi. Þar af leiðandi eitt mesta velmegunarsamfélag mannkynssögunnar. Stór orð, en dagsönn. Það væru stór mistök að taka þessu sem sjálfsögðum hlut. Við þurfum að mæta hverjum degi eins og íþróttamaður sem veit að hver einasti leikur byrjar jafn og það þarf alltaf að leggja sig fram. Minnkandi verðbólga Við siglum þó ekki lygnan sjó án áskorana. Verðbólga hefur verið of mikil með tilheyrandi háu vaxtastigi um nokkurt skeið, en þó má leyfa sér að vona að þar séu bjartari tímar fram undan með vissum fyrirsjáanleika um þróun launa næstu ár. Þess utan hefur verðbólgan hjaðnað talsvert síðustu mánuði og er á réttri leið. Mikilvægasta verkefnið næstu misseri er að sú þróun haldi áfram til þess að skapa skilyrði fyrir stöðugleika og áframhaldandi hagvaxtarskeiði. Áframhaldandi árangur Við okkur blasa áskoranir, hvort sem það eru lakari skammtímahorfur, staðan á Reykjanesskaga eða í heimspólitíkinni. Þessu þarf að taka alvarlega og af ábyrgð. Áframhaldandi hagvöxtur og framfarir munu auðvelda okkur að takast á við þessi verkefni. Það gerist ekki af sjálfu sér heldur þurfa stjórnvöld meðvitað að skapa skilyrði fyrir slíkar framfarir. Við eigum að gera kröfu á okkur sjálf að taka ákvarðanir út frá því hvar við getum aukið framleiðni. Það þarf að vera akkeri okkar – framleiðni er ekkert annað en grunnforsenda lífskjara okkar og kaupmáttar. Þetta hefur nú verið sett á dagskrá og skiptir máli. Án framfara er afturför „Það er svo bágt að standa í stað, og mönnunum munar annaðhvort afturábak ellegar nokkuð á leið.“ orti Jónas Hallgrímsson. Að sækja ekki fram jafngildir nefnilega afturför. Önnur samfélög hafa líka metnað og þau munu sækja fram. Mikill hagvöxtur, eða há landsframleiðsla, er ekki lausn við öllum okkar vandamálum og mörg ríki sem við tökum okkur sjaldan til fyrirmyndar búa við háa landsframleiðslu á mann. Hins vegar er alveg ljóst að þau ríki þar sem borgararnir búa við mest öryggi, velmegun og lífsgæði í víðum skilningi eru þau þar sem landsframleiðsla á mann er há. Það er ekki tilviljun. Við þurfum stöðugt að gera betur til þess að viðhalda stöðu okkar sem framúrskarandi samfélag. Okkur hefur tekist það síðustu áratugi undir forystu Sjálfstæðisflokksins og hyggjumst halda því áfram. Höfundur er fjármála- og efnahagsráðherra.
Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar
Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar