Nokkrar góðar ástæður til að svindla á örorkukerfinu Eiður Welding skrifar 11. júní 2024 08:00 Allt frá blautu barnsbeini vissi ég nákvæmlega hvert ég vildi stefna í lífinu, ég vildi vaða í seðlum án þess að vinna neitt og vera laus við allt vesen og stress. Ég áttaði mig aldrei á af hverju fólk væri að leggja á sig að fara í nám til að læra einhverja iðn eða stefna á háskólanám, bæði með tilheyrandi kostnaði og álagi. Nei, ég ætlaði sko ekki að strita og púla að óþörfu. Ég ákvað að redda mér örorkumati og lifa ljúfa lífinu án þess að lyfta fingri. Það er nú meira ruglið að fólk striti allt sitt líf eins og hamstur á hjól. Þú þarft ekki að hafa áhyggjur af því lengur því í þessari grein fer ég yfir hvernig þú getur synt í seðlum, sullað í kampavíni og kavíar og fengið frítt í sund að auki. Hugsaðu þér snilldina í því að fá lækni til þess að skrifa upp á þú sért ,,fatlafól“ til lífstíðar, fyllir út spurningalista og umsókn og það er bingó á borði sjö! Nú getur veislan hafist. Berðu þig ömurlega hvert sem þú ferð Kæri lesandi, þegar margra mánaða ferli er afstaðið þá er bara að hlamma sér í sófann og horfa á Glæstar vonir sem nóg er af. Það er þó eitt sem ber að varast, það er mikilvægt að bera sig illa hvert sem þú ferð svo fólk haldi nú ekki að þú sért að svindla á okkar góða kerfi. Allt er ömurlegt hjá þér, alltaf, engin von og ekkert er fram undan en svo kveður þú og gengur hlæjandi í bankann. Það heldur betur gott framundan hjá þér en gættu þess að gera ekkert skemmtilegt og vertu bara helst heima hjá þér því þú hefur hvort sem er ekki efni á neinu öðru á strípuðum örorkulífeyri. Já, gott er það og full ástæða til þess að væla sig inn í þessa paradís strax í dag. Fjöldi örorkulífeyristaka og bótasvik Því miður verður ekki lengi friður í paradís þar sem nú liggur fyrir Alþingi fyrirspurn frá þingmanni Sjálfstæðisflokksins um fjölda örorkulífeyristaka og bótasvik. Í fyrirspurninni er m.a. óskað eftir upplýsingum um hvaða rannsóknir og niðurstöður liggja fyrir um umfang bótasvika sem felast í því að einstaklingar eru metnir öryrkjar án þess að gildar ástæður liggi þar að baki. Nú reynir á þig kæri lesandi hvort þú hefur það sem til þarf til að komast í VIP klúbbinn. Þegar smásjá öryrkjaeftirlitsins er dregin fram er vænlegast að vanda vel til verka 24 tíma sólahrings, sjö daga vikunnar. Núna er rétti tíminn til að dusta rykið af spelkunum, burðast með öndunarkút um götur og torg og segja öllum að þú sért geðveikur út af inngöngu Íslands í NATO líkt og Ingvar E. Sigurðsson gerði svo listilega í kvikmyndinni Englar alheimsins. Óþekktur hlutur á pokasvæði Ég verð því miður að hryggja þig kæri lesandi því ég hef ekki verið að segja þér satt. Sannleikurinn er sá að það er enginn kavíar né kampavín í paradís örorkukerfisins en þar má þó finna kranavatn og oft tómlegan bónuspoka. Ef þú átt ekki íbúð áður en þú færð örorkumat og ert án ríkra ættingja sem eru tilbúnir til að hlaupa undir bagga getur þú gleymt hugmyndinni um að eignast eigið húsnæði með tilheyrandi öryggi, enda ómögulegt að fá greiðslumat með örorkulífeyri auk þess sem hlutdeildarlán virka illa fyrir fatlað fólk. Kerfið heldur þétt utan um fjárhagsupplýsingar þeirra sem treysta á þetta mikilvæga öryggisnet og mörg dæmi eru um að örorkulífeyristakar lendi í skuld við Tryggingastofnun (TR) þegar loksins birtir til, t.d. þegar fólk fær óvænt afturvirka eingreiðslu frá sínum lífeyrissjóði. Að fá örorkumat er ekki einfalt ferli líkt og sjálfsafgreiðsla í matvöruverslun er fyrir flesta. Fatlað fólk er fjölbreyttur hópur fólks og tegund fötlunar getur verið af ýmsum toga. Sumt fólk fæðist fatlað en aðrir fatlast síðar á lífsleiðinni. Fyrir seinni hópinn bíður langt endurhæfingarferli sem því miður skilar ekki alltaf árangri. Það er þó ekki nóg að sérfræðilæknar og annað fagfólk sem vinnur að endurhæfingu viðkomandi telji að hún sé fullreynd heldur þarf sá hinn sami að standast mat skoðunarlæknis og tryggingalæknis á vegum TR. Það er ekki auðvelt að komast í gegnum sigtið og dæmi eru um að einstaklingar fái ítrekað þá niðurstöðu að endurhæfing sé ekki fullreynd þrátt fyrir að allt sem stendur til boða skili ekki árangri. Þau ykkar sem kannast við sjálfsafgreiðslukassa sem gargar „óþekktur hlutur á pokasvæði!” þrátt fyrir að allt hafi verið stimplað inn, getið ímyndað ykkur að vera föst fyrir framan kassann árum saman, hlustandi á sama svarið auk langvarandi framfærslu óöryggis fyrir ykkur og ykkar fjölskyldu. Panama norðursins? Er það virkilega góð ástæða að leggja á sig allt þetta umstang fyrir greiðslur undir lágmarkslaunum og sundkort til þess eins að vera umsvifalaust hafnað af skoðunar- og tryggingarlæknum TR? Meira að segja fólk með flóknar fatlanir á erfitt með að komast í gegnum nálarauga TR. Önnur algengasta spurningin sem fólk spyr við fyrstu kynni á eftir nafni er „og hvað gerir þú?” Sú spurning veldur mörgum örorkulífeyristökum kvíða enda leynast fordómar víða gagnvart þeim sem geta ekki tekið þátt á vinnumarkaði. Hluti af þessum fordómum er tilkominn vegna fáfræði um líf og aðstæður fatlaðs fólks, jafnvel svo að fólk telur okkur vera letingja sem nenni ekki að vinna. Háttvirtur þingmaður er velkominn í kaffispjall, fræðslu og greiðsluseðlaskoðun hjá okkur í UngÖBÍ og hvetjum við hann jafnframt til að setja sama metnað í rannsókn innherjasvika og samráðs fyrirtækja. „Það er flókið að eiga pening á Íslandi“ svo vitnað sé í núverandi fjármálaráðherra, en TR er ekki Panama norðursins. sem gerir letingjum kleift að lifa hinu ljúfa lífi á kostnað skattgreiðenda. Við þurfum að færa umræðuna á hærra plan, setja okkur í spor hvers annars, vinna gegn fordómum og stuðla að inngildingu allra inn í íslenskt samfélag. Höfundur er formaður UngÖBÍ Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Alþingi Málefni fatlaðs fólks Mest lesið „Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun Er eitt næturgaman þess virði? Reynir Böðvarsson Skoðun 10 staðreyndir um verðbólgu og ríkisfjármál Konráð S. Guðjónsson Skoðun Læknar, heilbrigðisstarfsfólk og lykill að lausninni Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Krossinn er fallegur Skoðun Þetta reddast eða hvað? Marinó G. Njálsson Skoðun Veðjað á rétta skólann Pawel Bartoszek Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Break á ólympíuleikunum og önnur gildi í dansi Brynja Pétursdóttir Skoðun Opið bréf til stjórnarformanns Haga Björn Sævar Einarsson Skoðun Skoðun Skoðun Innviðir og orkuskipti Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Veðjað á rétta skólann Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Er eitt næturgaman þess virði? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Læknar, heilbrigðisstarfsfólk og lykill að lausninni Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun 10 staðreyndir um verðbólgu og ríkisfjármál Konráð S. Guðjónsson skrifar Skoðun „Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Krossinn er fallegur skrifar Skoðun Þetta reddast eða hvað? Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Að gráta í rigningunni - og dansa Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun „Smækkunar“gler Viðskiptaráðs Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ekki henda! Eyjólfur Pálsson skrifar Skoðun Break á ólympíuleikunum og önnur gildi í dansi Brynja Pétursdóttir skrifar Skoðun Frigg nemendagrunnur – bylting í íslensku skólastarfi Þórdís Jóna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnarformanns Haga Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Alvarlegar afleiðingar kynferðislegrar áreitni á vinnustöðum Dagný Aradóttir Pind skrifar Skoðun Er Helguvík ein af stærstu ruslakistum Íslands? Margrét S. Þórólfsdóttir,Ragnhildur L. Guðmundsdóttir,Þórólfur J. Dagsson skrifar Skoðun Manstu þegar Messenger var ekki til? Aldís Stefánsdóttir skrifar Skoðun „Flestum í Noregi er illa við EES“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Óheillaþróun á íslenskum vinnumarkaði Gunnar Sigvaldason,Árni B. Björnsson skrifar Skoðun Að virkja upp í loft Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkurinn, the party of hungry children Ian McDonald skrifar Skoðun Talsmenn tolla gefa engan afslátt Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Samstaða kennara skiptir máli Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hvað er fram undan í íslenskum stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Leiðin til að elska mig Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun Nauðsynlegt að sameina verndun og nýtingu orku með stuðningi staðla Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Hamstrar barnið þitt blýanta? Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun Ég má það fyrst ég kemst upp með það Eva Hauksdóttir skrifar Skoðun Ætlar Akureyrarbær að snuða íbúa? Sunna Hlín Jóhannesdóttir,Hilda Jana Gísladóttir skrifar Skoðun Miðaldra á hjúkrunarheimili! Jóhanna Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Allt frá blautu barnsbeini vissi ég nákvæmlega hvert ég vildi stefna í lífinu, ég vildi vaða í seðlum án þess að vinna neitt og vera laus við allt vesen og stress. Ég áttaði mig aldrei á af hverju fólk væri að leggja á sig að fara í nám til að læra einhverja iðn eða stefna á háskólanám, bæði með tilheyrandi kostnaði og álagi. Nei, ég ætlaði sko ekki að strita og púla að óþörfu. Ég ákvað að redda mér örorkumati og lifa ljúfa lífinu án þess að lyfta fingri. Það er nú meira ruglið að fólk striti allt sitt líf eins og hamstur á hjól. Þú þarft ekki að hafa áhyggjur af því lengur því í þessari grein fer ég yfir hvernig þú getur synt í seðlum, sullað í kampavíni og kavíar og fengið frítt í sund að auki. Hugsaðu þér snilldina í því að fá lækni til þess að skrifa upp á þú sért ,,fatlafól“ til lífstíðar, fyllir út spurningalista og umsókn og það er bingó á borði sjö! Nú getur veislan hafist. Berðu þig ömurlega hvert sem þú ferð Kæri lesandi, þegar margra mánaða ferli er afstaðið þá er bara að hlamma sér í sófann og horfa á Glæstar vonir sem nóg er af. Það er þó eitt sem ber að varast, það er mikilvægt að bera sig illa hvert sem þú ferð svo fólk haldi nú ekki að þú sért að svindla á okkar góða kerfi. Allt er ömurlegt hjá þér, alltaf, engin von og ekkert er fram undan en svo kveður þú og gengur hlæjandi í bankann. Það heldur betur gott framundan hjá þér en gættu þess að gera ekkert skemmtilegt og vertu bara helst heima hjá þér því þú hefur hvort sem er ekki efni á neinu öðru á strípuðum örorkulífeyri. Já, gott er það og full ástæða til þess að væla sig inn í þessa paradís strax í dag. Fjöldi örorkulífeyristaka og bótasvik Því miður verður ekki lengi friður í paradís þar sem nú liggur fyrir Alþingi fyrirspurn frá þingmanni Sjálfstæðisflokksins um fjölda örorkulífeyristaka og bótasvik. Í fyrirspurninni er m.a. óskað eftir upplýsingum um hvaða rannsóknir og niðurstöður liggja fyrir um umfang bótasvika sem felast í því að einstaklingar eru metnir öryrkjar án þess að gildar ástæður liggi þar að baki. Nú reynir á þig kæri lesandi hvort þú hefur það sem til þarf til að komast í VIP klúbbinn. Þegar smásjá öryrkjaeftirlitsins er dregin fram er vænlegast að vanda vel til verka 24 tíma sólahrings, sjö daga vikunnar. Núna er rétti tíminn til að dusta rykið af spelkunum, burðast með öndunarkút um götur og torg og segja öllum að þú sért geðveikur út af inngöngu Íslands í NATO líkt og Ingvar E. Sigurðsson gerði svo listilega í kvikmyndinni Englar alheimsins. Óþekktur hlutur á pokasvæði Ég verð því miður að hryggja þig kæri lesandi því ég hef ekki verið að segja þér satt. Sannleikurinn er sá að það er enginn kavíar né kampavín í paradís örorkukerfisins en þar má þó finna kranavatn og oft tómlegan bónuspoka. Ef þú átt ekki íbúð áður en þú færð örorkumat og ert án ríkra ættingja sem eru tilbúnir til að hlaupa undir bagga getur þú gleymt hugmyndinni um að eignast eigið húsnæði með tilheyrandi öryggi, enda ómögulegt að fá greiðslumat með örorkulífeyri auk þess sem hlutdeildarlán virka illa fyrir fatlað fólk. Kerfið heldur þétt utan um fjárhagsupplýsingar þeirra sem treysta á þetta mikilvæga öryggisnet og mörg dæmi eru um að örorkulífeyristakar lendi í skuld við Tryggingastofnun (TR) þegar loksins birtir til, t.d. þegar fólk fær óvænt afturvirka eingreiðslu frá sínum lífeyrissjóði. Að fá örorkumat er ekki einfalt ferli líkt og sjálfsafgreiðsla í matvöruverslun er fyrir flesta. Fatlað fólk er fjölbreyttur hópur fólks og tegund fötlunar getur verið af ýmsum toga. Sumt fólk fæðist fatlað en aðrir fatlast síðar á lífsleiðinni. Fyrir seinni hópinn bíður langt endurhæfingarferli sem því miður skilar ekki alltaf árangri. Það er þó ekki nóg að sérfræðilæknar og annað fagfólk sem vinnur að endurhæfingu viðkomandi telji að hún sé fullreynd heldur þarf sá hinn sami að standast mat skoðunarlæknis og tryggingalæknis á vegum TR. Það er ekki auðvelt að komast í gegnum sigtið og dæmi eru um að einstaklingar fái ítrekað þá niðurstöðu að endurhæfing sé ekki fullreynd þrátt fyrir að allt sem stendur til boða skili ekki árangri. Þau ykkar sem kannast við sjálfsafgreiðslukassa sem gargar „óþekktur hlutur á pokasvæði!” þrátt fyrir að allt hafi verið stimplað inn, getið ímyndað ykkur að vera föst fyrir framan kassann árum saman, hlustandi á sama svarið auk langvarandi framfærslu óöryggis fyrir ykkur og ykkar fjölskyldu. Panama norðursins? Er það virkilega góð ástæða að leggja á sig allt þetta umstang fyrir greiðslur undir lágmarkslaunum og sundkort til þess eins að vera umsvifalaust hafnað af skoðunar- og tryggingarlæknum TR? Meira að segja fólk með flóknar fatlanir á erfitt með að komast í gegnum nálarauga TR. Önnur algengasta spurningin sem fólk spyr við fyrstu kynni á eftir nafni er „og hvað gerir þú?” Sú spurning veldur mörgum örorkulífeyristökum kvíða enda leynast fordómar víða gagnvart þeim sem geta ekki tekið þátt á vinnumarkaði. Hluti af þessum fordómum er tilkominn vegna fáfræði um líf og aðstæður fatlaðs fólks, jafnvel svo að fólk telur okkur vera letingja sem nenni ekki að vinna. Háttvirtur þingmaður er velkominn í kaffispjall, fræðslu og greiðsluseðlaskoðun hjá okkur í UngÖBÍ og hvetjum við hann jafnframt til að setja sama metnað í rannsókn innherjasvika og samráðs fyrirtækja. „Það er flókið að eiga pening á Íslandi“ svo vitnað sé í núverandi fjármálaráðherra, en TR er ekki Panama norðursins. sem gerir letingjum kleift að lifa hinu ljúfa lífi á kostnað skattgreiðenda. Við þurfum að færa umræðuna á hærra plan, setja okkur í spor hvers annars, vinna gegn fordómum og stuðla að inngildingu allra inn í íslenskt samfélag. Höfundur er formaður UngÖBÍ
„Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun „Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson skrifar
Skoðun Alvarlegar afleiðingar kynferðislegrar áreitni á vinnustöðum Dagný Aradóttir Pind skrifar
Skoðun Er Helguvík ein af stærstu ruslakistum Íslands? Margrét S. Þórólfsdóttir,Ragnhildur L. Guðmundsdóttir,Þórólfur J. Dagsson skrifar
Skoðun Nauðsynlegt að sameina verndun og nýtingu orku með stuðningi staðla Haukur Logi Jóhannsson skrifar
„Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun