Eðlilega hreyfði það við mörgum þegar hin ítalska Angela Carini fór grátandi úr hringnum eftir tap fyrir hinni alsírsku Imane Khelif í hnefaleikum á Ólympíuleikunum í gær. Líklega bjuggust þó fáir við umræðunni sem átti eftir að skapast í kjölfarið.
Áhrifamiklir einstaklingar á við Elon Musk, J.K. Rowling, Logan Paul og Richard Dawkins fóru mikinn á samfélagsmiðlum og fordæmdu það að „karlmanninum“ Khelif hafi verið hleypt í hringinn í kvennaíþrótt á stærsta sviðinu.
Þær fullyrðingar eiga við engin rök að styðjast. Margur greip þær hins vegar á lofti og skyndilega var hálfur heimurinn orðinn sérfræðingur í litningafræðum og viss um að þarna væri karlmaður á ferðinni.
Upplýsingaóreiðan algjör og degi seinna er enn um það rifist á samfélagsmiðlum hvort konan Imane Khelif sé trans kona eða hreinlega karlmaður.
Kynjapróf sem enginn veit hvernig fór fram
Umræðan byggir að stórum hluta á málflutningi hins umdeilda Umar Kremlev hjá Alþjóðahnefaleikasambandinu, IBA, sem setti hina alsírsku Khelif í bann á síðasta ári þar sem hún var ekki talin standast kröfur kynjaprófs.
Leynd liggur yfir því kynjaprófi. IBA hefur staðfest að testósterón magn Khelif var ekki mælt. Heldur hafi hún gengist undir annarskonar próf. En í hverju það próf felst segir IBA trúnaðarmál.
IBA var ekki heimilað að koma að skipulagningu hnefaleikakeppninnar á Ólympíuleikunum sökum slæmra stjórnarhátta, bæði þegar kemur að fjármálum og siðferðislegum álitamálum. Mikil kergja hefur verið í hnefaleikaheiminum undanfarin ár og var nýju alþjóðlegu sambandi, World Boxing, komið á laggirnar í apríl á þessu ári.
Alþjóðaólympíunefndin, IOC, sá ástæðu til þess að senda frá sér yfirlýsingu í gær vegna málsins en þar er kýrskýrt að Imane Khelif standist öll próf til að mega taka þátt í leikunum í París. Þá var hnýtt hressilega í IBA í sömu yfirlýsingu.
Tvíhyggjan veldur vandræðum
IOC hefur áður sætt gagnrýni fyrir andstæða nálgun að kynjamálum. Mál hlaupakonunnar og Ólympíumeistarans Caster Semenya er alþekkt, en sú hefur ekki mátt keppa á alþjóðasviðinu um árabil vegna hás testósterónmagns.
Íþróttahreyfingunni er að stærstum hluta skipt í karla- og kvennagreinar og sú tvíhyggja gerir því gjarnan erfitt fyrir að finna fólki sem fellur utan hefðbundinna kyneinkenna sinn stað.
Flókin málefni intersex fólks, samspil litninga XX og XY og fjölbreytileiki samsetningar slíkra litninga sem ákvarða kyn verða ekki rakin hér. Ljóst er þó að tvíhyggja íþróttaheimsins (karlar og konur) skapar vandamál fyrir fólk sem fæðist utan þess sem kalla má hefðbundna skilgreiningu á karli og konu.
Sú umræða á rétt á sér á grundvelli sanngirni, heilinda keppninnar og öryggis keppenda.
Þegar lygin fer á flug
Ljóst er þó að umræðan er á kolröngum stað þegar kona sem stenst öll viðurkennd próf er úthrópuð sem karlmaður og því varpað fram að karlmenn séu að berja konur á Ólympíuleikunum.
Nú, þegar áhrifafólk líkt og Musk og Rowling lét sig íþróttir kvenna loksins varða, voru það úthrópanir á fölskum grundvelli um jafnræði í keppni. Vegna meints óréttlætis sem var alls ekki til staðar. Logan Paul sá að sér og viðurkenndi í morgun að hann hefði dreift ósannindum.
Kynjamál verða áfram þrætuepli í íþróttum en færa má rök fyrir því að stærri vandamál sem hafa töluvert meiri áhrif á íþróttir kvenna verðskuldi fremur athygli. Launamunur kynjanna, munur á æfingaaðstöðu, kynjamunur á sýnileika og munurinn á tækifærum til íþróttaiðkunar milli kynja sem sýnir sig víða um heim.
Það má að minnsta kosti vona að það mektarfólk sem lætur sig nú varða ætlað misrétti innan íþrótta kvenna verði jafn ötulir talsmenn jafnréttis milli íþrótta karla og kvenna.
