Grimmd Tsjetsjena 7. september 2004 00:01 Viðbrögð Pútíns, Rússlandsforseta, við hörmungaratburðunum í Beslan í Norður-Ossetíu vekja undrun margra. Stjórnmálaskýrendur víða um heim eiga erfitt með að skilja hvers vegna forsetinn kýs að tengja ódæðið alþjóðlegum hryðjuverkum og baráttunni gegn þeim og benda á að rót vandans liggi innan landssteina en ekki utan. Í ávarpi sínu til þjóðarinnar um helgina minntist forsetinn ekki einu orði á Tsjetsjeníu en sagði voðaverkin hluta alþjóðlegrar hryðjuverkaógnar. Þá hafa aðgerðir, eða aðgerðaleysi, rússneskra stjórnvalda vakið hörð viðbrögð en svo virðist sem yfirmenn lögreglu í Norður-Ossetíu hafi stýrt aðgerðum gegn ódæðismönnunum en ekki þrautþjálfaðir stjórnendur sérsveita hers og öryggislögreglu Rússlands. Í ofanálag hefur Pútín alfarið hafnað hugmyndum um að óháð rannsókn á blóðbaðinu verði gerð en að vísu sagt að atburðarrásin verði könnuð innan raða stjórnkerfisins svo greina megi hvar ábyrgðin liggi. Árni Bergmann rithöfundur segir erfitt að meta hvaða áhrif atburðirnir hafa á stöðu Pútíns í Rússlandi. "Það er erfitt að spá fyrir um það. Menn reiðast auðvitað þegar svona gerist og vilja jafnvel hefna og það er ekkert ólíklegt að rússneska þjóðin sameinist í andstöðu sinni við þessi öfl." Guðmundur Ólafsson hagfræðingur og háskólakennari tekur sterkar til orða. "Pútín er sterkur foringi og við atburði sem þessa verða sterkir foringjar enn sterkari." Gömul saga og ný Saga illdeilna Tsjetsjena og Rússa nær næstum tvö hundruð ár aftur í tímann en um 1850 var héraðið innlimað í Rússneska keisaradæmið. Öllu seinna, eða í heimsstyrjöldinni síðari, náðu Þjóðverjar höfuðborginni Grosný á sitt vald og mættu velvilja heimamanna. Afstaða þeirra var sú að óvinir Rússa voru vinir Tsjetsjena. "Stalín hefndi sín svo með því að flytja alla þjóðina til Síberíu," segir Árni og bendir á að þjóðarflutningarnir hafi haft sín áhrif. "Það er talið að um fjórðungur Tsjetsjena hafi dáið í þessum nauðungarflutningum og harðræðinu sem fylgdi." Krutsjov heimilaði Tsjetsjenum svo að snúa aftur til síns heima nokkru síðar. Guðmundur Ólafsson segir Tsjetsjena hafa stundað mannrán og þrælahald frá aldaöðli. "Vopnaburður og manndráp eru þeim í blóð borin og gamall tsjetsjenskur málsháttur segir að vopnlaus maður sé eins og kona með skegg." Rússneski rithöfundurinn og Nóbelsverðlaunahafinn Alexander Solzhenitsyn sagði Tsjetsjena bæði mannræningja og þjófa. Sjálfstæðisbaráttan Tsjetsjenía er eitt af fjölmörgum sjálfsstjórnarsvæðum í Rússlandi og hafa heimamenn forræði yfir ýmsum málaflokkum. Á flestum svæðunum búa tvær til þrjár heimaþjóðir og Rússar eru fjölmennir á þeim öllum. Misjafnt er hvort vilji og tilburðir til fullkomins sjálfstæðis hafa verið uppi en heita má ógjörningur fyrir stjórnvöld í Moskvu að verða við slíkum óskum. "Ef allir ætla að verða sjálfstæðir þá hefur það í för með sér endalausar þjóðarhreinsanir og djöfulgang eins og gerðist í Júgóslavíu," segir Árni Bergmann. "Í raun vill enginn nema Tsjetsjenarnir sjálfir að þeir fái sjálfstæði." Í þessu ljósi er afstaða Pútíns og annarra ráðamanna í Moskvu skiljanleg en þó ekki nema upp að vissu marki. Forsetinn hefur ekki reynt að ná samkomulagi við Tsjetsjena og sagt útilokað að ræða við hryðjuverkamenn. Honum hefur verið bent á að í héraðinu séu aðrar og hófsamari fylkingar sem hægt sé að nálgast með útrétta sáttahönd en forsetinn hefur skotið skollaeyrum við öllum slíkum ráðleggingum. Hans afstaða er sú að með illu skuli illt út reka. Segja má að Tsjetsjenía sé í dag á mörkum hins byggilega. Höfuðborgin Grosný er rústir einar og sjö af hverjum tíu íbúum héraðsins eru atvinnulausir. Við sundrungu Sovétríkjanna árið 1991 lýstu flest lýðveldanna innan ríkjabandalagsins yfir sjálfstæði enda heimilt samkvæmt stjórnarskrá. Tsjetsjenía, eins og fleiri héruð, var hinsvegar ekki lýðveldi og hafði því ekki þennan sama stjórnarskrárbundna rétt til að stonfa sjálfstætt ríki. Engu að síður var sjálfstæði lýst og lengi vel gerði Moskvustjórnin ekkert með þá yfirlýsingu enda annirnar innan Kremlarveggja miklar og örðugt að sinna málefnum allað leið undir Kákasusfjöllum. Tsjetsjenskir hryðjuverkamenn hafa, í nafni sjálfstæðisbaráttunnar, framið fjölmörg mannskæð ódæðisverk á undanförnum árum og hafa nokkur þúsund óbreyttir borgarar fallið fyrir þeirra hendi. Ekkert gefur tilefni til að ætla að þessir sömu menn slíðri sverð sín á næstunni, þvert á móti bendir flest til að enn fleiri deyi vegna grimmdar þeirra í framtíðinni. Erlent Fréttir Stj.mál Mest lesið Sagður hafa nauðgað konu fyrir níu árum Innlent Mættur í Samfylkinguna Innlent Færri ánægðir með Höllu en Guðna og Ólaf Ragnar Innlent Brynjar ákærður fyrir að brjóta á fleiri stúlkum Innlent Ítalía tekur aftur upp agaviðurlög frá tíma Mussolini Erlent Ekkert gert til að gera nikótínpúða jafn óaðlaðandi og sígarettur Innlent Hefur þrisvar komið að 13 ára syni sínum meðvitundarlausum Innlent Einn stærsti fellibylur síðustu hundrað ára veldur usla í Flórída Erlent Matvælastofnun kærði tvo búfjáreigendur til lögreglu Innlent Grunur um að fiskar úr landeldi hafi komist í sjó Innlent Fleiri fréttir Nýjasti kafbátur Kínverja sökk við bryggju Einn stærsti fellibylur síðustu hundrað ára veldur usla í Flórída Vísbending um að jörðin gæti lifað áfram sem niflheimur Ishiba verður næsti forsætisráðherra Japans Ítalía tekur aftur upp agaviðurlög frá tíma Mussolini Netanyahu hafnar tillögum um vopnahlé milli Ísrael og Hezbollah Vísar á bug tillögum um frið í skiptum fyrir úkraínskt land Ákærður fyrir mútuþægni og fjársvik Þingmaður sagði fólki frá Haítí að „drulla sér“ frá Bandaríkjunum Lögðu hald á síma borgarstjórans Sendir Patriot, svifsprengjur og skotfæri til Úkraínu Nákvæmasta kortið af Vetrarbrautinni til þessa Sýknaður eftir meira en 50 ár á dauðadeild Segir tortímingu eða uppgjöf Hezbollah einu lausnina Alríkisákærur gefnar út á hendur borgarstjóra New York Hótar að beita kjarnorkuvopnum gegn árás með hefðbundnum vopnum Vinna að þriggja vikna vopnahléi á milli Ísrael og Hezbollah Selenskí varar við „kjarnorku hörmung“ Loftárásum ætlað að undirbúa mögulega innrás „Virkið“ Vuhledar að falli komið Skutu skotflaug í Kyrrhafið í fyrsta sinn í rúm fjörutíu ár Manngerð hlýnun gerði flóðin í Evrópu tvöfalt líklegri en ella Unnu spellvirki á finnska þinghúsinu til að mótmæla móvinnslu Hútar vilja háþróaðar stýriflaugar frá Rússum Combs sakaður um enn eina kynferðisárásina Infowars á uppboð í nóvember upp í skuld við syrgjandi fjölskyldur Starfsmenn Boeing sagðir hafna tilboði um 30 prósent launahækkun Sakar Hezbollah um að leiða Líbanon „að hyldýpinu“ Sonur tilræðismannsins handtekinn vegna barnaníðsefnis Með þrjú flugmóðurskip á sjó í fyrsta sinn Sjá meira
Viðbrögð Pútíns, Rússlandsforseta, við hörmungaratburðunum í Beslan í Norður-Ossetíu vekja undrun margra. Stjórnmálaskýrendur víða um heim eiga erfitt með að skilja hvers vegna forsetinn kýs að tengja ódæðið alþjóðlegum hryðjuverkum og baráttunni gegn þeim og benda á að rót vandans liggi innan landssteina en ekki utan. Í ávarpi sínu til þjóðarinnar um helgina minntist forsetinn ekki einu orði á Tsjetsjeníu en sagði voðaverkin hluta alþjóðlegrar hryðjuverkaógnar. Þá hafa aðgerðir, eða aðgerðaleysi, rússneskra stjórnvalda vakið hörð viðbrögð en svo virðist sem yfirmenn lögreglu í Norður-Ossetíu hafi stýrt aðgerðum gegn ódæðismönnunum en ekki þrautþjálfaðir stjórnendur sérsveita hers og öryggislögreglu Rússlands. Í ofanálag hefur Pútín alfarið hafnað hugmyndum um að óháð rannsókn á blóðbaðinu verði gerð en að vísu sagt að atburðarrásin verði könnuð innan raða stjórnkerfisins svo greina megi hvar ábyrgðin liggi. Árni Bergmann rithöfundur segir erfitt að meta hvaða áhrif atburðirnir hafa á stöðu Pútíns í Rússlandi. "Það er erfitt að spá fyrir um það. Menn reiðast auðvitað þegar svona gerist og vilja jafnvel hefna og það er ekkert ólíklegt að rússneska þjóðin sameinist í andstöðu sinni við þessi öfl." Guðmundur Ólafsson hagfræðingur og háskólakennari tekur sterkar til orða. "Pútín er sterkur foringi og við atburði sem þessa verða sterkir foringjar enn sterkari." Gömul saga og ný Saga illdeilna Tsjetsjena og Rússa nær næstum tvö hundruð ár aftur í tímann en um 1850 var héraðið innlimað í Rússneska keisaradæmið. Öllu seinna, eða í heimsstyrjöldinni síðari, náðu Þjóðverjar höfuðborginni Grosný á sitt vald og mættu velvilja heimamanna. Afstaða þeirra var sú að óvinir Rússa voru vinir Tsjetsjena. "Stalín hefndi sín svo með því að flytja alla þjóðina til Síberíu," segir Árni og bendir á að þjóðarflutningarnir hafi haft sín áhrif. "Það er talið að um fjórðungur Tsjetsjena hafi dáið í þessum nauðungarflutningum og harðræðinu sem fylgdi." Krutsjov heimilaði Tsjetsjenum svo að snúa aftur til síns heima nokkru síðar. Guðmundur Ólafsson segir Tsjetsjena hafa stundað mannrán og þrælahald frá aldaöðli. "Vopnaburður og manndráp eru þeim í blóð borin og gamall tsjetsjenskur málsháttur segir að vopnlaus maður sé eins og kona með skegg." Rússneski rithöfundurinn og Nóbelsverðlaunahafinn Alexander Solzhenitsyn sagði Tsjetsjena bæði mannræningja og þjófa. Sjálfstæðisbaráttan Tsjetsjenía er eitt af fjölmörgum sjálfsstjórnarsvæðum í Rússlandi og hafa heimamenn forræði yfir ýmsum málaflokkum. Á flestum svæðunum búa tvær til þrjár heimaþjóðir og Rússar eru fjölmennir á þeim öllum. Misjafnt er hvort vilji og tilburðir til fullkomins sjálfstæðis hafa verið uppi en heita má ógjörningur fyrir stjórnvöld í Moskvu að verða við slíkum óskum. "Ef allir ætla að verða sjálfstæðir þá hefur það í för með sér endalausar þjóðarhreinsanir og djöfulgang eins og gerðist í Júgóslavíu," segir Árni Bergmann. "Í raun vill enginn nema Tsjetsjenarnir sjálfir að þeir fái sjálfstæði." Í þessu ljósi er afstaða Pútíns og annarra ráðamanna í Moskvu skiljanleg en þó ekki nema upp að vissu marki. Forsetinn hefur ekki reynt að ná samkomulagi við Tsjetsjena og sagt útilokað að ræða við hryðjuverkamenn. Honum hefur verið bent á að í héraðinu séu aðrar og hófsamari fylkingar sem hægt sé að nálgast með útrétta sáttahönd en forsetinn hefur skotið skollaeyrum við öllum slíkum ráðleggingum. Hans afstaða er sú að með illu skuli illt út reka. Segja má að Tsjetsjenía sé í dag á mörkum hins byggilega. Höfuðborgin Grosný er rústir einar og sjö af hverjum tíu íbúum héraðsins eru atvinnulausir. Við sundrungu Sovétríkjanna árið 1991 lýstu flest lýðveldanna innan ríkjabandalagsins yfir sjálfstæði enda heimilt samkvæmt stjórnarskrá. Tsjetsjenía, eins og fleiri héruð, var hinsvegar ekki lýðveldi og hafði því ekki þennan sama stjórnarskrárbundna rétt til að stonfa sjálfstætt ríki. Engu að síður var sjálfstæði lýst og lengi vel gerði Moskvustjórnin ekkert með þá yfirlýsingu enda annirnar innan Kremlarveggja miklar og örðugt að sinna málefnum allað leið undir Kákasusfjöllum. Tsjetsjenskir hryðjuverkamenn hafa, í nafni sjálfstæðisbaráttunnar, framið fjölmörg mannskæð ódæðisverk á undanförnum árum og hafa nokkur þúsund óbreyttir borgarar fallið fyrir þeirra hendi. Ekkert gefur tilefni til að ætla að þessir sömu menn slíðri sverð sín á næstunni, þvert á móti bendir flest til að enn fleiri deyi vegna grimmdar þeirra í framtíðinni.
Erlent Fréttir Stj.mál Mest lesið Sagður hafa nauðgað konu fyrir níu árum Innlent Mættur í Samfylkinguna Innlent Færri ánægðir með Höllu en Guðna og Ólaf Ragnar Innlent Brynjar ákærður fyrir að brjóta á fleiri stúlkum Innlent Ítalía tekur aftur upp agaviðurlög frá tíma Mussolini Erlent Ekkert gert til að gera nikótínpúða jafn óaðlaðandi og sígarettur Innlent Hefur þrisvar komið að 13 ára syni sínum meðvitundarlausum Innlent Einn stærsti fellibylur síðustu hundrað ára veldur usla í Flórída Erlent Matvælastofnun kærði tvo búfjáreigendur til lögreglu Innlent Grunur um að fiskar úr landeldi hafi komist í sjó Innlent Fleiri fréttir Nýjasti kafbátur Kínverja sökk við bryggju Einn stærsti fellibylur síðustu hundrað ára veldur usla í Flórída Vísbending um að jörðin gæti lifað áfram sem niflheimur Ishiba verður næsti forsætisráðherra Japans Ítalía tekur aftur upp agaviðurlög frá tíma Mussolini Netanyahu hafnar tillögum um vopnahlé milli Ísrael og Hezbollah Vísar á bug tillögum um frið í skiptum fyrir úkraínskt land Ákærður fyrir mútuþægni og fjársvik Þingmaður sagði fólki frá Haítí að „drulla sér“ frá Bandaríkjunum Lögðu hald á síma borgarstjórans Sendir Patriot, svifsprengjur og skotfæri til Úkraínu Nákvæmasta kortið af Vetrarbrautinni til þessa Sýknaður eftir meira en 50 ár á dauðadeild Segir tortímingu eða uppgjöf Hezbollah einu lausnina Alríkisákærur gefnar út á hendur borgarstjóra New York Hótar að beita kjarnorkuvopnum gegn árás með hefðbundnum vopnum Vinna að þriggja vikna vopnahléi á milli Ísrael og Hezbollah Selenskí varar við „kjarnorku hörmung“ Loftárásum ætlað að undirbúa mögulega innrás „Virkið“ Vuhledar að falli komið Skutu skotflaug í Kyrrhafið í fyrsta sinn í rúm fjörutíu ár Manngerð hlýnun gerði flóðin í Evrópu tvöfalt líklegri en ella Unnu spellvirki á finnska þinghúsinu til að mótmæla móvinnslu Hútar vilja háþróaðar stýriflaugar frá Rússum Combs sakaður um enn eina kynferðisárásina Infowars á uppboð í nóvember upp í skuld við syrgjandi fjölskyldur Starfsmenn Boeing sagðir hafna tilboði um 30 prósent launahækkun Sakar Hezbollah um að leiða Líbanon „að hyldýpinu“ Sonur tilræðismannsins handtekinn vegna barnaníðsefnis Með þrjú flugmóðurskip á sjó í fyrsta sinn Sjá meira